ڕەنج نەوزاد
پێشەکی:
کۆمەڵگە سيستەمێکی ئاڵۆز و فرە لایەن و بەشە، لە چەندين لایەن و بەشی ديار و نا ديار پێکدێت، بە گشتی ئەو بەشانە کار لە یەکتر دەکەن و یەکتر تەواو دەکەن، پەيوەندی نێوان بەشەکان بە یەکترەوە لە لایەک، پەيوەندی بەشەکان بە (گشت) ەوە لە لایەکی ترەوە، بريتين لە کۆمەڵێک پەيوەندی ئاڵۆز.دەکرێت گۆڕانکاريەک لە یەکێک لەو بەشانە ببێتە هۆکاری گۆڕانکاری لە چەندين بەشی دی، هەر وەها دەکرێت لە ئەنجامدا ببێتە هۆکاری گۆڕانکاری لە (گشت) .هەر وەها هەندێ لەو بەشانە (جزء) لە چەندين وردە بەشی دی پێکدین، دەکرێت دەستکاری کردنی یەکێ لەو وردە بەشانە سەربکێشت بۆ گۆڕانکاری کۆی سيستەمەکە (گشت) .لێرەدا پێويستە ئەم دێرە ( ئەبستراک) تانە ڕونتر بکەينەوە بە هەندێ نموونە:کە دەڵێين سيستەم یا خود گشت، مەبەستمان لەوەیە بۆ نموونە کۆمەڵگەی کوردی لە هەرێمی کوردستان، گشتە، ئەم کۆمەڵگەیە لە چەندين بەش پێکدێت وەک سياسەت، کولتور، ئابووری…هەر یەک لەم بەشانە لە چەندين وردە بەشی دی پێکدێت، بۆ نموونە کولتور لە چەندين بەشی وەک ئايين، ئەخلاق، پەيوەندی کۆمەڵایەتيەکان..پێکدێت.هەر یەک لەم بەشانە کەسایەتی و فکر و جيهانبينی تاکی کوردی پێکدێنن، پاشان ئەم تاکە بەم دەروون و جيهانبينەوە بەشداری دەکات لە سياسەت و ژیانی کۆمەڵایەتی و ئابووری…وەک دەبينين هەموو بەشەکان کار لە یەکتر دەکەن و پەيوەنديان بە یەکترەوە هەیە، بەڵام ئەمە مانای ئەوە نييە کە هەموو ئەو بەشانە لە ڕووی کاريگەری و قوورسایی و گرنگيەوە، هاوسەنگ و لە یەکچوون، بۆ نموونە ئاين کە بەشێکە لە کولتور، دەکرێت گەورەترين کاريگەری هەبێت نەک تەنیا لەسەر کولتور، بەڵکوو لەسەر کۆی سيتەمەکە (گشت) . هەندێ کات کێشە یا خەلەلێک لە یەکێ لەو وردە بەشانە هەبێت، ڕەنگە ببێتە مایەیی درووستبوونی کێشە و خەلەل لە کۆی سيستەمەکە، دەستبردن بۆ ئەو بەشە و گۆڕانکاری و چاکسازی تيايدا دەبێتە هۆی گۆڕانکاری لە کۆی سيستەمەکە.
ئێمە لەم نووسينە دەمانەوێت باسی کێشەیەک یا پرسێک بکەين لە کۆمەڵگەی کوردی یا بە دياريکراوی لە کۆمەڵگەی هەرێمی کوردستان، ئەويش بريتييە لە (ئازادی سێکسی) ، ئەم چەمکە زۆر تا کەم باسی لێوە کراوە و ئاماژەی پێدراوە لە ناوەندی ڕۆشنبيری کورديدا، بەڵام ئەوەی کەم دەبينرێت یا خود ڕەنگە هەر نەبينرێت ئەوەیە کە کاریکی جدی و پڕۆژەیەکی تۆکمە نەبووە لە بارەی ئەم کێشەیە، بەو مانایەیی کارێکی مەعريفی لەسەر ئەو بابەتە نەکراوە کە بە شێوازێکی بابەتی و بێ ترس و موجامەلە و شەرم دەست بۆ ئەو چەمکە ببات و باس لە هۆکارەکانی قەدەغە کردنی ئازادی سێکسی بکات و ئاماژە بە کاريگەرييە فرە ڕەهەندەکانی ئەو قەدەغەکردنە بدات.لە لایەکی ترەوە کارێکی مەعريفی نييە یاخود دەگمەنە، کە جەخت لەسەر گرنگی و قوورسایی و کاريگەری ئازادی سێکسی بکات لەسەر کۆی کۆمەڵگە، یاخود هەوڵێکی جدی نەبووە یا دەگمەنە، کە بانگەشەی ئەوە بکات ئازادی سێکسی شتێک نييە تەنیا بە نووسين و قسە باس بکرێت، بەڵکوو بريتييە لە پەيوەنديەکی مرۆیی دەبێت لە ژیانی ڕۆژانەدا پراکتيک بکرێت.ئەم نووسينە هەوڵیکی سەرەتاییە یاخود پێشەکیيە بۆ پڕۆژەیەکی فراوان کە پێويستە کاری لەسەر بکرێت، نەک تەنیا لەلایەن ڕۆشنبيرەکانەوە، بەڵکوو لەلایەن دەسەڵاتی سياسي و ڕاگەیاندن و ڕێکخراوەکان و گرووپە کۆمەڵایەتيەکانيش.
مەبەست لە ئازادی سێکسی چييە؟
بە گەڕانەوە بۆ ئەدەبياتی دەروونناسی و بە تايبەت بە گەڕانەوە بۆ تيوريەکانی فرۆيد تێدەگەين کە سێکس چ غەريزەیەکی بە هێز و کاريگەرە، لای ئەو سێکس تەفسيری هەموو شتێک دەکات و بە فراوانترين غەريزەی مرۆڤی دادەنێت، بەڵام ئێمە لێرەدا زیاتر تەرکيز دەخەینە سەر ئازادی سێکسی، نەک باسکردنی غەريزەی سێکس، واتە باس لەلایەنە کۆمەڵایەتییەکەی سێکس دەکەين، نەک لایەنی غەريزەیی و بايۆلۆژی.باس لەوە دەکەين نەبوون و کەمی ئازادی سێکسی لە کۆمەڵگەدا (لێرەدا کۆمەڵگەی هەرێمی کوردستان وەک نموونە وەردەگرين) چ کاريگەریەکی کۆمەڵایەتی و دەروونی و فکری درووست دەکات لەسەر تاکەکانی کۆمەڵگە.
لێرەدا بە پێويستی دەزانين ئاماژە بەوە بکەين، کاتێک باس لە ئازادی سێکسی دەکەين، مەبەستمان لە ئازادی سێکسی تەنیا کرداری جووت بوون (جماع) نييە، ئازادی سێکسی لەم نووسينە لە سڵاو و گفتوگۆی ڕۆژانەی نێوان کوڕ و کچ دەگرێتەوە تا جووتبوون، ئازادی لە یەکتر نزيکبوونەوەی هەردوو ڕەگەزەکە، ئیتر چ هاورێتی بێت، عەشق بێت، گفتۆگۆ، بە یەکەوە کارکردن و خوێندن، هاوسەرگيری، ماچ کردن، سێکس کردن..ئەنجامدانی هەموو ئەمانە بێ ترس وشەرم و ڕێگری و زۆرلێکردن، بێ ناوزڕاندن، بێ تێکەڵکردنی لەگەڵ ئەخلاق… بريتييە لە ئازادی سێکسی.ئەمەی کە باسی دەکەين، شتێک نييە بوونی نەبێت و بمانەوێت درووستی بکەين، باس لە شتێک دەکەين پەيوەستە بە سرووشتی مرۆڤایەتی، پێويستییەکی حەتمی مرۆييانەیە، مرۆڤ مەحکومە بە سێکس وەک چۆن مەحکومە بە برسێتی و خواردن و هەناسەدان، بەڵام لەبەر چەندين هۆکاری مێژوويی، ئايينی، فکری، کولتوری و خورافی ..کە نالۆژيکین، ئەم پێداويستییە حەتميەیی مرۆڤ ناشرين کراوە و دژایەتی دەکرێت و دەچەپێنرێت، بەڵام چەپاندن و شاردنەوەی ئەم غەريزەیە بە مانای لەناوبردنی نایەت، بەڵکوو بە چەندين شێوازی تر خۆی دەردەخاتەوە، ئەم چەپاندنە کاريگەریەکی کارەساتاوی درووست دەکات لەسەر دەروون و فکری تاک و کۆمەڵگە.
