1. در سال های 1944 – 1945 محله سیداوه توسط (سیدهای هراجه) ساخته شد.
2. در سال 1923 محله تیراوه ساخته شد و با نام (ابن مستەوفی) در شهرداری ثبت شد.
3. در سال 1959 محله ئیسکان ساخته شد که عبدالکریم قاسم آن را با قیمتی ارزان بین کارگران، پلیس و شهرداری توزیع کرد.
4. در تاریخ 24-06-1956 توسط (اسماعیل حقی) رئیس ستاد شهر اربیل، اولین اقدام پایه گذاری محله آزادی گذاشته شد، این محله ابتدا به نام متصرف اربیل (اسماعیلیه) نامگذاری شد و سپس به آزادی تبدیل شد.
5. محله گلکند در گذشته به محله (گلکند سعدوناوه) معروف بود، در سال 1940 در آن محله شروع به خانه سازی کردند.
6. محله مناره در اطراف مناره چولی که در سال 1940 بازسازی شده است.
7. محله سەتاقان در سال 1949 بازسازی شد که از سه قسمت (سەتاقان سید غریب، سەتاقان خوشناوان، سەتاقان مام برایم) تشکیل شده بودند، که نام آن ها از پلی آمده که از سە واحد تشکیل شده بود.
8. محله شورش، در سال 1958 بازسازی شد که زمین های آن منطقه بین اعضای (انجمن تعاونی مسکونی) توزیع شد.
9. محله منتکاوه، در سال 1963 اولین خانه در این محله ساخته شد که هر کسی به اسمی این محله را نام می بردند که بعدها از طرف امیر منتک ها خانه های بسیاری ساخته شدند به همین دلیل اوایل این محله به محله منتک ها معروف بود که بعدها به منتکاوه تغییر کرد.
10. محله کوران از سال 1937 تا 1941 توسط کورە چیها بازسازی شد.
11. محله کریکاران در سال های 1981 – 1982 در نزدیکی جاده مخمور ساخته شد به دلیل اینکه کارگران و مردم فقیر در آنجا زندگی می کنند به این محله (حی العمل) می گویند.
12. محله شهیدان کوران، در سال 1974 برای خانواده شهدای آن زمان ساخته شد.
13. شهرداری اربیل، در سال 1870 تاسیس شد، اولین شهردار آن هم (حاجی احمد آغا عبدالوهاب) بود که آن زمان اربیل استان نبود.
14. در سال 1956 اولین اتوبوس به شهر اربیل آمد.
15. ساخت و ساز جاده 60 متری شهر اربیل در سال 1965 آغاز شد.
16. در سال 1939 تصمیم گرفته شد که پیرمام به یک تفریگاه تابستانی تبدیل شود.
17. در سال 1927 (باشگاه فرمانبران) تاسیس شد.
18. در سال 1928 مغازه های زیر قلعه اربیل ساخته شدند.
19. محله حی صدام، در سال 1982 به امر (صدام حسین) ساخته شد ساکنین این محله قبلا در (محله ناچاری) که از پارک شانەدر دور بودند هر خانوادەای دو هزار دینار عراقی، ساختمانی گرفتند که دارای خداماتی از قبیل آب، برق، جاده و هر ساختمانی 150 متر مربع بود که تمامی ساختمان ها مثل هم ساخته شده بودند.
20. در سال 1979 منطقه صنعتی شمالی ساخته شد، که مکانیک های بازار شیخ اللە را به منطقه صنعتی جاده پیرمام نقل کردند.
ملاحظه: محله کوماری، در سال 1955 تاسیس شد که اوستا کریم اولین کسی بود در این محله خانه ای ساخت و اولین چاه را هم زد و خود اوستا کریم هم اسم این محله را کوماری گذاشت.
[1]

[1]

مکان: #اربیل#
سال گرفته شدن عکس: 1982
عکس: (نورالدین رحمان، برهان کریم)
منابع: از آرشیو نورالدین رحمان.
[1]

اتجاهات تفضیل التامین التجاري والاسلامي، دراسة استطلاعیة لعینة من مواطني مدینة #اربیل# للعام 2021
الباحثان: ئاوات صباح صديق توفيق-امين محمد سعيد محمد الادريس
من مجلة (زانكۆ) للعلوم الانسانية-#جامعة صلاح الدين#
المجلد 27-الملحق الاول (2023).[1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=555227&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=انقر لقراءة اتجاهات تفضیل التامین التجاري والاسلامي، دراسة استطلاعیة لعینة من مواطني مدینة اربیل للعام 2021=KTML_Link_External_End=

