ل گوندێ شەهید پەروەرێ زێوا شێخ پیرامیس د خێزانەکا کوردپەروەردا ژ دایک بوو. ئەڤ گوندە دکەڤیتە بنارێ چیایێ مەتین ێ سەربلند و ا کێلەکا رۆژئاڤایا بامەرنێ و سەرب دەڤەرا ئامێدیێ ڤەیە ل پارێزگەها دهوکێ (ئەڤ گوندە د شالاویێن ئەنفالێن رەشدا هاتە وێرانکرن و پشتى سەرهلدانێ ژ جهىچ خۆ یێ بەرێ هاتیە ڤەگوهاستن). سالا ژ دایک بوونا تاهر زێوەى بدروستى نەهاتیە زانین. ب گوتنا وى ب خۆ سالا 1947 ێ یان 1946ێ ژ دایک بوویە و ژ بەر نەبوونا ژ تومارێن فەرمى، دەمێ بوویە پێشمەرگەه، سالا 1949 ێ وەک سالا ژ دایک بوونا وى هاتیە تومار کرن.
تاهرزێوەى وەکى هەمى ئەندامێن خێزانا خۆ هەر ژ زاروکینیێ هەست ب ئێش و ئازاریێن گەلێ کورد دکر، لەوما زوى ڤیانا وەلاتى و حەز و ئارەززیا خەباتێ خۆ دلێ ویدا و لسالا 1958ێ بوو ئەندامێ پارتى دیموکراتى کوردستان. هەر دگەل دەستپێکا شورەشا مەزنا ئەیلولێ کەفتە بزاڤێ دا دناڤ رێزێت پێشمەرگەیدا بهێتە وەرگرتن و بەشداریا چەکداى د بزاڤا رزگاریخوازا گەلێ خۆدا ب رێبەرى و سەرکردایەتیا بارزانیێ نەمر بکەت. بەلێ ژبەر تەمەنێ وى یێ کێم داخوازا وى نەهاتە پەسەند کرن و چەک وەرنەگرت لێ وى دەست ژ خەباتێ بەرنەدا و بۆ ماوێ سێ سالان برێکا گەهاندنا خوارنێ و تەقەمەنیا بۆ پێشمەرگەى رۆلەکێ کاریگەر د شورەشێدا گێرا دگەل هندێ ژى رۆژ برۆژ ئارەزویا وى بۆ هندێ کو بشێت ب ئاوایەکێ ئەکتیفتر وەک پێشمەرگە د چەبەرێن شەریدا خەباتێ بکەت، خورتتر لێدهات، بۆ ڤێ چەندێ ژى هەوجەى هندێ بوو زیرەکى وێریا خۆ بسەلمینیت هەر ژ بۆ ڤێ یەکێ ئەو و پسمامەکێ خۆ دکریارەکا بوێرانەدا شیان دوو سەربازیێن عیراقێ ب خافلینن و ژچەک بکەنو وان چەکان بگەهیننە پێشمەرگەى. ئەڤ کریارە بوو رێخوشکەر کۆ هەردوو فەرمانا سەرکردایەتیا پارتى وەک پێشمەرگە بهێنە وەرگرتن.
ب زیرەکى و میرخاسیا خۆ و پێگیریا خۆ یا بەردەوام ب فەرمانێن سەرکردایەتێى ددەمەکێ کێمدا تاهر زێوەى بوو پێشمەرگەکێ خوشتڤى دناڤ رێزێن پارتیدا و هەرچەندە یێ بچویک بوو، شیا سەرنجا بارزانیێ نەمر بەرەڤ خۆ راکێشیت.خوشتڤیا وى ل دەڤ بارزانیێ گەهشتبو وى رادەى کو کەس نەدشیا ژ بەر بارزانى دلێ وى بهێلیت.ئەوبوو ژبەر زیرەکی،مێرانى و ئازایەتیا وى ل سالا 1966ێ بارزانیێ نەمر ئەو ب تڤەنکەکا برنۆ خەلات کر و کرەئامر فصیل . هەر ل وێ سالێ برایێ وى یێ مەزن بناڤێ محەمەد ئەحمەد عەبدولڕەحیم کو گەلەک بەرى وى ببو پێشمەرگە و ئێک ژ پێشمەرگێن چەلەنگ و مێرخاسێن شۆرەشا ئەیلولێ بوو،ل گوندێ قومریێ شەهید بوو و گەهشتە کاروانێ نەمران.
