هەولێر – بەهادین سابیر
05-06-2013
لەئەنجامی پشکنینێکدا لەشوێنەواری کلک مشک 83 پارچەی شوێنەواری دۆزرانەوە، بەڕێوەبەری شوێنەواری شاری هەولێریش ڕایدەگەیەنێت کەنزیکەی 1200 ناوچەی شوێنەواریی لە سنووری شارەکەدا هەیە.
لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا بە ئامادەبوونی نوێنەرانی بەڕێوەبەرایەتیی گشتی شوێنەوار و ڕاگری کۆلێجی ئەدەبیات و بەڕێوەبەری شوێنەواری هەولێر و سەرۆکی بەشی شوێنەوار لەگردی کلک مشک کۆنگرەیەک سەبارەت بەدۆزینەی چەند پارچەیەکی شوێنەوار ڕێکخرا.
ڕاهێنانی
خوێندکاران بووە
حەیدەر حەسەن بەڕێوەبەری شوێنەواری شاری هەولێر بۆ کوردستانی نوێ ئەوەی خستەڕوو کە لەئەنجامی هەڵکۆڵینی شوێنەواریی، کەڕاهێنان بوو تایبەت بەخوێندکارانی بەشی شوێنەواری کۆلیژی ئەدەبیاتی زانکۆی سەڵاحەدینو بەڕێوەبەرایەتیی شوێنەواری هەولێر و بۆ ماوەی چەند وەرزێکیش دەبێت ئەم خوێندکارانە سەرقاڵی ڕاهێنانن لەگردی کلک مشک، ئەو 83 پارچە شوێنەوارانە دۆزرانەوە، وتیشی: کلک مشک، گردێکی شوێنەوارییەو ئەو پارچە شوێنەوارانەشی دۆزراونەتەوە گرنگو مێژوویینو دەگەڕێنەوە بۆ چەند سەردەمێکی جیاواز وەک نەینەوا 5 سەرەتای هەزارەی سێیەمی پێش زایینو سەردەمی ئاشووری ناوەڕاست 911تا 1559ی پێش زایینو سەردەمی ئاشووریی نوێ 612تا 911ی پێش زایینو سەردەمەکانی ئیسلام وەک ئەتا بەکی هەولێر 1226تا 1261ی زایین کەگرنگترین سەردەمیان سەردەمی ئاشووری ناوەڕاستەو دەگەڕێتەوە بۆ 1500 ساڵ پێش زایینو بەگشتیش تەمەنی ئەو پارچە شوێنەوارانەی ئێستا دۆزراونەتەوە 3500 ساڵ دەبن.
وەک ناوچەیەکی شوێنەواریی
ئەو بەڕێوەبەرە ڕاشیگەیاند کەگردی کلک مشک لەناوشاری هەولێر لە ساڵی 1946دا بۆ یەکەمجار لەلایەن دەستەی گشتیی شوێنەواری ئێراقی وەک شوێنێکی (خرابە) ی شوێنەواریی دەستنیشان کراوە، بەڵام هەڵکۆڵینی شوێنەواریی تێیدا ئەنجام نەدراوەو بۆ یەکەمجاریش لە ساڵی 2010دا هەڵکۆڵینی شوێنەواریی بۆ ئەنجامدراو وتی: بەڕێوەبەرێتییەکەمان ماوەی سێ وەرزی گرنگە چەندین هەڵکۆڵینمان بە هاوکاریی تیمێکی پسپۆڕیی شوێنەواری ئەمریکیو فەڕەنسی تێدا ئەنجامداو لە وەرزی چوارەمی هەڵکۆڵینی شوێنەواریشدا لەلایەن تیمێکی زانکۆی سەڵاحەدینو بەڕێوەبەرایەتیی شوێنەواری هەولێرەوە چەندین کەلوپەلو شوێنەوار و شوێنەواری گرنگ دەرکەوتن، کەژمارەیان 83 پارچەیەو بریتین لەدیواری خانوو و گۆزەی فوخاریو قاپو پەرداخو مەنجەڵ لەگەڵ کۆمەڵە ئێسکێکی مرۆڤو دۆزینەوەی گۆڕی مرۆڤو ژمارەیەک ئامرازی بەردیین وەک سەنارەی دەرگا و چەقۆ و کەلوپەلی ناوماڵو لەگرنگترین ئەو کەلوپەلانەشی دۆزراونەتەوە مۆرێکی لوولەیی (ختم) ە لەگەڵ ژمارەیەک بووکەڵەی ئاژەڵیو کەلوپەلی جوانکاریی خانمانو کۆمەڵێک بەردی گرانبەها.
بودجە کێشەی سەرەکییە
وتیشی: لە سەردەمی ڕژێمی ڕووخاوی بەعسدا هەمیشە سەرانی ڕژێم ڕێگربوون لە بەردەم ئەوەی تاکی کورد هۆشیاریی شوێنەواری لا درووست ببێتو وتی: لە دوای ڕاپەڕین ئەو ڕێگریی تاڕادەیەک نەماو بەشێکی کێشەکان بەرەو چارەسەر بران، بەڵام چەند کێشە و گرفتێک بوونیان هەر ماوە وەک گرفتی بودجە کە بەهۆیەوە نەتوانراوە کار بۆ پاراستنی شوێنەوارەکان بکرێتو ئەوەشی لەڕابردوودا کراوە لەسەر بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاکان بووە، وتیشی: بۆ ئەمساڵ وەک بەڕێوەبەرایەتیی شوێنەواری هەولێر بودجەی بۆ تەرخانکراوە، لەنموونەی ئەو پڕۆژانەشی لەبەرنامەدان بڕی 10 ملیار دینار دابینکراوە بۆ درووستکردنی قۆناغی یەکەمی مۆزەخانەی نیشتمانی کە لەناو سایلۆی هەولێردا درووست دەکرێت، هەروەها دابینکردنی بڕی 700 ملیۆن دینار بۆ چەند پڕۆژەیەکی گرنگ لەوانە؛ شوراکردنەوەی دووبارەی شوێنەواری کلک مشک، کە یەکێکە لەشوێنەوارە دیارەکانی کوردستان.
دۆزینەوەی 100 شوێنەوار
بەڕێوەبەری شوێنەواری هەولێر ئاشکراشیکرد کە بەهۆی ئەو گرێبەستانەی لەگەڵ چەند زانکۆیەکی جیهانی کراوە، توانراوە چەندین شوێنەوار و شوێنەواری گرنگ بدۆزرێنەوە کەگرنگترینیان شارەدێی شەمامکو بەشێکی شارەدێی گوێر، ئەو وتی: لەگرنگترین ئەنجامی ئەو پشکنینانەش توانیومانە 100 شوێنی گەورەی شوێنەواریی لەژێرزەویدا لە ڕێگەی مانگە دەستکردەکانەوە بدۆزینەوەو وتیشی: لەئەنجامی سەرجەم گەڕانو کارکردن بۆ دۆزینەوەی ناوچە شوێنەوارییەکان توانراوە تا ئێستا نزیکەی 1200 ناوچەی شوێنەواری لە سنووری شاری هەولێردا دیاری بکرێتو تاڕادەیەکیش کارکراوە بۆ هێشتنەوەیان.
- 05-06-2013