یەکەم شەهیدی بەرگری لەئەنفالی #گەرمیان#.
لە پایزی 1962 لەشارەدێی سەنگاو لەدایکبووە، باوکی پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلول بووەو فەقێ قادری باپیری ڕوناکبیرو کەسایەتییەکی دیاری سەردەمی مەلیک مەحموود بووە، مامۆستا عەلادین سوجادی لەرشتەی مرواریدا باسی لێهاتووی فەقێ قادری کردووە.
سەعادەت خانی دایکی شەهید، لەدیدارێکدا لەبارەی کوڕە شەهیدەکەیەوە وتی: ڕۆژێکیان پێووتم دایە گیان حەز دەکەم گوێم لێ بگریت، بەتەمام ببم بەپێشمەرگە، پێمووت: قادر گیان من ناتوانم بێ تۆ هەڵبکەم.
وتی: گەر بمێنمەوە دەستگیرم دەکەن و لەژێرئەشکەنجەدا دەمکوژن، بۆیەگەرلەو شاخە بەگوللە شەهید بکرێم باشترە، ئێوارەی ئەو ڕۆژە لەگەڵ عومەر سەنگاوی و ستار سەنگاوی ڕویانکردە گوندەکانی دەوروبەری سەنگاو.
لەداستانی ژاڵەدا لەگەڵ حەمە ڕەش بەشداری کردودواتر لەکێلە بەرزە بەیەک شادبووینەوە.
جارێکی تر سەردانی قادر مکرد ئەمجارەیان لەگەڵ مامە ڕیشەدابوو لەماڵی شێخ کەریم لەکربچنە وتم: کوڕم بۆ لەگەڵ حەمە ڕەش نەماوی؟ وتی: دایە گیان مامە ڕیشە خۆی حەزی کردووە من لەگەڵ مەفرەزەکەیدا بم، لەو کاتە مامە ڕیشە ڕویکردە من و وتی: ئێمە هەموومان پێشمەرگەی یەک بیرو باوەڕین.
داستانی ژاڵەو یەکەم ڕەبایە
ستار سەنگاوی هاوڕێی شەهید، یادەوەرییەکانی ئاوا بۆ گێڕاینەوە:مانگی 10ی 1978 من و قادر حەمە ساڵح ڕەباتی و عومەر سەنگاوی پەیوەندیمانکرد بەکۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستانەوە، لەناو سەنگاودا بەئاشکرا دژایەتی جاش و جەیش شەعبیمان دەکرد، بەشداری هەموو بۆنە نیشتمانییەکانمان دەکرد، لەشەوی 21\ 22-03-1980 شانۆگەری کاوەی ئاسنگەرمان لەناو سەنگاودا نمایشکرد، لە 17-11-1980 ناوی ڕێکخستنە نهێنییەکانی سەنگاو و ئەو سنورەئاشکرابوو، من و قادری هاوڕێم ڕومانکردە گوندی کربچنە، دواتر بەلێبوردن گەڕاینەوە بۆ سەنگاو، لەسەعات 2ی پاشنیوەڕۆی 11-09-1981 من و قادر حەمە ساڵح و عومەر سەنگاوی بوین بەپێشمەرگە.
وتیشی: گەورەترین سەروەری شەهید حاکم قادر لەوەدایە بەشداری دوو نەبەردی پڕلە داهێنانی (ی.ن.ک) یکردووە، ئەویش داستانی ژاڵەو گرتنی یەکەم ڕەبیە یەلەکوردستان، شەڕی ژاڵە ئەزموونێکی نوێی شەڕی ناو گوند بوو بۆ پێشمەرگەکانی (ی.ن.ک) و کوردستان.
دوای ئەوە گرتنی یەکەم ڕەبایە لە (کە لەرەشید) لەو هەلومەرجە دژوارەدا گۆران و داهێنانێکی نوێی شەڕی پێشمەرگانە بوو
عاشقی کەمانچە بوو
مەلا حەسەن مەلا عەبدوڵلا ڕەباتی لەبارەی یادەوەرییەکانی خۆی و حاکم قادر وتی: گەنجێکی خوێن گەرم بوو، حەزی لەمۆسیقا بەتایبەتی کەمانچە و لەخوێندنەوە بوو، من و ئەولەمانگی 4ی 1978 پەیوەندییمان بەمەلا نورییەوە کرد، لە 29-05-1981 بووم بەپێشمەرگە، لەمانگی 4ی 1984 ئەوکرا بەکادری ڕێکخستنی سنوری کەرتی دوز خورماتو لەتیپی 51ی گەرمیان، دواتریش کادری کۆمەلایەتی کەرتی 3، لە دووەمجارگرتنەوەی ناحیەی سەنگاودا من و حاکم قادر پێکەوە بەشدارییمان کرد.