ئەم غەريز و پاڵنەرە سرووشتيەیی مرۆڤ دەبێت تێر بکرێت و وەڵام بدرێتەوە، چونکە کپ کردن و لەناوبردنی مەحاڵە، هەر هەوڵێک بۆ چەپاندن و وەڵامنەدانەوە چەندين کێشە و قەيرانی کۆمەڵایەتی دەخولقێنێت، هەر وەها دەبێتە هۆکاری ئەوەی کە بەچەندين شێوازی نا تەندرووست و نهێنی و هەڵە وەڵامی ئەو غەريزەیە بدرێتەوە، بۆیە ناچارين وەڵامی بدەينەوە. مێژوو و گەشەی کۆمەڵگەکان سەلماندویانە باشترين وەڵام و تێرکردنی ئەم غەريزەیە بريتييە لە ئازادی سێکسی، ئێمەش باوەڕمان وایە لە زانستە مرۆييەکان ئەگەر بمانەوێت لە کێشەیەک تێبگەين و چارەسەری بکەين، باشتر وایە مامەڵە لەگەڵ واقع بکەين و ئەوەی کە هەیە، نەک ئەوەی کە فکری ئێمە و ئەخلاق و بەهاکانی ئێمە دەيخوازن، واقع پێمان دەڵێت ئەو کۆمەڵگەنەی ئازادی سێکسی تێدا فراوانە، لە زۆربەی ڕووەکانەوە لەو کۆمەڵگەنە گەشە کردوترو باشترن بۆ ژیان کردن، کە ئازادی سێکسی تيادا قەدەغەیە و یەکسانە بە بێ ئەخلاقی.
پێويستە ئاماژە بەوەش بکەين، کاتێک لەم نووسينە دەڵێين سێکس (جووتبوون) ، ئەوا بە هيچ شێوەیەک تەنیا ئاماژە نييە بە سێکس لە چوارچێوەی پڕۆسەی هاوسەرگيری، یا ڕەخساندنی ئازادی هەڵبژاردنی هاوژين بۆ پڕۆسەی هاوسەرگيری، بەڵکوو سێکس کردن لەدەرەوەی پڕۆسەی هاوسەرگيری مەرجە بۆ ئازادی سێکسی، بە پێی ئەم چەمکە تەنیا ڕەزامەندی دوو بکەرەکە (کوڕ و کچ) مەرجە بۆ سێکس کردن، ئیتر بەستنەوەی سێکس بە هەر پڕۆسە و مەرجێکی تر وەک هاوسەرگيری و پارە، ڕەزامەندی و ڕێگری لایەنی سێیەم وەک خێزان یان یاسا.. یا بەستنەوەی بە ئەخلاق و ئايين..هەموو ئەمانە دژی ئازادی سێکسين.
ڕەنگە ئەم دێرانە بۆ خوینەری کورد لە هەرێمی کوردستان، تا ڕادەیەکی زۆر کێشە و ناڕەزایەتی درووست بکات، یاخود هەندێک بڵێن کێشەی کۆمەڵگەی ئێمە کەی پەيوەندی بە سێکسەوە هەیە، بەڵکوو سياسي و حيزبي و ئابووريە..ئەم تێگەيشتنەی خۆێنەر بەشێکی زۆری هۆکارەکەی دەگەرێتەوە بۆ ڕۆشنبير و ڕاگەیاندنی هەرێمی کوردستان کە زۆربەی کێشەکانی هەرێم لە چوارچێوەی حيزبەکان قەتيس دەکەن و هۆکاری دی بە هەند وەرناگرن، بەڵام نووسەری ئەم دێرانە، پێی وایە یەکێ لە کێشە هەرە گەورەکانی مرۆڤی کورد لە هەرێمی کوردستان بريتييە لە نەبوونی ئازادی سێکسی، ئەم کێشەیەش هۆکارە بۆ درووستبوونی چەندين کێشە و دياردەی تر، کە ڕەنگە لە ڕووکەشدا پەيوەندی بەئازادی سێکسیەوە نەبێت، بەڵام ئەگەر لێی قووڵبيتەوە دەردەکەوێت هۆکارەکە قەدەغەکردنی ئازادی سێکسيە.هەر بۆیە بە پێويستی دەزانين لەم نووسينە کە وەک پێشەکيەک دەبێت بۆ پڕۆژەیەکی مەعريفی، شيکاری ئەوە بکەين کە ئازادی سێکسی چۆن یەکێکە لە کێشە گەورەکانی مرۆڤی ئێمە.
نەبوونی ئازادی سێکسی و دەرئەنجامەکانی بۆ سەر مرۆڤی کورد:
لەسەرەوە ئاماژەیەکی خێراماندا بەئازادی سێکسی، بە پێی ئەوە، بەڵگە نەويستە کە مومارەسە کردنی ئەو ئازادييە، لە هەرێمی کوردستان نييە یاخود زۆر بەلاوازی هەیە هاوشێوەی هەموو یا زۆرينەی کۆمەڵگە ئيسلاميەکان، ئەمەش چەندين دەرئەنجامی لێکەوتووەتەوە، بە تايبەت لەگەڵ هاتنی هەندێ جۆر لەتەکنەکۆژیا بۆ هەرێمی کوردستان و کارلێکردنی زیاتری مرۆڤی ئێمە لەگەڵ دياردەی جيهانگيری، ئەو دەرئەنجامانە زیاتر و ڕوونتر دەردەکەون.
