کۆمەڵگای دیموکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان(کۆدار) بە دروشمی بە ڕۆحی شۆڕشگێڕی گەڵان، کۆمەڵگا بەڕێکخستن بکەین و کوردستان ڕزگار بکەین لە8، 7و9ی گوڵانی 2020دا لە چیا ئازادەکانی کوردستان کۆنگرەی سێیەمی پێکهێنا. بە هەڵبژاردنی لیژنەی بەڕێوەبەری کۆنگرە و ڕێزگرتن بۆ بیرەوەری شەهیدانی شۆڕش؛ کۆنگرە دەستی پێکرد. لە دوای ئەوەی کە لە لایەن لیژنەی کۆنگرەوە بەشدارانی کۆنگرە سڵاو کران، هاوسەرۆکی کۆدار فواد بێریتان وتاری سەرەتای پێشکەش کرد. فواد بێریتان وەها دەستی بە وتارەکەی کرد: لە سەرەتادا سڵاوی خۆمان ئاراستەی بونیادنەری ژیانی ئازاد ڕێبەر ئاپۆ کە لە ئیمرالی خۆڕاگری دەکات، هەموو هەڤاڵانمان کە لە چیاکانی کوردستان تێکۆشان دەکەن، گەلی نیشتمان پەروەرمان و تەواوی شۆڕشگێڕان و دیموکراسیخوازان کە لە زیندانەکان خۆڕاگری دەکەن؛ دەکەین.
هاوسەرۆکی کۆدار فواد بێریتان لە درێژەی وتارەکەیدا بەمشێوەیە سەرنجی ڕاکێشا سەر هێندێک بابەتان: ئێمە ئەمڕۆکە لێرە کۆبوونەوەی مێژووی پێکدێنین. وەڵامێکی مەزن دەدرێت بە دۆست و دوژمنیش. ئێمە کۆنگرەکەمان لە قۆناغێک دا کە نیشتمانەکەمان لە هەر لایەکەوە داگیر دەکرێت، زەخت و گوشارەکان تێیدا زیاد دەبێت، ئازادی لە دەستمان دەستێندرێت، بن پێکردنی مافی مرۆڤان بێ سنوور بووە و لە دۆخێکدا کە ڕۆژانە ژنان قەتڵ دەکرێن، پێکهێنا. هەر کە دەچێت هەژاری و گەندەڵی قووڵ تر دەبێت. توندوتیژی و قڕکردن لەسەر ژنان ڕووی لە زۆربوون کردووە. گەنجان دەستبەسەر دەکرێن و دەخرێنە نێو گرتووخانەکان و لە شەقامەکان دا لە سێدارە دەدرێن. لە سەدەی 21دا گەلی کورد بە نەبوو لە قەڵەم دەدرێت. کێشە کۆمەڵایەتییەکان ئیدی وەردەچەرخێنە سەر تەنگەژە، ئابووری وڵاتان هاتۆتە ئاستی لەناوچوون بەڵام، ئێمە جارێکیتر دەڵێین کە ئێمە نیشانی هەرکەس دەدەین کە ئەو زیهنییەت و سیاسەتە قڕکەرە کە بەسەر گەل دا دەسەپێندرێت، چارەنووس نییە. لە بنەمادا بەڵێنی ئازادی، دیموکراسی و یەکسانیمان کە بە گەلەکەمان دابوو، دووپات دەکەینەوە؛ بە بڕیاردارییەکی گرنگ کە لە کۆنگرەکەمان پێی بگەین و بە گوێرەی ئەوە بە پیلانسازییەک کە لە ئەنجامی کۆنگرەکەمان دەرکەوێت، وڵامی پێویست بە دۆست و دوژمن دەدەین.
