فەرهاد عەونی لە 28-11-1946 لە گەڕەکی بەفری قەندی لە شاری کۆیە لەدایک بووە و لە ساڵی 1953 و لە تەمەنی حەفت ساڵیدا لە پۆلی یەکەمی قوتابخانەی (مدرسە الابتدائیە الاولی) وەرگیراوە و ساڵی 1958 بووەتە قوتابی پۆلی یەکەمی ناوەندی و ساڵی 1966 دواناوەندی هەر لە کۆیە تەواوکردووە و لە پایزی هەمان ساڵ لە کۆلێژی (ئابووری و زانستە سیاسییەکان) (کلیە الاقتصاد والعلوم السیاسیە) وەرگیراوە لە زانکۆی بەغدا وە ساڵی 1970 کۆلێژی تەواوکردووە.
* بەهۆی هەبوونی پەڕتووکخانە لە ماڵەکەیان و سەرەڕای باوکێکی خوێندەوار و شاعیر لە پۆلی چواری سەرەتاییەوە خولیای خوێندنەوە بووە و یەکەم پەڕتووکیشی کە لەسەرەتای ژیانی خوێندوویەتییەوە (چیرۆکی زادیج) بووە کە لە بنەڕەتدا ڤۆلتێر نووسیویەتی و (طه حسين) ی نووسەری میسری وەریگێڕاوەتە سەر زمانی عەرەبی بەڵام ناوی وەرگێڕە کوردییەکەیم لە بیرنەماوە کە لە پەڕتووکخانەکەی ماڵەوەیان هەبووە وە یەکەم پەڕتووکی بە زمانی عەرەبیش خوێندۆتەوە کە پەڕتووکەکەی (مەم و زین) ی محەمەد سەعید ڕەمەزان بۆتانی بووە کە ئەویش لە پۆلی یەکەمی ناوەندی بووە.
* لەژێر کاریگەریی شاعیرییەتیی (عەونی) باوکی دەستی بە شیعر نووسین کردووە و پاش شۆڕشی 14ی گەلاوێژی ساڵی 1958 تاکوو ساڵی 1960 سێ پارچە شیعری لە ڕۆژنامەی پێشکەوتنی خوالێخۆشبوو محەمەد بریڤکانی کە لە بەغدا دەردەچوو بە هەردوو زمانی کوردی و عەرەبی و گۆڤاری دەنگی قوتابییان کە لە هەولێر دەردەچوو سێیەم شیعریشی لە ڕۆژنامەی ژین بڵاوکردۆتەوە بەڵام لەم بوارە بەردەوام نەبووە و بەهۆی چوونی بۆ ناو ڕیزی خەباتی سیاسییەوە.
*ساڵی 1960 وە لە تەمەنی 14 ساڵیدا بووەتە ئەندام لە حزبی شیوعی ئێراقی بۆ ماوەی نزیک سێ ساڵ لەم حزبە ماوەتەوە، پاشان لەژێر کاریگەرییەتی باوکی و مامی (خوالێخۆشبوو عومەر حبیب) و پەرەسەندنی تەوژمی کوردایەتی و چاوپێکەوتنی بە بارزانی نەمر لە ساڵی 1963 لە ماڵی کاکە زیاد ئاغای غەفووری لە کۆیە هۆکاری چوونە ڕیزی بزووتنەوەی ئازادیخوازی گەلی کوردستان بووە و کە هەر لەم ساڵەدا و لە وەروزی هاوین چووەتە ڕیزی لەشکری شۆڕشگێڕی کوردستان وەکوو پێشمەرگەیەک (لە دادگای بەرزی شۆڕش لە ماوەت بووەتە نووسەر) .
* فەرهاد عەونی لە پایزی ساڵی 1964 چووەتە ڕیزی یەکێتیی قوتابییانی کوردستان ساڵ دوای ساڵ ڕۆڵی زیاتری لە یەکێتیی قوتابییانی کوردستان بینیوە و تاکوو لە ساڵی 1969 بووەتە ئەندامی مەکتەبی ڕێکخستنی ناوەندی لە یەکێتیی قوتابییانی کوردستان و لێپرسراوی ناوچەی بەغدا و دەوروبەری.
* پاش ڕێککەوتننامەی (11ی ئازاری ساڵی 1970) لە کۆنگرەی شەشەمی یەکێتیی قوتابییانی کوردستان بە سکرتێری گشتیی ئەم یەکێتییە هەرڵبژێردراوە تاکوو کۆنگرەی حەوتەم کە لە 28/4/1972 کە لە سلێمانی بەسترا لەم پۆستە ماوەتەوە پاشان لەسەر ئارەزووی خۆی لەم بوارە دەستی کێشاوەتەوە.
* لە سەرەتای ساڵی 1972 بووەتە (بەڕێوەبەری کارگێڕیی ڕۆژنامەی التآخی و برایەتی) لە بەغدا کە پارتی دیموکراتی کوردستان دەریدەکرد سەرەڕای سەرپەرشتیکردنی بابەتەکانی ڕۆژنامەی برایەتی.
