دەقی بەڵگەنامەکە:
ئای دی: 09BAGHDAD3366
بابەت: ڕاپۆرتی وەزارەتی مافی مرۆڤ حکومەتی هەرێم تۆمەتبار دەکات بەزیندان و دەستگیرکردنی نایاسایی
بەروار: 30ی کانونی یەکەمی 2009
پۆلێن: نهێنی
پوختە:
راپۆرتێکی نوێی وەزارەتی مافی مرۆڤی عێراق سەبارەت بەبەدواداچونەکانی بۆ زیندانەکانی هەرێمی کوردستان، بەبەڵگەوە دەریدەخەن کە گیراوەکان حکومەتی هەرێمیان بەبەرپرس زانیوە بەرامبەر دەستگیرکردنی ناقانونیانەی کەسانی عەرەب له و ناوچانەی کە دەکەونە دەرەوەی ژێر دەسەڵاتی خۆی. هەندێک له و زیندانیانە بانگەشەی ئەوەیان کردوە کە هێزە سەربازییەکانی هاوپەیمانان دەستگیریانکردون و پاشان ڕەوانەی زیندانەکانی هەرێمی کوردستانیان کردون. وەزیری مافی مرۆڤی عێراق نیگەران بو لەوەی ئه و ڕاپۆرتە تەنگژەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و عێراق زیاتر بەره و ئاڵۆزی بەرێت، بڕوای وابو کە ئەمەریکا دەسەڵاتی زیاتری لەعێراق هەیە بۆ ئەوەی گوشار بخاتەسەر حکومەتی هەرێم سەبارەت بەمەسەلە هەستیارەکانی وەک مافی مرۆڤ، هاوکات داواشی لەباڵیۆزخانەی ئەمەریکا کرد ئه و بابەتە لەگەڵ حکومەتی هەرێمدا بخەنە بەرباس.
ئه و ڕاپۆرتە چەندین دەنگۆی لەمێژینە باس دەکات کە ئەندامانی ئاسایش و پێشمەرگە بەشێوەیەکی ناقانونی کەسانی غەیرە کوردیان لەناوچە جێناکۆکەکان و دەوروبەری دەستگیرکردوه و گواستویانەتەوە بۆ ناوچەکانی هەرێمی کوردستان، ئەمەش خاڵێکی گرنگی ناکۆکیەکانە لەنێوان کوردەکان و کەسانی غەیرە کورد. ئەوەی پەیوەندی بەهەڵوێستی باڵیۆزخانەوە هەیە ئەوەیە کە هێزەکانی هاوپەیمانان شەڕی توندڕەوەکان دەکەن و نیگەرانن لەوەی حکومەتی عێراق ڕەنگە هەندێک له و زیندانیە توندڕەوانە ئازاد بکەن، بۆیە پەنای بردوە بۆ ئەوەی هەندێک له و دەستگیرکراوانەی لەناوچە جێناکۆکەکاندا دەستگیرکراون، ڕادەستی ئاسایش و هێزە کوردیەکانیان بکەن لەسەر ئه و بنەمایەی کە ئەمانە بگوازرێنەوە بۆ هەرێم بەمەبەستی دزیندانیکردنیان. حکومەتی ئەمەریکا لەرێگەی چەندین کەناڵی سەربازیی و دیپلۆماسیەوە بەردەوام فشاری خستوەتەسەر کوردەکان بۆ ئەوەی بەرەوپێشچون لەمبارەیەوە بەخۆوە ببینن.
