پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
شوان شێخە
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
پەیمان ئەحمەد کەلاری
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بەیان حەمە عەلی
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
جوانڕۆ محەمەد
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕۆزا مەحمود
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هیوا عوسمان
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئارام جوامێری
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئەحمەد دڵشاد نەجمەدین کاکەمیر
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
تریفە نادر حەمەد
25-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بارزان بەرواری
24-09-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  537,608
وێنە
  109,819
پەرتووک PDF
  20,257
فایلی پەیوەندیدار
  103,968
ڤیدیۆ
  1,535
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,764
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,947
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,998
عربي - Arabic 
30,673
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,081
فارسی - Farsi 
9,731
English - English 
7,554
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,686
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
128,909
پەرتووکخانە 
25,658
ژیاننامە 
25,461
کورتەباس 
18,170
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,723
پەند و ئیدیۆم 
13,588
شوێنەکان 
11,998
شەهیدان 
11,729
کۆمەڵکوژی 
10,907
هۆنراوە 
10,293
بەڵگەنامەکان 
8,348
وێنە و پێناس 
7,361
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,344
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,433
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
821
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
255
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
324
PDF 
31,323
MP4 
2,531
IMG 
201,063
∑   تێکڕا 
235,241
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
فەتانە وەلیدی
ژیاننامە
جیهاد دڵپاک
ژیاننامە
عەباس ژاژڵەیی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
25-09-2017
ژیاننامە
خەزال سیدۆ - دایکی کوردان
الإمارة البابانية .. تنقلت في كوردستان لأكثر من ستة قرون
بەهۆی کوردیپێدیاوە دەزانیت هەر ڕۆژێکی ڕۆژژمێرەکەمان چیی تیادا ڕوویداوە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي - Arabic
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0
الإمارة البابانية .. تنقلت في كوردستان لأكثر من ستة قرون
کورتەباس

الإمارة البابانية .. تنقلت في كوردستان لأكثر من ستة قرون
کورتەباس

نارين صديق مام كاك
إن أسرة الإمارة البابانية كما جاء في كتاب (شرفنامه) 1596م، لمؤلفه (شرفخان البدليسي) تنحدر من الأمير (بوداق ببئي) وأخيه. والجد الأكبر لهم هو(بابا قباد). وبحسب رأي (حسين حوزني موكرياني) فإن الأمير (بوداق ببئي) هو المؤسس الرئيس للإمارة البابانية، وهو من أطلق اسم بابان على منطقة نفوذه.

ويرى الأستاذ المرحوم (محمد جميل روزبياني)، أن لفظة (ببئي) متطورة من(بابائي)، وهو اللقب الروحي الخاص بالقديسين الكاكائيين الذين دعوا فيما بعد بأهل الحق، وصحف بمرور الزمن إلى (بابان). ويذكر الأستاذ (روزبياني) أن العلامة (توفيق وهبي) سأله وأشعره عن منشأ لقب بابان فأجابه: أنهم يرجعون في الأصل إلى بابا أردلان.

ومما لابد من الإشارة إليه أن كلمة (أردلان) مأخوذة من(آردل) بمعنى سائس الخيل، وهي محرفة من (عادل– عادلان) اسم الجد الأكبر للأردلانيين الذي لجأ إلى شرق كردستان من شمالها، أيام حملة جنكيز خان المغولي.
(بابان) أسرة عريقة، أشارت إليها دائرة المعارف البريطانية (الانسكلوبيديا) لسنة 1950 في مادة (الكرد-Kurd) بأن تاريخها يعود إلى ما قبل ميلاد المسيح، كما يؤكد ذلك كتاب آخر باللغة الفارسية عنوانه (تاريخ وجغرافية كردستان- سير الأكراد)، تأليف (عبد القادر رستم الباباني)، فقد ورد فيه أن هذه الأسرة اشتهرت في المنطقة الكردية، سواء كان ذلك من حيث العدد، أم النواحي الأخرى في أيام حكم ملوك (كيان) و(أشكانيان)، وأن هذه العشيرة كانت من أكثر عشائر الكرد عددا وعدة، وقد ورد في مصادر تاريخية عديدة أن كرد شهرزور كانوا ذوي سلطة وسيطرة على بلادهم، سواء كان ذلك من قريب أم من بعيد، بل كانوا أقوياء بحيث أنهم تمكنوا من الاستيلاء على الحدود القريبة من همدان، وكرمنشاه أيام حكم (اردشير بابكان) الذي امتد من عام (226م إلى 241م).
