پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
کارە هونەرییەکان
ئەلبوومی مەهاباد
30-05-2024
شادی ئاکۆیی
کارە هونەرییەکان
ئەلبوومی کینە ئەم؟
30-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
فەرهەنگی کینایە
30-05-2024
کشمیر کەریم
کارە هونەرییەکان
ئەلبوومی گەڵاوێژ
29-05-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
مووچەکەمان زیاد دەکا
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
28-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
یار و نەیار
28-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 518,864
وێنە 106,275
پەرتووک PDF 19,333
فایلی پەیوەندیدار 97,324
ڤیدیۆ 1,398
ژیاننامە
تەها کەریمی
ژیاننامە
خاڵە ڕەجەب
ژیاننامە
خانمە خوسرەوی
ژیاننامە
سەید کامیل نیزامی
ژیاننامە
فایەق حامید ئەسعەد
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم (22) – أسلاف الكورد: الميديون
کوردیپێدیا، گەورەترین پڕۆژەی بەئەرشیڤکردنی زانیارییەکانمانە..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم (22) – أسلاف الكورد: المي...

نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم (22) – أسلاف الكورد: المي...
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين و العلاقة بينهم (22) – أسلاف الكورد: الميديون
د. مهدي كاكه يي

توحيد القبائل والإمارات الميدية
قام الملك الآشوري (سرجون) بِحملات عسكرية وحروب كثيرة خلال حكمه، وكانت بلاد ميديا هي البلاد الأكثر تعرضاً لهذه الحملات الحربية، حيث قام الميديون بِإنتفاضات وثورات كثيرة ضد الآشوريين. بسبب هذه الثورات، خلال أو بعد حُكم الملك الميدي (دياكو) بقليل، قام الملك الآشوري (سرجون) بِجلب سكان من مدينة السامرة الفلسطينية وقام بتوطينهم في المدن الميدية ضمن سياسة التهجير والإستيطان التي إتبعها الآشوريون ضد البلدان والمناطق الثائرة.
تزامن إستيلاء الملك الآشوري (سرجون) على المدن الميدية مع قضائه على مملكة إسرائيل وإسقاط عاصمتها (السامرة) في سنة 721 قبل الميلاد1، حيث أنه في سنة 715 و713 قبل الميلاد تم إخضاع الميديين لِحُكم الملك الآشوري (سرجون) وصولاً الى مناطق أبعد من جبل (بيكني Bikni).
على الرغم من قيام الإمارات الميدية بالثورات المتكررة ضد الحكم الآشوري، إلا أن الميديين إضطروا أن يدفعوا الجزية لمملكة آشور خلال حكم خلفاء الملك الآشوري سرجون، كلاً من سنحاريب وأسرحدون وآشور بانيبال، كلما سار هؤلاء الملوك بِجيوشهم الشرسة الى ميديا. كانت هناك حصون آشورية موجودة في منطقة ميديا (جبال زاگروس) في وقت حملة أسرحدون (حوالي سنة 676 قبل الميلاد) مثل بيت پارناكي Bit-Parnakki) و (بيت كاري Bit-kari) و (هرهر Harhar (كار شاروكين Kar-Sharrukin). لقد تمت محاربة الميدييين من قِبل الملوك الآشوريين (شلمانصر الثالث) (858 - 823 ق.م)، و(شمشي حدَد الخامس) (821 - 811 ق.م)، و(تغلات پلاسر الثالث) (747 - 728 ق.م)، و(سرجون الثاني) (722 - 705 ق.م)، كما حاربهم (أسرحدون) (680 - 669 ق.م) و (آشور بانيپال) (668- 626 ق.م)a.
يذكر المؤرخ اليوناني، هيرودوتس بأن الميديين إختاروا رجلاً كان يتولى منصب العمدة في إحدى القرى الميدية ليكون ملكاً عليهم. كان إسمه (دياكو(Diyaoku إبن (فراورتيس Phraortes)b (حكم من سنة 727 – 675 قبل الميلاد) وكان الإغريق يُسمّونه (ديوكس Deioces) والفرس يسمّونه (كَيْقُباد). تمّ هذا الإختيار نظراً لإشتهار دياكو بالحكمة والحكم العادل عند فصل المنازعات، حيث كانت القبائل الميدية تلجأ إليه لحل مشاكلها الإجتماعية والإقتصادية. وهو أول حاكم ميدي منتخب، حيث كان الميديون ينتخبون ملوكهم.
