İsmail Beşikçi (7 Ocak 1939, İskilip, Çorum), Türk sosyolog ve yazar. Özellikle Kürtler, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve Türkiye'de tek partili dönemine ait eserleriyle tanınır.
Özgeçmişi
İskilip'te ilkokulu okuduktan sonra Çorum Lisesi'ni bitirerek, 1962 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden mezun oldu. 1965-1971 yılları arasında Erzurum'daki Atatürk Üniversitesi'nde asistanlık yaptı. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'nde sosyoloji asistanı iken aynı bölümde sosyoloji doçenti olan Orhan Türkdoğan tarafından, Marksist propaganda ve bölgecilik yaptığı gerekçesiyle ihbar edilen Dr. İsmail Beşikçi, 12 Mart 1971 döneminde sıkıyönetim mahkemelerinde yargılandı ve üniversite ile ilişiği kesildi. 1974 affıyla cezaevinden çıktı, daha sonra Kürt sorununu işleyen düşüncelerinden ötürü yargılandı.(1)
Kürt sorunu üzerine araştırmaları ve yazılarıyla tanınan Beşikçi, sekiz kez cezaevine girip çıktı ve yaşamının 17 yılı cezaevinde geçti. 12 Eylül Darbesi’nden önce 1979'da cezaevine girer ve 1987'de serbest bırakılır ancak davalar bir türlü peşini bırakmaz. Bu davalardan giydiği hükümlerle 1999'a kadar tutuklu kalmıştır. 1999 yılında yapılan sınırlı yasal düzenleme sonucu tahliye olduğunda hakkında toplam 100 yıl hapis ve 10 milyar lira para cezası verilmiştir. İsmail Beşikçi'nin yayımlanan 36 kitabından 32'si Türkiye'de yasaklandı.(1)
Atatürk Üniversitesi'nde asistanlığı döneminde doktora tezi olarak hazırladığı Alikan Aşireti Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme, alanında Türkiye'de yapılmış önemli sosyolojik bilimsel çalışmalardan biridir.

İsmail Beşikçi Sarı Hoca lakabıyla da tanınmaktadır.(1)
Beşikçi'ye Boğaziçi Üniversitesi tarafından 2013 yılında fahri doktora verilmiştir.[3] 2014 yılında Batı Ermenileri Kongresi ve Erivan Devlet Üniversitesi tarafından Ermeni Kırımı üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı Kevork Surenyants Nişanı aldı.[4]

Eserleri:

Türkçe
Türkçe yayımlanan eserlerinden bazıları şunlardır:
Doğu Mitinglerinin Analizi, 1967
Doğu Anadolu da Göçebe Kürt Aşiretlerinde Toplumsal Değişime, 1968
Doğu'da Değişim ve Yapısal Sorunlar, 1969
Doğu Anadolu'nun Düzeni, Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temeller, 1969
Bilim Yöntemi, 1977
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 1 Kürtlerin Mecburi İskanı, 1977
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 2 Türk Tarih Tezi, Güneş Dil Teorisi ve Kürt sorunu, 1978
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 3 Cumhuriyet Halk Fırkasının Tüzüğü ve Kürt Sorunu, 1978
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 4 Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 5 Orgenerâl Muğlalı Olayı, Otuzüç Kurşun
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 6 Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Programı (1931) ve Kürt Sorunu
Bilim Yöntemi, Türkiye'deki Uygulama 7 Kürdistan Üzerinde Emperyalist Bölüşüm Mücadelesi 1915-1925 I.Cilt (Bu eser yalnızca 1 cilt olarak yayınlanabilmiştir)
Devletlerarası Sömürge Kürdistan, 1990
Bilim, Resmi Ideoloji, Devlet, Demokrasi ve Kürt Sorunu, 1990
Bir Aydın, Bir Örgüt ve Kürt Sorunu, 1990
Savunmalar, 1991
Hayali Kürdistanın Dirilişi
Bilincin Yükselişi
Başkaldırının Koşulları
Zihnimizdeki Karakolların Yıkılması, Yargılanma Süreçleri ve Özgürleşme
Kürt Aydını Üzerine Düşünceler

Almanca
Kurdistan - Internationale Kolonie, 1991
Wir wollen frei und Kurden sein - Brief an die UNESCO, 2002
Hakkında yayımlanan kitaplar

Türkçe
Tersinden Kemalizm: İsmail Beşikçi Eleştirisi - Alevilik, Din, Ulus, Bilim ve Politika Üzerine (Demir Küçükaydın) (2004) ISBN 9799756204015
Antikürdolojiden Kürdolojiye Giden Yol ve İsmail Beşikçi (M. Malmısanij) (2010) ISBN 9789756278499
İsmail Beşikçi (Barış Ünlü, Ozan Değer) (2011) ISBN 9789750508653
İsmail Beşikçi ve İfade Özgürlüğü (Mahmut Konuk, Sait Çetinoğlu) (2013) ISBN 9786055580445

Kürtçe
İsmail Beşikçi (Roşan Lezgin) (2008)

Ödülleri
2012 - Uluslararası Hrant Dink Ödülü[5][6]

Kaynakça
1. a b c d İmralı'daki değil dışarıdakiler konuşsun. Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2016.
2. İsmail Beşikçi: Kürtler milliyetçi olmalıdır. BBC Türkçe. bbc.com. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2016.
3. Fahri Doktora Listesi. boun.edu.tr. Boğaziçi Üniversitesi. 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2016.
4. İsmail Beşikci'ye Ermenistan'da Gevorg Surenyants nişanı takıldı. t24.com.tr. T24. 6 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021.
5. Hrant Dink Ödülü Sahipleri. hrantdinkodulu.org. Hrant Dink Vakfı. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2016.
6. Hrant Dink ödülü İsmail Beşikçi'ye. Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 16 Eylül 2012. Erişim tarihi: 22 Aralık 2016.
[1]