پشتى راگەهاندنا بەیانا یازدەى ئادارا 1970 ێ تاهر زێوەىپلا (نائب عریف) یێ وەرگرتى و دناف رێزێن زێرەڤانێن سنووران (حرس حدود) بەردەوامى ب خەباتا خۆدا. ژبەر زیرەکى و شارەزاییا خۆ سالا 1974 ێ بوو (ئامر سرى). هەر دگەل تێکچونا دانوستاندنان و هێرشێن حکومەتا عێراقێ ل سالا 1975 ێ بو سەر کوردستانێ خێزانا وى مینا هزاران خەباتکارێن دى ئاوارەى ئیرانَ بوون و ل باژێرى (تەبریز) ئاکنجى بوو. لێ شەهیدى خێزانا خۆ بتنێ رەوانەى ئیرانێ کر و وى بخۆ خێزانا (ئەسعەد خوشەڤى) برە ئیرانێ.
دیسان ل ئیرانێ ژى دەست هاڤێَتە بزاڤێن پارتایەتى و ل سالا 1976 ێ ژ لایێ دەزگەهێ ئاسایشا ئیرانێ یێ وى سەردەمێ (ساڤاک) ڤە هاتە دەستەسەر کرن و زیندان کرن. دماوێ هەیڤەکێدا کەفتە بەر ئازار و ئەشکەنجەیا هێزێن (ساڤاک) ێ. لێ ب هەول و بزاڤێن (ادریس بارزانى) هاتە بەردان و دەم لدەست پشتى بەردانێ ب قەچاخى خۆ گەهاندە ناف رێزین شورەشا گەلانا پیشکەفتن خواز.
سالا 1979 پشتى ژناف چوونا رژێما شاهى ل ئیرانى بە سەرەدانا خیزانا خو بو ماوەیەکێ کورت ڤەگەریا ئیرانێ و دیسان بەرەف کوردستانێ زڤریڤە و بەردەوامى دا خەباتا پیشمەرگایەتیێ. ل سالا 17-11-1980 دگەل پیشمەرگێن خۆ ل کەلا شێخو بووسەک لبەر کاروانەکێ سوپایێ عێراقێ ڤەدا و شەرەکێ شێرانە دگەل دوژمنى کر و شیا (78) سەرباز و پلەدار و سوپایێ عێراقێ بکوژن و کەمیەکا زۆرا چەک و تەقەمەنیان بدەست خۆڤە بێخن لێ ژ نیشکەکێ ڤە ئەو و برایێ وى یێ بچیکتر بناڤێ (نایف) هەر دوو ب تەقا سەربازەکێ بریندارێ دوژمنى هاتنە بریندار کرن و ژبەر گرانیا برینێت شەهیدى کو ژ تاحیا چاڤ و دەستێ وى بوو ژ بو چارەسەریێ هاتە ڤەگوهاستن بو ئیرانێ.
پیشمەرگێ قەهرەمان ل سالا 1981 بو فەرماندێ رێکخراوەکا لەشکەرى دناف رێزێن پێشمەرگەیدا کو پاشتر ب رێکخراوا شەهید محەمەد تاهر بێشینکى هاتە ناف کرن.
