دەقی ئەنجامنامەی هەژدەمین جڤاتی گشتیی #کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان#:
جڤاتی 18ی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان لە ڕۆژانی 26-28ی ئۆکتۆبەری 2018دا بە بەشداریی ئەندام و میوانانی ک.ن.ک، لە ژێر درووشمی (بەئامانجی دیالۆگ و ئاشتیی ناوخۆیی) بەڕێوەچوو. لە سەرانسەری ئەوروپا، لە ڕوسیاوە هەتا ئوسترالیا، ئەندامانی ک ن ک و نوێنەرانی ڕیکخراوە کوردستانییەکان بەشدار بوون. هەروەها لە باشوور و ڕۆژئاوای کوردستانەوە گەلێک کەسایەتی و پارت و ڕێکخراو ئامادەی کۆبوونەوەکان بوون و پەیامی خۆیان سەبارەت بە دیالۆگ و ئاشتیی ناوخۆیی لە جڤاتی گشتیدا ڕاگەیاند. تەوەری سەرەکی لە سەرەتای وتووێژەکاندا بە گشتیی بارودۆخی ئێستای کوردستان بوو. لەو چوارچێوەیەدا ڕووداوەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کاریگەریی سیاسەتی جیهانیی لەسەر کوردستان هاتە بەر باس و وتووێژ. لە لایەکی ترەوە دۆخی ڕێکخراوەیی ک ن ک هەڵسەنگێندراو لەو بارەیەوە بڕیاری گرنگ دران.
نوێنەرانی گەلی ئاسوری-سریانی-کلدانی باسی بارودۆخی ئاسوریەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستیان کرد، سەرنجیان ڕاکێشایە سەر پتەوکردنی هاوکاریی نێوان کوردان و ئاسوری. هەروەها نوێنەرانی پێکهاتەی زەردەشتی، عەلەوی، ئێزدی، یارسانی، فەیلی، بە فراوانی و بە دەنگێکی بڵند بەشداری جڤاتی گشتیی 18 بوون و جەختیان لەسەر مافی دیموکراتی و خۆبەڕێوەبەریی کردەوە. ژنان بە فراوانی باسی داخوازییە دیموکراتیکەکانیان لە هەندێ پارچەی کوردستاندا هێنایە زمان.
لە کوردستان:
شیکردنەوەکان لەسەر بارودۆخی کوردستان لەسەر بنامای یەکێتی ناوخۆیی کران.بە تایبەتی هەڵوێستی هێرشکارانەی تورکیاو ئێران بە وردی دەستنیشان کران.کاریگەریی ئێران لەسەر سیاسەتەکانی حکومەتی عێراق و سوریا و کاریگەریی ئەنجامە خراپەکانی ئەو سیاسەتە لەسەر کوردستان، وەک مەترسیەکی گەورە باسکرا.رەفتار و کردە دوژمناکارییەکانی تورکیاش لە هەموو ڕوویەکەوە هاتە بەر باس.تورکیا و ئێران لە باشوور و ڕۆژاوای کوردستان بە هاوکاریی یەکتر دژایەتی دەستکەوتەکانی خەڵکی کوردستان ئەکەن، تاکو بتوانن زۆرترین زیان بە بزاڤی نیشتیمانی و نەتەوەیی کوردستان بگەیەنن.داگیرکاریی تورکیا لە #عەفرین# و دەورەبەری، هەروەها لە نێوان باشوور و ڕۆژهە تی کوردستان وەک هەرێمی برادۆست و دەوروبەری، ناوچەی بادینان و شارۆچکەو گوندەکانی ئەو دەڤەرە کە چەندین بنکەو بارەگای هێزەکانی تورکیای لێکراوەتەوەو دژ بە بزووتنەوەی ئازادیخوازی کوردستان و دەستکەوتەکانی گەلی کوردستان بەکارئەهێنرێن، وەک هەڕەشەیەکی مەزن دەستنیشان کران.
