رۆژی یەکشەممەی داهاتوو 09-09-201809-09-2018 لە سوێد، لە یەک کاتدا سێ‌ هەڵبژاردن بەڕێوەدەچن، پەرلەمان، کۆمۆنەکان و ئەنجوومەنی هەرێم (پارێزگا). لە نێو بەربژێرانی هەر سێ‌ هەڵبژاردنەکەدا 28 کورد هەن کە چاویان لە 90 هەزار دەنگدەرە کوردەکەی سوێدە، بەڵام سیاسەتڤانێکی کورد پێشبینی کەمبوونەوەی نوێنەرانی کورد دەکات بە تایبەتی لە پەرلەمان.
لەگەڵ زۆربوونی بەربژێرانی کورد بۆ ئەنجوومەنی کۆمۆن و هەرێمەکان، بەڵام کەمبوونەوەی کورد لە پەرلەمان یەک لە پێشبینییەکانە. کوردۆ باکسی نووسەر و سیاسەتڤانی ناسراو بە (رووداو)ی گوت: پێشتر لە چوار پارتی جیاجیا چانس بۆ دەرچوونی کورد هەبوو، کە 6 کورد گەیشتنە پەرلەمان، بەڵام لەم هەڵبژاردنەدا کێبڕکێی کورد بۆ گەیشتن بە پەرلەمان لە دوو پارت تێپەڕ ناکات و شانسەکەش زیاتر لای سۆسیالدیموکراتە.
باکسی هۆکاری کەمبوونەوەی ژمارەی پەرلەمانتارانی کورد بۆ ئەوە دەگەڕێنێتەوە کە بەربژێرەکان پشت بە دەنگدەری کورد دەبەستن :بەڵام ئەوان کارا نین و گوێ‌ بە هەڵبژاردن نادەن.
سەرکان کۆسە کە ئێستا پارلەمانتارە و دووبارە بەربژێری سۆسیالدیموکراتە، دەڵێت: ژمارەی ئەو کوردانە زۆرە کە دەنگ نادەن، تێڕوانینیان بۆ سیاسەت لاوازە، ئەمە کاریگەری نەک لەسەر کەمبوونەوەی ژمارەی کورد لە پەرلەمان هەیە، بەڵکوو کاریگەری لەسەر پرسی کوردیش لە سیاسەتی سوێدیدا هەیە.
گوتەیەکی باو هەیە، کوردی سوێد یان ناچنە سەر سندووقەکانی دەنگدان، یان ئەگەر بشچن تەنیا دەنگ بۆ پەرلەمان دەدەن، لە کاتێکدا بە ڕای چالاکڤانانی سیاسی، کۆمۆن و هەرێمەکان لە پەرلەمان گرنگترن.
راژان ئیبراهیم، تەمەن 24 ساڵ کە لەگەڵ لیبراڵەکان کار دەکات، دەڵێت: سیاسەتی ناوخۆ و سۆسیال و بودجە و قوتابخانەکان و دەیان خزمەتگوزاریی دیکە، پەیوەندییان بە شارەوانی و هەرێمەکانەوە هەیە، زۆر گرنگە کورد لەوێ هەبێت، کەچی بەداخەوە کورد هەیە هەر نازانێ هەڵبژاردنی وا هەیە و زۆر کەم بەشداری دەکەن.
گوتیشی: کارەساتە سەرۆکی لیستی گەورەترین پارت لە شارێکی وەک ستۆکهۆڵم کورد بێت، کەچی زۆرینەی کوردی ئەو شارە هەر ئاگایان لێی نییە.
بەپێی زانیاریی ڕاژان، نزیکەی 150 هەزار کورد لە سوێد نیشتەجێن، نزیکەی 90 هەزاریان مافی دەنگدانیان هەیە.
سەلام قادرزادە، بەربژێری کۆمۆنی شاری ئۆپسالا، لەسەر لیستی پارتی چەپ دەڵێت: لەگەڵ ئەوەی کورد لە زۆر نەتەوەی دیکە باشترە، بەڵام بەداخەوە هەیە 12 ساڵە لەم وڵاتە دەژی و دوو خولی هەڵبژاردنی بەڕێکردووە و هەر نەیزانیوە بۆی هەیە دەنگ بدات.
کوردی ئۆپسالا ڕوو لە پارتە ڕاستەکانن
ئۆپسالا شاری ئەکادیمیستان و شاری زانکۆکانە، سێیەم گەورە شاری سوێدە. لەم چەند ساڵەی دواییدا ژمارەی کورد لەو شارە زۆر زیادی کردووە. بەڵام زیاتر ڕوویان لە پارتە ڕاستەکان کردووە. لە کاتێکدا کورد و بیانییەکانی ئەو وڵاتە، هەمیشە پارتە چەپ و سۆسیالیستەکانیان بە دۆستی خۆیان زانیوە.
ئیسماعیل کامیل، بەربژێری پارتی گەلی لیبراڵ بۆ پەرلەمان لە شاری ئۆپسالا، دەڵێت: ئەوەی پارتە ڕاستەکان و بۆ نموونە پارتی گەلی لیبراڵ بۆ کوردیان کردووە، هیچ پارتێکی چەپ نەیکردووە.
کامیل پێشتر پارلەمانتار بوو، بەڵام خولی ڕابردوو نەیتوانی دەنگی پێویست بهێنێ و وەک یەدەگ مایەوە.
بەڵام سەلام قادرزادە بەربژێری پارتی چەپ لەو شارە، هەموو ئەمانە ڕەتدەکاتەوە و دەڵێت: پەیوەندییەکی مێژوویی ئایدیۆلۆژی لە نێوان کورد و پارتە چەپەکان هەیە، هەر ئەوەشە وایکردووە پارتەکانی ئێمە و چەپەکان دۆستی نزیکی کورد بن.
