دکتۆر نورەدین زازا. لە ساڵی 1919ز. لە ناوچەی مەعدەن لەنێوان #ئامەد# و ئالعەزیز لەدایک بووە، لە بنەماڵەیەکی نیشتمانپەروەری دێرینە کە پشتیوانی لە خەباتەکانی گەلی کورد بەتایبەت لە سەردەمی شێخ سەعیدی پیراندا کردووە، شۆڕشی ساڵی 1925ز..
لە ئەنجامدا باوکی، مەلا یوسف و برا گەورەکەی، دکتۆر نافیز، لە تورکیا زیندانی کراون. دوای ئازادکردنیان، دکتۆر نافیز و نورەدینی برای کە تەمەنی لە حەوت ساڵ زیاتر نەبوو، کۆچییان کردووە بۆ سووریا لە #قامیشلۆ# نیشتەجێ بوون، لەوێ دکتۆر نافیز پیشەی پزیشکی کردووە، توانا پزیشکییەکانی خۆی خسووەتە خزمەتکردنی گەلەکەی.
نورەدین کاتێک قۆناغی ئامادەیی لە سووریا تەواوکردووە، هەوڵیداوە بچێتە ناو شۆڕشی کورد لە باشووری کوردستان، بەڵام دەستگیر دەکرێت و لە بەغداد زیندانی دەکرێت. دوای ئازادبوونی، گەشتێکی کردووە بۆ لوبنان، لەوێ قۆناغی یەکەمی زانکۆی تەواوکردوە، پاشان چووەتە سویسرا، لەوێ بڕوانامەی دکتۆرای لە زانستە پەروەردەییەکان بەدەستهێناوە.
لە ساڵی 1956ز. هەوڵیداوە بۆ ڕوونکردنەوەی ئازار و بارودۆخی گەلی کورد بۆ بیروڕای گشتی ئەوروپا.
لە ساڵی 1949ز. لەگەڵ بەشێک لە هاوکارەکانی کۆمەڵەی خوێندکارانی کوردیان دامەزراندووە و بووە بە سەرۆکی کۆمەڵەکە و گۆڤاری (دەنگی کوردستان) ی دەرکردووە.
ساڵی 1956ز. دوای بەدەستهێنانی بڕوانامەی دکتۆرا گەڕاوەتەوە بۆ سووریا بۆ بەدواداچوونی ڕەوتی خەباتی گەلی کورد، بەڵام بە شێوەیەکی ڕێکخراوتر، ئەوە ساڵی 1957ز. بوو لەگەڵ کۆمەڵێک هاوەڵانی خۆی لە دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کورد لە سووریا بەشداری کرد، دواتر کرایە سەرۆکی ئەو پارتە، قۆناغێکی نوێی خەبات دەستی پێ کرد، بە ناونیشانی بەرگریکردن لە بوونی گەلی کورد و مافەڕەواکانی. دوای ماوەیەکی کوورت، ئەستێرەی ئەو حزبە لە شەقامی سیاسی سووریادا درەوشایەوە، ئەمەش بووە هۆی دەستگیرکردنی لە ساڵی 1960ز. لە کاتی دادگاییکردنیدا، ئەو پزیشکە یاداشتە بەناوبانگەکەی خۆی پێشکەش بە سەرۆکی دادگای ئاساییشی دەوڵەتی سەربازی کرد، ئەمەش ئاماژەیە بۆ بیرکردنەوەی بەرفراوانی ئەو لە پرسە جۆربەجۆرەکانی سیاسی و کۆمەڵایەتی و مافی مرۆڤ و شارەزایی لە بارودۆخی گەلی کورد و مافە سیاسی و نەتەوەییەکانی. ئەوەی هاتووە لەو یاداشتەدا:
(بەڕێز، سەرەڕای ڕووداوەکانی جیاکاری و هەڵاواردنی ڕەگەزی، کە لە زۆر بوار و بە شێوازی جۆراوجۆر ڕوو دەدەن و جێبەجێ دەکرێن، دەمەوێت بۆتان ئاشکرا بکەم، پێش ئەوەی ڕاستییەکان بخەمەڕوو، هۆکاری سەرەکی کە دەبێتە هۆی ئەم ڕووداو و بەدبەختیانە. بوونی گەلی کورد کە لە بازنەی کۆماری یەکگرتووی عەرەبی خۆیاندا لەسەر خاکی خۆیان بوون و ئێستاش دەژین، شانبەشانی برا عەرەبەکانیان و گەلێکن کە خاوەنی زمان و داب و نەریتی خۆیانن و ئیرەیی دەبەن لەم زمان و داب و نەریتە، و ئەوان بناغەکانی خۆیان پاراستووە کە ئێمە لەم قۆناغەداین لە ژیانی مرۆڤایەتی کە هەوڵدەدات بۆ هاوکاری و لێکتێگەیشتنی گەلان، بۆ بەدەستهێنانی پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی باشتر بۆ مرۆڤ و چەسپاندنی ئاشتی و هەست و کەرامەتی مرۆڤایەتی بۆ ئاستی گونجاوی خۆی؛ وەک وتم زمانی کوردی و دابونەریتی کوردی گەلی کورد و پابەندبوونیان پێیانەوە هەرگیز یەکێک نەبووە لە سەرچاوەکان جیاکاری و ناکۆکی نێوان عەرەب و کورد.) .
لە ساڵی 1961ز. وەک کاندیدێک بۆ ئەو حزبە هاتە ناو هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمان و ئەگەر دەستوەردانی دەسەڵات و ساختەکردنی ئەنجامەکان نەبوایە، نزیک بوو سەرکەوتنێکی گەورەی لە هەڵبژاردنەکاندا بەدەستبهێنێت.
سەفەری بۆ لوبنان کرد و لەوێ دەستگیر کرا، دواتر لە ساڵی 1963ز. گەڕایەوە بۆ سووریا و دەسەڵاتداران لەوێ دووریانخستەوە بۆ پارێزگاری سوەیداء.
لە ساڵی 1967ز. گەڕایەوە بۆ تورکیا، لەوێشەوە لە ساڵی 1970 گەشتێکی بۆ سویسرا کرد و لە ساڵی 1989ز. لەوێ کۆچی دوایی کرد. [1]