کاتی ئەوە هاتووە بپرسين، نەبوونی ئازادی سێکس و چەپاندنی سێکس و ڕێگری لە نزيکبوونەوەی هەردوو ڕەگەزەکە لە یەکتر..چ کاريگەريەکی لەسەر مرۆڤی ئێمە درووست کردووە؟چ کاريگەريەکی لەسەر فکر و دەروون و هەڵسوکەوتی مرۆڤی ئێمە درووست کردووە؟
بە شێوەیەکی گشتی، کوڕ و کچانی ئێمە، لە تەمەنێکی سەرەتاییەوە لە یەکتر جيادەکرێنەوە تەنانەت هەندێ کات پێش قۆناغی موراهيقی، مرۆڤ لە تەمەنی موراهيقی پێويستی و پاڵنەرە سۆزداری و سێکسيەکانی سەرهەڵدەدات (بە پێی هەندێ تيوری زۆر زووتر ئەم پاڵنەرە سەرهەڵدەدات، بەڵام ئێمە لێرەدا مەبەستمان لە دوا قۆناغی ئەم پاڵنەرەیە، کە هەردوو ڕەگەزەکە پێويستيان بە یەکتر دەبێت) لەم قۆناغەی تەمەنە کچان و کوڕان پێويستيان بە یەکترە، تەنانەت ئەگەر پێويستيەکە تەنیا سێکس کردنيش نەبێت، بەڵکوو پەيوەنديەکی هاورێتی و گفتوگۆ و نزيکبوونەوە لە یەکتر بێت…لەم تەمەنە هەردوو ڕەگەزەکە ڕوبەڕوی چەپاندن دەبن و ناتوانن لە یەکتر نزيک بن و یەکتر بناسن، پاشان لە قۆناغێێکی نوێ و دوای قۆناغی موراهيقی، بە گشتی لە زانکۆ تا ڕادەیەک یاخود بە شێوەیەکی ڕووکەشی لە یەکتر نزيک دەبنەوە، لەم قۆناغەدا ئەو نزيکبوونەوەیە پڕە لە ترس، قەلەقی، درۆ و نواندن، شەرم، بێ متمانەیی، قسەوقسەڵۆک درووستکردن بۆ یەکتر…چونکە یەکتريان نەناسيوە، نامۆن بە یەکتر، ئەوە بێجگە لەوەی کە ئەم کوڕ و کچە چەپێنراوانە کە تەمەنێکی زۆرە لەژێر فشاری پاڵنەر و غەريزەی سێکسيدا دەناڵێنن، لە کاتی زانکۆدا ئەم کوڕ و کچانە مێشکيان زیاتر لای وەڵامدانەوەی ئەو غەريزەيەیە نەک لای خوێندن و مەعريفە، ئەمەش یەکێکە لە هۆکارەکانی بێ بەرهەمی زانکۆکانی ئێمە.مرۆڤ کە برسی بێت ماوەیەک بەرگە دەگرێت، بەڵام کە ئەو ماوەیە درێژەی کێشا، ئیتر ئەستەمە بتوانێت جگە لە خواردن و تێربوون بير لە بابەتی تر بکاتەوە، سێکس و پێويستی نزيکبوونەوە لە ڕەگەزی بەرانبەريش تا ڕادەیەک لەگەڵ ئەو نموونەی مرۆڤە برسييە یەکدەگرێتەوە، هەر بۆیە مرۆڤی ئێمە هەر لە تەمەنێکی زووەوە بە نهێنی و ترسەوە کاتێکی زۆر تەرخان دەکات بۆ ماڵپەر و کەناڵە پۆرنۆکان، یاخود لە قوتابخانەکان و گەرەکەکان بە تايبەت کوڕان، بێ ئەندازە قسە و ڕەفتارگەلێک دەکەن کە هی هاوڕەگەز بازە، یاخود لە کوردستاندا دياردەی سێکسکردن لەگەڵ ئاژەڵ، بە تايبەت لە لادێ و گوندەکان دياردەیەکی باوە!.ئەگەر توێژينەوەیەکی زانستی بکرێت و بتوانرێت بێ ناوهێنان و بە شێوەیەکی نهێنی خەڵک بدوێنرێت و ڕاستگۆیانە وەڵام بدەن، ئەوا ئامارێکی سەرسوڕهێنەر دەکرێت لە بارەی ڕێژەی هاورەگەز باز و ئەو کەسانەی لەگەڵ ئاژەڵيش سێکسيان کردووە! (هۆکاری سەرەکی ئەم دوو دياردەیە لە کوردستان دووری نێوان هەردوو ڕەگەزەکەیە) ڕەنگە بوترێت ئەم دياردانە لەنێو ئەو کۆمەڵگەنەش هەیە کە ئازادی سێکسی تێدا فەراهەمە، بەڵام هۆکارەکان و ڕێژەکە جياوازە.هەندێ کات بە تايبەت کوڕان پەنا بۆ لەش فرۆشەکان دەبەن و بە پارە دەيانەوێت ئەو لایەنە سۆزداريەیی خۆیان تێر بکەن، بەڵام غەريزەی سێکسی تەنیا بريتي نييە لە جووت بوون، بەڵکوو ئەو غەريزەیە پێويستی بە ئازاديە، وەک قسە کردن، پياسە کردن، دەستگرتن، یەکتر ناسين، خۆشەويستی…هەر بۆیە ئەو کوڕانەی پەنا دەبەنە بەر دياردەی لەش فرۆشی، ڕزگاريان نابێت لە چەپاندنی سێکسی و ناتوانن بە تەواوی بچنە ناو دنيای کچان، بۆیە لە ڕووی تێڕوانينيان بۆ کچان و ئازادی سێکسی، جياوازیەکی ئەوتۆیان نييە لەگەڵ ئەوانەی کە بە تەواوی چەپێنراون و پەناش نابەنە بەر سێکس کردن بە پارە.
دەرئەنجامێکی ديکەی نەبوونی ئازادی سێکسی، بريتييە لە درۆ کردن، بەڵگە نەويستە مرۆڤی کورد، مرۆڤێکی درۆزنە، بۆ نموونە کوڕێک تەمەنی 20 ساڵە، لە ژيانيدا کەمترين بەريکەوتنی هەبووە لەگەڵ کچان، یاخود لە ژيانيە کچێکی ماچ نەکردووە، ئەم کوڕە لە زانکۆ بە کچێکی زۆر جوان دەڵێت تۆ وەک خوشکی خۆمی!لە کاتێکدا خەون بەوەوە دەبينێت کە ماچی ئەو کچە بکات یا سێکسی لەگەڵ بکات، کەچی پێی دەڵێت خوشک! ئەم درۆکردنە زەقە، ئەم شاردنەوەی ڕاستييە، یەکێکە لە بناغەکانی کەسایەتی مرۆڤی کورد، هەر لە تەمەنێکی زووەوە، کوڕان و کچانی ئێمە دەبێت درۆ بکەن بۆ ئەوەی بە ئەخلاق و بێگەرد دەربکەون، بۆ نموونە کچێک بۆ ئەوەی بە ئەخلاق بێت، پێويستە لە ناو خزم و هاورێکانی بڵێت (وەڵا من هەر حيساب بۆ کوڕ ناکەم، کوڕ هەر بە خەياڵما نایەت…) بۆ کچێکی گەنج کە کوڕ لەمسی نەکردووە، ئەم جۆرە قسانە لە درۆ بەولاوە هيچی تر نين، چونکە زانست، سرووشتی مرۆڤ بە درۆی دەخاتەوە، خۆ ئەگەر ئەم کچ و کوڕانە پەيوەندی سۆزداريشيان هەبێت، دەبێت بە نهێنيەوە مومارەسەی بکەن، هەر وەک ئەوەی تاوانێک ئەنجام بدەن، دەبێت لای زۆرينەی خەڵک درۆ بکەن و بڵێن پەيوەندی سۆزداريمان نييە.
دياردەی بەجێهێشتی کوردستان و ڕووکردنە هەندەران، ديسانەوە یەکێک لە هۆکارەکانی نەبوونی ئازادی سێکسيە، بەشێکی زۆری ئەو گەنجانەی (کوڕان) کە کوردستان بەجێدەهێلن، نزيکەی دەرفتەرێک دۆلار یا زیاتر سەرف دەکەن لەو پێناوە، ئەو بڕە پارەیە زۆرێک لە گەنجانی ئەوروپا نيانە!کەم تا زۆر گەنج دەتوانێت بەشداری سياسی بکات لە ڕێگەی ئەو هەموو حيزبەی لە کوردستان هەیە، کەواتە تەنیا ئابووری و سياسی نييە هۆکارەکە.