يذكر الأستاذ (محمد مردوخي كوردستاني) بأن إسم مؤسس المملكة الميدية هو آراماس والمعروف عند اليونانيين بديوكس2. يقول المؤرخ الدكتور جمال رشيد أحمد بأنّ مؤسس المملكة الميدية لم يكن إسمه (دياكو)، بل أنّ (دياكو) كان لقباً رسمياً له وهو إسم مُركّب من كلِمتَين هما (دهيو) التي تعني (إقليم) و في الوقت الحاضر أصبحت هذه الكلمة في اللغة الكوردية (دێ Deh) التي تعني (قرية) والكلمة الثانية (وك أو ەكە) هي لاحقة غدت اليوم من صميم الخاصية الكوردية3. الكلمة العربية (دهاق) هي الصيغة المقاربة كلياً لأصل الكلمة الميدية. كلام الدكتور جمال رشيد أحمد يعضد ما يقوله الأستاذ (محمد مردوخي كوردستاني) بأنّ إسم مؤسس المملكة االميدية هو آراماس.
وضع (دياكو) اللبنة الأولى للدولة الميدية، حيث قام بتوحيد القبائل و الإمارات المحلية الميدية في مملكة موحدة وجعلها شعباً موحداً وتمّ إنتخابه ملكاً لِميديا (حكم من سنة 727 – 675 قبل الميلاد)c. إنشغال الملك الآشوري (سنحاريب) بِحروبه مع البابليين والإيلاميين، ساعد (دياكو) على النجاح في القيام بتوحيد الإمارات والقبائل الميدية وبناء مدينة (إكباتانا) وجعلها عاصمة لِميديا.
يذكر (هيرودتس) بأن (دياكو) إختار (إكباتانا) لتكون عاصمة لمملكته (وهى مدينة همدان الحالية) و تعني ( محل الإجتماع أو ملتقى الطرق)، حيث قام بتحصينها لِمقاومة الغزوات الأجنبية. تم إختيار هذا الموقع لبناء مدينة (إكباتانا) وإتخاذها عاصمة للمملكة الميدية نظراً لأهميته الإستراتيجية، حيث كان يقع على الطريق التجاري العالمي، طريق الحرير، ووقوعه عند سلسلة جبال الوند المنيعة التي تساعد في الدفاع عن المدينة ضد الغزوات الأجنبية، بالإضافة الى جمال وسحر الطبيعة في هذه المنطقة، حيث الجبال والأنهار والشلالات والمصايف الخلابة. تم بناء القصر الملكي في مدينة (إكباتانا) على أراضٍ تبلغ مساحتها أكثر من 1.7 كيلومتر مربعd، والذي كان يحتوي على حوالي 100 غرفة. كان قصراً منيعاً وعلى شكل سبع قلاع. يقع قصر الملك وخزانته في الطابق السابع، في أعلى الأسوار السبعة. تمّ طلاء القصر الملكي والقلاع بألوان زاهية جميلة.
أقام (دياكو) حكماً لامركزياً، حيث أنشأ مملكة ذات نظام فيدرالي وقام بِسن القوانين وإقامة مؤسسات الدولة وتنظيم حياة المواطنين وتنظيم البيت الميدي وبناء جيش موحد ومسلّح، إلا أن ميديا كانت لا تزال تعيش تحت الحكم الآشوري آنذاك. أعلن (دياكو) الثورة على الإمبراطورية الآشورية وأعلن إستقلال مملكته، إلا أن الملك الآشوري (سرجون الثالث) أخمد الثورة الميدية وأسر (دياكو) في سنة 715 قبل الميلاد ونفاه هو وحاشيته إلى مدينة حَماه (Haniah) في سوريا الحالية. تخلص (دياكو) من الأسر بعد فترة وعاد الى ميدياa.
المصادر
1. هاري ساكز (1991). عظمة بابل. ترجمة عامر سليمان، جامعة الموصل، صفحة 135.
2. مەحەمەد مەردۆخی كوردستانى (1991). مێژووی كورد و كوردستان. وەرگێرانی عەبدول كەریم مەحەمەد سەعيد. مطبعة أسعد، بغداد.
3. الدكتور جمال رشيد أحمد (1984). دراسات كردية في بلاد سوبارتو. بغداد، صفحة 39.
المراجع
a. Diakonoff, I. M. Media .In: The Cambridge History of Iran, Vol. 2: 36-148. Cambridge University Press, Cambridge, England, 1985.
b. Herodotus : the history of Herodotus . translated by Harry Carter ( London – 1962) book 1. Chapter 10.1, pages 96-101.
c. Herodotus, with an English translation by A. D. Godley. Cambridge. Harvard University Press. 1920, 1.101.1.
d. Durant, Will and Ariel (1935). THE STORY OF CIVILIZATION. Page 384.
