کۆنگرەی یازدەیەمی #پارتی دیموکراتی کوردستان#- (پارتی دیموکراتی کوردستان – یەکگرتوو – #26-08-1993#) ، دوای ڕاپەڕینی بەهاری ساڵی 1991ی باشووری کوردستان، دامەزراندنی ئەنجوومەنی نیشتمانی کوردستان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە #هەولێر# ی پایتەختی هەرێمی کوردستان ئەنجامدرا.
کۆنگرەی یازدەیەمی پارتی دیموکراتی کوردستان- (پارتی دیموکراتی کوردستان – یەکگرتوو – 26ی ئابی 1993) ، دوای ڕاپەڕینی بەهاری ساڵی 1991ی باشووری کوردستان، دامەزراندنی ئەنجوومەنی نیشتمانی کوردستان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستان ئەنجامدرا.
#بارودۆخ و ئامادەکارییەکان#
لە ڕێکەوتی 2ی ئابی 1990 کوێت لەلایەن سوپای ئێراقەوە داگیرکرا، ئەم داگیرکارییە، سوپای هاوپەیمانانی هێنایە سەرخەت و لە ڕێکەوتی 17ی کانوونی دووەمی 1991، سوپای ئێراق لەلایەن سوپای هاوپەیمانانەوە لە کوێت دەرکرا و بە خراپی تێکشکێنرا، ئەم شکستەی سوپای ئێراق زەمینەیەکی لەباری بۆ هێزە معارز بەرهەڵستکارەکانی ئێراق هێنایە ئاراوە، بۆ ئەوەی چالاکییەکانیان بەرفراوان بکەن. لە و ماوەیەدا سەرکردایەتی بەرەی کوردستانی لەگەڵ لایەنە ئێراقییەکانی تر کەوتنە جموجوڵی سیاسی و سەربازی لە ناوخۆی ئێراق.
لەم سەروبەندە سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان، چەند کۆبوونەوەیەکی فراوانی ئەنجامدا، لەوانە کۆبوونەوەکەی سەرەتای مانگی شوباتی 1991 کە بە ئامادەبوونی ئەندامانی کۆمیتەی ناوەندی کۆن و نوێ، کە نزیکەی پەنجا ئەندام دەبوون ئەنجام درا، لە و کۆبوونەوەیەدا بڕیاردرا ئامادەیی گەڕانەوە بۆ نێو خاکی کوردستان و دواتر ڕاپەرینی سەرتاسەری ئەنجام بدرێ. لە و کۆبوونەوەیەدا ئەرکەکان بە فەرماندەیی سەرۆک مەسعود بارزانی دابەشکران و هێزەکانیش بە سەر سێ قۆڵدا دابەشکران کە بریتیبوون لە: قۆڵی هەولێر، قۆڵی دهۆک و موسڵ و قوڵی سلێمانی و کەرکووک. دوای تەواوی ئامادەکارییەکان لە ڕێکەوتی 5ی ئاداری 1991 ڕاپەڕینی باشووری کوردستان دەستی پێکرد و تا 21ی ئادار تەواوی ناوچەکانی کوردستان لە دەست ڕژێم ئازادکران.
لە دوای ڕاپەڕینی باشووری کوردستان لە ساڵی 1991 دژ بە ڕژێمی ئێراق و کۆڕەوی خەڵکی باشووری کوردستان و دامەزراندنی ئەنجوومەنی نیشتمانی کوردستان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان، لە کۆبوونەوەی مانگی ئاداری کۆمیتەی ناوەندی بڕیار لەسەر بەستنی کۆنگرەی یازدەیەمی پارتی درا، بۆ ئەم مەبەستە لێژنەیەکی ئامادەکاریی پێکهێنرا کە بریتیبوون لە: #محەمەد مەلا قادر#، فەرەنسۆ حەریری، #ڕەمزی شەعبان#، خورشید شێرە، نەجمەدین یوسفی، شێخەڵا ئیبراهیم، بارزان مەلا خالید، کەمال حەسەن، نەجات حەسەن، #حەبیب کەلەش# و ئیجرا سەعید، تا مانگی حوزەیرانی ساڵی 1993 زۆربەی ئامادەکارییەکانی کۆنگرە بەکۆتا هاتن و ئەندامەکان بە هەڵبژاردن بۆ کۆنگرە سەرکەوتن و سێ حزبیش بڕیاریاندا لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان یەکبگرن کە بریتیبوون له: حزبی یەکگرتنی کوردستان (حسک - پاسۆک - پارتی گەل) ، یەکێتی دیموکراتی کوردستان و بزووتنەوەی کوردی فەیلی موسڵمان. بە ڕێککەوتنی سێ حزبی کوردی لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستان، ناونیشانی یەکگرتوو بۆ جاری دووەم بە کەمێک گۆڕانکارییەوە خرایە سەر ناوی پارتی و بۆ پارتی دیموکراتی کوردستان یەکگرتوو گۆڕدرا.