هۆکارێکی شاراوەی هەیە کە خۆیان ناتوانن دانی پێدابنێن، هۆکارەکە ئازادی سێکسيە، بەڵام لەبەر ئەوەی خوشکەکانيان داوای ئەو ئازاديە نەکەن، یاخود لەبەر ئەوەی ئازادی سێکسی یەکسان کراوە بە بەدئەخلاقی، هۆکارەکە دەشارنەوە و دەيگەرێينەوە بۆ حيزبەکان و دۆخی ئابووری، لە کاتێکدا بەشێک لەو گەنجانە سرەیان گرتووە تا وێنەیەکی سێلفی لەگەڵ یەکێ لەو بەرپرسە حيزبيانە بگرن و پاشان شانازی پێوە بکەن و لە تۆرە کۆمەڵایەتيەکان بڵاويبکەنەوە!.
ئەو گەنجانە لە دەست کولتورێک ڕادەکەن، کە خۆیان درێژەی پێدەدەن، خۆیان دان بە هۆکارەکە نانێن، یا ڕەنگە هەندێکی خۆشيان هەست بە هۆکارە ڕاستەقينەکە نەکەن، چونکە ئەوەندە چەپێنراوە و لە نەستياندا جێگير بووە.وەک ئاماژەمان پێدا سێکس یەکێکە لە غەريزە بەهێزەکان و پاڵنەرە بەهێزەکانی مرۆڤ، ڕێکنەخستنی، تێرنەکردنی، دژایەتی کردنی…چەندين دەرئەنجامی دەبێت، کە هەندێ لەو دەرئەنجامانە بە ڕووکەش هيچ پەيوەندی بەئازادی سێکسيەوە نييە، بەڵام چەپاندنی سێکسی درووستی دەکات.تەماشاکردنی دۆخ و ژیان و فکری گەنجانی هەرێم بە شێوەیەکی ورد و زانستيانە، ئەوەت بۆ دەردەکەوێت، یەکێ لە کێشە گەورەکانی گەنجی ئێمە سێکسە..سێکس بە مانای پەيوەندی نێوان هەردوو ڕەگەز، هەر لە سڵاوێک تا دەگاتە جووتبوون..نەک تەنیا جووت بوون، ئێواران لە شەقامەکان و کافترياکان زۆر بە ڕوونی دەبينرێت، پۆل پۆل کوڕان کۆدەبنەوە، بەشێکی زۆری قسەکانيان، جنێوی سێکسی وباسی کچان و سێکسە، کە کچێکيش تێدەپەرێت زۆرينە یا هەمووان ئاوڕی بۆ دەدەنەوە، وەک ئەوەی بڵێن (ئەمە خۆیەتی! ئەمە دەرمانی دەردی ئێمەیە!) ، کچەکەش وا خۆی نيشاندەدات کە بایەخ بەو کوڕانە نادات، بەڵام لە ڕاستيدا خۆشی ئەوەندی کوڕەکان پەرێشانە! مرۆڤێکی نەخۆشی وا هاوشێوەی ئەم کور و کچانە، کە لەژێر فشارێکی غەريزەیی زۆرن، زۆر کات تامەزرۆیی شتێکن و پێی ناگەن و لە بەردەميشيانە، قوورسە بتوانن سياسەت و پلانی ئابووری و پەروەردەیی تەندرووست درووست بکەن..مرۆڤێکی درۆزن و تەمەڵ و بێ هيوا و توڕە و نەزان دەردەچن.
دەرئەنجامێکی ديکەی نەبوونی ئازادی سێکسی، لە پڕۆسەی هاوسەرگيری خۆی دەبينێتەوە، زۆر کات ڕوودەدات کە پاڵنەری سەرەکی پێکهێنانی پروسەی هاوسەرگيری لەو کۆمەڵگەیانەی کە دژایەتی ئازادی سێکسی تێدا دەکرێت، بريتييە لە گەيشتن بە سێکس و ڕەگەزی بەرانبەر، لەم کۆمەڵگەیانەش بە گشتی پڕۆسەی هاوسەرگيری پارە و تێچونێکی زۆری دەوێت، چونکە دەگەيت بە بەچێژترين و قەدەغەترين شت، بەڵام بە ڕێگەیەکی فەرمی، داب ونەريت و کۆلتور ڕێ بە لەيەکتر نزيکبوونەوەی هەردوو ڕەگەز دەدات لەم فۆرمەدا کە هاوسەرگيريە، بۆیە گران بەهایە.گەنجان دوای تێچونێکی زۆر دەگەن بە ڕەگەزی بەرانبەر و سێکس، بەڵام لەبەر ئەوەی هاوسەرگيری تەنیا بريتي نييە لەوە، بەڵکوو چەندين ئەرک و کاری ديکەشە، بەڵام لە بنەڕەتدا ئەو گەنجانە تەنیا لەبەر تێرکردنی غەريزەی سێکسی خۆیان هاوسەرگيريان کرد و و خۆیان ئامادە نەکردووە بۆ ئەو ئەرکانە، دوای ماوەیەک ماندووبوون و بێ زاری دەکەوێتە نێوانيان، بۆیە ڕێژەی جيابوونەوە (طلاق) لە هەرێمی کوردستان و لەو کۆمەڵگەیانەی کە هاوشێوەی هەرێمی کوردستانە زۆر بەرزە، بۆ نموونە ڕاپۆرت و ئامارەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە بەرزترين ڕێژەی جيابوونەوە لە جيهاندا لە وڵاتی ميسرە، هەر وەها بەرزترين ڕێژەی دەستبردن بۆ ئافرەت (تحرش) وگێچەڵی سێکسی هەر لە ميسرە، ئاشکراشە ميسر کۆمەڵگەیەکی ئايينیە و دژایەتی ئازادی سێکسی تێدا دەکرێت.لێرەوە دەتوانين بڵێين ئازادی سێکسی هۆکارێکە بۆ تەندرووستکردنی پڕۆسەی هاوسەرگيری، ئازادی سێکسی فەراهەم بکرێت، ئیتر گەنجان تەنیا بۆ سێکس و نزيکبوونەوە لە ڕەگەزی بەرانبەر هاوسەرگيری ناکەن، بەڵکوو بۆ پێکهێنانی ژیانێکی نوێ و ئەزموونێکی نوێ، هەر وەها تێچوونی پڕۆسەی هاوسەرگيريش بەم شێوازە ناشرين و شێوە بازرگانيە نامێنێت یا کەمتر دەبێت.
سێکس و جەستە وەک گەورەترين تاوان !
ئەگەر گريمانەیەک بکەين:گريمان لە شەقامێکی شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان، شەقامی سەهۆڵەکەی سلێمانی وەک نموونە، لەم شەقامە لە ئێوارەیەکدا کەسێک بەدەمانچە کەسێکی دی دەکوژێت، هەر لە هەمان شەقام و بۆ ئێوارەی دواتر کوڕ و کچێک لە ناوەڕاستی شەقامەکە دەوەستن و دەم دەخەنە دەمی یەکترەوە.بە پێی ئەزموون و تێگەيشتنی ئێمە لە جيهانبينی و فکری مرۆڤی کورد و ژينگەی کۆمەڵایەتی هەرێمی کوردستان، پێمانوایە ڕووداوی دووەم کە ماچکردنی کچ و کوڕێک بوو، زیاتر دەبێتە مایەیی پرسيار و سەرسوڕمان و باس کردن لەلایەن ئەو گەنجانەی کە لەو شەقامەدا کاتەکانيان بەسەر دەبەن، بە براورد بە ڕووداوی کوشتنەکە، ڕووداوی دووەم ئاڵۆزتر و نامۆترە، ڕووداوی یەکەم تەفسيرێکی بۆ دەکەن کە دەستی حيزبی تيایە، یا دوژمندارييە…بەڵام ڕووداوەکەی دووەم قسە و گفتوگۆی زیاتر هەڵدەگرێت!بێگومان هەندێکيش هەیە کە ڕووداوی دووەم تەنیا بە یەک وشە وەسف دەکات (قەحبەیە) .