بقايا القصر الملكي في همدان الذي بناه مؤسس المملكة الميدية، دياكو
سهل نيشاي الساحر الذي يحيط بالعاصمة الميدية، إكباتانا
برج ميدي محصّن
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 268 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://akhbaar.org/ - 05-02-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 48
ژیاننامە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 22-03-2015 (9 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 05-02-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 08-02-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 29-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 268 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
ڕەخنەی شانۆی کوردی
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
نیشتیمان عەبدولقادر ئەحمەد
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
وێنە و پێناس
بازاڕی کورانی مەخموور لە هەولێر ساڵی 1984
ژیاننامە
موتیع جەباری
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1974
وێنە و پێناس
موحسین ئاوارە، نەژاد عەزیز سورمێ، محەمەدئەمین دهۆکی، کەمال میراودەلی، شێرکۆ بێکەس ساڵی 1976
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
وێنە و پێناس
گۆڕەپانی پەلەوەر (مەیدانی مریشکان)ی هەولێر ساڵی 1978
پەرتووکخانە
یار و نەیار
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
پەرتووکخانە
دیوانی سێینە، ئەندێشەی نووسەرێک بۆ کوردستان
کورتەباس
قەڕاستە و خزمەت کردنێ کەرێ
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
کورتەباس
نێچيرڤان بارزانى: پێویستە گرنگييەکى زياتر بە هونەر و کولتوور بدەين
پەرتووکخانە
چەپکێ ڕەخنەى شانۆیی 3
کورتەباس
سواکردنەوە
کورتەباس
نێچیرڤان بارزانى پێشوازى لە میرى ئێزدییان کرد
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
ژیاننامە
شەم سامان
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
کورتەباس
سۆبەی دار
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
وێنە و پێناس
زانا خەلیل و فەرهاد پیرباڵ لە کۆلێژی ئادابی زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر ساڵی 1995
پەرتووکخانە
فەرهەنگی کینایە
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
حەیدەر عەبدولڕەحمان مامە

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
تەها کەریمی
01-01-2009
هاوڕێ باخەوان
تەها کەریمی
ژیاننامە
خاڵە ڕەجەب
04-09-2010
هاوڕێ باخەوان
خاڵە ڕەجەب
ژیاننامە
خانمە خوسرەوی
20-09-2015
سەریاس ئەحمەد
خانمە خوسرەوی
ژیاننامە
سەید کامیل نیزامی
31-05-2018
سەریاس ئەحمەد
سەید کامیل نیزامی
ژیاننامە
فایەق حامید ئەسعەد
15-03-2022
سەریاس ئەحمەد
فایەق حامید ئەسعەد
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
کارە هونەرییەکان
ئەلبوومی مەهاباد
30-05-2024
شادی ئاکۆیی
کارە هونەرییەکان
ئەلبوومی کینە ئەم؟
30-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
فەرهەنگی کینایە
30-05-2024
کشمیر کەریم
کارە هونەرییەکان
ئەلبوومی گەڵاوێژ
29-05-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
مووچەکەمان زیاد دەکا
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
موتیع جەباری
28-05-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
28-05-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
یار و نەیار
28-05-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 518,864
وێنە 106,275
پەرتووک PDF 19,333
فایلی پەیوەندیدار 97,324
ڤیدیۆ 1,398
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
ڕەخنەی شانۆی کوردی
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
نیشتیمان عەبدولقادر ئەحمەد
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
وێنە و پێناس
بازاڕی کورانی مەخموور لە هەولێر ساڵی 1984
ژیاننامە
موتیع جەباری
وێنە و پێناس
هەولێر ساڵی 1974
وێنە و پێناس
موحسین ئاوارە، نەژاد عەزیز سورمێ، محەمەدئەمین دهۆکی، کەمال میراودەلی، شێرکۆ بێکەس ساڵی 1976
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ئاژوان کیانی
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
وێنە و پێناس
گۆڕەپانی پەلەوەر (مەیدانی مریشکان)ی هەولێر ساڵی 1978
پەرتووکخانە
یار و نەیار
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
دانا موتیع جەباری
پەرتووکخانە
دیوانی سێینە، ئەندێشەی نووسەرێک بۆ کوردستان
کورتەباس
قەڕاستە و خزمەت کردنێ کەرێ
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
کورتەباس
نێچيرڤان بارزانى: پێویستە گرنگييەکى زياتر بە هونەر و کولتوور بدەين
پەرتووکخانە
چەپکێ ڕەخنەى شانۆیی 3
کورتەباس
سواکردنەوە
کورتەباس
نێچیرڤان بارزانى پێشوازى لە میرى ئێزدییان کرد
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
ژیاننامە
شەم سامان
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
کورتەباس
سۆبەی دار
ژیاننامە
توانا موتیع جەباری
وێنە و پێناس
زانا خەلیل و فەرهاد پیرباڵ لە کۆلێژی ئادابی زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر ساڵی 1995
پەرتووکخانە
فەرهەنگی کینایە
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
حەیدەر عەبدولڕەحمان مامە

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.329 چرکە!