* ساڵی 1974 جارێکی دیکە بووەتە پێشمەرگە و لە (ئەمانەتی گشتیی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندن و لاوان پۆستی بەڕێوەبەری گشتیی لاوانی وەرگرتووە) کە هەر لەم ساڵەدا (تیپی تۆپی پێی هەڵبژاردەی کوردستانی پێکهێناوە) و (دوو ژمارەشی لە گۆڤاری دیاریی لاوان دەرکردووە) لەگەڵ خوالێخۆشبوو دارای شێخ نووری شێخ ساڵح کە پۆستی جێگری بەڕێوەبەری گشتیی لاوان بوو.
* پاش نسکۆی شۆڕشی ئەیلول لە ساڵی 1975 گەڕاوەتەوە کوردستان و لە ساڵی 1977 لە دائیرە ئینحیساری تووتن بە (معاون ملاحظ نقل) دامەزراوە تاکوو ساڵی 1986 وە بەهۆی دواکەوتنی لە خزمەتی سەربازی لە هەمان ساڵ (فەسڵ) کراوە تا پاش ڕاپەڕینی بەهاری ساڵی 1991 ئەوسا گەڕاوەتەوە وەزیفە.
* پاش ڕاپەڕین سەرەڕای چەندین جار لەملا و لەولا تەکلیفی پۆستی جۆراوجۆری لێکراوە بەڵام بەهۆی مانەوەی لە کۆیە کە نەیویستووە باوکی (عەونی) پیر و نەخۆشی بەجێ بهێڵێت ئەو پۆستانەی ڕەت کردۆتەوە بەڵام پاش مردنی باوکی بە ساڵێک لە 26/10/1993 بووە سەرنووسەری ڕۆژنامەی ڕۆژانەی (برایەتی) سەرەرای لێپرسراوییەتیی کارگێڕیی دەزگای (برایەتی و خەبات) تاکوو 20/2/2000 لەم پۆستەدا ماوەتەوە لە هەمان کاتدا سەرنووسەری گۆڤاری (سەنتەری برایەتی و حەفتەنامەی برایەتی ئەدەب و هونەر و ڕۆژنامەی وەرزشی برایەتی و گۆڤاری برایەتی وەرزش بووە) .
* لە ساڵی 1997 بووەتە سەرۆکی دەستەی دامەزرێنەری سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستان کە لەیەکەم کۆنگرەی ئەم سەندیکایەدا کە لە (28-30/12/1998) لە هەولێر بەسترا وەکوو نەقیبی ڕۆژنامەنووسانی کوردستان هەڵبژێردرا پاشانیش لە کۆنگرەی دووەمیشدا هەر بەنەقیبی ڕۆژنامەنووسان هەڵبژێردرایەوە.
* ڕۆڵێکی سەرەکی و بەرچاوی هەبووە لە یەکگرتنەوەی هەردوو ڕێکخراوی ڕۆژنامەنووسان کە بریتیبوون لە (سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستان و یەکێتیی ڕۆژنامەنووسانی کوردستان) لە ڕێکخراوێکی سەرتاسەریدا بە ناوی (سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستان) وە لە کۆنگرەی گشتیی یەکەم و دووەمی ئەم ڕیکخراوە سەرتاسەرییە بە زۆرینەی دەنگ هەڵبژێردرایەوە بە نەقیبی ڕۆژنامەنووسانی کوردستان تاکوو کۆنگرەی سێیەم کە لە هاوینی 2011 بەسترا.
* لەم سەندیکایە خاوەنی ئیمتیازی گۆڤاری (رۆژنامەنووس) و سەرنووسەری گۆڤاری (الصحفی) بووە کە بە زمانی عەرەبی دەردەچوو.
فەرهاد عەونی لە بواری کاری ڕۆژنامەنووسیدا بەشداری و لێپرسراوییەتیی دەرچوونی ئەم ڕۆژنامە و گۆڤارانە بووە:
1- گۆڤاری (نضال الطلبە/ 1970-1972) چوار ژمارە.
2- (التآخی و برایەتی) ساڵانی 1972-1974.
3- گۆڤاری (دیاریی لاوان) ساڵی 1974 لە ناو شۆڕش.
4- گۆڤاری (ژینۆ) کە لە لەندەن دەردەچوو لەگەڵ شێرکۆ حەبیب ی ئامۆزای.
5- ڕۆژنامەی (کوردستان الیوم) دیسان لەگەڵ شێرکۆ حەبیب کە لە هەولێر دەریاندەچواند.
لەم ڕێکخراوانەی خوارەوە کاری تێداکردوون و پۆستی دیاری تێدا هەبووە:
1- یەکێتیی قوتابییانی کوردستان لە ساڵانی نێوان 1964-1972.