مرۆڤی کورد بە گشتی کووشتن و دزی و خيانەت لە نيشتيمان…شتگەلێکی ئاساييە بەلایەوە (زۆربەی حيزب و لایەنەکانی کوردستان و لایەنگرانيان، یەکتر تاوانبار دەکەن بە خيانەت و گەندەڵی و مرۆڤ کوژی، بەڵام زۆرينەی کۆمەڵگەی کوردی یا ئەندام یا لایەنگر و دەنگدەری ئەو حيزب و لایەنانەن، لێرەوەیە دەڵێن کۆمەڵگەی کوردی بە گشتی ئەو تاوانانەی بەلاوە ئاساييە) ، بە هەموو هێزی بەرگری لەلایەنێک یا کەسانێک دەکات کە تاوانبارن بە کووشتنی چەندين مرۆڤ و دزينی سەدان مليون دۆلار لە سامانی گشتی، خەون دەبينی و شانازی دەکات بەوەی پەيوەندی درووست بکات لەگەڵ کەسێک لەو تاوانبارانە، یا وێنەی کەسانێک لەوانە دەکاتە سەر کەڤەری موبايلەکەی یا سەر جامی سەيارەکەی لە کاتی بانگەشەی دەنگدان، بەڵام هەمان کەس ناتوانێت ئەوە قبول بکات کە کچێک بە شۆرتەوە یا بە جل و بەرگێکی نيمچە ڕووتەوە بێتە دەرەوەی ماڵ، ڕەنگە خوشکی خۆی بکوژی لەسەر نامەیەکی موبايل یا ئەگەر خوشکەکەی پەيوەنديیەکی سێکسی ئەنجامدا لەگەڵ ئەو کەسەی کە خۆشی دەوێت.لە هەرێمی کوردستان بەرپرسی حيزبی هەیە سەدان مليون دۆلاری دزيوە، چەندين تاوانی ئەنجامداوە بە درێژایی ژیانی سياسی خۆی، بەڵام نابێتە مایەیی باس و ڕەخنە بە ئەندازەی ئەوەی ئەگەر ئەو بەرپرسە وێنەیەکی بڵاوبێتەوە لەگەڵ ئافرەتێکدا، کەواتە کۆمەڵگەی کوردی کووشتن و دزی و خيانەتی نيشتيمانی قبووڵ دەکات، بەڵام ماچێک یا جلێکی نێمچە ڕووتی کچێک قبول ناکات.لێرەوەیە دەڵێين لای مرۆڤی کورد بە گشتی، هيچ تاوانێک وەک ئازادی سێکسی گەورە نييە.
پێويستە ئاماژە بەو خيتابەش بدەين کە زۆر کات دەيبيستين، ئەو خيتابەی دەڵێت:ئەوروپا و ڕۆژاوا لە ڕووی ماددی و تەکنەلۆژی و ديموکراسی و شەفافيەتەوە.. پێشکەوتوو و گەشەکردوون، بەڵام لەلایەنی ئەخلاقی و ڕووحيەوە دواکەوتوو و داڕماوون، بۆیە دەبێت ئێمەی کورد لاسایی لایەنە مادديەکەیان بکەينەوە و دوور بکەوينەوە لەلایەنی دووەم کە ئەخلاقی و ڕووحيە.
ئەم خيتابە لە ناو جيهانی ئيسلامی و عەرەبي لە مێژە بوونی هەیە، پاشان هاتە ناو جيهانی کورديەوە.ئەم خيتابە لە ڕووی لۆژيکيەوە بنەمایەکی پتەوی نييە، ناتوانێت قووڵ تەماشای دياردەکان و گۆڕاوەکان بکات، چونکە فکرێکە لە چەن پێوەرێکی پێشوەختە و دۆگمەوە دەڕوانێتە دياردەکان.ئەم خيتابە دواليستانە دەڕوانێتە مرۆڤ و مێژوو، دەرک بەوە ناکات ئەگەر مرۆڤ و مێژوو دوو لایەن و دوو ڕەهەنديش بێت، ئەوا ناکرێت ئەو دوو لایەنە پەيوەندی و کارلێکردنيان بە یەکەوە نەبێت.مرۆڤێک یا کۆمەڵگەیەک ئەگەر لە ڕووی ئەخلاقی و ڕووحيەوە دواکەوتوو بێت و داڕماو بێت، چۆن دەتوانێ داهێنانی گەورە بکات، چۆن دەتوانی یەکسانی و شەفافيەت دابين بکات لە وڵاتەکەی؟چۆن دەکرێت مرۆڤیکی بێ ئەخلاق، شەفاف و یەکسانی خواز بێت؟
بۆ نموونە:وڵاتێکی وەک دانيمارک، بە پێی ڕاپۆرت و ئامارەکان، یەکێکە لە شەفافترين و خۆشگوزەرانترين وڵاتەکانی جيهان، یەکێکە لەو وڵاتانەی کە کەمترين ڕێژەی تاوانی تێدا ئەنجام دەدرێت، ئایا شەفافترين وڵاتی جيهان بە چ پێوەرێک کۆمەڵگەیەکە لە ڕووی ئەخلاقی و ڕووحيەوە دواکەوتوون؟
لە کاتێکدا عيراق کە یەکێکە لە گەندەڵترين و نا ئارامترين و ترسناکترين وڵاتەکانی جيهان، زۆرترين ڕێژەی تاوانی تێدا ئەنجام دەدرێت لەسەر ئاستی سياسی، کۆمەڵایەتی، ئابووری…بە چ پێوەرێک کۆمەڵگەیەکە لە ڕووی ئەخلاقی و ڕووحيەوە پێشکەوتووە؟
لای هەڵگرانی ئەم خيتابە، یەکێک لە بنەما سەرەکيەکانی ئەخلاق و لایەنی ڕووحی مرۆڤ بريتييە لە جەستە وسێکس، دانيمارک یا سويسرا و نەمسا.. با کەمترين ڕێژەی تاوانی تێدا بێت، با کەمترين گەندەڵی سياسی و ئابووری تێدا بێت، با تا ڕادەیەکی زۆر یەکسانی و مافی مرۆڤی تێدا پارێزراو بێت، بەڵام هەموو ئەم داهێنان و بەها جوان و گەورانەی لەم وڵاتانەدا هەیە، کۆمەکيان ناکات و داديان نادات کە کۆمەڵگەیەکی بە ئەخلاق بن و لایەنی ڕووحييان پێشکەوتوو بێت، چونکە کچانيان شۆرت لە بەردەکەن و گەنجانيان بەئازادی خۆشەويستی و سێکس و سەما.. دەکەن.