كان البابانيون يحكمون في إيران (أطراف مريوان وسنندج- وهي مدن كردية) قبل حوالي أكثر من ثمانمائة سنة، وان آثارهم التي تركوها هناك، بخاصة (المسجد الأحمر)، لهو شاهد على ذلك. كما يشير البدليسي في كتابه (الشرفنامة) إلى إحدى الحروب التي خاضها والده (الأمير شمس الدين) جنبا إلى جنب مع القوات البابانية بأمر من السلطان العثماني، وهذا الحدث الذي يعود تاريخه إلى أكثر من خمسمائة سنة، يؤكد أن البابانيين كانوا قبل هذا التاريخ من ذوي النفوذ والسلطة في المنطقة.
صفات وخصال البابانيين
إن أبناء هذه الأسرة شأنهم في ذلك شأن أبناء الكرد يتسمون ببعض الصفات التي قد تميزهم عن غيرهم من الشعوب، منها الشجاعة والبسالة والاستقامة والإخلاص وعزة النفس والكبرياء المفرط لدرجة الغرور والغطرسة أحيانا، وتمسكهم بالدين، ويظهر ذلك في توجههم صوب رجال الدين الذين كانوا يضمرون لهم كل الود والاحترام، وما قيامهم بإنشاء الجوامع في جميع أنحاء كردستان إلا تأييد وتثبيت لهذا الواقع. كما إن البابانيين كانوا مولعين بالفروسية، واستعمال السلاح، والرياضة في الزورخانة والملعب والمصارعة وغيرها، و إن الصفة الأبرز بين البابانيين هي احترامهم الشديد للمرأة، وخاصة زوجاتهم، وعدم التزوج بأكثر من واحدة إلا نادرا، لذا برزت نساء من بين الأسرة البابانية ممن لعبن دوراً كبيراً في الحياة الاجتماعية وخاصة في خدمة الضعفاء والفقراء.
الحدود الجغرافية لبلاد بابان.
إن البلاد البابانية كانت واسعة للغاية قبل أيام والي بغداد(سليمان باشا الكبير)، وكانت تمتد حتى زنكباد ومندلي وكانت أربيل والتون كوبري خاضعة لنفوذها أيضا.
إن الحدود الجغرافية للإمارة في عهد الإمارة البابانية، كما رواه المستر(ريج)، ونقل عنه المرحوم محمد أمين زكي في كتابه (تاريخ السليمانية وأنحائها) تبتدئ من حدود بغداد وكما يلي: (الداوودة ويبدأ على بعد أربع ساعات من كفري، دلو، زنكنه، كوم، زنداباد، شيخان، نورة، جمجمال، جياسور، كوجماله، شوان، جبوق قلا، عسكر، قلاسيوكه، كردخير، بازيان وانحاء قره داغ والذي يشمل باني خيلان، سرجنار، سورداش، مركه، بشدر، كلاله، شنيك، ماوه ت، آلان، سيوه يل، سرآو، ميرآو، بالخ، كابيلون، بازار، بركيو، سروجك، كولعنبر، حلبجه، شميران، قزلجة، ترتول، قره حسن، ليلان(.
مراكز الإمارات البابانية
انتقلت مراكز الإمارة البابانية قبل استقرارها في مدينة السليمانية بشكل نهائي بين أماكن عديدة، وكانت أهم المراكز لها:
* مدينة مريوان : اتخذت هذه المدينة مركزاً للإمارة البابانية بتاريخ (1202م- 1396م)، وذلك في عهد الأمير حمزة الباباني وما بعده من الأمراء.