راپۆڕتی کار و خەباتێک کە لە لایەن هاوسەرۆکانی کۆدارەوە ئامادە کرابوو، لە دوای وتاری سەرەتاییەوە خوێندرایەوە. لە دوای خوێندنی ڕاپۆڕتەکەش هەڵسەنگاندن سەبارەت بە پێشکەوتنە سیاسی و لەشکەرییەکان کرا و لەم هەڵسەنگاندنانەدا ئاماژە بەم مژارانە کرا: لە هەل ومەرجی ناوچەکەدا کە وەرچەرخێنراوەتە سەر ناوەندی شەڕی جیهانی سێیەمین کە سیستەمی نیۆلیبەراڵیزم لە ناوچەکە و جیهان دا لەگەڵ خۆی شەپۆلێکی نوێی داگیرکاری دەستپێکردووە، شاهیدی پێشکەوتنی هەمەلایەنە و خێرا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دا دەبین. هەل ومەرجی ئێستا لە زۆر لایەنەوە وەکوو هەل ومەرجی شەڕی جیهانی یەکەمینە. لەو هەل ومەرجانەدا سیستەمی جیهانی هەوڵیدەدا لە دژی سیستەمی ئیمپڕاتۆرییان، سیستەمی دەوڵەت-نەتەوە پێشخات. بەڵام، لە ڕۆژگاری ئەمڕۆمان دا سیستەمی جیهانی، ئەو سیستەمەی دەوڵەت-نەتەوە کە بۆخۆی ئاوای کردووە لە پێش بەرژەوەندییەکانی وەکوو ئاستەنگییەک دەبینێت. لەم سۆنگەشەوە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە بۆتە گۆڕستانی پڕۆژەکانی ڕۆژئاوا و هێشتاش لە نێو خۆڕاگرییەک دایە، جارێکیتر لە لایەن ئەو سیستمەوە کەوتۆتە نێو قەیران و ئاڵۆزی.
شەڕگەلێک کە ڕوودەدەن وەک ئەوەی کە لە ناوچە دەدیترێن، لە ئێرانیش بە هەر واتایەکییەوە بۆتە هۆی هەڵوەشاندنەوە. ئەو نەتەوەپەرەستانە، ئایین پەرەستانە و ڕەگەزپەرەستانەی لە جیهان و ناوچەکە پێشدەخرێن و پرۆپاگەندایان لەسەر دەکرێت، لەگەڵ ڕاستی گەلی ئێران تەبا نییە، لە لایەن کۆمەڵگاکانەوە پەسەند ناکرێت و بۆ ئەمەشە کە هەڵدەوەشێن. لە ڕاستیدا ڕێگایەکی تاقانە هەیە کە بۆ گەلانی ئێران دەبێتە هێمای ژیانێکی بێ دەوڵەت-نەتەوە و ڕووناکی، هیوا، ئازادی، یەکسانی و دیموکراسی پێشدەخات، ئەویش پرۆژەی نەتەوەی دیموکراتیکە.
لە ڕۆژی دویەمینی کۆنگرەدا ئەنجامی کار و خەباتی سێ ساڵان، خەباتی ئاواکردنی کۆمەڵگا و دۆخی کۆمەیتەکان هەڵسەنگێندران. لە ئەنجامی هەڵسەنگاندن گەلێک کە لەم چوارچێوەیەدا کران، ڕا و بۆچونی بەمشێوەیە دەرکەوتن:
لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران ڕێگای تاقانە سیستەمی دیموکراتیک و کۆنفێدڕاڵە
ئێران ناوەندێکی ڕەنگینی گەلانە. ئەو سیستەمەی ئێستا لە بواری سیاسی، کۆمەڵایەتی، ژینگەپارێزی و ئازادی ڕەگەزییەوە هەموو کۆمەڵگای خستۆتە نێو زەخت و گوشارەوە. بڕوای هەر کۆمەڵگایەک، بنگەی جیهانی بژۆنی(مەعنەوی) ئەو کۆمەڵگایە ئاوادەکات. ڕژێمی ئێران بڕوا و ئایین و زمان و کلتووری کۆمەڵگا بەردەوام وەکوو ئامرازێک بۆ ڕەوایەت بەخشین بە دەسەڵاتداری سیاسی خۆی بەکار دێنێت. ئێمە بە تێکۆشانێک