ئەگەر وردبينەوە، دەرک بەوە دەکەين ئەو کۆمەڵگەیانەی کە دژی ئازادی سێکسين، کێشەیەکی قووڵ و ئالۆزيان لەگەڵ جەستە هەیە، مەبەست لە جەستە لێرەدا لەشی ئافرەتە، چونکە لەو کۆمەڵگەنەدا ئايين پێکهێنەرێکی سەرەکی سيستەمی ئەخلاق و بيرکردنەوەیە، ئايينەکانيش چونکە لەلایەن پياوانەوە لە سەردەمێکی کۆن و ژينگەیەکی دياريکراودا داهێنراون، پياويش لەو ژينگە و سەردەمەدا زۆر هەستيار بووە بەرانبەر لەشی ئافرەت، بۆیە ئايينەکان بە گشتی و ئيسلام بە تايبەتی کێشەیەکی گەورەی لەگەڵ لەشی ئافرەتدا هەیە.لێرەوە ئەم حوکمانەی ئايين تێکەڵ بە داب ونەريت دەبێت، هەر بۆیە لە کۆمەڵگەی کورديدا لەشی ئافرەت بووەتە پێوەرێکی ئەخلاقی، بە تايبەتتر پەردەی کچێنی ئافرەت بووەتە یەکێک لە سەرەکيترين پایەکانی ئەخلاقی کوردی، دەتوانين بڵێين گۆڕانکاری لە تێڕوانينمان بۆ پەردەی کچێنی، دەکرێت ببێتە مایەیی گۆڕانکاری لە کۆی سيستەمی بيرکردنەوە و جيهانبينيمان.ئێمە کۆمەڵگەیەکين تا ڕادەیەکی زۆر لە چوارچێوەی سيستەمی ئەخلاقیدا بيردەکەينەوە و دەڕوانينە جيهان و ژیان (سيستەمی ئەخلاقی کوردی) یەکێک لە پایە سەرەکيەکانی ئەو سيستەمە، پەردەی کچێنيە، گۆڕانکاری لەو پێکێهنەرە سەرەکيە دەبێتە مایەیی گۆڕانکاری لە کۆی سيستەمی ئەخلاقيمان، لەویشەوە دەکرێت گۆڕانکاری لە کۆی سيستەمی جيهانبيی مرۆڤی کورد ڕووبدات، وەک لە پێشەکی ئەم نووسينە ئاماژەمان پێدا، دەکرێت گۆڕانکاری و چاکسازی لە بەشێک، کار لە کۆی سيستەمەکە (گشت) بکات.
لە بارەی پەردەی کچێنيەوە لە کۆمەڵگەی ئێمە هەندێک هەوڵدراوە بۆ دەستکاريکردنی ئەو پایە سەرەکيەیی سيستەمی ئەخلاقی ئێمە، لەلایەن کەسە ئازادیخوازەکانەوە و کە دەيانەوێت گۆڕانکاريەکی کۆمەڵایەتی درووست بکەن، بەڵام ديسانەوە ئەوانيش هەوڵەکانيان ناگاتە ئەوەی پێی بڵێين بانگەشە بۆ ئازادی سێکسی دەکەن بە شێوەیەکی ڕوون و ئاشکرا، چونکە زۆر کات گوێمان لە ئارگۆمێنتەکانی ئەوان دەبێت کە بريتييە لەوەی:پەردەی کچێنی پێوەر نييە بۆ ئەخلاق و فەزيلەت، چونکە بە پێی ڕاپۆرتە پزيشکيەکان هەندێک لە کچان هەن هەر لە بنەڕەتەوە یا خود بێ ئەنجامدانی سێکس پەردەی کچێنيان نييە.ئەم ئارگۆمێنتە پڕە لە موجامەلە و ترس و دوو دڵی، ديسانەوە دەچێتە ناو بازنەی سيستەمی ئەخلاقی ئێمە، چونکە لەو ئارگۆمێنتە ئاماژە ناکرێت بۆ ئازادی، بەڵکوو ديسانەوە ئاماژەیە بەوەی کە سێکس تاوانە، ئەگەر تەفسيرێکی ئەو ئارگۆمێنتە بکەين دەتوانين بڵێين:ئەوەی پەردەی کچێنی نەبێت، مەرج نييە تاوانبار بێت، بەڵکوو دەکرێت بێ ئەوەی تاوانی ئەنجام دابێت، پەردەی کچێنی نەبێت، واتە کچێک پەردەی کچێنی نەبوو یەکسەر مەيکوژن، دەکرێت تاوان بار نەبێت، بەڵام ئەگەر سێکسی کردبێت؟لەم پرسيارەوە ئەم ئارگۆمێنتە ناوێرێت وەڵام بداتەوە!. ئێمە لێرەدا دژی ئەم جۆرە ئارگۆمێنت و پاساوانەين، ئامانجی ئەم نووسينە ئەوەیە کە بڵێت پەردەی کچێنی پێوەر نييە بۆ ئەخلاق، کچ مافی خۆیەتی لە تەمەنێکی دياريکراودا، لە ڕێگەی سێکسەوە، ئيتر چ لە ناو پڕۆسەی هاوسەرگيری بێت یا لەدەرەوەی پڕۆسەی هاوسەرگيری، کە خۆی دەبێت ئازاد بێت لەو بڕيارە، پەردەی کچێنی خۆی لە ناوببات.ئەمە بەشێکە لە ئازادی سێکسی، کە دايکی ئازاديەکانە!
لە مێژوودا نموونە هەیە، کە هەندێ کۆمەڵگە بێ فەراهەمکردنی ئازادی سێکسی هەنگاوی گەورەیانناوە بەرەو ديموکراسی و ئازادی سياسی و مەدەنی، بەڵام دواجار ئازادی سێکسی بووەتە یەکێ لە پایە سەرەکيەکانی ئازادی لەو کۆمەڵگەنە، چونکە ناکرێت ئازادی بيرکردنەوە و سياسی و ڕادەربڕين بە شێوەیەکی تەندرووست و شياو فەراهەم بکرێت لە کۆمەڵگەیەکدا، کە تاکەکانی ئەو کۆمەڵگەیە ئازاد نەبن لە مومارەسەکردنی خۆشەويستی و سێکس و لەبەرکردنی ئەو جلوبەرگەی خۆیان مەبەستيانە، مرۆڤیک ماچی کوڕ و کچێکی پێ قبووڵ نەکرێت یا لەبەرکردنی شۆرتێک لەلایەن کچێکەوە، ئەم مرۆڤە قوورسە فکری جياواز و دەستاودەستکردنی دەسەڵات قبووڵ بکات.
لێرەدا مەبەست ئەوە نييە، بڵێين ئازادی سێکسی بريتييە لەوەی لەش ڕووت بکرێتەوە، بەڵکوو مەبەست لە ئازادی سێکسی ئەوەیە، جياوازی نييە لەنێوان کچێکی باڵاپۆش و کچێکی نيمچە ڕووت، لە ڕووی ئەخلاقيەوە، ئەگەر بە ويست و حەزی خۆیان ئەوە ئەنجامبدەن.وتەیەکی سواو و نا لۆژيکی هەیە کە دەڵێت: (ئەگەر ڕووتی پێشکەوتن بێت، ئەوا ئاژەڵەکان لە مرۆڤ پێشکەوتووترن) .بە پێی ئەم وتەیە بێت مرۆڤ لە کاتی خۆشتن دەبێت بە ئاژەڵ کە خۆی وشک دەکاتەوە و جل لەبەر دەکات دەبێتەوە بە مرۆڤ، جل دەکاتە خاڵێک بۆ جياکردنەوەی مرۆڤ و ئاژەڵ، ئەم وتەیە هەڵقوڵاوی ئەو سيستەمە ئەخلاقيەیە کە لە کۆمەڵگە ئايينیەکاندا کاری پێدەکرێت.شێوازی جل پەيوەندی بە ئەخلاق و پێشکەوتنەوە نييە، ڕەخساندنی ئازادی جل لەبەر کردن پەيوەندی بە پێشکەوتنەوە هەیە.
ئەم تێڕوانينە بۆ لەشی خۆمان، کە پڕە لە ترس و نامۆبوون، کاريگەری درووستکردووە لەسەر کۆی جيهانبينی و ژيانمان.
ئارگۆمێنتەکانی کۆمەڵگەی کوردی بۆ دژایەتیکردنی ئازادی سێکسی:
بەشێکی زۆری کۆمەڵگەی کوردی یا دژایەتی ئازادی سێکسی دەکات یاخود ئەگەر دژایەتيشی نەکات، بەڵام ناوێرێت مومارەسەی بکات، ئەمانە بێگومان ئارگۆمێتی خۆیان هەیە و بە پشت بەستن بەو ئارگۆمێنتانە دژایەتی ئازادی سێکسی دەکەن یا مومارەسەی ناکەن.