هەتا سالا 1988 ێ ب سەدان داستانێت قارەمانى و مێرانیێ دگەل پێشمەرگێت خۆ ئافراندن کو لیستا وان دئەرشیفێ مەکتەبا سیاسیدا یا پاراستى یە. ئەڤە ژى هندەک ژ وان شەرانە یێن ب بەشداریا وى هاتینە ئەنجام دان :
1 شەرێ لۆلان دگەل جاشان لسالا 1962 ێ ؛
2- شەرێدگەل جاشێن (مەجید بەگێ هیران و نازەنین)؛
3-دانانا بووسەکێ ل گەلیێ گولەکێ لدەڤەرا رەواندوز لسالا 1962ێ؛
4- شەرێ رایەت و حاجى عمران لسالا 1962ێ ؛
5- شەرێ سپیلکێ و گولەکێ لسالا 1962ێ؛
6- چەندین شەرێن گران لسالا 1962ێ لدەڤەرا بارزان و رێزان؛
7- شەرێ چیایێ مەتین لسالا 1963ێ کو 28 رۆژا ڤەکێشا ؛
8- شەرێ مانگێشکێ لسالا 1963ێ؛
9- شەرێستاندنا رەبیعا گرێ گەرماڤا لسالا 1965ێ؛
10- هێرشا پێشمەرگا بۆ سەر جاشان لدەڤەرا دزێ؛
11- شەرێ بەرسینگ گرتنا هێرشا دوژمنى بۆ سەر گوندێ زێوا شێخ پیراموس دگەل پێنچ هەڤالێن پێشمەرگە ؛
12- شەرێدزوبێدیلا؛
13 شەرێ گەرماڤا (دوبارە)؛
14- شەرێ زێوا شێخ پیرامیس (دوجارێن دى)؛
15- شەرێ شاوریکێ و زێوکا محەمەدێ یاسینى؛
16- شەرێ گولێ لدەڤەرا سپنەى؛
17- شەرێکوپکێ قەوغایێ ل چیایێ پیرومەرا؛
18- شەرێ بەردانکێ و کانى گولانێ؛
19- شەرێدینارتە لدەڤەرا ئاکرێ ؛
20- ستاندنا رەبیعا کێلیا شەدایێ لسالا 1974ێ؛
ئەڤێن ل خوارێ ژى هندەک ژ وان شەرانن ئەوێن ب فەرماندەییا وى یان ب بەشداریا وى هاتینە کرن :
21- سێ شەرێن گران لدەڤەرا پالنگانێ و بێتواتە ؛
22- شەرێ ستاندنا کیلیا شەدایێ دووجاران دى ؛
23- هێرشەک بۆ هێزێن دوژمنى ل فروکەخانا بامەرنێ لسالا 1978ێ؛
24- شەرێ لیوا سەرسنگى لسالا 1978ێ ؛
25- هێرش بۆ سەر دوژمنى لدەڤەرا مرێبا ل 9/1978ێ؛
26-هێرش بۆسەر رەبیعەکێ ل رۆژئاڤا ئامیدیێ لسەر دەرگەهێ ل 12/1978ێ؛
27-هێرش بۆ سەر رەبیعا دێرەلوکێ لسالا 1979ێ؛
28-هێرش بۆ سەر رەبیعا گرێباسێ لسالا 1980ێ؛
29- هێرش بۆ سەر رەبیعا زڤنگێ لسالا 1980ێ؛
30- هێرش بۆ سەر رەبیعا بامەرنێ لسالا 1980ێ؛
31- شەرێ بانک و ئەرزا؛
32- شەرێگرێ سوور ل وەرمێلێ؛
33- شەرێلیوا دهوکێ؛
34- شەرێ ماسیکێ؛
35- رەشێورێ؛
36- شەرێئەرزێ دووبارە؛
37- شەرێهەسن پیرکا؛
38- شەرێکەمەکا؛
39- شەرێمەزنێ تشیشێ؛
40- شەرێتێکوپێک کرنا رێکخراوا بەعسیان ل زاویتە؛
41- شەرێسیارەتیکا؛
42- شەرێسەرسنگێدوبارە؛
43- شەرێ رەشێورێدوبارە؛
44- شەرێ گەلیێ بێسرێ؛
45- شەرێغلبیشێ؛
46- شەرێ زاویتە بوجارا دووێ؛
47- شەرێ زاویتى بو جارا سیێ؛
48- شەرێ بانەسورا ؛
49- داستانا بناڤ و بانگا بەرێبهار ل 06-09-1983 ێ؛
50- داستانا سین و شێخدرا ؛
تاهر زێوەى پێشمەرگەکێ دلێر و مێرخاس بوو و قەت ژ مرنێ نەدترسا و د پێکداداناندا وەسا مێرانە دکر کو گەلەک جاران هەڤالێن وە داخواز ژێ دکر زێدەرۆیێى نەکەت و خۆ باشتر بپارێزیت لێ وى دبەرسڤێدا دگووت : خودێ ئەز روژەکێ دایمە و دێ روژەکێ ژى من بەتەڤە. من دڤێت وەسا بیت وەکى ئەز حەز دکەم و یا بسەربلندى بیت ؛ نەک مرنەکا بێ بها ل مالا خۆو لناڤ نڤینا.......