رووداوەکانی 16ی تەموزی 2017 کاتێک کە سوپای عێراق و #حەشدی شەعبی# بە هاوکاریی دەوڵەتانی داگیرکەر هێرشیان کردە سەر باشووری کوردستان، ئێستا بووە بە کێشەیەکی نەتەوەیی.دوای ئەو هێرشانە گۆڕانکاریی لە سنووری باشووری کوردستاندا ڕوویاندا.هێزەکانی عێراق زۆر ناوچەیان داگیر کرد.ئەو ڕووداوانە هەر بە تەنیا پرسی باشووری کوردستان نین و نەبوون، بەڵکو کاریگەرییان بەسەر بارودۆخی هەموو کوردستانەوە هەیە.بە کورتی ئەتوانین بڵێین داگیرکەران ڕیفراندۆمیان کردە بیانوو بۆ تێکدانی باشووری کوردستان.هەروەها ئەو هێرش و داگیرکاریانە تورکیا هاندا کە زیاتر دەستدرێژی بکات و درێژە بەو هێرشانە بدات.داگیرکردنی عەفرین لەو چوارچێوەیەدا بەڕێوەچوو. واتا ذاگیرکردنی عەفرین بەردەوامیی داگیرکردنی #کەرکووک# بوو.لە لایەکی ترەوە ئێرانیش هەنگاوی خۆی ناو بە بەرچاوی ئێمەی کوردان و هەموو دنیاوە لە 7ی ئەیلولدا هێرشی کردە سەر پارتەکانی ڕۆژهە تی کوردستان لە شاری #کۆیە# و لە ڕۆژێکدا 26 شۆڕشگێڕی کوردی کۆمەڵکوژ کرد. هەر لە هەمان ڕؤژدا 3 شۆڕشگێڕی تری لە سێدارە دا و سیانی تریشی لە #سنە# شەهید کرد. ئێران بە هێرشانەی ئەوەی دووبارە کردەوە کە لە کوشتنی کورداندا سنوورکان ناناسێ.
تورکیا و ئێران بە هەمانهەنگی سیاسەتی ئابڵوقە لەسەر کوردستان پەیڕوە ئەکەن، ئامانجیان تێکشکاندنی دۆزی کوردستانە. تورکیا و ئێران بە پراکتیکی لە ناوخۆی و تشدا هێرشی تاوانکارانە ئەکەن.گرتن، کوشتن، لە سێدارەدان، تا نکردن، سوتاندن و وێرانکردن، کردەی ڕۆژانەیانە. تورکیا و ئێران پەیوەندیەکانی دەرەوەی خۆشیان لەگەڵ ئەمەریکاو ڕوسیاو هاوکارەکانیان دژی کوردان بەکار دێنن.بەردەوام لە هەوڵی ئەوەدان زیاتر چواردەوری بزافی نیشتیمانی نەتەوەیی کوردستان بەرتەنگ بکەنەوە.حکومەتی تاران و ئەنکەرە بەردەوام فشاری زیاتر ئەخەنە سەر بەغداو شام تاکو زیاتر دەست بخەنە بینەقاقای خەڵکی کوردستان.
لەژێر ڕۆشنیایی ئەم ڕاستیانەدا، لە لایەکەوە لە کوردستان بەرخۆدانێکی بێوێنە هەیە.بەلام لە لایەکی ترەوە کێشەو قەیرانەکان قووڵتر بوونەوە.بێگومان
چارەسەرنەکردنی قەیرانەکانی کوردستان بە گشتی ئاستەنگ ئەخەنە بەردەم تێکۆشان لە دژی نەیاران و دەرفەتیان بۆ ئەڕەخسێنێن کە لە هەر ڕوویەکەوە دەرفەتیان هەبێت هێرشەکانیان فراوانتر بکەن.ئەم بارودۆخەش لە جڤاتی گشتیدا هەڵوەستەی لەسەر کرا.هەڵسەنگێندراو کەوتە بەر ڕەخنەو وەک مەترسیەکی مەزن ئەژمار کرا.هەر لەبەر ئەو هۆیەش بۆ جڤاتی گشتیی 18ی ک ن ک درووشمیبە ئامانجی گەشەپێدانی دیالۆگ و ئاشتیی ناوخۆییهەڵبژێردرا.کە مەبەست لێی بەهێزکردن و باش کردنی بەرەی ناوخۆیە.هەنگاوی یەکەمینیش بۆ ئەو پرسە گەشەپێدانی دیالۆگ و ئاشتیی ناوخۆییە.
لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست:
کوردستان لە ناوجەرگەی ڕۆژهە تی ناوەڕاستایە.تورکیا و ئێرانیش زۆر نامرۆڤانە بەردەوامن لە سیاسەتی داگیرکاریانەی خۆیان.هەردوو حکومەتی عێرا ق و سوریا بێ ئیرادەن و بوونە پاشکۆی سیاسەتەکانی ئێران و دژی بەڕێوەبەرێتی ڕۆژاواو باشوور بەکارئەهێنرێن.و تە عەرەبیەکانی دۆستی ئێران و تورکیاش لەسەر سیاسەتی شۆڤێنی و دواکەوتوویی خۆیان بەردەوامن.سەرەڕای ئەم هەموو کێشە و ئاڵۆزی و قەیرانانەی دەوڵەتانی داگیرکەریش، خەڵکی کوردستان لە ڕووی ئامادەیی و بوون و سیاسەتەوە، بزاڤێکی بەهێزی ئەو ناوچەیەیە.لە ئێستادا دەوڵەتە گەورەکانی دنیا لە ناوچەکەدا، حسابێکی زۆر بۆ ئەو دینامیکە کوردستانییە ئەکەن.هەبوونی ئەو هێزە جیهانی و نێودەوڵەتییانە، هەرچەند ئەگەر لەبەر بەرژەوەندیەکانی خۆشیان بێت،لە ئەنجامدا پێویستیان بەو دینامیکە هەیە.بە شێواز و فۆرمی جۆراوجۆر پەیوەندی خۆیان لەگەڵ هێزە کوردستانیەکان ڕێکئەخەن.ک ن ک داوا لەو هێزە گەورانە ئەکات کە لە ناوچەکەدان، سیاسەتی خۆیان لەسەر زیانگەیاندن بە بزاڤی نیستمانی و نەتەوەیی و خەڵکی کوردستان لە هەرێمەکەدا دانەڕێژن و لەو چوارچێوەیەدا سیاسەتێکی ڕوون و پۆزەتیڤ بەڕێوەببەن.بێگومان دانوستانی دۆستانە لەگەڵ دینامیکە کوردستانییەکان بۆ ئەوانیش سودمەند ئەبێت.هەروەها پێویستە هێزە کوردستانیەکانیش لەگەڵ ئەو هێزە نێودەولەتیانە لە پەیوەندیەکی هاوسەنگ و هاوبەرژەوەندیدا بن.
لەسەر ئاستی دنیا:
رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دەزگایەکی گەورەی نێونەتەوەییە.بەداخەوە ئەم دەزگایە لە ئاست دۆزی خەڵکی کوردستاندا بێدەنگ و بێهەڵوێستە و ئەرکی مرۆڤانەی خۆی لەو بارەیەوە بەجێ ناگەیەنێت.ک ن ک داوا لە نەتەوە یەکگرتووەکان ئەکا کە لە چوارچێوەی نۆرمی دیموکراسی، ئازادی و یەکسانی، مافی مرۆڤ و ئەخلاقیدا، لەسەر پرسی کوردستان هەڵوێستە بکەن و گوشار بخەنە سەر دەوڵەتانی داگیرکەری کوردستان تاکو ماف و داخوازیەکانی گەلی کوردستان بسەلمێنن.ک ن ک داوا لە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ئەکا کورسیەکی نوێنەرایەتی بدەن بە خەڵکی کوردستان.ئیدی کاتی ئەوە هاتووە ئەو داخوازییە بە کردار جێبەجێ بکرێت.
پرسی یەکێتیی نەتەوەیی:
ک ن ک وەک هەموو جارێک ئەم پرسە لە سەرەوەی ڕۆژەڤی خۆیدا دائەنێت و لە دۆزی کوردستاندا وەک پرسێکی مان و نەمان حساب ئەکات. بەداخەوە تا ئێستاش پێشکەوتنێکی بەرچاو لەم ڕووەوە نەهاتۆتە دی.ئەمەش کەموکووڕیەکی گەورەی هەموو لایەنە کوردستانیەکانە.ک ن ک لە داهاتوودا زیاتر لەسەر ئەم پرسە ڕائەوەستێ و کاری جدیی بۆ ئەکات.هەروەها ک ن ک داوا لە دینامیکە کوردستانیەکان ئەکات لەبەرامبەر یەکتر زمانێکی ئارام و درووستکەر و نیشتمانیانە بەکار بێنن.دەستەواژەی نێگەتیڤ بەرامبەر یەکتر بەکار نەهێنن، چونکە ئەبێتە هۆکاری لێکدوورکەتنەوە.ک ن ک لە جڤاتی 18دا سەرنجی بۆ ئەوەش ڕاکێشا کە بەشداریی هێزە کۆمە یەتییەکان لەم پرسەدا زۆر گرنگە.
