کێشە شیعرییەکان لای سالمی شاعیر
نووسینی: م. #هاوڕێ محەمەد ئەمین#
تەواوی ئەو کێشانەی سالم شیعری پێ نوسیون
1- ڕەمەلی هەشتی مەحزوف (62 پارجە شیعر)
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
هەر سەحەر دێنێتە یادم کۆیێ تۆ مڵکی خەتا
نەفحەها دیت نی لە موشکین زوڵفی تۆ بادی صەبا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
2- هەزەجی هەشتی تەواو (87 پارچە شیعر)
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
دەزانی باغی بەختی ئەهلی دڵ بۆ قەت ثەمەر ناکا
فەلەک هەرگیز مورادی مەردومی صاحێب هونەر نادا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
3- هەزەجی شەشی مەحزوف (42 پارچە شیعر)
مفاعیلن مفاعیلن فعولن
لە زاری دڵ ئەگەر تیرت خەبەر دا
دەدەی دەستی نیگارینت بەسەردا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
4- ڕەمەلی هەشتی مەخبوونی مەحزوف (29 پارچە شیعر)
فاعلاتن فَعُلاتن فَعُلاتن فعولن
مایلە وەک سەری زوڵفت سەری من بۆ بەری پا
بە جەفا مەیخەرەلا سا صەنەما توبی خودا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
5- ڕەمەلی شەشی مەحزووف (8 پارچە شیعر)
فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
بێتە خەو هەر شەو تەبیبم یا ئیلاه
بێ بە قەد ڕۆژی قیامەت طوولی شەو
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
6- ڕەمەلی شەشی مەقسور 2 شیعر
فاعلاتن فاعلاتن فاعلان
قامەتت سەروی ڕەوانە بە حوسەین
عاریضت باخی جینانە بە حوسەین
ترک چشمت کار جادو کردە است
تکیە بر شمشیرا ابرو کردە است
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
7- ڕەمەلی شەشی مەخبونی مەحزووف 8 پارچە شیعر
فاعلاتن فعلاتن فعُلان
گەر موقیمی ٭سنە٭بێ ئەسپی عەرەب
عاقیبەت ئاوی ئەوێ حیزی ئەکا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
8- موزاریعی هەشتی ئەخرەب 5پارچە شیعر
مفعول فاع لاتن مفعول فاع لاتن
پڕ چنینی زوڵف و پەرچەم نەقشن لە ڕووی یارا
وەک میللەتی مەجوسی هەر دێن بە دەوری شارا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
9- هەزەجی هەشتی ئەخرەب 7 پارچە شیعر
مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن
ئاشوفتە کەناری گرت گێسوو بە ڕوخی یارا
ئارێ نییە حەددی مار ڕابورێ بەسەر نارا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
10- هەزەجی هەشتی ئەخرەبی مەکفوفی مەحزووف 18 شیعر
مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
پێم خۆشە کە عومرم بە جەفا صەرفی غەمت بێ
بەو شەرطە کە مایەی ضەرەرم ماچی دەمت بێ
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
11- بەسیتی هەشتی مەتوی 1 شیعر
مفتعلن فاعلن مفتعلن ماعلن
شەهدی لەبی لەعلی یار قیمەتی شەکەر شکا
دیدەیی مەستی نواند ساغەری عەبهەر شکا
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
12- ڕەمەلی هەشتی مەخبونی مەقسور 19 شیعر
فاعلاتن فُعُلاتن فُعُلاتن فعُلان
دوودی ئاهی سەحەرم ڕووی فەلەکی کردە کەباب
بە قەرارێ تەمی بەست ماه و خۆری خستە حیجاب
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
13- خەفیفی شەشی مەخبونی ئەسلەمی موسەبەغ 3 شیعر
فاعلاتن مفاع لن فع لان
خاڵە بیستوتە موئمینی جافان
کە لەطەبعی کەسێکە وەک حەسسان؟
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
14- بەسیتی هەشتی مەتوی موززال 1 شیعر
مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلان
ئابی حەیاتی منە بۆسەیی لێوی حەبیب
حاڵی مەماتی منە دیدەنی ڕوویی ڕەقیب
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
15- هەزەجی شەشی مەقسور 17 شیعر
مفاعیلن مفاعیلن فعولان
لە ڕووی تیری موژەی خوێنڕێژی مەحبوب
سەراسەر موڵکی دڵ پڕبوو لە ئاشووب
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
16- هەزەجی هەشتی موسەبەغ 5 شیعر
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلان
موحیطی عاریضی دلبەر لەسەردا زوڵفی پڕچین هات
بە دەوری باغی گوڵ دا تەرزی سونبول مەحضی پەرژین هات
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
17- ڕەمەلی هەشتی مەقسور 23 شیعر
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلان
دەست و بردی دڵبەری ئێستە لە غەمزەو ڕووتە ڕاست
مەنصەبی شەمیرداری بۆ کەچی ئەبرووتە ڕاست
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
18- ڕەمەلی شەشی مەخبونی ئەسلەم 1 شیعر
فاعلاتن فَعُلاتن فع لن
ڕاستە ئەی زوڵف سیەه مارانی
حادیثی گەنجی ڕوخی یارانی؟
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
19- خەفیفی شەشی مەخبونی مەقسور 2شیعر
فاعلاتن مفاع لن فعُلان
دڵە خەڵوەت سەرایی حەزرەتی دوست
[دیدە آینەدار طلعت دوست)
