جیهان و ناوچەکه و کوردستان ئەمساڵ لەکاتێک یادی جارنامەی جیهانی مافەکانی مرۆڤ دەکەینەوە کە شەڕو ئاشوب و دەیان کێشەی ترو ئاوارەیی و دەربەردەری تەواوی مرۆڤایەتی گرتۆتەوه و سەرقاڵ کردووە.
ئەگەر دەرکردنی ئه و جارنامەیە بەر لە 48 ساڵ لەلایەن نەتەوە یەکگرتوەکان لە 10-12-1948 بۆ ئەوە بوبێت کە سنورێک بۆ پێشیلکاریەکان دابنێت و هەوڵەکان بۆ بنەبڕکردنی شەرو ململانێ بوبێ لەنێوان وڵاتان پابەند کردنیان بێت بە برگه و ماددەکانی جارنامەکە ئەوە لەوساتەوە تا ئەمرۆ کۆمەڵگای مرۆڤایەتی بۆ یەک ساتیش پشووی نەداوه و بەردەوام مرۆڤەکان بونەتە قوربانی و پێشێلکاریەکان بەردەوامن.
بەهۆی قبوڵ نەکردنی یەکتر و ڕازی نەبون بە جیاوازییەکان هەمیشە ئه و ململانێیانە بەردەوام بون و هەر ساڵ و کاتێکیش مرۆڤایەتی بە کێشەیەک سەرقاڵ بوە.
ئەمرۆش کە ئه و یادە بەرز ڕادەگرین لەهەرێمی کوردستان لەکاتێکدایە کە ماوەی 2 ساڵ زیاتر گروپی تیرۆریستی داعش بەرۆکی ئه و ناوچەیەی گرتوه و هەڵمەتێکی ڕەشبگیری و لەناوبردن و کاولکاری بەرێوەبرد و بێ گوێدانە هیچ سنورێکی مرۆیی و ئایینی هەموو تاوانێکی ئەنجامدا بەرامبەر مرۆڤەکان بەتایبەت بەرامبەر ئێزیدیەکان و مەسیحی و تورکمان و کاکەیی و ئەوانی تر لەناوچەکانی موسڵ و دەشتی نەینەوا جینۆسایدی کردن و شوێنە پیرۆزەکانی تەقاندەوه و بەزۆری ئایینی بەخەڵک گۆڕی.
ئەمرۆش 9 ی کانونی یەکەم کە لەهەمان کات یادی ڕۆژی جیهانی جینۆسایدە کەلەلایەن نەتەوە یەکگرتوەکان دیاری کراوە، گرنگە هەوڵەکان هەمووی لەپێناو ناساندنی کەیسی جینۆسایدی ئێزدیەکان و پێکهاته و ئایینەکان بێت و ولاتان و کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی بە جددی تر بێنە پێشەوە لەئاستی نێو نەتەوەیی بەجینۆسایدی بناسێنن کە هەر ئەوەش هەنگاوێکە بۆ دوبارە نەبونەوەی ئه و کارەسات و مەرگەساتانە بەسەر ئه و نەتەوە و پێکهاتانە و گەلانی کوردستان بەگشتی هاتوە، تائێستا جگە لەوێرانکردنی شارو ناوچەکانیان دەیان کچ و منداڵی ئێزیدی هێشتا لای ئه و گروپە تیرۆریستە ماون وەک سەبایا مامەڵەیان لەگەڵ دەکەن.
سەبارەت بە هەرێمی کوردستان بەداخەوە جگە لەوەی ماوەی 2 ساڵ زیاترە لەشەڕی داعشدایه و هێزی پیشمەرگە قوربانی و شەهیدی زۆری داوە لەپێناو مرۆڤایەتی، سەرەڕای ئەوەش نزیکەی یەک میلۆن و نیو ئاوارە زیاتر ڕویان لەهەرێمی کوردستان کردوە فشارێکی زۆری دروستکردوە لەسەر خەڵک و حکومەت و لایەنەکانی ژیانی هاووڵاتیان.
کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی و ڕێکخراوە مرۆڤدۆستەکان ئەگەرچی هاوکاریان کرد، بەڵام ئه و هاوکاری یە لەئاستی ئه و ژمارە ئاوارە و پەنابەرە نەبوه و بەتایبەت لەوەرزی زستان لە ڕەوشێکی خراپ دەژین بەتایبەت منداڵەکان وە ئێستاش کە پڕۆسەی ئازاد کردنەوەی موسڵ بەرێوەدەچێت بەردەوام خەڵک ئاوارە دەبن و بەره و هەرێمی کوردستان دێن کە تائێستا نزیکەی شەست هەزاریان ڕوویان لەهەرێمی کوردستان کردووە، تەنانەت حکومەتی ناوەندیش وەک پێویست بەدەنگ ئه و خەڵکەوە نایەت و هاوکاریان ناکات کە ئاوارەی هەرێمی کوردستان دەبن سەرەرای ئەوەی لەڕووی دەستورییەوە دابینکردنی پێدوایستییەکانی ئه و خەڵکە لە ئەستۆی حکومەتی عێراقە.
لەگەڵ ئەوەش ڕەوشێکی قورسی ئابوری ڕووی لەهەرێمی کوردستان کردوە موچەی فەرمانبەران و مامۆستایان بەرێژەیەک کەمبۆتەوە و دوا دەکەوێت کە کاریگەری زۆری بوە بۆ سەر ژیانی هاووڵاتیان و چینی هەژار هەر ئەوەش بۆتە مایەی هاتنە پێشی دەیان ڕووداو و کێشەی کۆمەڵایەتی و زیادبونی تاوانەکانی کوشتن و خۆکوشتن وپێشیلکاری بەرامبەر مافەکانی ژنان و منداڵان و ڕۆژنامەنوسان وچین و توێژەکانی تری کۆمەڵگا و مەترسی لەدواکەتن و فەوتانی پڕۆسەی خوێندنی چەند ناوچەیەک.کە خوێندن بەمافێکی سەرەتایی مرۆڤەکان هەژمار دەکرێ.سەرەڕای ئەوەی موچە مافێکی گرنگ و ئاسایی ئەوخەڵکەیە بەرامبەر ئه و ئەک و خزمەتەی جێ بەجێ ی دەکات.
لەلایەکی تر کێشه و ململانێ سیاسەکان تا ئێستا بەردەوامە کە بەشێکە لە کێشە گشتی یەکانی هەرێمی کوردستان و کاریگەری بوە لەسەر زۆر لایەنی ژیانی هاوڵاتیان و بەتایبەت نەبونی پەرلەمان کە سەرچاوەی دەرکردنی یاسایە بۆ ڕیکخستنی ژیان و پرس و بابەتە گرنگەکان بەڵام دەیان پرۆژە یاسا لە چاوەروانی ڕێک کەوتنی لایەنە سیاسەکان و کاراکردنەوەی پەرلەمان ماونەتەوه و پەسند نەکراون و کاریگەری نەرێنی هەبوە لەسەر چین و توێژە تایبەتەکان.
ئێمە لەدەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ وێرای ئەوەی جەخت لەسەر بەردەوامی لەکارو ئەرکەکانی خۆمان دەکەینەوە بۆ چاودێری کردنی ڕەوشی مافەکانی مرۆڤ و بەدوا داچون بۆ کێشه و تۆمارکردنی پیشیلکاریەکان و هەوڵەکانمان چڕتر دەکەینەوە بۆ باشترکردن و ڕێگری کردن لە پێشیلکاریەکان و هۆشیارکردنەوەی چین وتوێژەکانی کۆمەڵگه و هەماهەنگی لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان ئەوەش لەپێناو باشتر کردنی ژیانی خەڵک و دابین کردنی مافەکان و پیشان دانی وێنەیەکی جوان بۆ جیهانی ناوەوه و سەبارەت بە پارێزگاری کردن لەمافەکان و بەره و پێشبردنی پێکەوە ژیان و کەمکردنەوەی پێشیلکاریەکان، کە بە پێوەرێکی گرنگی هەڵسەنگاندن و ئاستی پابەندوبونی وڵاتان دادەنرێت بە بنەماو پرەنسیپەکانی مافی مرۆڤ.
دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ
09-12-2016