هونەرمەندی موزیکژەن و گۆرانیبێژ ئیسماعیل مەسقەتی لە ساڵی 1922 واتە (1301 هەتاوی) لە شاری #کرماشان# هاتە دنیا. باوکی بە ناوی محەمەد ئیبراهیم کوری مستەفا خانی وەکیلە کە یەکێک بووە لە قوتابیانی میرزائاغا خانی باوک. ئیسماعیل کە لەو کاتەدا تەمەنی زۆر کەم بوو، تەختەیەکی دەهێنا و لاسایی ئامێرژەنینەکەی باوکی دەکردەوە. لە تەمەنی 12 ساڵییەوە بە ژەنینی ئامێری زەرب واتە تونبەک هاتە ناو دونیای موزیکەوە و پاشان لە تەمەنی 18 ساڵییەوە دەستی دایە ئامێری تار کە زۆر هۆگری بەم ئامێرە پەیدا کردبوو.
لە ماوەیەکدا کە مورتەزا نەی داوود و مامۆستا یەحیا زەرین پەنجە هەر دوو دانیشتووی شاری کرماشان بوون، بەهرەیەکی گەلێک زۆری لەو دوو هونەرمەندە گەورەیە وەرگرت. هەروەها لە ئامۆژگاری و ڕێنوێنییەکانی ئەبولحەسەن سەبا زۆر کەڵکی وەرگرت کە یەکێکە لە هونەرمەندانی هەرە ناودارەکانی موزیکی وڵاتی ئێران و زۆربەی هونەرمەندانی ناوداری ئێران قوتابی ئەو بوونە.
هونەرمەند ئیسماعیل مەسقەتی دەیگێرایەوە کە تەواوی ئەو گۆرانییە کوردیانەی کە بۆ خۆی دروستی کردبوون ئەبولحەسەن سەبا دەیکردنە نۆتە و نۆتی ئەو گۆرانییانەی دەنووسییەوە. بەداخەوە تەواوی ئەو گۆرانییانەی کە بە یارمەتی خوالێخۆشبوو سەبا نووسیبوونی، لە ناو چوون و تەنیا ژمارەیەک لەو گۆرانییانە لە بیر و یادی ئەودا مابوونەوە و هەتا دوایین ساڵەکانی ژیانی بەردەوام بە هێزی دەست و پەنجەی ئەو گۆرانی و پارچە موزیکانەی دەژەنی.
ئیسماعیل مەسقەتی چالاکی هونەری خۆی بە شێوەیەکی جیدی لە ڕادیۆ تاران و بە چڕینی گۆرانییەکانی سەحەر سەحەرە و ئای نەرمە نەرمە دەست پێکرد کە هەر دووک بەرهەمی تایبەتی خۆی بوون. پاشان لە سەرەتای دامەزراندنی ڕادیۆ کرماشان هەتا 2 ساڵ دوای شۆرشی گەلانی ئێران بۆ ماوەی 18 ساڵ لە گەل ئەو ڕادیۆیە هاوکاری کرد. هەر لەو ماوەیەدا لە گەل چەندین ئۆرکستڕای جۆراوجۆری ئەو ڕادیۆیە هاوکاری هونەری دەکرد. هونەرمەند ئیسماعیل مەسقەتی هەر لە میانەی ئەو ساڵانەدا بە هاوکاری هونەرمەندانی موزیکژەنی کورد گرینگترین گۆرانییەکانی تۆمار کرد، لەوانە: کچە کچە، نازەنینە، بەو بەو، پەپوو سولەیمانی، جەمیل جەمیلە و چەندین بەرهەمی تر کە هەموویان بەرهەمی خۆی بوون و گۆرانییەکانی کچە کچە و نازەنینەی زیاتر لە هەمووی بەرهەمەکانی خۆشتر دەویست کە گۆرانی بەو بەو بۆ خەڵکی کوردستان زۆر ئاشنایە.