2- نوێنەرایەتیی پارتی دیموکراتی کوردستان لە (جمعیە الاقتصادیین العراقیین/ المرکز العام) کە ئەندامی دەستەی باڵا بووە لەنێوان ساڵانی 1972-1974.
3- ڕێکخراوی مافی مرۆڤ لە کوردستان لەنێوان ساڵانی 1991 تاکوو ڕۆژانی ئەمڕۆ کە لە کۆنگرەی دووەمی ئەم ڕێکخراوە کە لە ساڵی 1993 لە سلێمانی بەسترا بە ئەندامی لیژنەی باڵا هەڵبژێردراوە.
4- کۆمەڵەی دۆستایەتیی کورد و عەرەب لە ساڵی 1998.
5- بۆ ماوەی 10 ساڵ ئەندامی هەردوو مەکتەبی ناوەندیی ڕاگەیاندن و مەکتەبی توێژینەوە و لێکۆڵینەوە بووە لە پارتی دیموکراتی کوردستان.
7- هەڵگری پێناسەی فدراسیۆنی ڕۆژنامەنووسانی نێودەوڵەتی (IFJ) لە ساڵی 2003 تاوەکوو ئەمڕۆ.
8- ئەندامی پەڕڵەمانی ئێراق بووە (خولی کۆمەڵەی نیشتمانیی ئێراقی، الجمعیە الوطنیە العراقیە) لەسەر لیستی هاوپەیمانیی کوردستان لە ساڵی (2005-2006) .
9- ڕاوێژکار لە یەکێتی پەڕڵەمانتارانی کوردستان.
بەرهەمە بڵاوکراوەکانی بریتین لە:
1- ذاکرە الأیام، الطبعة الاولي 2011.
2- المنظمات الجماهيرية الکوردستانية ط 1-1999، ط2- 2015
3- من حقیبتی، ط1- 2011 – ط2- 2014.
4- تجربتي الصحفيه، ط1-2015
5- ئەزمونی ڕۆژنامەوانیم، چاپی -1- ساڵی 2011
6- ڕۆژگارم ئاوا تێپەڕی، دوو بەرگ- چاپی -1- ساڵی 2016
7- لەگەڵ ڕوداوەکان- چاپی یەکەم- ساڵی 2019
8- 36 نامه و چەند کەسایەتیکی دیوانی من – چاپی 1- ساڵی 2019
9- عەونی لەنێو کەشکۆڵەکەی تاهیر ئەحمەد حەوێزی و چەند بابەتێکی دیکەدا- چاپی 1- ساڵی 2021
10- لە هەگبەم دا، چاپی یەکەم – ساڵی 2019
11- ڕێکخراوە جەماوەریە کوردستانییەکان، چاپی یەکەم- ساڵی 2021
ئەو پەڕتووکانەی کە لەسەر ئەرکی نووسەر چاپکراوە و پێشەکی بۆ نووسیوە.
1- دیوانی عەونی، چاپی یەکەم، ساڵی 1997 بەرگی یەکەم.
2- دیوانی عەونی، چاپی دووەم، ساڵی 2011 بەرگی یەکەم.
3- دیوانی عەونی، چاپی یەکەم 2018 بەرگی دووەم.
4- چوارینەکانی خەیام، پاچەفەی عەونی، چاپی یەکەم، 2012 لە ئامادەکردنی جەلال زەنگابادی.
5- ژیان و بەرهەمی عەونی، شاعیر، ئومید عەزیز مستەفا، چاپی یەکەم، ساڵی 2014.
6- هونەری جوانکاری لە شیعری عەونی، بەهار عەبدولجەبار جامی، چاپی یەکەم، 2017.
+ بە ئامادەبوونی کۆمەڵیک لە نووسەر و ڕۆشنبیران پەڕتووکخانە تایبەتییەکەی کە بە ناوی (پەڕتووکخانەی فەرهاد عەونی) یە لە هەولێر لە 22/4/2014 کرایەوە. کە ڕۆژانە پێشوازیی لە دۆست و برادەر و میوانەکانی لێ دەکات.
* ساڵی 1974 هاوسەرگیری لەگەڵ (پەروین عەبدوڵڵا سەعید) دەرچووی کۆلیژی زانستەکانی بەشی کیمیا لە زانکۆ بەغدا کردووە و ئێستا کوڕ و کچێکی هەیە بە ناوەکانی (رێکان) کە ئێستا پزیشکە و بۆردی ئەوروپیی و ئێراقی لە دەمار و مێشک (الجملە العصبیە) هەیە، (لانە) ی کچیشی دەرچووی کۆلێژی یاسایە و ئێستا فەرمانبەرە لە بەشی یاسایی وەزارەتی خوێندنی باڵا. [1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.farhadawni.com/=KTML_Link_External_Between=پێگەی تایبەتیی فەرهاد عەونی=KTML_Link_External_End=