* مدينة درياس: خلال حكم الأمير سيف الدين الموكري.
* مدينة أورميه: في زمن حكم الأمير صارم سيف الدين الموكري.
* مدينة سابلاخ-مهاباد: أيام حكم الأمير بوداق بن شير بك.
* مه ركه: وهي قرية كبيرة تابعة لمحافظة السليمانية حالياً، ولكنها كانت مركزا للإمارة البابانية حوالي سنة (1596) م.
* داره شمانه: وهي قلعة كبيرة من (قلعة دزه)، وكانت مركز الإمارة في عهد (فقي احمد)، مؤسس الأسرة البابانية الأخيرة، واستمر فيها الحكم حتى سنة (1608) م.
* ماوه ت: مركز الناحية التابعة لشهربازار في السليمانية حاليا، والذي كان مركزاً للإمارة من سنة(1608- 1619)م.
* قلعة بكراو: الذي استمر فيه الحكم حتى العام(1627)م.
* قلعة جوالان: اتخذت مركزاً للإمارة في فترة حكم محمود باشا، ذلك بين عامي(1669-1784)م.
* مدينة سنه- سنندج: عاصمة كردستان الإيرانية، في عهد كل من سليمان باشا ببه، ونسله محمد باشا وغيرهم وكان تاريخ حكمهم بين السنوات (1719م –1730م).
* السليمانية: مركز الإمارة منذ إنشاء المدينة وحتى سقوط الإمارة البابانية بين السنوات (1847- 1850)م.
خدمات وآثار البابانيين
بعد أن ضاق (إبراهيم باشا بابان) ذرعا بمركز الإمارة البابانية السابقة في (قلعة جوالان) لضيقها ووقوعها في بقعة منزوية خلف جبل (كويزة)، ولقربها من الحدود الإيرانية وتعرضها لهجماتها المستمرة، قام بإنشاء مدينة السليمانية سنة(1784)م، الذي يعد من أهم الأحداث العمرانية في الفترة التي حكم فيها المماليك العراق.
لقد قدم البابانيون خدمات كبيرة للوطن، ولهم جانب مشرق ومشرف من الحضارة، فقاموا بأعمال جليلة لخدمة العلماء ورجال الدين، وعوضوا إماراتهم عما أصابتها في الحروب بان أنفقوا أموالاً كثيرة في بناء المدارس، والمساجد في كردستان، والاهتمام بها و إصلاحها، كما انشأوا المكتبات في جميع أنحاء البلاد، وخاصة مكتبة (قلعة جوالان)، التي انتقلت فيما بعد إلى الجامع الكبير في السليمانية، إضافة إلى إنشاء مكتبة في كل جامع. وقد نال الأدباء والشعراء والأطباء الشعبيون والفنانون احترام البابانيين الذين كانوا يمدون يد العون والمساعدة لهم دائماً، ويظهر ذلك من شعر شعراء فحول أمثال (الملا خضر نالي) و(الحاج قادر كويي) و( الشيخ رضا طالباني) و( مصطفى بك الكردي). كما اهتموا بالصّناع الماهرين وأرباب الحرف والمهن والفنون الذين برزوا في منطقة السليمانية، وكانوا حريصين على وقف ممتلكاتهم غير المنقولة على الجوامع والمدارس الدينية والجهات الخيرية الأخرى فلم يطمع أحد من الأمراء البابانيين يوما في امتلاك الإقطاعيات الزراعية أو جمع الأراضي والعقارات إسوة بما قام به غيرهم من ذوي السلطة أو المنزلة لدى العثمانيين من الرؤساء أو الشيوخ، خاصة بعد سقوط الإمارة البابانية.
أسباب سقوط الإمارة البابانية
إن السبب الرئيس لسقوط الإمارة البابانية وبقية الإمارات الكردية هو عقد معاهدة ارضروم الأخيرة بين إيران والدولة العثمانية، فلم تبق حاجة حقيقية لبقاء استمرار الإمارة البابانية، والتي كهلت هي بدورها، وحملت معها أسباب زوالها، فأوعزت الأستانة، إلى (نجيب كويزلكي) بتفنيذ ما استقر عليه الرأي و إبعاد آخر أمير وهو (احمد باشا) إلى الأستانة. ومن ثم نفي جميع البابانيين إلى تركيا احتياطا للأمر، ولكي لا يفكر أحدهم بإعادة الإمارة أو إحيائها من جديد.
