ئێمە کۆمەڵێک لە هونەرمەند و ئەدیب و ڕوناکبیرو وەرزشکار و چالاکەوانانی مەدەنی خاوەن ئەزموونی کوردستانین، گەلەکەمان خۆمان و ڕۆڵ و پێگەمان دەناسێت، بڕیارمان داوە لەمەودوا لە بەرامبەر دۆخی ململانێی سیاسی نەخوازراو و دۆخی ناجێگیری خراپی ئابووری و پەیوەندی خراپی نێوان هێزە سیاسیەکان و پرۆسەی دیموکراسی و ئەزموونی حوکمڕانی هەرێم ڕاشکاوانەتر بەدەنگ بێین، سەبارەت بە پرۆژەی وەبەرهێنانی کلتوری و هونەری و ڕوناکبیریش کە کۆڵەکە و ناسنامەی بنەڕەتی نەتەوەیی شارستانیمانە، خاڵ بخەینە سەر پیت و چی تر ڕێگە نەدەین کارەکان لەم بوارەدا بەم جۆرەی ئێستا بە شێوەیەکی سەرپێیی و ڕۆژانە ڕایی بکرێن.
ئێمەش وەک هاووڵاتی و نیشتمان پەروەر لە هەمان کاتدا وەک هونەرمەند و وەرزشکار و ئەدیب و ڕوناکبیر، لە بوارەکانی گشتی و هونەری و وەرزشی و ڕوناکبیریدا داخوازیمان هەیە و خۆمان بە لێپرسراو دەزانین و هەوڵدەدەین ڕۆڵمان لە کۆتایی هێنان بەم دۆخە و پێنانە ناو دۆخیکی پڕ ئومێدتر و شایستە بە گەلەکەمان دیاری و کاریگەر بێت.
یەکەم : سەبارەت بە دۆخی گشتی و سیاسی و ئابووری و ئەزموونی حوکمڕانی کوردستان.
هاووڵاتیانی خۆشەویستی کوردستان..
هێز و لایەنە سیاسیەکان..
رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی..
هونەرمەندان و ئەدیبان و ڕوناکبیران و وەرزشکارانی خاوە ن هەڵوێست..
هەر وەک دەزانین و لەبەرچاوی هەمووانە، ئەم دۆخە نەخوازراوەی هاوڵاتیان و ئەزموونی گەلەکەمانی تێکەوتووە، بۆتە سەرچاوەی ئازار چەشتن و نائو مێد بوونی بەشێکی بەرچاوی ڕۆڵەکانی گەلی هەرێمەکە و قەوارەی سیاسی هەرێمیش، کە بەرەی ڕەنجی دەیان ساڵ تێکۆشان و خەباتی سەختی خوێناویمانە، خستۆتە بەردەم هەڕەشەی لەقاڵبدان و تەنانەت لەناوچوونی جددیەوە.
خراپ بەڕێوەبردنی دەسەڵات و گەندەڵی و بەهەدەردانی سامانی گشتی و نەبوونی سەروەری یاسا و ناعەدالەتی و درێژە کێشانی ناکۆکیە حیزبییە تەقلیدییە نانیشتمانیەکان و پاشماوەکانی دابەش بوونی هەرێم و لاوازی دام و دەزگا نیشتمانییەکان، لاوازی ئیرادەی چاکسازی و بە دامەزراوەیی کردنی دەسەڵات، بەسەر یەکەوە کارێکیان کردووە پێگەی هەرێم و گەلەکەی بەرامبەر ناوەند و دوژمنانی دوور و نزیک لاواز ببێت و ئاسۆی چارەسەری کێشە و قەیرانەکان لێڵ بنوێنن.
هەموو ئەمەش هەروا لە خۆڕا سەری هەڵنەداوە و نەهاتۆتە کایەوە، بەڵکو بە پلەی یەکەم لە کۆمەڵێ هۆکار و واقیعێکی کوردستانی نەخوازراوی کەڵەکە بووی چەند ساڵەوە سەرچاوەی گرتووە. هەر ئەمەش لێپرسراوی گەورە دەخاتە ئەستۆی حیزب و نوخبە حوکمڕانەکان بۆ کۆتایی هێنان بەم دۆخە و درێژە پێنەدانی. هەروەها داوا لە هەموو چین و توێژەکان دەکات چی تر بێدەنگی هەڵنەبژێرن و هەموو شێوازێکی مەدەنی بگرنە بەر، لە پێناو بەدیهێنانی خواستی چاکسازی و دووبارە بیناکردنەوەی دامەزراوەکان و بەدیهێنانی حوکمڕانیەکی باش و هەرێمێکی یەکگرتوو، گەلێکی بەختەوەر و، هونەر و ئەدەب و وەرزشێکی تەندروست و داهاتوویەکی گەشە کردوودا.
هەر لەم چوارچێوەشدا ئێمەش دەنگی خۆمان لەجاران زیاتر و بەرزتر و ڕێکخراوتر دەخەینە پاڵ هەموو دەنگە ناڕازیە نیشتمان پەروەر و چاکسازیخواز و عەدالەتخوازەکانی وڵات و بە پێداگریەکی تەواوەوە سەبارەت بە دۆخە گشتیە سیاسی و ئابووری و نیشتمانیەکە جەخت لەسەر ئەم خاڵانەی خوارەوە دەکەینەوە :
1 ڕاگەیاندنی نەخشە ڕێگایەکی چاکسازیی نیشتمانیی و کۆتایی هێنان به و گەندەڵیە گەورەیەی هەڕەشە لە ئێستا و داهاتوومان دەکات، کە لە هەندێ بواردا گەیشتۆتە دۆخی تاڵان و هەموو سنوورێکی تێپەڕاندووە کۆتا کردنی دەستی حیزب و ئه و لێپرسراوە گەندەڵانەی زۆر ویژدان مردوانە سامانی گشتی وەک موڵکی تاکە کەسی سەیر دەکەن و ڕێگرن لەوەی سەرجەم داهاتەکان بگەڕێنەوە خەزێنەی گشتی و بەوەش دۆخی مووچەخۆران و ئابووری کوردستان بەره و باشی بڕواو ناچاری ئه و هەموو ملکەچیەش بۆ بەغدا نەبین ئێمە ڕایدەگەیەنین چاوپۆشی لە گەندەڵی و گەندەڵکاران هەموو سنوورێکی تێپەڕاندووە و چی تر قابیلی قبوڵکردن نین.