حاکم قادر ئاشداخ ئاسا بوو
مامۆستا عەلی ئەحمەد ساڵح خاوێ یی لەبارەی یەکەم پەلاماری ئەنفالی سێ بۆ سەر گەرمیان ئاماژەی بەوەکرد:
هێزەکانی عیراق پێکهاتبوون لەفەیلەقی1و5 وگەلە جاشێکی زۆر بەهەموو چەکێکی نوێ و بەپاڵپشتی فڕۆکە و کۆپتەرەکانیانەوە سەراپا سنوری گەرمیانی گرتبۆە، دەیانویست لەناحیەی سەنگاوەوە لەدوو قۆڵەوە پەلاماری شاخی سەگرمەو ئاشداخ بدەن. حاکم قادر سەرپەرشتی هێزی پشتگیریی ناوچەکەی دەکرد، هەموو هێڵەکانی تەماسی لەسەر سنوری گوندی (کچان- کربچنە- هەنارە)دا بەسەردەکردەوە،
ئێوارەی 29\ 30-03-1988 من و شەهید و شێرزاد حەمە ساڵح ڕەباتی لەگەڵ محەمەد حسێن، ڕەشید عومەر عەبدول، عیزەت حەمۆمین لەهێزی پشتگیریی گوندی کچان، پێکەوە چوینە نزیک قەلای سەنگاو، گوندەکە کەسی تیانەمابوو، پڕبوو لەعەسکەرو جاش، بەدوربین سەیرمانکرد جاشەکان سەرقاڵی گۆشت برژاندن بوون، لەوکاتەدا حاکم قادر تووڕەبوو وتی: (سوێندبێ بەگۆڕی شەهیدان، نابێت ئەو جاشانە گۆشتی گوێرەکەی ئەو ماڵە جوتیارانە بەرەحەتی بخۆن).
کە تاریکداهات خۆمان گەیاندە نزیکیان، گوللە r.b.g یەکمان ئاراستەکردن و بە کلاشینکۆفیش دامان گرتنەوە، دواتر زانیمان 13 جاش کوژراون، شەوی 30\ 31-04-1988 لەگەڵ یەکەم پەلاماری هێزەکانی سوپای عیراق و جاشەکانی سەنگاو بۆ سەر شاخی ئاشداخ ئێمە لەگوندی کچان بووین، ئەوان گەیشتبوونە لای دارەی ئیمام-ی سەر ئاشداخ هێزێکی تری سوپاو جاش لەسەنگاوەو ڕووەو گوندی هەنارەو سەرگرمە کشابوون.
سوپای عیراق و جاشەکان لەسەر ئاشداخەوە تەڵقە تەنورەیان هەڵدا، ئێمە لەکچانەوە ڕوومانکردە گوندی تیمار، جەمال تیماری و ڕەئوف سەنگاوی وعیززەت حەمومین و تەها عەبدولکەریم لەوێ بوون، پێکەوە لەتیمارەوە بەئاشداخدا سەرکەوتین، حاکم قادر چنگێ نانە ڕەقەی دەرهێناو پێکەوە خواردمان، پێش ئەوەی بگەینە سەر ئاشداخ جاشەکانمان بینی شوێنەکەی ئەوان بەرزبوو، لەناکاو بەرێژنەی گوللە دایانگرتینەوە، ئێمەش لەقوڵێکی ترەوە ڕووەو سەرەوە هەنگاومان نا، گەیشتینە سەر شاخ، تاهیرە سووری ڕەباتی لێپرسراوی ناوچەی دوزی #پارتی دیموکراتی کوردستان# و چەند پێشمەرگەیەک لەوێ بوون، (کاک ئەکرەم کەریم عیساو کاک سیامەند مراوەلی و تەیب حسێن سەنگاوی و کۆمەڵێ هێزی پشتگیری دامەزرابوون، هێزی پێشمەرگە بووبە دوو ڕەتڵەوە، بەچەکی سادەوە ڕووبەڕووی ئەو هەموو سەربازو جاشانە وەستاینەوە، بەشی تۆپخانەی سەنگاو بەبەردەوامی سەنگەرەکانی دەگرتینەوە، شەڕ بەردەوام بوو، عیززەت حەمومین و تەها عەبدولکەریم-ی هێزی بەرگری کچان بریندارکران، حاکم قادر بەمنی وت: عەلی تۆ ئەو دوو بریندارە بگەیەنە خوارەوە، من دەمزانی حاکم قادر سڵ لەهیچ ناکاتەوە پێمووت: (هاوڕێ گیان لەمە زیاتر موجازەفە بەگیانی خۆت و هاوڕێکانت مەکە).
هەمووی 20 مەتر بریندارەکانم بردبووە خوارەوە، ئەویش ڕووەو سەنگەرەکانی دوژمن هەنگاوی دەنا، فرۆکە جەنگییەکانی عیراق بڵێسەی ئاگرو دوکەڵیان لەسەر (هەنارە، ژاڵە، داربەڕوو، ڕەبات، بانی مۆرد) هەڵگیرساند.
دوا هەناسە
سەعات 2:30ی پاش نیوەڕۆ 31-03-1988 حاکم قادر پێکراو بەدەم قوڵپی خوێنەوە بەهاوڕێکانی وت: وازلەمن بهێنن و سەنگەرەکانتان چۆڵ مەکەن.