ومن الأسباب الأخرى لسقوط الإمارة، هو قيام بعض الأمراء البابانيين بإنشاء جيش عصري كامل العدة والعدد، والاستعانة بالخبراء الأجانب من الروس والفرنسيين لتنظيمهم وتدريبهم، وفتح معامل لصنع الأسلحة والمعدات والذخيرة الحربية، وذلك ولد شعوراً بالحذر لدى ولاة بغداد والأستانة خشية استفحال الأمر، فأسرعوا إلى إلغاء الإمارة. كما أن سوء الأوضاع الاقتصادية للإمارة نتيجة للأوضاع السياسية غير المستقرة، خاصة في فترةٍٍ من حكم الإمارة، وتخلي العشائر الكردية عنها مثل عشيرة الجاف، كلها ساهمت في نهاية الإمارة البابانية.

المراجع:
* (بابان في التاريخ ومشاهير البابانيين)، جمال بابان، 1993.
* (تأريخ الإمارة البابانية)، حسين ناظم بك.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 782 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | almadasupplements.com 14-11-2010
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 9
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 14-11-2010 (14 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 82%
82%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 30-03-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 30-03-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 30-03-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 782 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
خێزانی عەلادین شێخ عومەری پانی بەرز دروو
ژیاننامە
پەیمان ئەحمەد کەلاری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
پەرتووکخانە
سۆلفێجی لیریکی و ڕیتمیی خوێندنەوەیەک بۆ پەیژە موزیکییە سەرەکییەکانیی ڕۆژهەڵاتى
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
ئاریان فەرەج
کورتەباس
تایبەتمەندییە هونەرییەکانی گۆرانیی وموزیکی کەلەپووری ومیللیی کوردی
ژیاننامە
جوانڕۆ محەمەد
وێنە و پێناس
شێخ ئیبراهیم ئامادینی
ژیاننامە
بەیان حەمە عەلی
ژیاننامە
شوان شێخە
کورتەباس
ئانا بۆفارۆڵ: ژنی کورد زۆر مۆدێرنە
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
تریفە نادر حەمەد
ژیاننامە
هیوا عوسمان
وێنە و پێناس
خێزانی شێخ عومەری پانی بەرز دروو
پەرتووکخانە
ڕۆستم و زۆراب
ژیاننامە
ئارام جوامێری
کورتەباس
دۆزینەوەی گۆڕدخمەی زەردەشتی لە ئەفریقیا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
وێنە و پێناس
چەند گەنجێکی گوندی باناڵێ ساڵی 1986
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
پەرتووکخانە
خستنەکاری کەلەپووری گۆرانی له موزیکی هاوچەرخی کوردیدا
کورتەباس
کوڕێکی دوور لە وڵاتم
وێنە و پێناس
قوتابخانەی چوارتا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
تایبەتمەندییە ھونەرییەکانی گۆرانی فۆلکلۆری و میللی دەڤەری برادۆست
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
ژیاننامە
ڕۆزا مەحمود
کورتەباس
سەرهەنگ عەبدولڕەحمان: وەرگێڕانی ئەدەبیی بۆ منداڵان هێندەی نووسین بۆ منداڵان گرنگ و کاریگەرە
ژیاننامە
تەلار جەلال مەجید
پەرتووکخانە
فێربوونی زمان و ئاستەنگەکانی فێربوونی زمانی منداڵ لە تەمەنی (2-3) ساڵیدا

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
فەتانە وەلیدی
20-10-2009
هاوڕێ باخەوان
فەتانە وەلیدی
ژیاننامە
جیهاد دڵپاک
29-11-2009
هاوڕێ باخەوان
جیهاد دڵپاک
ژیاننامە
عەباس ژاژڵەیی
13-01-2010
هاوڕێ باخەوان
عەباس ژاژڵەیی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
25-09-2017
17-06-2017
هاوڕێ باخەوان
25-09-2017
ژیاننامە
خەزال سیدۆ - دایکی کوردان
01-10-2019
بەناز جۆڵا
خەزال سیدۆ - دایکی کوردان
بابەتی نوێ
ژیاننامە
شوان شێخە
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
پەیمان ئەحمەد کەلاری
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بەیان حەمە عەلی