کێشەی دابەشبوونی کورد بەسەر پارتە ڕاست و چەپەکان و پەرتبوونی دەنگەکانیان بووەتە جێی مشتومڕ. سیامەند کە کادری یەکێتی نیشتمانییە، دەڵێت: زۆر گرنگە کوردی ئەم وڵاتە بەشداری بکەین و دەنگ بە پارتە چەپەکان بدەین، چونکە ئەوان دۆستی ڕاستەقینەی ئێمەن. بەڵام پرشنگ توانا کە کادری پارتییە، دەڵێت: گرنگ بەشدارییە. کێشە نییە دەنگ بە کام پارت بدرێ.
بەڵام سەلام کوردە کە دانیشتوویەکی دێرینی ئەو وڵاتەیە، هاوسۆزیی کوردی سوێد لەگەڵ پارتە چەپەکان بە کارەسات و ماڵوێرانی ناودەبات.
ئەو کە بازرگان و سیاسەتڤانێکی کوردە لەو وڵاتە، دەڵێت: پارتە چەپەکان خاوەن سیاسەتێکی شکستخواردووی ئابوورین، هەمیشە خەڵک بەرەو تەمەڵی دەبەن. ماڵوێرانییە کورد دوایانبکەوێ‌.
ئەو کە پشتگیری لە پارتی مۆدێرات دەکات، گوتی: داواکارم کوردی ئەم وڵاتە دەنگ بەو پارتانە بدەن کە هانیان دەدەن کار بکەن و زەمینەی ژیانێکی باشی ئابوورییان بۆ دەڕەخسێنن کە ئەوەش مۆدیرات و پارتەکانی ڕاستە، نەک سۆسیالدیموکراتەکان. لاوێن ڕێدار، کە ئەندامی پەرلەمانە و دووبارە لەسەر لیستی سۆسیالدیموکراتەکان خۆی کاندید کردووە، ئەم هەڵبژاردنە بە بەراورد بەوانەی پێشوو بە جیاواز دەبینێت و پێیوایە بلۆک و دەنگی جیاواز دروست بووە. ڕێدار دەڵێت: سیاسەتی سوێد لە دوو بلۆکی دەرچووە و ئێستا سێ بلۆکە و جگە لە بلۆکی ڕاست و چەپ، سوێدیە دیموکراتەکان هەن کە دژ بە بیانی و پارتێکی نەژادپەرستن.
زۆربوونی دەنگی پارتی (سوێدیە دیموکراتەکان) کە پێشتر لە هەڵبژاردنی 2014 بوونە پارتی سێیەم، شۆکی سیاسیی سەدە بوو. ئەگەرچی بەپێی ڕاپرسییەکان هەر بە پارتی سێیەم دەمێنێتەوە کە لای خەڵکانی وەک لاوێن ئەمە کارەساتە، بەڵام بەشێوەیەکی بەرچاو دەنگیان زیادی کردووە و سۆزی بەشێک لە تاراوگەنشینانی بۆ چووە.
ئەو پارتە دژە بیانییە، چاوی لە دەنگی بیانییەکانە و بەردەوام نامە دەنێرن دەنگیان پێبدەن، کوردێکی ئەو وڵاتە گوتی تا ئێستا هەشت نامەیان بۆ ناردووە، لە کاتێکدا پێشتر تەنیا پۆستیان بۆ سوێدییەکان دەنارد و دەیانگوت سوێد تەنیا هی سوێدییەکانە، بیانییەکان میوانن.
سەرۆکی پارتی سوێدییە دیموکراتەکان لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕادیۆی سوێد گوتی :ئەو بیانیانەی دەبنە سوێدی، دەبێت بە تەواوی مانا ببنە سوێدی و هەڵگری کولتووری سوێدیی ڕاستەقینە بن. واتە نەرمییەکی بەرامبەر بیانییەکان نیشان دا، بەڵام نازانرێت ئەم گۆڕانکارییە لە سیاسەتی ئەواندا، تاکتیکە بۆ زیادبوونی دەنگ، یان تەسلیمبوونە بە واقیعی نوێی وڵاتەکە کە بیانییەکان بەشێکن لەو واقیعە.
ئانا سۆفیا لە کەمپەینی هەڵبژاردنی پارتی سوێدییە دیموکراتییەکاندایە دەڵێت: پارتەکەی ئێمە دژایەتی بیانی نەکردووە، دژایەتی ئەو کولتوورەی کردووە کە نەخوازراوە و دژە مرۆییە و خەڵکانێک هێناویانەتە سوێد و دەیانەوێت برەوی پێبدەن.
ماوەیەکە لەنێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، بانگەشەی کوردی سوێد بۆ ئەو پارتە بووەتە مۆدیل. سالار ئالانی بە ئاشکرا لە فەیسبووک بانگەشە بۆ ئەو پارتە دەکات. لە پۆستێکدا نووسیویەتی: ئەگەر دەتەوێ‌ هەموو سوێد نەبێتە تێنستا و ڕێنکەبی، ستۆکهۆڵم نەبێتە کابول، ئەوە دەنگ بە سوێدییە دیموکراتەکان بدە.
تێنستا و ڕێنکەبی دوو گەڕەکی باکووری ستۆکهۆڵمن کە بوونەتە شوێنی گردبوونەوەی بیانییەکانی نیشتەجێی سوێد و هەمیشە سەرچاوەی کێشە و نائارامین.[1]
06-09-201806-09-2018