کە بەڕێوەی دەبەین، بە بوها نوێیەکانی کۆمەڵگا کە سەرلەنوێ ئاوا دەکرێنەوە دەبین بە ئاواکەری کۆمەڵگایەکی ئازاد. پێشخستنی کۆمەڵگایەکی دیموکراتیک پێش هەر شتێک بە ئاواکردنی سیستەمی ڕێوەبەری خۆسەرەوە مومکین دەبێت. بۆ ئەوەی کۆمەڵگاکان بتوانن بۆخۆیان خۆیان بەڕێوەببەن پێویستە پەیوەندییان لەگەڵ حیزبە یەکسان و دیموکراتیکەکان، ڕێکخستن و ڕێکخراوە مەدەنییەکان بە بنەما وەربگیردرێن و پێشخستن و گەورەکردنی تێکۆشان لەسەر بنەمای یەکێتی هێزی هاوبەش، مەرجە. لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران ڕێگای تاقانە، سیستەمی کۆنفێدڕاڵی دیموکراتیکە کە سیستەمی دەوڵەت-نەتەوە تێپەڕ دەکات و بۆ تەواوی کۆمەڵگاکان ژیانێکی ئەلتەرناتیڤ پێشکەش دەکات. لەم سۆنگەیەوە پێویستە لە سەرجەم گۆڕەپانەکانی خەباتی کۆمەڵایەتی دا خەباتی پاراستنی گەوهەریمان بە شێوەیەکی بەهێزتر بەڕێوەببەین. ئەگەر خۆسەری دیموکراتیک لە ئێران پێشکەوێت نەتەنیا گەلی کورد هەروەها گەلانی بەلوچ، عەڕەب، تورکمەن، فارس و ئازەر و هەموو ئەندام و پێکهاتەکانی کۆمەڵگا بە بوها گەوهەرییەکانیانەوە لە دەوری یەکدی کۆدەکاتەوە و دەیانگەیێنێتە ماف و ئازادی بنگەییان.
رژێمی ئێران گۆڕەپانی ئابووری وەرچەرخاندۆتە سەر دەرگای بەرژەوەندییەکانی
بابەتێکی گرنگیتر کە لە کۆنگرەدا وتووێژی لەسەر کرا بابەتی #کۆڵبەر#ان بوو کە برینی ساڕێژ نەکراوی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە. لە کۆنگرەدا سەبارەت بە کۆڵبەران ئەم هەڵسەنگاندنانە کران: ڕژێمی ئێران گۆڕەپانی ئابووری بە داگیرکاری و تاڵان کردۆتە دەرگای بەرژەوەندییەکانی. لەگەڵ بێکارییەک کە ڕۆژانە ڕوو لە زۆربوون دەکات، ژمارەی کەسانێک کە دەرەتانی ژیانیان لاواز و فەقیر و هەژار دەبن، زۆرتر دەبێت. وەک ئەوەی بێ هەڵوێست مانەوەی ڕژێمی ئێران لە بەرامبەر بەم دۆخە تێرکەر نەبێت، بە خاوەن ڕیکۆڕد بوونی لە بابەتی گەندەڵیدا، وەکوو نەخۆشییەک بڵاوبوونەوەی خۆی لەسەر کۆمەڵگا بەردەوام دەکات. گەلێک کە بە هۆی سیاسەتەکانی ڕژێم هەر ڕۆژ بەرەو کارەسات دەچێت، بۆ ئەوەی درێژە بە ژیانی بدات ڕوو لە هەر ڕێگایەک دەکات. لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ڕووی ناچارییەوە سەرەڕای هەموو زۆر و زەحمەتییەک ڕوو لە سنوورەکان دەکەن و بۆ ئەوەی بتوانن پارویەک نان ببەنەوە ماڵەکانیان کۆڵبەری دەکەن. سەرەتا کۆڵبەران و دواتر تەواوی گەلانی ئێران بوونە قوربانی هەڵەکانی ڕژێم. بۆ پێشخستنی ئابووری کۆمیناڵ یاخود کۆمەڵگایەک لە دژی ئەو سیاسەتە نیۆلیبرالیستییانە پێویستە خۆمان لە هەموو گۆڕەپانەکانی کۆمەڵگادا بەرێکخستن و پەروەردە بکەین.