#بەستنی کۆنگرەی یانزەیەم#
لە ڕۆژانی 16 - 26ی ئابی 1993، بە ئامادەبوونی 2167 نوێنەر، کۆنگرەی یازدە لە هۆڵی زەرد، لە شاری هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستان بەسترا. بۆ یەکەمین جاریش ژمارەیەکی بەرچاوی ئافرەت لەم کۆنگرەیەدا بەشدار بوون، کە 124 نوێنەر بوون. هەواڵەکانی ئەم کۆنگرەیە ڕۆژانە لە ڕاگەیاندنەکانەوە بڵاو دەکرایەوه.
کۆنگرە، بە دروشمی ئاشتی، ئازادی و دیموکراسی بەسترا. لەلایەن سەرۆک مەسعود بارزانی ڕاپۆرتی سیاسی خوێنرایەوە. هەروەها گۆڕانکارییەکی فراوان لە پرۆگرام و پەیڕەودا کرا بۆئەوەی لەگەڵ بارودۆخی نوێدا بگونجێت. کۆنگرە ژمارەیەک بڕیاریشیدا کە گرنگترینیان بڕیاردان بوو لە هێنانەوەی ڕوفاتی پیرۆزی بارزانی نەمر و ئیدریس بارزانی بۆئەوەی لە بارزان بەخاک بسپێردرێنەوە، هەروەها بڕیار درا زەمینە بۆ گەڕانەوەی زۆرترین ژمارەی ئاوارەکان لە ئێران بدرێ.
کۆنگرەی یازدەیەم، دانی بە فیدڕاڵیەتی هەرێمی کوردستاندا نا و پشتگیری کۆنگرەی نیشتمانی ئێراقی یەکگرتووی کرد، کە نیازی ڕووخاندنی ڕژێمی سەدام حسێنی هەبوو. لەسەر ئاستی ڕاگەیاندنەکانی دەرەوەش ڕۆژنامەنووس خاتو ئامینە سوڵا و ڕۆژنامەنووس خاتو فاتیمە عەزوز لە کۆماری تونسەوە وەک میوان بانگهێشتی کۆنگرەکە کرابوون. بەشێک لە میوانەکانی کۆنگرە بریتیبوون لە: جورج بیکارد ئەندامی کۆنگرێسی ئەمریکا، دەیڤید فلیپ سەرۆکی کۆمەڵەی مافی مرۆڤی ئەمریکا، لیوا حەسەن نەقیب و دکتۆر ئەحمەد چەلەبی سەرۆکی کۆنگرەی نیشتمانی ئێراقی - یەکگرتوو، تەحسین مەعلە، عەدنان محەمەد نوری، عەزیز عەلیان، محەمەد عەبدولجەبار، هانی فۆکەیکی، محەمەد محەمەد عەلی، عادل عەبدولمەهدی ئەنجوومەنی باڵای شۆڕشی ئیسلامی لە ئێراق، مونزیز لویس سکرتێری حزبی سۆسیالیستی ئێراقی.
#پەیکەری پارتی دیموکراتی کوردستان، بە پشتبەستن بە پەیڕەوی ناوخۆی کۆنگرەی یازدەیەم، بریتی بوو لە#:
شانە، شانەی سەرەکی، لێژنەی ڕێکخراو، لێژنەی ناوچە، لێژنەی لق، کۆمیتەی ناوەندی، مەکتەبی سیاسی، جێگری سەرۆک و سەرۆک. هەروەها دەستەی ناوەندی پشکنین و چاودێری ڕاستەوخۆ لەلایەن کۆنگرەوە هەڵدەبژێردران. ئەمەش دواجارە کە دەستەی ناوەندیی پشکنین و چاودێری ڕاستەوخۆ لەلایەن نوێنەرانی کۆنگرەوە بێنە هەڵبژاردن و سیفەتی ئەندامی سەرکردایەتیان پێ دەبەخشرێ، چونکە متمانەیان لە کۆنگرە وەرگرتبوو.
