کەرکووک: ئاوێنەنیوز: ژوری ناوچە دابڕاوەکانی بزوتنەوەی گۆڕان ئەمڕۆ(سێ شەممە) لە ڕاپۆرتێکیدا دەربارەی ڕەوشی ئەمنی ناوچە جێناکۆکیەکان بڵاویکردەوە، تا ئێستا هیچ زۆنو جێگایەکی کەرکووک وخورماتوو جەلەولا وقەرەتەپە وئەوانی تر پارێزراو نییە بە شێوەیەک کە دەستی تێرۆرو نەیاران نەیگاتێ، ڕۆژانە 5- 10 هاوڵاتی لە کەرکووک دەبێتە قوربانیو توشی نەزیفێکی خوێن ڕشتنی ڕۆژانە بووە.
هاوکات ئەوەشی ڕونکردۆتەوە"ئیدارە ودەزگاکانی کەرکووکیش توانای ڕاگرتنی ئەو نەزیفەی نییە، کە ئەویش بە ڕێکخستنەوەو گۆڕانێکی ڕیشەی دەکرێت لە (توانای مرۆی وتیوری) داودەزگاکانی ئاسایش، هەروەها دامەزراندنەوەی ئەو دەزگایانە لە سەر بنەمایەکی نیشتمانی وداڕشتنی پلانێکی ئەمنی ئیستراتیجی، کە لە ئاستی هەڕەشە ومەترسییەکانی سەر کەرکووک وناوچەدابڕاوەکاندا بێت، لە ڕوی سیاسیش بە هەمان شێوە، لایەنی کورد شکستهێناوە لە بەدیهێنانی پرەنسیپی پێکەوە ژیان وڕێکەوتنی سیاسی لە گەڵ پێکهاتە وئاین ونەتەوەکانی کەرکووکدا، بەڵگە پاش 10 ساڵ لە ئازادی ناوچەدابڕاوەکان وئیدارەدانی کەرکووک لە لایەن کوردەوە، ڕێژە ودەنگی کورد نزیکەی 50% کەمی کردووە، بە بەراورد لە گەڵ هەڵبژاردنەکانی 2005-2009، لە هەردو پارێزگای دیالی وسڵاح الدین."
ئەو ڕاپۆرتە ئاماژەی بەوش داوە کە "نەتوانراوە ڕەزامەندنی پێکهاتەی عەرەب وتورکمان بە دەست بهێنن بۆ گەڕانەوەی کەرکووک بۆ سەر هەرێمی کوردستان، لە داوین هەڵوێستیاندا، لایەنە سەرەکییەکانی عەرەب وتورکمان داوای کشانەوەی هێزی پ.م لە کەرکووک ودەوروبەری دەکەن، کە لە ماوەی چەند هەفتەی ڕابوردو هێنرانە دەوروبەری کەرکووک بە مەبەستی بەرگرتن لە تەشەنەکردنی ئاڵوزی وڕوداوەکانی حەویجە."
دەقی ڕاپۆرتەکە بخوێنەرەوە:
ڕاگەیاندراوێک:
دەربارەی پەرەسەندنە سیاسی و ئەمنییەکانی پارێزگای کەرکووک
بە ماوەیەکی کورت دوای ساڵی 2003 وخۆڕێکخستنەوەی پاشماوەی بەعسییەکان وگەیشتنی گروپ وباندەتێرۆریستیەکان بە عێراق، بارودۆخی ئەمنی وسیاسی کەرکووک تێکچو وئاڵۆزی تێکەوت و ئیستقرار و زەمینەی ژیان لەقکرا بۆ لایەنی کورد، نەیارەکانی کورد بە قورسای خۆیانەوە هاتنە ناو هاوکێشەی ناوچەدابڕاوەکان بە گشتی وکەرکووک بە تایبەتی، بەرژەوەندی وئامانجەکانی کورد چەقی بەست وپەرەی سەند تا ئەوەی پاشەکشە بە پێگەی کورد بکەن، نمونە سڕکردنی مادەی 140، ڕاگرتنی پڕۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک، پاشەکشەپێ کردنی پێگە ودەنگی کورد لە جەلەولا وقەرەتە وسەعدیە وخورماتوو، دامەزراندنی هێزی دیجلە بۆ پاراستنی دەسکەوتەکانی ئاسایشی نەتەوەیی عەرەبی وفشاری زیاتر خستنە سەر لایەنی کوردی بە ئامانجی سنوردارکردنی دەسەڵاتی کورد، لە بەرانبەریشدا لایەنی کورد هیچ پلانێکی نەتەوەی و ئیستراتیجی نەبووە، لە بڕی ئەوە پلانی حزبی هەبووە، لە پێناو دابین کردنی هەندێ بەرژەوەندنی تەسک وبچوکی حزبی.