لە کۆنگرەدا دۆخی گیراوانی سیاسی لە ئێران و ڕۆژهەڵاتی کوردستانیش بووە بابەتی هەڵسەنگاندن. بە گرینگییەکەوە کە ئەوان بە کلتووری خۆڕاگری خۆیان بەرەی تێکۆشانیان پاراستووە وەها گووترا: بە ڕۆحێکی کۆلەکتیڤ و ڕۆحی یەکگرتوویی کۆمەڵایەتییەوە پێویستە هەموو لایەنەکانی کۆمەڵگا بە زانابوونێکی بەرزی بەرپرسیارێتی خاوەندارێتی لە گیراوانی سیاسی و بنەماڵەکانیان بکرێت.
رۆژی ژینگەپارێزی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران
لە کۆنگرەدا شەریف باجوەر و هاوڕێیانی کە گیانیان بۆ پاراستنی ژینگە فیداکرد، ڕەنجدەرانی تەندروستی کە بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆنا ژیانیان لەدەست دا و کەسانێک کە لە سەرهەڵدانی مانگی خەزەڵوەر گیانیان لە دەستدا، وەکوو قارەمانانی گەل پێناسە کران و بەم شێوەیە باسیان لێکرا: قەتڵ کردن، گرتن و ئەشکەنجە کردنی بەسەدان کەسان کە لە ڕاپەڕینەکانی مانگی خەزەڵوەردا پێکهاتن، تووڕەیی گەلی چەند بەرابەر زیاتر کرد. لە بەرامبەر کردەوەکانی ڕژێم کە کۆمەڵگای بە ڕێگەی برسیبوونەوە خستۆتە ژێر دەستی خۆی، مێلیتاریزەیان دەکات و لە ڕەوشتی کۆمەڵگا دووریان دەخاتەوە و لە بەرامبەر زۆربوونی گەندەڵی و دزی هەرکە دەچێت لە نێو مۆرەکانی ڕژێم دا پەرە دەستێنێت، گەل هاتە سەر شەقامەکان و سەرهەڵدانی کرد. یەکێتی کۆمەڵگا کە لە نێوان گەلانی ئێران دا هەیە، شایانی ڕێزە.
لە قۆناغی ڤایرۆسی کۆرۆنادا دەوڵەت کۆمەڵگای ڕادەستی مردن کرد. سەرەڕای ئەم هەڵوێستەی دەوڵەت دیسانەوە کادیرانی تەندروستی بوون بە فیداییانی جل سپی گەل، بە شەو و ڕۆژان لە گیانیان مایەیان دانا و بۆ جێگیرکردنی تەندروستی کۆمەڵگا کاریان کرد. هەروەها تێکۆشانی پاراستنی ژینگە لە لایەن گەلی نیشتمان پەروەرەوە لە بەرامبەر بە سیاسەتە لەناوبەرەکانی ڕژێمی ئێران بە تایبەت سووتاندن و لەناوبردنی سروشتی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، زۆر بوهادارە. ڕاستییەکی گەلەکەمان کە لەم ڕێگایەدا قوربانی داوە، هەیە. لەم سۆنگەیەشەوە کۆنگرەکەمان 3ی خەرمانان کە ڕێکەوتی شەهادەتی شەریف باجوەر و هاوڕێیانییەتی، بۆ وەبیرهێنانەوەی بیرەوەری ئەوان وەکوو'رۆژی ژینگەپارێزی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران' پەسەند دەکات.
لە کۆنگرەدا بۆ پێشخستن و بەرفراوان کردنی کار و خەبات کۆمیتەکان هەڵسەنگێندران. بە دیارکردنی ڕێگا و ڕێبازانەوە سەبارەت بە قۆناغی نوێی کار و خەباتیش پیلانسازی نوێ کرا و بڕیاری نوێ گیران.
