بەڕێوەبەری ئەوقافی #کەرکووک# #ئەحمەد جەمیل مودەڕیس# ڕایدەگەیەنێت، لەسەدا10ی کارمەندەکانیان لە سنووری قەزای حەویجە پەیوەندییان بە داعشەوە کردووە و ئاشکرایدەکات کە چەندین مەلایان لەسەر وتاری توندڕەویی سزاداوە. ئەحمەد جەمیل مودەڕیس بەڕێوەبەری ئەوقافی کەرکووک، لە چاوپێکەوتنێکی دواڕۆژدا وەڵامی چەند پرسێکی گرنگ سەبارەت بە پارێزگاکە دەکاتەوە و ئاماژە بۆئەوەش دەکات، پلانێکیان هەیە بۆ ڕێکخستنەوەی ئەو مزگەوتانەی لە دەرەوەی ڕێنماییەکاندان و دەڵێت هەر مزگەوتێک پابەندنەبێت دادەخرێت یاخود وتارخوێندنی تێدا قەدەغەدەکرێت.
دواڕۆژ: سەرەتا دەپرسم هیچ مەلایەک لەکەرکووک پەیوەندیی بەداعشەوە کردووە؟
ئەحمەد مودەڕیس: لە کەرکووک دوو جۆر مەلای ئاینی هەیە، بەشێکیان سەر بە وەزارەتی ئەوقافن و بەشەکەی دیکەشیان لەسەر میلاکی هەرێمی کوردستانن، لە سێ ساڵی ڕابردوودا هیچ یەکێک لەو مەلایانەی شارەکە پەیوەندییان بە گروپی تیرۆریستی داعشەوە نەکردووە، بەڵام لە سنووری باشور و ڕۆژئاوای کەرکووک کە قەزای حەویجە و دەوروبەری دەگرێتەوە لەسەدا 90ی کادرەکانمان بەرەو کەرکووک هەڵاتن و لەسەدا 10یان پەیوەندییان بەداعشەوە کردبوو، هیچ یەکێک لەو کەسانەش پلەی وتارخوێنیی نەبوو بەڵکو خزمەتگوزار و بانگدەر بوون و تەنانەت بڕوانامەی بکالۆریۆسیشیان نەبوو.
دواڕۆژ: چەند مزگەوت لە سنووری قەزای حەویجە هەبوون؟
ئەحمەد مودەڕیس: لە قەزای حەویجە و ناحیەکانی عەباسی، ڕیاز، ڕەشاد و زاب 480 مزگەوت هەیە و سەرجەمیان سەر بە ئەوقافی کەرکووک بوون.
دواڕۆژ: هیچ ڕێوشوێنێک دژی ئەو کارمەندانە گیرایەبەر کە پەیوەندییان بە داعشەوە کرد، یاخود ئێستاش مووچەکانیان خەرج دەکرێت؟
ئەحمەد مودەڕیس: بەڵی هەر لەکاتی خۆیدا و دوای ساخکردنەوەی پەیوەندییان بە داعشەوە، دەستبەجێ لەلایەن ئەوقافی کەرکووکەوە ڕێوشوێنی یاسایی لە دژیان گیرایەبەر و مووچەکانیان ڕاگیرا و دوورخرانەوە، ئێستا هیچ پەیوەندییەکیان بە ئێمەوە نەماوە.
دواڕۆژ: دەوترێت لە سەنتەری کەرکووکیش چەند مەلایەک پەیوەندییان بە داعشەوە کردووە؟
ئەحمەد مودەڕیس: بە هیچ شێوەیەک لە سەنتەری کەرکووک مەلای ئاینیی سەر بە ئەوقاف پەیوەندیی بە داعشەوە نەکردووە، بە پێچەوانەوە مەلاکانی ئێمە خاوەن بیروباوەڕێکی میانڕەون، باشترین بەڵگەش پەلامارەکەی21ی تشرینی یەکەمی ساڵی ڕابردووە کە داعش دزەی کردە ناو کەرکووک مەلایەک و دوو قورئانخوێن و پاسەوانێکمان لەلایەن چەکدارەکانەوە کوژران، چونکە سەرچاوەی هەواڵدان لەسەر بوونی چەکدارەکان و دەستنیشانکردنی شوێنەکانیان مزگەوتەکان بوون، بە شاهیدیی هێزەکانی ئاسایش.
دواڕۆژ: هیچ مەلایەک هەیە یاخود مزگەوتێک لەژێر دەسەڵاتی ئەوقافدا نەبێت؟
ئەحمەد مودەڕیس: بەڵی بابەتی لەو شێوەیە زۆرە، لە سەنتەری کەرکووک و دەوروبەری 700 مزگەوت هەیە، بەڵام تەنها 300 کەسمان هەیە پلەی وتارخوێنی هەبێت و لەسەر میلاکی ئەوقاف و هەرێم بن، ئەوانەی دیکە پلەی خزمەتگوزاریان هەیە کە وتار دەخوێنن و لە دەرەوەی میلاک و دەسەڵاتی ئەوقافدان، چونکە لە 14 ساڵی ڕابردوودا مزگەوتێکی زۆر لە گەڕەکە نوێکانی کەرکووک بە شێوەی زیادەڕۆیی دروستکراوە لە دەرەوەی ڕێنماییەکانی شارەوانی و ئەوقاف.