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
جوانڕۆ محەمەد
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕۆزا مەحمود
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
هیوا عوسمان
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئارام جوامێری
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ئەحمەد دڵشاد نەجمەدین کاکەمیر
26-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
تریفە نادر حەمەد
25-09-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
بارزان بەرواری
24-09-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  537,608
وێنە
  109,819
پەرتووک PDF
  20,257
فایلی پەیوەندیدار
  103,968
ڤیدیۆ
  1,535
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,764
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,947
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,998
عربي - Arabic 
30,673
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,081
فارسی - Farsi 
9,731
English - English 
7,554
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,686
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
128,909
پەرتووکخانە 
25,658
ژیاننامە 
25,461
کورتەباس 
18,170
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,723
پەند و ئیدیۆم 
13,588
شوێنەکان 
11,998
شەهیدان 
11,729
کۆمەڵکوژی 
10,907
هۆنراوە 
10,293
بەڵگەنامەکان 
8,348
وێنە و پێناس 
7,361
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,344
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,458
ڤیدیۆ 
1,433
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
821
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
762
شوێنەوار و کۆنینە 
637
فەرمانگەکان  
276
گیانلەبەرانی کوردستان 
255
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
324
PDF 
31,323
MP4 
2,531
IMG 
201,063
∑   تێکڕا 
235,241
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
خێزانی عەلادین شێخ عومەری پانی بەرز دروو
ژیاننامە
پەیمان ئەحمەد کەلاری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
پەرتووکخانە
سۆلفێجی لیریکی و ڕیتمیی خوێندنەوەیەک بۆ پەیژە موزیکییە سەرەکییەکانیی ڕۆژهەڵاتى
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
ئاریان فەرەج
کورتەباس
تایبەتمەندییە هونەرییەکانی گۆرانیی وموزیکی کەلەپووری ومیللیی کوردی
ژیاننامە
جوانڕۆ محەمەد
وێنە و پێناس
شێخ ئیبراهیم ئامادینی
ژیاننامە
بەیان حەمە عەلی
ژیاننامە
شوان شێخە
کورتەباس
ئانا بۆفارۆڵ: ژنی کورد زۆر مۆدێرنە
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
تریفە نادر حەمەد
ژیاننامە
هیوا عوسمان
وێنە و پێناس
خێزانی شێخ عومەری پانی بەرز دروو
پەرتووکخانە
ڕۆستم و زۆراب
ژیاننامە
ئارام جوامێری
کورتەباس
دۆزینەوەی گۆڕدخمەی زەردەشتی لە ئەفریقیا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
وێنە و پێناس
چەند گەنجێکی گوندی باناڵێ ساڵی 1986
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
پەرتووکخانە
خستنەکاری کەلەپووری گۆرانی له موزیکی هاوچەرخی کوردیدا
کورتەباس
کوڕێکی دوور لە وڵاتم
وێنە و پێناس
قوتابخانەی چوارتا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
تایبەتمەندییە ھونەرییەکانی گۆرانی فۆلکلۆری و میللی دەڤەری برادۆست
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
ژیاننامە
ڕۆزا مەحمود
کورتەباس
سەرهەنگ عەبدولڕەحمان: وەرگێڕانی ئەدەبیی بۆ منداڵان هێندەی نووسین بۆ منداڵان گرنگ و کاریگەرە
ژیاننامە
تەلار جەلال مەجید
پەرتووکخانە
فێربوونی زمان و ئاستەنگەکانی فێربوونی زمانی منداڵ لە تەمەنی (2-3) ساڵیدا

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 5.547 چرکە!