لەو ماوەیەدا هونەرمەندانێکی ناودار لە ڕادیۆی کرماشان کاریان دەکرد و پێکەوە گروپێکیان پێکهێنابوو. ئەو هونەرمەندانە بریتی بوون لە: محەمەد عەبدولسەمەدی، موجتەبا میرزادە، مەحمود مێرئاتی، ئەکبەر ئیزەدی، بەهمەن پوولەکی، حەسەن زیرەک، مەحمود بلووری، حیشمەتوڵڵا لوڕنیژاد، سەید ئیسماعیل پیرخدری و ئیسماعیل مەسقەتی.
هونەرمەند مەسقەتی هەر لە تەمەنی گەنجیدا خولیای هونەری چڕینی گۆرانی بوو. بۆیەش لە گەڵ ڕادیۆ و تەلەفیزیۆنەکانی ئەو کات لەوانە ڕادیۆی کوردی تاران و کرماشان دەستی بە هاوکاری کرد و بە هۆی شارەزایی لە بواری موزیک بە شێوەیەکی گونجاو لە موزیکی کوردیدا خەریکی کار کردن لە بواری هونەری گۆرانی ڕەسەن و فۆلکلۆر بوو.
هونەرمەند لە ساڵانی ڕابردوودا چەند جارێک لە گەڵ هونەرمەندانی موزیکژەنی ناوداری کورد بەرنامەی پێشکەش کردووە، هەروەها لە گەڵ ئۆرکسترای موزیکی ڕادیۆ کرماشان بە سەرپەرشتیاری هونەرمەند عەبدولسەمەدی چەند گۆرانییەکی لەو ڕادیۆیە تۆمار کرد. لە دوای بڵاوبوونەوەی ئەم گۆرانیانە لە ڕادیۆ کرماشان ئیسماعیل مەسقەتی لە سەرانسەری کوردستان ناسرا. بە تایبەت 2 گۆرانی بەو بەو و پەپوو سولەیمانی لە ناساندن و ناوبانگ دەرکردنیدا دەورێکی بەرچاویان هەبوو.
لە لایەکی دیکەوە ئەم هونەرمەندە لە شارەکانی کوردستان و بە تایبەت لە کرماشان لە چەندین کۆر و کۆبوونەوی تایبەت و لە زەماوەندەکانی شارەکانی
کوردستان کۆنسێرتی گۆرانی فۆلکلۆر و ڕەسەنی کوردی پێشکەش بە جەماوەرەکەی
کردووە. ئەمانەو چەندین جاریش لە شاری تاران بەرنامە و گۆرانی فۆلکلۆری کوردی پێشکەش کردووە.
ئیسماعیل مەسقەتی ساڵی 2002 لە گەڵ گروپی موزیکی هونەرمەندانی دانیشتووی هەندەران بە سەرپەرشتیاری هونەرمەند فارووق باپیر چەندین بەرهەمی بەپێزی لە تەلەفیزیۆنی میدیا تی ڤی پێشکەش کردووە و لە گەڵ ئەم گروپە لە فیستیڤاڵێکی هونەرییدا لە وڵاتی ئەڵمانیا بەشداری چالاکانەی کرد.
مەسقەتی بە بلیمەتی بوداهەژەنین ناسراوە و لە هونەری بوداهەژەنیندا کە یەکێکە لە بنەماکانی موزیکی ڕەسەنی وڵاتی ئێران زۆر بە توانا بوو لەم بوارەدا دەستێکی باڵای هەبوو. لە زۆربەی بەرهەمەکانیدا کاری بوداهەژەنین واتە ئامێرژەنین بە شێوەیەک کە ئەو میلۆدییەی کە لە یەک کاتدا بە بێ نۆتە لە گەڵ گۆرانییەک پێشکەشی دەکرد لە کاتێکی دیکەدا هەمان میلۆدی بە چەشنێکی تازەتر و بە شێوازێکی دیکەوە لە گەڵ ئەو گۆرانییەدا پێشکەشی دەکرد.