لێرەدا دەرەفەت نييە بچينە وردە کاری ئەو ئارگومێنتانەوە، بەڵام بە گشتی و بە کوورتی ئاماژەی پێدەکەين.ئارگومێنتەکان دوو بەشن: کولتوری کوردی و ئايينی ئيسلام، کولتوری کوردی تا ڕادەیەکی زۆر
لەژێر کاريگەری ئايينی ئيسلامە.هەندێک دژایەتی ئازادی سێکسی دەکەن بە پشت بەستن بە ئايينی ئيسلام کە ئەمانە باوەڕدارەکانن یا ئەوانەی زۆر تا کەم ئيلتيزاماتی ئايينیان هەیە، هەندێکی دی دژایەتی ئازادی سێکسی دەکەن بە پشت بەستن بە کولتوری کوردی، ئەمانە زیاتر ئەوانەن کە ئيلتيزاماتی ئايينان نييە، زۆر کاتيش هەردوو ئارگومێنتەکە بە یەکەوە لەلایەن کەسێک یا کەسانێکەوە بەکاردەهێنرێن بۆ دژایەتی کردنی ئازادی سێکسی.لێرەدا بۆ سەلماندنی ئارگۆمێنتەکانی خۆمان کە بانگەشەی ئازادی سێکسی دەکەين پێويستە ئەو دوو ئارگومێنتەی کە دژایەتی ئازادی سێکسی دەکەن بکەينە بەر تاقيکردنەوەیەکی لۆژيکی، بەڵام زۆر بە کوورتی و سادەیی.
وەک لەسەرەوە ئاماژەمان پێدا و نموونەمان بۆی هێنایەوە، کولتوری کوردی، تا ڕادەیەکی زۆر نەرم ونيانە لەگەڵ دياردەکانی مرۆڤ کووشتن و دزی و درۆ کردن و خيانەت لە نيشتيمان، بەڵام زۆر ڕەق و توندە بەرانبەر کوڕ و کچێک ئەگەر لە باخچەیەکی گشتی یا لەسەر شەقامێک یەکتر ماچ بکەن، کولتوری کوردی تا ڕادەیەکی زۆر ئەو کەسانەی قبووڵ کرد کە لە 16 ئوکتۆبەر کەرکووکيان فرۆشت، بەڵام کچێک قبووڵ ناکات پەردەی کچێنی نەمێنێت لە ڕێگەی سێکسکردن لەگەڵ خۆشەويستەکەی.ئەم کولتورە ناکرێت پێوەرەکانی بۆ ئەخلاق بە هەند وەربگيرێت، نەک هەر ئەوە، بەڵکوو دەبێت بەگژيدا بچتەوە و گۆڕانکاری ڕيشەیی تێدا بکرێت.
ئارگۆمێنتەکەی تر، بريتييە لە ئايينی ئيسلام، کە تيايدا دەکرێت بۆ نموونە پياوێکی تەمەن 50 ساڵ هاوسەرگيری بکات لەگەڵ کچێکی منداڵ ئەگەر تەمەنی لە خوار 10 ساڵانەوەش بێت، ڕێ بەوە دەدات پياوێک لەگەڵ چوار ئافرەت هاوسەرگيری بکات، کەم تا زۆر شوێنی کەنيزەکی تيادەبێتەوە، کەم تا زۆر داعش شوێنی خۆی تێدا دەدۆزێتەوە، بەڵام لەم ڕووبەرە فراوان و گەورەيە شوێنێک نييە بۆ کوڕ وکچێکی گەنج بە ئازادانە و لەدەرەوەی پڕۆسەی هاوسەرگيری یەکتر ماچ بکەن و مومارەسەی حەز و ويستە مرۆييەکانی خۆیان بکەن.ئەم ئارگۆمێنتەش هاوشێوەی ئەوەی پێشتر، شياو نييە بکرێتە تاکە پێوەر بۆ ژیان و ئەخلاق، چونکە وەک دەبينين، پڕە لە پارادۆکس و هەڵەی لۆژيکی.بۆچی پاساوێک هەبێت بۆ کەنيزەک، بەڵام پاساوێک نەبێت بۆ سێکس بە ڕەزامەندی هەردوو لایەن؟کەنيزەک و دياردەکان تر کە ئاماژەمان پێيدا لە ئايينی ئيسلام، لە چوارچێوەی ژينگەی کۆمەڵایەتی و ئاستی فکری ئەو سەردەمە ، دەکرێت ئاسایی وەريبگرين، بەڵام لەم سەردەمەدا گونجاو و تەندرووست نابێت کە ئاينێک بەم پاشخانەوە بکرێتە تاکە پێوەر بۆ ئەخلاق و پەيوەندی نێوان هەردوو ڕەگەز.
بێگومان ئەم پێوەر و ئارگۆمێنتانە لەلایەن زۆربەی تاکەکانی کۆمەڵگەی ئێمەوە بەکاردەهێنرێت، ئەو گەنجانەی کە چەپێنراون و لە دۆخێکی دەروونی ئاڵۆزدان بەرگری لەم سيستەمە ئەخلاقيە دەکەن، تاکی ئێمە لە دۆخێکدایە کە هاوسەنگی نێوان (من، ئەو، منی باڵا) ی دەروونی تێکچووە، (منی باڵا) ستەمکارانە حوکم دەکات، بەڵام (ئەو) هەر دەجوڵێت و دەيەوێت بگات بە ئارەزووەکانی، (من) لەنێوان (ئەو و منی باڵا) کۆنترۆڵی لە دەستداوە و ناچارانە پەنا دەباتە بەر درۆ بۆ ڕازيکردنی (منی باڵا) و پەنا دەباتە بەر ماڵپەرە پۆرنۆکان بۆ ڕازی کردنی (ئەو) .. لێرەدا دەردەکەوێت (من) کە عەقل و لۆژيکە و پێويستە بۆ ڕێکخستن و بەرنامەدانان بۆ هەردوو پێکهێنەرەکەی تر و دەروونی مرۆڤ ڕێکدەخات، لەم دۆخەدا سەرقاڵی درۆ کردن و ماڵپەرە پۆرنۆکانە!. (بۆ تێگەيشتن لە پەيوەندی و کارلێکردنی ئەو سێ چەمکە:من، ئەو، منی باڵا. بگەرێەوە بۆ ئەدەبياتی فرۆيد) لێرەوەیە دەبێت بپرسين ئەم تاکە ئەگەر سياسەت بکات دەبێت چاوەڕێی چی لێ بکرێت؟ئەگەر منداڵ پەروەردە بکات دەبێت چۆن پەروەردەی بکات؟دەبێت لە کایەیی زانستی پيشەسازيدا چ بەرهەمێکی هەبێت؟
لەم سەردەمەدا یەکێ لەو هۆکارانەی کە بووەتە هۆکاری دواکەوتوویی و بێ بەرهەمی ئەو کۆمەڵگەنەی هاوشێوەی هەرێمی کوردستانن، بريتييە لە قەدەغەکردنی ئازادی سێکسی، گەنجانی ئەم کۆمەڵگەنە ژیانێکی نا تەندرووست و قوورسيان هەیە، لە ڕووی غەريزەیی و سۆزەوە برسين، ئەو برسێتيە فکریانی سست کردووە و وزەیان زۆر دەبات، لەو تەمەنەی کە مرۆڤ چالاگە و پڕە لە وزە، گەنجانی ئەم کۆمەڵگەیانە خەريکی دۆزينەوەی ڕێگەیەکن بۆ تێرکردنی ئەو حەزە، یا وزەی خۆی تەرخان دەکات بۆ چەپاندنی.ئەم مرۆڤە، مرۆڤێکی توڕە دەبێت، وەک لە تۆرە کۆمەڵایەتيەکان دەبينرێن، چەن توڕە و جنێوفرۆشن، چەن زۆر جنێوی سێکسی بەکاردەهێنێت، هەر شتێکی بە دڵ نەبێت ئەندامەکانی لەشی ئافرەت دەکات بە جنێو و ئاڕاستەی دەکات!رەنگە لە کاتی خوێندنەوەی ئەم نووسينەش چەندين جنێوی سێکسی بدات، لەگەڵ خودی خۆی درۆ دەکات و دەڵێت من کێشەی سۆزداری و سێکسيم نيە و ئازادی سێکسی واتە بێ ئەخلاقي، بێگومان ئەم نووسينە هەندێک لەوانە زۆر توڕە دەکات، چونکە ئەوەی بە درێژایی ژیانی شاردويەتيەوە و هەوڵی داوە کەس نەيزانێت، لەم نووسينە بەشێکی زۆری ئاشکرا کرا!.