رێکخستنەوەی ک ن ک:
2019 بیستەمین ساڵوەگەڕی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستانە. جڤاتی گشتیی ک ن ک لە بیستەمەین ساڵوەگەڕیدا بەڕێوەئەچێت. ک ن ک لە 1999وە لە خزمەتی خەڵکی کوردستاندایە. لەگەڵ هەموو بێ ئیماکانیەتیی، کەموکووڕی و هەلەیەکیشدا، ئەوا نزیکەی 20 ساڵە بۆ یەکێتییەکی ناوخۆیی بە هەموو توانایەوە لە تێکۆشاندایە. ک ن ک بۆ پێکهێنانی یەکێتی نەتەوەیی و نیشتیمانی، بەرەنجی ئەندامە خۆبەخشەکانی بەردەوام لە کاردایە.ک ن ک دەستکەوتێکە، ک ن ک باخچەیەکە بە ڕەنجی هەموو ئەندامەکانی دامەزراوە.هەربۆیە پێویستە بپارێزرێت.لەسەر بنەمای ڕوانین وداخوازی هەموو ئەندامانی، پێویستە ک ن ک لە 20 ساڵەی خۆیدا ڕیفۆرمێکی جدیی بکات. لە ڕووی پڕۆگرام، فۆرم و سترەکتورەوە پێویستی بە نوێبوونەوەو گۆڕینی هەمەلایەنە هەیە.بەو بیروباوەڕەوە ک ن ک ئەتوانێ لە پرەنسیپە بنەڕەتییەکانی دۆزی کوردستاندا هەنگاوی گەورە بنێ. لەو چوارچێوەیەدا ئەبێ لە ڕووی داڕشتنی بەڵگەی سترایژی نەتەوەییەوە نویکاریی بکات، هەروەها لە ڕووی سیاسی، ئابووری، سەربازی و پەیوەندییەوە بتوانێت بەڵگەی ڕێپیشاندەر پێشکەش بکات.
چالاکییە بڕیار لەسەردراوەکان:
ک ن ک وەکو هەموو ساڵێک بەردەوام ئەبێت و کارو خەباتی و پلانسازیی خۆی جێبەجێ ئەکات.لە مەودای ساڵی 2019دا کۆمیتەی هاوبەشی دیپلۆماسیی پارت و ڕێکخراوە سیاسییە کوردستانیەکان ئەکتیڤتر ئەکات و دیپلۆماسییەکی بەهێزتر بەڕێوە ئەبات.لە هەموو پارچەکانی کوردستانەوە شاندی جۆراو جۆر بانگهێشت ئەکرێن و لە ولاتە جۆراوجۆرەکان کۆبوونەوەو چاوپێکەوتنیان بۆ ڕێکئەخرێت.
ک ن ک بۆ ڕزگارکردنی عەفرین تێکۆشانی بەهێز ئەکات.هەروەها سەبارەت بە داگیرکاریی دەولەتی تورکیا لە باشووری کوردستان، ک ن ک خەباتێکی بەهێزتر بەڕێوە ئەبات.لەسەر پرسی ژن، پێکهاتەو باوەڕە جیاوازەکانی کوردستان، لە ڕووی سیاسی، دیموکراتیزەکردن و پرسەکانی کۆمەڵگە هەوڵ و تێکۆشانی خۆی چڕتر ئەکاتەوە.بۆ پاراستن و خاوەندارێتی لە پێکهاتە ئیتنیەکانی کوردستان وەک ئاسوری و عەرەب و ئەوانی تر، درێژە بە کارو خەبات ئەدات.
ک ن ک گرنگییەکی تایبەت بە دەزگاو ڕێکخراوە جیهانییەکانی وەک نەتەوە یەکگرتووەکان، کۆنسەی ئەوروپا، پەرلەمان ئەوروپاو دەزگا هاوشێوەکان ئەدات و بە شێوەیەکی سیستەماتیک لە گەڵیاندا لە پەیوەندیدا ئەبێت.کۆنفرانسی نێونەتەوەیی تایبەت بە پرسی کورد لە پەرلەمانی ئەوروپاو و تانی جۆراو جۆر ڕێکئەخات.، بە تایبەتیش لەسەر دۆخی ڕۆژاوا و پرسەکانی ئەو پارچەیە، هەتاکو سیستەمی ڕۆژاوا بە ڕەسمی بناسرێت، کۆنفرانس و سیمیناری تایبەت بەڕێوەئەبات.
ک ن ک لە بیست ساڵەی دەستگیرکردنی سەرۆکی کەجەکە، بەڕیز عەبدو ئۆجەلان، کۆڕو سیمینار و چالاکی هەمەچەشنە ڕێکئەخات.سەرەتا بە بەشداریی و ئامادەبوونی نوێنەرانی نەتەوەیی و نیشتیمانی، دوای ئەوەش بە بەشداری و ئامادەبوونی ناودارانی جیهانی.
#28-10-2018#