اثر جائحة Covid-19 كصدمة استراتیجیة في سیر عملیة التعلیم، دراسة استطلاعیة لاراء عینة من التدریسیین في جامعة صلاح الدین-#اربیل#
الباحث: كوسرت محمد ابابكر
من مجلة (زانكۆ) للعلوم الانسانية-#جامعة صلاح الدين#
المجلد 26-العدد 4 (2022).[1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=556768&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=انقر لقراءة اثر جائحة Covid-19 كصدمة استراتیجیة في سیر عملیة التعلیم، دراسة استطلاعیة لاراء عینة من التدریسیین في جامعة صلاح الدین-اربیل=KTML_Link_External_End=

احتفالات ليلة عيد النوروز في هولير. ....سنة 1973

ادارە کل بهداشت اربیل.[1]

اربیل، یکی از کهن ترین شهرهای کردستان بزرگ میباشد کە در طول تاریخ زندگی در ان جریان داشتە است. این شهر هم اکنون پایتخت اقلیم کردستان میباشد و یکی از مکانهای استراتژیک سیاسی و جغرافیایی محسوب میشود.

=KTML_Bold=دربارەی قدمت این شهر=KTML_End=
شهر کنونی اربیل، در ابتدا بر روی قلعەای بنا شد بە نام #قلعەی اربیل# کە هم اکنون مرکز این کلان شهر میباشد. قلعەی اربیل در سال 2016 در لیست میراث فرهنگی یونسکو بە عنوان شهری از ابتدای ساخت تا کنون زندگی در ان ادامە دارد و خالی از سکنە نشدەاست ثبت جهانی شد.
دانشمندان بر این باورند که اربیل در حدود 6000 سال قبل از میلاد یک شهر پر رونق بوده و ای رونق و جریان زندگی تا به امروز ادامه دارد.

=KTML_Bold=و اما گذری بر تاریخ برگذشتە بر قلعەی اربیل (شهر کهن اربیل)=KTML_End=
در سالهای (2371-2316 ق.م)، به منظور تصاحب درآمدهای کلان و ثروت منطقه، حملات سارگون اکدی به اربیل رسید و این شهر به تصرف اکدیها درآمد.
در سال‌های 2150-2050 قبل از میلاد، به پایگاه اصلی دولت #گوتی#ها، کە یکی از اجدادان باستانی زاگرس نشینها (کردها) بودند، تبدیل شد.
از سال 2050 تا 1950 قبل از میلاد، تحت حکومت سلسله سوم امپراتوری اور سومری قرار گرفت.=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:300px;height:20%;float:left;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/505335/0006.JPG=KTML_ImageCaption_Title=قلعەی اربیل=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=قلعەی اربیل=KTML_ImageCaption_End=
در سال 1600 قبل از میلاد و بعداً تحت فرمانروایی #کاشی‌#ها قرار گرفت که انها هم یکی از قبایل باستانی کرد بوده‌اند.
در همان زمان دولت آشور در شمال تأسیس شد و چندین قبیله دیگر مانند #میتانی# ها و خوریان (هوریها) در آن منطقه قدرت یافتند و در آشور اربیل و کرکوک تحت حاکمیت دولت #میتانی# بودند.
اربیل از زمان حکومت آشور (2500 تا 612 قبل از میلاد) در اوج توسعه و پیشرفت بود، سپس پایتخت مذهب آشوری و تاج و تخت الهه اشتار (اشتار اربیلا) معبد آشوری (منزل بانوی منطقه)، بود که سرچشمه و نماد پیروزی و (اشتار نینوا) الهه عشق و سرگرمی بود.
در سالهای 705 تا 681 قبل از میلاد پسرش سنحاریب جانشین او شد و از رودخانه بستورە در 20 کیلومتری شهر و قلعه اربیل که به کانال اب سنحاریب معروف است، بە مناطق دیگر آب کشی کرد.
در سال 612 قبل از میلاد امپراتوری #ماد#ها تأسیس شد و اربیل در مرکز این امپراطوری قرار داشت و بخشی از ان امپراتوری شد.
پس از ان، اربیل بخشی از امپراتوری هخامنشیان (اخمینی) شد.