واقع سەلماندویەتی ئەم پێوەرانە بۆ ئەم سەردەمە، هەڵەن و ئەوەندەی زیانی هەیە، سوودی نييە، مرۆڤێکی درۆزن و ترسنۆک و عەقل سست و توڕە و جنێوفرۆش بەرهەم دەهێنێت، واقع سەلماندویەتی، بە گشتی ئەو کۆمەڵگەنەی ئازادی سێکسی تێدا فەراهەمە، تاکەکانی چالاگتر و بە بەرهەمتر و ڕاستگۆتر و سوودبەخشترن بۆ کۆمەڵگەکەیان (لە سەرەوە نموونەمان خستە ڕوو لەم بارەیەوە) .هەر وەها دەتوانين بڵێين بۆ نموونە لەو کۆمەڵگە کراوانەدا کە کچانيان لە تەمەنێکی گەنجی و زووەوە، ئازادن لەدەرەوەی پڕۆسەی هاوسەرگيری، لە ڕێگەی سێکس کردن، پەردەی کچێنیان نەمێنێت، ئەم کچانە چالاگتر و سوودبەخشتر و ڕاستگۆتر و بە بەرهەمترن لە کچانی کۆمەڵگەکانی هاوشێوەی کۆمەڵگەی ئێمە، کە پاکيزەن تا ئەو کاتەی هاوسەرگيری دەکەن.لە چ ڕوویەکەوە کچان و کوڕانی زانکۆکانی کوردستان، باشترن لە کچان و کوڕانی زانکۆی هارڤارد یا ئۆکسفۆرد؟
ئەمە مانای ئەوە نييە گەشەی ئەو زانکۆیانە تەنیا لە ئەنجامی ئازادی سێکسيەوە بیت، بەڵکوو مەبەستمان لەوەیە بۆچی و بە چ پێوەرێک خویندکارانی ئەو زانکۆیانە لە ڕووی ئاستی ئەخلاقيەوە نزمتربن لە خوێندکارانی زانکۆکانی کوردستان؟ ئەگەر نزمتر بن، کەواتە ئەخلاق ڕێگرييە لە گەشەکردنی زانستی و مەعريفی، ئەگەر پەيوەندی بە ئەخلاقەوە نييە، کەواتە با ئەخلاق نەکرێتە پێوەر بۆ ئازادی سێکسی و گەنجان ڕزگار بن لەو چەپاندن و ستەمە، ئەگەر ئەوان و ئێمەش جياوازيمان نييە لە ڕووی ئەخلاقيەوە، ئەخلاق پێوەریکی ڕێژەییە، کەواتە با گەنجانی ئێمەش مومارەسەی ژیانی سۆزداری خۆیان بکەن هاوشێوەی گەنجانی ڕۆژاوا.
کۆتایی:
ئازادی سێکسی بۆ کۆمەڵگەیەکی وەک ئێمە، پرسێکی قوورس و ئاڵۆزە، بۆ ئەوەی ئەو ئازاديە فەراهەم بکرێت، پێويستە دەستکاری چەندين بەها و بابەتی تر بکرێت، ئەمەش کارێکە کاتێکی زۆری دەوێت و پێويستی بە چەندين پلان و بەرنامە و پڕۆژە هەیە، لەم نووسينەدا تەنیا کێشەکە خراوەتە ڕوو، لەگەڵ هەندێ ئاماژەی خێرا و سادە بە هۆکارەکانی و کاريگەريەکانی، کە هەوڵدەدەين لە ئايندەدا، لە شێوەی پڕۆژە و توێژينەوەی زانستی کاری زياتری لەسەر بکەين و زیاتر وردەکاری باس بکەين.هەر وەها پێويستە زیاتر ئاماژە بە هۆکارەکانی نەبوونی ئەم ئازاديە بکرێت و هەندێک لەو ئامراز و ڕێگايانەش باس بکرێت کە دەکرێت ببنە هۆی مومارەسەکردنی ئەو ئازاديە.
ئەوەی باس کرا، باسکردنی دياردەیەکی کۆمەڵاتی و مرۆیی بوو، واتە دەچێتە چوارچێوەی دياردە و زاستە مرۆييەکان، لەم بوارەشدا، ئەگەر مەحاڵ نەبێت، ئەوا زۆر ئەستەمە تيوريەک یا ڕوانينێک هەبێت، بتوانێت تەواوی دياردەیەک وەک خۆی تەفسير بکات بێ کەم و زياد یا تيوريەک هەبێت بتوانێت هەموو کێشەکانی کۆمەڵگەیەک دياری بکات.بە گشتی لە زانستە مرۆييەکاندا ئەوەی دەکرێت باسکردنی لایەنێکی دياردەکەیە، ڕەنگە ئەو لایەنەش بە تەواوی و بێ کەموکووڕی شرۆڤە نەکات، مەبەستمانە بڵێين ئەوەی لێرەدا باسمان کرد، بريتييە لە خوێندووەیەکی سەرەتایی بۆ کێشەیەکی کۆمەڵگەی خۆمان، دەکرێت بەشێک لە ڕاستی تێدا بێت، دەشکرێت بەشێک لە هەڵەی تێدا بێت، خاسيەتی سەرەکی خوێندنەوە و تيۆرييە کۆمەڵایەتی و سياسيەکان بريتييە لە ڕێژەیی بوون، چونکە دياردە مرۆييەکان لە گۆڕاندان، بە پێی کات و شوێن، هەر وەها بە پێی باگراوند و تێگەيشتنی تيوريست.
ئەم نووسينە ئەوەندی مەبەستی وڕوژاندنی بابەتێکە، یا خستنەڕووی کێشەیەکە ئەوەندە نووسينێکی زانستی و ئەکاديمی نييە، لە نووسينی زانستی و ئەکاديمی پيويستە ميتۆدیکی زانستی بەکار بهێنرێت، گەڕانەوە بۆ سەرچاوەکان، هەر وەها زمانی ژمارە و ئامار پێويستە، بەڵام کێشەیەکی وا شاراوە و ئاڵۆز و هەستیار، قوورسە بتوانرێت ئامار و ژمارەی باوەڕپێکراو بەدەست بخرێت، هەر وەها کەمی سەرچاوە و نووسراوی زانستی لەسەر ئەم بابەتە شاراوە و هەستيارە، بۆیە ئامانجی ئەم نووسينە تەنیا وڕوژاندنی پرسێکە و پێشەکيەکی سادەیە بۆ ئەو پرسە.لە ئايندەدا هەوڵدەدەين کاری زياتری لەبارەوە بکەين.[1]