ئیسماعیل مەسقەتی گۆرانی و موزیک و بەرهەم گەلێکی زۆری ساز کردووە. لەوانە: کچە کچە، نازەنینە، بەو بەو، پەپوو سولەیمانی، جەمیل جەمیلە، تاتی مارگەستم و مینا مینا. شێوازی تارژەنینی مامۆستا ئیسماعیل مەسقەتی بە جۆرێک بوو کە تایبەت بوو بە خۆی و لە تارژەنیندا لاسایی هیچ کەسێکی نەکردەوە و بە ژەنیارێکی شیرین پەنجە ناوی دەرکردبوو. هونەرمەندان و ژەنیارانێکی زۆر لەوانە حەمید ڕەزا تاهیرزادە بە شێوازی تارژەنینی ئیسماعیل مەسقەتی زۆر سەرسام بوونە و لە شێواز و ستایلی تارژەنینی مەسقەتی بەردەوام بوون و ئەم ستایلەی هونەرمەند کاریگەریی زۆری لە سەریان هەبووە.
هەروەها جۆری تارژەنینی ئیسماعیل مەسقەتی کاریگەرییەکی زۆری لە سەر گوێگر هەبوو، میزرابەکانی پڕ بوون لە خۆشەویستی و دەنگی میزرابی تارەکەی بۆ هەمیشە لە گوێی هونەردۆستاندا دەزرینگێتەوە. مەسقەتی هەروەها جگە لە ژەنینی ئامێری تار، لە ژەنینی ئامێرەکانی: سێتار، عوود، ویۆلۆن، زەرب، دەف و دایرە زۆر بە توانا بوو، بەڵام تار ئامێری تایبەت و پسپۆرانەی ئەم هونەرمەندە بوو.
ئیسماعیل مەسقەتی لە ماوەی ساڵانی چالاکی و خزمەتی هونەری خۆیدا بە بواری مەقام و گۆرانیبێژی، کۆمەڵێک بەرهەمی جوان و پڕبایەخی پێشکەش بە دنیای هونەری گۆرانی و موزیکی ڕەسەنی کوردەواری کرد کە ژمارەیان زیاتر لە 300 بەرهەمی تۆمار کراوە و لە بەرهەمە گرینگ و تایبەتەکانی ئەو هونەرمەندە دێنە ئەژماردن.
هەروەها لە کاری چڕینی گۆرانییە فۆلکلۆرە کوردییەکاندا بە تایبەت هی ناوچەی کرماشان زۆر بلیمەت و بەتوانا بوو، بە هەست و سۆزیکی تایبەتەوە کە سەرانسەری جەستەی داگرتبوو، گەلێک گۆرانی و بەستەی فۆلکلۆری کوردی لە مردن ڕزگار کرد و بە جوانترین شێوە و بە ڕیتم گەلی جۆراوجۆر بۆ هونەری موزیکی ڕەسەنی کوردی زیندووی کردنەوە. ئیسماعیل مەسقەتی بەشێکە لە موزیکی فۆلکلۆری کوردی و ناو و ناوبانگێکی زۆری لە سەرانسەری شارەکانی کوردستان و ئێراندا هەیە.
هونەرمەندی گەورەی گۆرانی و مەقاماتی کرماشان ئیسماعیل مەسقەتی خاوەنی چەندین بەرهەمی پڕبایەخ و بەهێز و جوانە. زۆربەی گۆرانییەکانی عاشقانەیە و لە چەندین دەزگای جۆراوجۆردا بە زمانی کوردی زۆر بە جوانی پێشکەشی کردوون کە پاش چەندین جار بیستنیان هەر تازەن و مۆرکی هونەری ڕەسەنی کوردەواریان پێوە دیارە و هەمیشە لە یاد دەمێننەوە.
هونەرمەندی گۆرانیبێژی کورد ئیسماعیل مەسقەتی لە دوای ساڵانێکی زۆر کار و خزمەتی هونەری بە بواری موزیک و گۆرانی ڕەسەنی کوردی چەند ڕۆژێک بەر لە ئێستا لە ڕۆژەکانی سەرەتای بەهاری ساڵی 1387 لە تەمەنی 86 ساڵیدا لە شاری کرماشان ماڵئاوایی لە جیهانی هونەر و گۆرانی کوردی کرد. تەرمی هونەرمەند بە ئامادەبوونی ژمارەیەکی زۆر لە هونەرمەندان، ڕۆشنبیران، کەسایەتییەکان، گەنجان و خەڵکی هونەردۆستی شاری کرماشان و دەوروبەری، لە گۆرستانی باغی فیردەوس لە شاری کرماشان بە خاکی نیشتمان سپێردرا.