در سال 331 قبل از میلاد، امپراتوری یونان به فرماندهی اسکندر مقدونی، امپراتوری هخامنشی را در نبرد اربیلا شکست داد و اربیل بخشی از امپراتوری یونان شد.
پس از مرگ اسکندر در بابل در سال 323 قبل از میلاد، اربیل (تمام عراق و سوریه) تحت سلطه سلوکی، یکی از فرماندهان اسکندر قرار گرفت.
در سال 148 قبل از میلاد تا 226 پس از میلاد، ایرانیان سلوکیان را که پیش از این بر اربیل حکومت می کردند، شکست دادند و یک دولت فدرال متشکل از چندین شاهنشاهی مانند رها، تدمر، شینگار، هزار و بعدها هدیاب تأسیس کردند. امپراتوری هدیاب این شاه نشین (میان دو رود کوچک و بزرگ) تاسیس شد. امیر ایزات یکی از معروف ترین شاهزادگان ایرانی بود که حق داشت تاج بلندی بر سر بگذارد و بر چهار ستون طلا بخوابد که به او کمک کرد تا به تخت سلطنت برسد.
در سال 83 قبل از میلاد به مدت 10 سال در زمان سلطنت نیگران پادشاه ارمنستان تحت کنترل ارتش ارمنستان قرار گرفت.
سپس پس از چندین حمله رومیان که معروفترین آنها حمله شاه کاراکولا در سال 2167 میلادی بود، اربیل اشغال شد و ایرانیان ویران شدند.=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/505335/0005.JPG=KTML_ImageCaption_Title=اربیل قدیم=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=اربیل قدیم=KTML_ImageCaption_End=
در سال 226 پس از میلاد در زمان پادشاهی اردشیر ساسانی، شهر اربیل از مدائن مورد حمله قرار گرفت و به دست ساسانیان افتاد و معبد زرتشتیان در آنجا ساخته شد در سالهای آخر حکومت این ایالت، اربیل و بیشتر مناطق مناطق اطراف تا ظهور دعوت مقدس اسلام صحنه درگیری های شدید و خونین بود.
ساسانیان در سال 612 پس از میلاد، مدائن، اربیل و بیشتر منطقه را از ترس حمله ارتش اسلام ترک کردند.
در سال 16 هجری قمری در زمان خلیفه جانشین عمر بن خطاب، سپاه اسلام به فرماندهی عقبه بن فرقاد وارد منطقه شد.
در سال 132 هجری قمری در نزدیکی اربیل، در جنگ سرنوشت ساز زاب، عباسیان بر بنی امیه پیروز شدند و اربیل به فرمانروایی عباسیان درآمد.
در زمان حکومت آل بویه در بغداد (333-447 هجری قمری)، کردهای هزبانی توانستند شاهزاده‌ای مقتدر در اربیل تأسیس کنند که جایگاه شایسته خود را بازیافت و روابط تجاری محکمی با شاهزادگان حمدانی و اوقلی در موصل و سوریه داشت.