دامودەزگاکانی پارتی لە ساڵی 1993، لە مەکتەبی ناوەندی ڕێکخستن، مەکتەبی ناوەندی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندن، مەکتەبی ناوەندی عەسکەری، مەکتەبی ناوەندی بەڕێوەبردن، مەکتەبی ناوەندی دارایی، مەکتەبی ناوەندی ڕێکخراوە جەماوەری و پیشەیییەکان، مەکتەبی ناوەندی پەیوەندی نیشتمانی، مەکتەبی ناوەندی پەیوەندیییەکانی دەرەوە و مەکتەبی ناوەندی دیراسات و توێژینەوە.
#ئەندامانی کۆمیتەی ناوەندی کۆنگرەی یازدەیەم#:
#نێچیرڤان بارزانی#
#سامی عەبدولڕەحمان#
#جەوهەر نامیق سالم#
هۆشیار مەحمود محەمەد فارس - #هۆشیاری زێباری#
#فازڵ میرانی#
#یونس ڕۆژبەیانی#
#فڕەنسۆ هەریری#
#ڕۆژ نوری شاوێس#
#قادر قادر#
مامۆستا #سەعد عەبدوڵڵا#
#عیزەدین بەرواری#
#محەمەد حاجی مەحمود#
کەریم شنگالی
جەرجیس حەسەن
#کەمال کەرکووکی#
عەلی شنگالی
#قادر جەباری#
#مولازم شوان#
#سەید کاکە#
عومەر بۆتانی
#ئازاد بەرواری#
جەلیل فەیلی
#شەوکەت شێخ یەزدین محەمەد#
عومەر عوسمان عومەر
سەڵاحەدین ئیبراهیم قادر، #سەڵاح دەلۆ#
#بروسک نوری شاوەیس#
ڕەمزی شەعبان
#مولازم کەریم#
#دەروێش ئاغا#
#زەعیم عەلی#
عەبدولعەزیز تەیب
#نیزامەدین گلی#
#عارف تەیفور#
#مەسعود ساڵەیی#
محەمەد مەلا قادر
#عەبدوڵڵا ئاگرین#
#شیرین ئامێدی#.
$ئەندامانی یەدەگی کۆمیتەی ناوەندی$:
#مەحمود محەمەد مەحمود#
#زێرەڤان نێروەیی#
مامۆستا ئەمین قادر
دکتۆر ناسح غەفور
ئەکبەر حەیدەر
#ئازاد قەرەداغی#
بارزان مەلا خالید
کەمال حەسەن چاومار
#نوری حەمەعەلی#.
لە ناو کۆنگرەدا ئەندامانی دەستەی ناوەندی پشکنین و چاودێری بە دەنگی ڕاستەوخۆی نوێنەران هەڵبژێردران، کە بریتیبوون لە: فەلەکەدین کاکەیی، حەبیب محەمەد کەریم، ڕەشید سندی، ئیسماعیل مەلا عەزیز، عەلی جاف، دکتۆر محەمەد ساڵح جومعە، محەمەد مەعروف، محەمەد قازی و عەلی قاسم شنگالی.
لەلایەن ئەندامانی کۆنگرە، بە تێکڕای دەنگ بۆ جاری سێیەم، سەرۆک مەسعود بارزانی بە سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان - یەکگرتن و عەلی عەبدوڵڵا بە جێگری سەرۆک هەڵبژێردران. دواتر لە کۆبوونەوەی کۆمیتەی ناوەندی، لە ڕێکەوتی 29 تا 31ی ئابی 1993، دەستەی نوێی مەکتەبی سیاسی هەڵبژێردران، کە بریتیبوون لە: نێچیرڤان بارزانی، جەوهەر نامیق سالم، سامی عەبدولڕەحمان، هۆشیار زێباری، فازڵ میرانی، د. ڕۆژ نوری شاوەیس، دکتۆر جەرجیس حەسەن، ئازاد بەرواری، زەعیم عەلی، حەمەی حاجی مەحمود و مولازم سەید کەریم.
لەم کۆنگرەیەدا بۆ جاری دووەم لە مێژووی پارتیدا، میدالیای بازانیی نەمر لەلایەن سەرۆک مەسعود بارزانی بەخشرایە نۆ لە سەرکردە، فەرماندە و هەڤاڵانی بارزانی.
[1]