گوڵان فەهیم و فواد بێریتان وەکوو هاوسەرۆکانی کۆدار هەڵبژێردران
بە گوێرەی ئەنجام گەلێک کە لە سەندوقەکانی هەڵبژاردن دەرکەوتن، فواد بێریتان و گوڵان فەهیم وەکوو هاوسەرۆکانی نوێی کۆدار هەڵبژێردران. لە کۆنگرەی سێیەمین دا فواد بێریتان دیسانەوە وەکوو هاوسەرۆک هەڵبژێردرا و زیلان تانیا کە دوو خول هاوسەرۆکی کۆدار بوو، ئەرکەکەی سپارد بە گوڵان فەهیم کە نوێ هەڵبژێردرابوو.
کۆنسەی ڕێوەبەری نوێی کۆدار هەڵبژێردرا
لە دوای ئەوەی کە هاوسەرۆک هەڵبژێردران، لیستێک کە هاوسەرۆکەکان بۆ کۆنسەی ڕێوەبەری ئامادەیان کردبوو، بۆ دەنگدان پێشکەشی ئەندامانی کۆنگرە کرا. 18 کەس کە لە کۆنگرەدا لە لایەن ئەندامانی کۆنگرەوە بەدەنگی هەرە زۆر هەڵبژێردران، بوون بە کۆنسەی ڕێوەبەری نوێی کۆدار.
ئەوانەی کە هەوڵیان دا هەبوونمان لەناو ببەن، ئەمڕۆکە بۆخۆیان ڕووبەڕووی لەناوچوونن
هاوسەرۆکی نوێی کۆدار گوڵان فەهیم لەدوای تەواو بوونی هەڵبژاردنەکان وتاری کۆتایی کۆنگرەی پێشکەش کرد. فەهیم بە سڵاو کردنی کۆنگرە و هیوای سەرکەوتن بۆ ڕێوەبەریگەلێک کە نوێ هەڵبژێردران بەمشێوەیە دوا: کوردانی هەر چوار بەشی کوردستان لە هەر قوژبنێکی جیهان لەنێو خۆڕاگرییەک دان. کۆدار خاوەن میراتێکی زۆر قووڵی مێژووی تێکۆشانە. ڕۆژهەڵاتی کوردستان کە سەرەتا لە کوردستان دایانبڕی ئەمڕۆکە خۆڕاگری سەدە بەردەوام دەکات. کۆدار سەرەتاش بوو و لەوە بەدواوەش دەبێتە دەنگی هەموو کوردانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە سەراسەری جیهان و هەموو بندەستان. ئەوانەی کە هەوڵیان دا هەبوون، زمان و کلتوورمان قەدەغە و لەناوببەن، ئەمڕۆکە بۆخۆیان ڕووبەڕووی لەناوچوونن.
گوڵان فەهیم لە کۆتایی قسەکانیدا وتی: بەو هێزە کە لەکۆنگرە گرتمان و بە خاوەندارێتی کردن لەو ئەرک و ڕۆڵەی پێمان دراوە، بە بەرپرسیاریەتییەکانمان، تێکۆشانمان بەرزتر دەکەین. لەسەر ئەو بنەمایەش کۆنگرەکەمان سەرەتا لە ڕێبەر ئاپۆ، هەموو ئەو شەهیدانەی کە بۆ مسۆگەرکردنی سەرکەوتنی ڕێبازەکەمان گیانیان بەخت کرد و بنەماڵەکانیان، لە هەموو ئەو گەنجانەی کە خاوەندارێتی لە خەیاڵی ژیانێکی یەکسان و دیموکراتیک دەکەن پیرۆز دەکەین و جارێکیتر بەڵێنی تێکۆشانمان نوێ دەکەینەوە.
کۆنگرەی سێیەمینی کۆدار کە سێ ڕۆژان بە تێر و تەسەلی تێپەڕبوو، لە دوای وتاری کۆتایی گوڵان فەهیم بە وتنەوەی درووشم بە ئەنجام بوو.[1]