این امپراتوری تا زمان کشف عمادالدین زنگی در موصل در سال 521 هجری قمری ادامه داشت که توانست به این امپراتوری پایان دهد و تمام منطقه را تحت کنترل خود درآورد.
در سال 1144 میلادی، زین الدین علی کوچک پسر بکتاکین که والی قلعه موصل بود، توانست در اربیل و اطراف آن، اصالتی مستقل به نام شاهزاده بکتیک تأسیس کند.
در سال 1168 زین الدین علی کوچک درگذشت و کوچکترین پسرش زین الدین یوسف قدرت را به دست گرفت و در سال 568ق/1190 برادرش مظفرالدین کوکبری فرمانروای اربیل شد. مظفرالدین با صلاح الدین ایوبی رهبر مشهور کردها بیعت کرد و با ازدواج با رابعه خاتون، خواهر صلاح الدین ایوبی به او نزدیک شد، در زمان شاه مظفرالدین، حکومت امپراتوری اربیل به اوج خود رسید و تمام منطقه به اوج خود رسید. شهررزور تحت حاکمیت امارت قرار گرفت که از رودخانه بزرگ تا #سلیمانیه# و دقوق اربیل خانه علما و فیلسوفان و مورخان شده است و دهها مدرسه و اداره خدمات و رفاه اجتماعی در این شهر افتتاح شده است. برای اربیل انجام شده و نهایت رونق و پیشرفت را به خود دیده است.اربیل در آن زمان در دوران طلایی خود بود. از برجسته ترین آثار آن دوره می توان به #مناره چولی#، مدرسه مظفری و بازارهای قیصریه در اربیل اشاره کرد.
پس از مرگ سلطان مظفرالدین در سال 1233، امارت اربیل زیر سایه خلیفه مستنصر بلال العباسی بازگشت.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/505335/0004.JPG=KTML_Photo_Alt=0004.JPG=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:left;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/505335/0004.JPG=KTML_Photo_End=
اربیل در زمان مظفرالدین و پس از مرگ وی مورد حمله مغول ها قرار گرفت و مردم اربیل در مقابل این دو حمله محکم ایستادند و شجاعانه از شهر دفاع کردند و به همین دلیل اربیل به شهر شکست دهندەی هلاکو معروف است.
پس از سقوط دولت عباسیان به دست مغولان در سال 656ق/1258، اربیل تحت سلطه مغولان درآمد.
در سال 1337 تحت حکومت ایلخانی ها و بعداً جلایری ها قرار گرفت.
سپس تحت فرمان دولت قرا قویلونها و سپس در سال 1410 تحت حکومت اق قویلونها قرار گرفت.
در سال 1508 تحت سلطه صفویان قرار گرفت تا اینکه ارتش ایران از ارتش سلطان سلیم دوم عثمانی شکست خورد.
در سال 1514 پس از نبرد #چالدران# و پیروزی ارتش سلطان سلیم دوم، اربیل و سپس کل عراق تحت سلطه امپراتوری عثمانی قرار گرفت.
این مناطق تا سال 1917 تحت سلطه عثمانی باقی ماندند، زمانی که نیمه استقلال امیرنشین های کردی به رسمیت شناخته شد، از جمله شاهزاده سوران در منطقه اربیل، که قوی ترین و پیشرفته ترین امیرنشین های کرد در اوایل قرن نوزدهم بود.
پس از شروع جنگ جهانی اول و معاهده سایکس پیکو، در بهار 1916، نیروهای روسی به فرماندهی سپهبد پاراشوف از طریق خانقین و ارومیه، راوندز را اشغال کردند تا بغداد را اشغال کنند.
در سال 1918، پس از اشغال بغداد توسط بریتانیا، اربیل تحت سلطه بریتانیا درآمد و کاپیتان هی فرماندار اربیل شد.=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:20%;height:20%;float:right;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/505335/0002.JPG=KTML_ImageCaption_Title=گسترش عنکبوت وار اربیل=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=گسترش عنکبوت وار اربیل=KTML_ImageCaption_End=
در سال 1921 پس از تشکیل دولت عراق و الحاق جنوب کردستان به ایالت عراق، اربیل به شهرداری تبدیل شد و احمدا فندی عثمان اولین فرماندار اربیل بود.
شهرداری اربیل در سال 1858 تأسیس شد و اولین شهردار آن حاجی احمد آقا عبدالوهاب بود.
در سال 1913 اولین خیابان اربیل آسفالت شد.
در سال 1928 اولین باشگاه کارمندان در اربیل افتتاح شد.
در سال 1932 برای اولین بار برق به اربیل رسید.
در سال 1775 حمام قلعه اربیل ساخته شد و مردم اربیل در این حمام غسل می کردند و به همین منظور چاهی در قلعه حفر کردند که عمق آن 60 متر و عرض آن 5 متر بود.

=KTML_Bold=اربیل در سال 2023=KTML_End=
این شهر کە هم اکنون یکی از شهرهای مهم و کلان منطقە محسوب میشود، مامن امنی برای مردمان مهاجر از کشورهای مختلف از جملە کشورهای همسایە همانند ایران و ترکیە و سوریە شدەاست و بیشتر کشورهای جهان کنسولگری خود را در این شهر گشودەاند و شهری امن از لحاظ سیاسی و فرهنگی میباشد. این شهر از لحاظ اب و هوایی، اب و هوایی تقریبا گرم دارد و زمستانهایی خشک.
نحوەی گسترش این شهر بە شکل مدور بە دور قلعەی کهن اربیل بودەاست کە بە واستەی راه و شاهراهها کە محەلهارا بە هم متصل میکند، عنوان شهر عنکبوتی بە ان دادەشدەات.
[1]

عنوان الكتاب: اربیل 88 هەولێر 99 حتی لا تضيم كردستان
اسم الكاتب: رجائي فايد
مكان الأصدار: اربيل
المطبعة: وزارة التربية
تأريخ الأصدار: 2000
رقم الطبعة: الأولى[1]

اربیل تازە یکی از محلەهای شهر #اربیل# میباشد کە در سمت چپ جادەی اربیل-#کویە# قرار دارد.[1]