دەستگیرکردن لەلایەن ئەندامانی ئاسایشەوە
راپۆرتەکەی وەزارەتی مافی مرۆڤ ئاماژە بەوە دەکات، 22 کەس کە (9)یان لەسلێمانی و (13)یان لەگرتوخانەی ئاسایشی هەرێم دەستگیرکرابون، باسیان لەوە کرد هەندێکیان لەلایەن هێزەکانی هاوپەیمانان لەناوچەکانی دەرەوەی هەرێم دەستگیرکراون و پاشان گواستراونەتەوە بۆ ناوچەکانی ژێر دەستی حکومەتی هەرێم بەمەبەستی دادگاییکردن و زیندانیکردنیان. دو جۆر سیستمی زیندانیکردن لەهەرێم بونیان هەیە، یەکێکیان لەلایەن وەزارەتی کارو کاروباری کۆمەڵایەتیەوە بەڕێوەدەبرێت و زۆربەی تاوانەکان دەگرێتەوه و مۆدێلی دوبارە ڕاهێنانەوەی سویدی پەیڕه و دەکات. ئەوەی تریان کە سیستمێکی کەمتر شەفافانەی هەیە لەلایەن دەزگای ئاسایشەوە بەڕێوەدەبرێت. چەندین ڕاپۆرتی جێی متمانە لەبەردەستدان سەبارەت بەپێشێلکارییەنی مافەکانی مرۆڤ لەناو گرتوخانه و زیندانەکانی ئاسایشدا.
راپۆرتەکەی وەزارەتی مافی مرۆڤ بەرهەمی گەشتێکی بەسەرکردنەوەیە بۆ 18 گرتوخانەی ناو هەرێمی کوردستان کە لەلایەن نوێنەرانی وەزارەتی مافی مرۆڤی عێراق، وەزارەتی کارو کاروباری کۆمەڵایەتی حکومەتی هەرێم، وەزارەتی ناوخۆی هەرێم و ئاسایش ئەنجامدراوە. لەکۆبونەوەیەکیشدا لەگەڵ وەزیری مافی مرۆڤی عێراق، باسی لەوە کرد کە ڕەنگە ئەم ڕاپۆرتە گرژیەکانی نێوان هەولێرو بەغدا زیاتر بکات. وەزیر کۆپیەک لەراپۆرتەکەی دایە دەست تیمەکەی ئەمەریکاو داوایکرد باڵیۆزخانەی ئەمەریکا هەژمونی خۆی بەکاربهێنێت لەگەڵ هەرێمی کوردستان لەسەر ئه و بابەتە.
کۆمێنت:
راپۆرتەکەی وەزارەتی مافی مرۆڤ لەبارەی بەسەرکردنەوەی زیندانەکانی هەرێمی کوردستان، نیشانەیەکی پۆزەتیڤە کە دەبێتە هۆی سوربونێکی زیاتر بۆ چارەسەرکردنی مەسەلەی مافەکانی مرۆڤ لەسەرتاسەری عێراق، سەرەڕای بونی فرە سیاسیەکی زۆر. لەکاتێکدا ڕاپۆرتەکە تەنها ناوی 22 کەس دەهێنێت، بەڵام لێدوانی بەرپرسانی پارێزگاکانی نەینەواو کەرکووک ئەوە دەخەنەڕو کە ژمارەی ئه و کەسانەی لەناوچە جێناکۆکەکان و دەوروبەری دەستگیرکراون لەلایەن حکومەتی هەرێمەوە خۆی دەدات لەسەدان کەس، ئەگەر زیاتر نەبێت. لەکاتێکدا حکومەتی عێراق هەوڵی چارەسەرکردنی مەسەلەی زیندانیەکانی خۆی دەدات، نیگەرانیەکانی وەزیر لەبارەی کاریگەری ڕاپۆرتەکە لەسەر گرژییەکانی نێوان کوردو عەرەب، لەجێی خۆیدایە بەپێی ئه و ئاڵۆزیانەی لەناوچەکانی دەرەوەی هەرێمی کوردستاندا لەنێوان هەردولادا بونیان هەیە و ئه و دەستگیرکردنانەی کە ئاسایش له و ناوچانەدا ئەنجامیاندەدات، بوەتە سەرچاوەی گرژییەکان. حکومەتی ئەمەریکا لەرێگەی چەندین کەناڵی سەربازیی و دیپلۆماسیەوە چالاکانە گوشار دەخاتە سەر کوردەکان بەمەبەستی چارەسەرکردنی ئه و مەسەلەیە و لەچەند مانگی داهاتوشدا هەوڵەکانی خۆی زیاتر چڕدەکاتەوە.
- 08-03-2014