هەوڵ وتواناکانی لایەنی کورد تا ئێستا لە بەر ئەوەی حزبییە، بۆیە نەیتوانیوە ئیحتیوای ئەو تەحداو هەڕەشانە بکات، کە خراونەتە گەڕ دژی کەرکووک وناوچە کوردستانییە دابڕاوەکان، سەرنجام دەسەڵاتی کورد شکستی هێناوە لە پاراستی دەسکەوتەکان وتەواوکردنی بە دیهێنانی ئامانجە نەتەوەییەکانی کورد لەو ناوچانە.
لە ڕوی ئەمنی : ئاسایش بریتییە لەو دەزگایەی پێشبینی کاروکردەوەی تێرۆریستی دەکات وبەر دەگرێت لە ڕودانی، دیارە ئەوە بە ڕونی دەرکەوتوە، کە دەزگاکانی ئاسایشی کورد نەیتوانیوە ئەو ڕۆڵەی خۆی بگێڕێت ولە ئاستی ئەو هەڕەشانە نەبووە، ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ لاوازی توانای مادی وتیوری ومرۆی و مواکەبە نەکردنی لە گەڵ سەردەم وبارودخی کەرکووک وناوچەدابڕاوەکان، نمونە لە ماوەی چەند مانگی ڕابوردو لە پاریس وبۆستن(نییۆرک) دو کردوەوەی تێرۆریستی ڕویدا، بەڵام دوای چەند ڕۆژێک ئەنجامدەرانی دەستنیشان کران ودەستگیرکران.
تا ئێستا هیچ زۆن وجێگایەکی کەرکووک وخورماتوو جەلەولا وقەرەتەپە وئەوانی تر پارێزراو نییە بە شێوەیەک کە دەستی تێرۆرو نەیاران نەیگاتێ، ڕۆژانە 5- 10 هاوڵاتی لە کەرکووک دەبێتە قوربانی، کەرکووک توشی نەزیفێکی خوێن ڕشتنی ڕۆژانە بووە، ئیدارە ودەزگاکانی کەرکووکیش توانای ڕاگرتنی ئەو نەزیفەی نییە، کە ئەویش بە ڕێکخستنەوەو گۆڕانێکی ڕیشەی دەکرێت لە (توانای مرۆی وتیوری) داودەزگاکانی ئاسایش، هەروەها دامەزراندنەوەی ئەو دەزگایانە لە سەر بنەمایەکی نیشتمانی وداڕشتنی پلانێکی ئەمنی ئیستراتیجی، کە لە ئاستی هەڕەشە ومەترسییەکانی سەر کەرکووک وناوچەدابڕاوەکاندا بێت، لە ڕوی سیاسیش بە هەمان شێوە، لایەنی کورد شکستهێناوە لە بەدیهێنانی پرەنسیپی پێکەوە ژیان وڕێکەوتنی سیاسی لە گەڵ پێکهاتە وئاین ونەتەوەکانی کەرکووکدا، بەڵگە پاش 10 ساڵ لە ئازادی ناوچەدابڕاوەکان وئیدارەدانی کەرکووک لە لایەن کوردەوە، ڕێژە ودەنگی کورد نزیکەی 50% کەمی کردووە، بە بەراورد لە گەڵ هەڵبژاردنەکانی 2005-2009، لە هەردو پارێزگای دیالی وسڵاح الدین، هەروەها نەتوانراوە ڕەزامەندنی پێکهاتەی عەرەب وتورکمان بە دەست بهێنن بۆ گەڕانەوەی کەرکووک بۆ سەر هەرێمی کوردستان، لە داوین هەڵوێستیاندا، لایەنە سەرەکییەکانی عەرەب وتورکمان داوای کشانەوەی هێزی پ.م لە کەرکووک ودەوروبەری دەکەن، کە لە ماوەی چەند هەفتەی ڕابوردو هێنرانە دەوروبەری کەرکووک بە مەبەستی بەرگرتن لە تەشەنەکردنی ئاڵوزی وڕوداوەکانی حەویجە.
بۆیە پێویستە لایەنی کورد هەرچی زووە کاربکات بۆ بە دامەزراوەی ونیشتمانی کردنی داودەزگاکانی ئاسایش وپۆلیس، هەروەها دامەزراندنی فایل وژورێکی کوردی بۆ سەرپەرشتی کردنی کەرکووک وناوچەدابڕاوەکان، بە پێچەوانەوەشەوە بەردەوامی باردۆخی ئەو ناوچانە بەم شێوە ترسناکەی ئێستای بەرپرسیارێتی مێژوی ونەتەوەیی دەکەوێتە ئەستۆی هەردو پارتی دەسەڵاتدار، پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستانەوە.
لە ڕاپورتێکی هاوپێچدا داتابەیزی کردەوە تێروریستییەکان وژمارەی قوربانییەکان، هەروەها لێکۆڵینەوەیەک دەربارەی ئاسایشی کەرکووک، بەیان وهەڵوێستی لایەنی عەرەب وتورکمان دژی هاتنی هێزی پ.م بۆ کەرکووک ودەوربەری.
: 22-05-2013