د کێشان و دانانا نەخشە و پێلانێن هێرشاندا گەلەکێ شارەزا و سەرکەفتى بوو. لەوما ناڤ و بانگێن وى ل هەمى دەڤەرێ دەنگ ڤەدابوو. هەر ب وێ شارەزاییێ بوو کو گەلەک جاران گورزێ خۆ دادوەشاندە سەر دوژمنى و مینا موعجیزەکێ بساخى و سەربلندى ژ شەرى دەردکەفت.ژبەر هندێ ژى دوژمنى حسابەکا مەزن ژێدکر.ترسەکا مەزن ژناڤ و بانگێن وى کەتبوو ددلێ نەیاراندا و گەلەک جاران ژبو ژناڤ برنا وى پێلان ددنان و حکوومەتا عیراقێ خەلاتەکێ مەزن بۆ کوشتنا وى تەرخان کربوو.
تاهر زێوەى فەرماندەکێ نمونەیى بوو،خودانێ رەوشتەکێ ئینسانیێ بەرز بوو، گەلەگ رێز ل پێشمەرگێن خۆ دگرت و ب دلوڤانى و عەدالەتەکا ئێکجار زۆرڤە رەفتار دگەلدا دکر و قەت دلێ وان نەدهێلا، هەمى دەما هەول ددا ورە و مەعنەویاتێن وان بەرز راگریت.
پێگیریا وى ب فەرمانێن حزبێ ژى یا نمونەبى بوو. هەمى دەما کومبوونێن خۆیێن حزبى لدەم و جهێ دەستنیشانکرى دکرن و نەدهێلا سستى بکەڤیتە کارێ رێکخستنا حزبى دناڤ پێشمەرگە و جەماوەریدا.
ل سالا 1988 ێ ژبەر تێکچوونا ساخلەمیا وى ژ ئەنجامێ برینێت وى یێت بەرێ، هاتە کرن کۆ ل مەکتەب سیاسى ل راژان بەردەوامیێ بدەتە خەباتا خۆ ؟ هر ل وى سالێ بوو کۆ رژێما سەددامى دەست هاڤێتە جینوساید و ژناڤبرنا کوردان ل دەڤەرێن جۆراجۆرێن کوردستانێ و 7 پسمام و برازایێن وى کو ئێک ژوان عەشقى کورێ ئێکانەیێ برایێ وى یێ شەهید محەمەد ى بوو و تەنها چەند هەیڤەک ژ دەواتا وى بووربوون، کەفتنە بەر شالاوێن ئەنفالا رەشا بەهدینان.
ژبەر برینێت وى و رەنج و زەحمەتا ژەندین سالێن خەباتێ، شیانێن لەشى یێن تاهر زێوەى هێدى هێدى بەرەف لاوازیێ دچوون. بیناهیا چاڤەکێ وى ژ بەر برینا شەرێ کەلا شێخو تێک چوو بوو. زەندکەکا وى ژى تووشى شەلەلێ ببوو و ب دروستى کار نەدکر. لى َل بهارا سالا 1991 ێ دەمێ بروسکا سەرکردایەتیا شۆرەشێ بۆ بەشدارى کرنێ دسەرهلدانا کوردستانێدا گەهشتیێ، دەم لدەست و بێى دوو دلى بەرەف کوردستانێ کەفتەرێ. گەلەک ژ هەڤال و هۆگرێن وى دگوتێ کو باشترە بمینیت و نەچیتە بەرۆکێن شەرى. چونکى ئێدى وى دەینێ خۆ دراستا کوردستانێدا ئەدا کریە و ژبەر ئاریشێن خۆ یێن ساخلەمیێ باشترە بەشداریێ دسەرهلدانێدا نەکەت لێ وى دبەرسڤێدا گوت هندى مە کربیت ژى هەر کێمە کەسەکێ ژمە دەینێ خۆ دراستا کوردستانێدا ئەدا نەکریە...؟ تەنها کەسێ شیاى دەینێ کوردستانێ ئەدا بکەت شەهیدە.
ل سەر رێکا خۆ بەرەف باژێرێ دهۆکێ چەند جاران دگەل هوگرێن خۆیێن پێشمەرگە بەرنگارى دوژمنى بوو و ل باژێرێ دهۆکێ ژى ل چیایێ قەسارا بۆ ماوێ 13 شەڤ و روژان بەرسینگێ دوژمنى گرت و شێرانە گورزێن کوژەک داوەشاندنە دوژمنى. دوێ بەرەنگاریێدا ب هاریکاریا برایەکێ پێشمەرگە ژ دەڤەرا سۆران (مخابن ناڤێ وى نەهاتیە زانین) شیا هەلیکوپتەرەکا سۆپایێ عێراقێَبێخیت و ل دویف هندە پێزانینێن شەرى ل دەشتا فەیدیێ، ئەو شیا بوون دوو فرۆکێن دوژمنى بێخن.