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
20- هەزەجی شەشی ئەخرەبی مەقبوزی مەقسور 1شیعر
مفعول مفاعلن فعولان
هەر دیدەنی تۆیە دڵ بکا شاد
(رویت همە ساله لالەگون باد)
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
21- موزاریعی هەشتی ئەحرەبی مەکفوفی مەقسور 5شیعر
مفعول فاع لات مفاعیل فاع لان
چامەکەی سالم +
ئەییامی عیدو عەهدی گوڵەو موسیمی بەهار
(ساقی بە ڕوی یار ببین و می بیار)
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
22- ڕەمەلی شەشی مەقسور 2شیعر
فاعلاتن فالاتن فعلان
یادی ئەبرۆو زوڵف و موژگانی یار
زەحی تیرە، ضەربی تیغەو زەهری مار
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
23- ڕەجەزی هەشتی مەتوی مەخبون 4 شیعر
مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن
ویردی زوبان وفیکری دڵ شەرحی فیراقە سەربەسەر
هەڵدەقوڵێ لە عەینی چاوخوێنی جگەر شەمەر شەمەر
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
شیعرە فارسیەکانی
1- هەزەجی هەشتی ئەخرەبی مەکفوفی مەقسور 1 شیعر
مفعول مفاعیل مفاعیل فعولان
تا مشک سیەه بر سر گل چتر برا نداخت
بر طلعتت مەش ز خجالت سپرانداخت
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
2- هەزەجی هەشتی تەواو 4 شیعر
مفاعیلن مفاعیلن مفعیلان مفاعیلن
نگنجید در خیال کس قیاس طول گیسویت
بە آخر کر ڕساند عمر من تعریف بیل مویت
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
3- هەزەجی شەشی مەحزوف 1 شیعر
مفاعیلن مفاعیلن فعولن
چنین صورت تو داری چین ندارد
دریغا ڕخصت ماچین ندارد
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
4- ڕەمەلی هەشتی مەخبونی مەحزوف 2شیعر
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
شانە تا عنبر زولف تو بە ڕخسار کشد
بر سر مهر در خشنده شب تار کشد
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
5- هەزەجی هەشتی موسەبەغ 1 شیعر
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلان
بیا دل از پریشانی بەرلف دلبرا ندازیم
مسلمان خانەزادی ڕا بە دەست کافر اندازیم
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
6- ڕەمەلی هەشتی مەخبونی ئەسلەم 3شیعر
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فع لن
دل ڕوا نیست زمهر بە ستم بردارم
بەچە دلبر بدهم چون ز تو دل بردارم
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
7- ڕەمەلی شەشی مەحزوف 1شیعر
فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
تا سرشک از دیدەگان افشاندە ام
ارغوان بر زعفران افشاندە ام
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
8- خەفیفی شەشی مەخبونی ئەسلەم 1 شیعر
فاعلاتن مفاع لن فع لن
باز لیلی ز خیمە بیرون شد
بند ببرید و عقل مجنون شد
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
9- هەزەجی هەشتی مەکفوفی مەحزوف 1شیعر
مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
پروانە صفت دل به هوای تو پریدە
پر سوختە بر شمع جمالت نرسیدە
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
10- هەزەجی شەشی ئەخرەبی مەقبوزی مەحزوف 1 شیعر
مفعول مفاعلن فعولان
ئەی پیرهن نقاب عفت
ای مشرق آفتاب عصمت
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
11-موتەقاریبی هەشتی مەحزوف 1شیعر
فعولن فعولن فعولن فعل
دگر دشنه دهر خونریز شد
زمین و زمان فتنە انگیر شد
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
12- ڕەمەلی هەشتی مەخبونی مەحزوف 1شیعر
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعولن
دوش در صفحە دل نقش خیال تو زدم
تادم صبح دم از مهر جمال تو زدم
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
13
کۆتا کێش کە لە پەراوێزی دیوانی ٭سالم٭دا نوسراوە کێشەکەمان بۆ ساغ نەبۆتەوە
خوش بود بهار در کنار کشت
حور ۆش بتی چهره چون بهشت
مشک بو نەبید میشک ڕیز بید
بادە خوش گوار و سادە خوش سروشت
بەڵام ئەم کێشە کێشی
(فاعلن فعل، فاعلن فعل) ه
لە بەحری
متدارک مثمن مخبون مقطوع
فارس دەڵێن ئەم کێشە شیعرییە پێش (سیمین بێهبەهانی) کەم و دەگمەن بووە
واتە یەکێک نیە لەو کێشانەی سیمین بێبەهانی دایهێنابێ
ئەوەش نموونەی بەیتێک شیعری
(سیمین بێهبەهانی) لەسەر ئەم وەزنە:
خارهای زشت خارهای پیر
چون خطوط هێچ ڕستە در کویر
کێشەکە دەبێ ئاوا بخوێندرێتەوە:
فاعیلون فەعەل فاعیلون فەعەل
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
تەنها ئەو شیعرەی نەبێ کە لە دیوانەکەیدا ئاماژەی پێدراوە
کە کێشی شیعریەکەی
ڕەمەلی هەشتی ئەسلەمە
کاریە دەردم لە دڵدا داد هەی بێدادی
کوا حەکیمی نەبضی من فەریاد هەی فەریادی
بەڵام ئەو شیعرە کێشەکەی بەو جۆرە نیە کە ئاماژەی پێ دراوە