دواڕۆژ: بوونی ئەو مەلا و مزگەوتانە لە دەرەوەی دەسەڵاتی ئەوقاف کاریگەریی سلبیی دروست کردووە؟
ئەحمەد مودەڕیس: زۆر کاریگەریی سلبیی هەیە، ئێمە هەفتانە و مانگانە کۆبوونەوەمان هەیە و وتار و ڕێنماییەکان و چۆنێتی بەرەنگاربوونەوەی بیری توندڕەوی تاوتوێدەکەین، بەڵام بەشێکی زۆر لە مەلاکان بەهۆی ئەوەی لەژێر دەسەڵاتی ئەوقافدا نین، ئامادەنین هیچ لەو ڕێنماییانە جێبەجێ بکەن.
دواڕۆژ: ئەوقاف هیچ پلانێکی هەیە بۆ نەهێشتنی ئەو دیاردەیە؟
ئەحمەد مودەڕیس: بەڵێ لەئێستادا دەستمانکردووە بە دانانی میکانزمێک بۆ کۆنتڕۆڵکردنی مزگەوتەکان، ئێمە سێ جۆر مزگەوتمان هەیە، لەوانە (وەقف) ئەو مزگەوتانەیە کە موڵکی تەواوی ئەوقافن، (وەقف ئەهلی) کە سەر بە ئەوقافن بەڵام لەلایەن کەسانی ئەهلییەوە ئیدارە دەدرێن، لەگەڵ جۆرێکی دیکە کە لە دەرەوەی ڕێنماییەکانە و هیچ پەیوەندییەکی بە ئەوقافەوە نییە. بۆ ئەو مزگەوتانەی لە جۆری سێیەمن لیژنەیان لەسەر پێکدەهێنرێت بۆ جێبەجێکردنی ڕێنماییەکانی ئەوقاف و ئیدارەی کەرکووک، بە پێچەوانەشەوە هەر مزگەوتێک ئامادەنەبێت ڕێنماییەکان جێبەجێبکات ئەوە یا دادەخرێت یاخود بڕیاری لەسەر دەدرێت کە تەنها نوێژە فەرزەکانی تێدا دەکرێت و وتاری هەینی و خوێندنی تێدا قەدەغە دەکرێت. بۆ جێبەجێکردنی ئەو پلانەش پارێزگاری کەرکووک بە نووسراوی فەرمی ڕەزامەندیی دەربڕیوە و چاوەڕێین لەم دوو هەفتەیەدا هێزێکی ئەمنیشیمان بۆ دابینبکرێت بە مەبەستی چاودێریکردنی ڕێوشوێنەکان.
دواڕۆژ: زۆرترین زیادەڕۆیی لە دروستکردنی مزگەوتدا لە کوێی کەرکووکدا کراوە؟
ئەحمەد مودەڕیس: گەورەترین کێشەی ئێمە وەک ئەوقاف، ناوچەی پەنجا عەلییە کە لە دەرەوەی پلانی شارەوانییە، لەنێوان مزگەوتێک بۆ مزگەوتێکی دیکە تەنها سەد مەترە، زۆرترین دەرچوون لە ڕێنماییەکانیش هەر لەو سنوورەیە، تەنانەت زۆربەی وتارخوێنی مزگەوتەکانی ئەو سنوورە بڕوانامەی ناوەندییشیان نییە، لەکاتێکدا دەبێت وتارخوێن لانیکەم بڕوانامەی بەکالۆریۆسی هەبێت.
دواڕۆژ: چۆن چاودێریی مزگەوتەکان دەکەن؟
ئەحمەد مودەڕیس: بەهۆی کەمیی ژمارەی چاودێرەکانی ئەوقاف بۆ کۆنتڕۆڵکردنی مزگەوتەکانی ناو شار کە ژمارەیان دەگاتە 530 مزگەوت، داوامان لە وتارخوێنەکان کردووە وتارەکانی هەینییان تۆماربکەن، هەندێ جاریش بۆ چاودێرێکردنی وتارەکانیان پشت بە موختاری گەڕەکەکان دەبەستین.
دواڕۆژ: هیچ مەلایەک یاخود وتارخوێنێکتان لەسەر وتاری توند سزا داوە؟
ئەحمەد مودەڕیس: بێگومان، مەلامان سزاداوە، هەیە ئاگادارمان کردوەتەوە کە جارێکیتر بەو شێوەیە وتار نەدات، هەندێ جاریش دوورمانخستوەتەوە، یاخود بۆ دەرەوەی شارەکە گواستومانەتەوە، هەیشمانە لە وتارخوێندن دوورمانخستوەتەوە و تەنها ڕێگەی بەرنوێژیکردنمان پێیداوە.
ماڵپەڕی دواڕۆژ 07-08-2017