پشتى تێکچوونا سەرهلدانێ پێشمەرگێ قەهرەمان تاهر زێوەى دگەل هژمارەکا هەڤال و هوگرێن خۆ قەستا دەڤەرا سەرسنکێ کر دا لوێرێ بەرسینگێ هێزێن سوپایێ عێراقێ بگرن و پشتەڤانیا وێ خەلکێ بکەن ئەوێ بزاڤ دکر ژ بەر هێرشێن تانک و توپێن دوژمنى برەڤن و خۆ بگەهیننە سنووران. ل روژا 05-04-1991 ێ دوژمنى ب تانک و تۆپان چار دەورێت وان گرتن و ب دەە فرۆکێن شەرکەر و ب بەشداریا ژمارەکا زۆرا هێزێن تایبەت هێرش برە سەر وان. وێ روژێ و پشتى شەرەکێ مێرانە، تاهر زێوەى دوا داستانا مێرخاسیێن خۆ ب سەرەکێ هەرى بلند د دەفتەرا داستانێت خۆدا تومار کر و تەنها چەند روژەکا بەرى بهارا ئازادیێ بسەر وەلاتێدا بگریت، دەرگەهێ دیروکا ژیانا خۆ یا پرى مێرخاسى و سەر بلندى گرت و گیانێ خۆ کرە قۆربانى ئاخا پیرۆزا ولاتى و گەهشتە ئارەزوویا خۆ و دگەل 17 کەسێن دى ژى ژ هەڤال و هۆگرێن خۆ شەهید بوو و گەهشتە کاروان نەمران.
دگەل هندێ ژى گەلەک ژ هەڤالێن وى شیان خۆ قورتال بکەن لێ کەسەکێ ژوان چ ژ چارەنڤیسێ وى نەدزانى. لەما پشتى ئازاد بوونا دەڤەرێ وان دەست هاڤێتە لێگەریانان پشتى ماوەکێ وان جەنازەک پەیدا کر و وەسا هزر دکر کو لاشێ وى یە و ل گورستانا شەهیدێن بامەرنێ ڤەشارت. لى پشتى هنگێ دیار بوو کو ئەو جەنازێ هەڤوەلاتیەکێ کوردێ خەلکێ گوندێ ئەرەدنا بوویە کو ژ لایێ هێزێن سوپایێ عێراقێ ڤە هاتبوو گرتن و دەستێن وى هاتبوونە گرێدان و هاتبوو گولەبارانکرن لەوما جارەکا دى وان دەست هاڤێتە لێگەریانان و ل دوایێجەنازێ وى ل دەڤەرا سەرسنگێ ل مەیدانا ریڤیان دبن کێمەکا ئاخێڤە پەیدا کر و دلسوزەکى ب خێرا خۆ ڤەشارتى بوو و دەستەکێ وى هیلابوو ژ دەرڤە دا بەرزە نەبیت. پشتى مرۆڤێن وى پشت راست بووین کو ئەو لاشێ وى یە بو گوندێ بامەرنێ هاتە ڤەگوهاستن و هەر ل گورستانا شەهیدان و ل دەف وى هەڤالێ ئەرەدنى هاتە ڤەشارتن.
پێشمەرگێ هەر دوو شورەشێن ئەیلول و گولانێ و شەهیدێ سەرهلدانێ تاهرزێوەى بو ماوێ پتر ژ 33 سالان بەردەوام و بێى ماندى بوون ژ بۆ کوردستانێ خەبات کر و دڤێ رێکێدا گەلەک نەخوشى و ئێش و ئازار کێشان. لێ هەمى دەما بەرژەوەندیا گەل و وەلاتى دئێخستە پێش هەمى بەرژەوەندیێن خۆ یێن کەسى و تەنانەت خێزانى. ژ هەژى یە بێژین کۆ ب شەهید بوونا خۆ 12 زارووک (7 کچ و 5 کۆر) ل ئاوارەیێ ل دیف خۆ هێلا و کەسەک ژ خێزانا وى لدەمێ وەشارتنا وى یێ بەرهەف نەبوو.
شەمالکا وى چ جاران ناڤەمریت و هەر و هەر دێ یا هەل و گەش بیت...
هزاران سلاڤ ل گیانێ پاکێ شەهید تاهر زێوەى و تەوایا شەهیدێن کوردستانێ.

[1]