2 هەوڵدان بۆ ڕێکەوتنێکی چوارچێوەدار و درێژماوە لەگەڵ بەغدا لە چوارچێوەی دەستووردا.
3 ڕاگەیاندنی نەخشەڕێگایەکی یەک ساڵی بۆ کۆتایی هێنان بە فرە لەشکری و چەکداری حیزبی و یەکگرتنەوە و دووبارە ڕێکخستنەوەی سەرجەم هێزەکان و بە دامەزراوەیی کردنیان و قەدەغە کردنی کاری حیزبی لە نێوانیاندا.
4 کۆتایی هێنان بە دەستوەردان لە دەستەڵاتی دادوەری و دادگاکان و ڕێزگرتن لە بێلایەنی و سەربەخۆیی و هێنانی دی سەروەری یاسا و حوکمی دامەزراوەکان و کۆتایی هێنان بەم دۆخە دواکەوتووەی ئێستا کە یاسا تەنها بەسەر خەڵکی ئاسایی و بێ پشتا جێ بەجێ دەکرێت.
5 کردنەوەی دەرگای کۆلیژە سەربازیەکان و پێگەیاندنی ئەفسەران و پۆلیس و ئاسایش بۆ هەموو کوڕان و کچانی نیشتمان بە یەک مەرجی یاسایی یەکسان و کۆتایی هێنان بە تەزکیەی حیزبی.
6 کۆتایی هێنان بە پاشماوەی دوو ئیدارەیی پێشوو ڕواڵەتەکانی ناوچەی قۆرغ کراوی حیزبی و پەیوەندی حیزبی بە وڵاتانی دەرودراوسێ و ڕێزگرتن و بەدیهێنانی بەکردەوەیی یەکگرتوویی قەوارەی سیاسی هەرێم.
7 ڕێکەوتن لەسەر ڕەشنووسی دەستووری هەرێم و خستنە ڕاپرسیەوە بۆ پەسەندکردن لە ماوەی (6)مانگ بۆ ساڵێک.
8 شۆڕکردنەوەی دەسەڵاتە پێویستەکان بۆ ئەنجومەنی پارێزگاکان و بەڕێوەبەری گشتی پارێزگاکان وەک بەشێ لە نەهێشتنی ڕۆتین و کارئاسانی بۆ هاووڵاتی و دابەشکردنی لێپرسراوێتی، ئەمەش لەگەڵ یەکگرتنەوەی ئه و دام و دەزگایانەی دەبێت ناوەندی بن لەسەر ئاستی هەرێم لە وێنەی هێزە چەکدارەکان بکرێن بە یەک.
9 کارکردنی تەواو لەسەر ئەوەی #هەولێر# پایتەختی سیاسی و حوکمڕانی هەرێم بێت و کەس تیایدا خاوەن ماڵ و یەکێکی تر میوان نەبیت و ببێتە ڕەمزی یەکگرتوویی هەرێم و سەنتەرێکی سیاسەت کردن و دیبلۆماسیەتی ناوچەکەش.
بە هەمان شێوەش #سلێمانی# بە فەرمی پایتەختی کلتوری و داهێنان و ڕۆشنبیری بێت و لەم ڕووەوە ببێتە سەنتەرێکی گەورەی کۆکردنەوەی وزە و توانا کوردستانیەکان و بەشداری کردنێکی بنەڕەتی لە پرۆسەی نەتەوە سازی و ناساندنی بەرنامە بۆ داڕێژراوی زیاتری هونەر و ئەدەب و کلتوری کورد و گەلی کوردستان بە نێوەندە کلتوری و هونەریەکانی ناوچەکە و جیهان.
دووەم : سەبارەت بە واقیعی ئێستای هونەر و کلتور و ئەدەب و ڕوناکبیری و وەرزش لە هەرێم و داخوازی و چاوەڕوانیەکانمان بە حوکمی ئەوەی دۆخی سیاسی و سروشتی حوکمڕانی ڕەنگدانەوەی بەسەر کۆی ژیان و کایە جۆراوجۆرەکان و کۆمەڵگەدا دەبێت، هونەر و ئەدەب و کلتوری کوردستانیش بەدەر نیە لەمە هەر بۆیە بە داخێکی زۆرەوە، ئەم کایە گرنگ و بنەڕەتیەی ناسنامەی نیشتمانی و نەتەوەسازی و ئاراستەکردنی تاکەکان و کۆمەڵگە و ناسک کردنی ڕۆحیان و جوانترکردنی ساتەکانی ژیانیان و بەشداری لە چاکسازی سیاسی و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی بەدەست پەراوێز کەوتنێکی کوشندەوە دەناڵێنێت. هونەرمەندان و ئەدیبانی کورد و ڕوناکبیرە دڵسۆزەکانی کە ڕۆژگارێک لەژێر سایەی چەکمەی ڕەشی بەعس و سەرکوتکرندا، گڕیان بەردەدایە شەوەزەنگی خۆبەدەستەوەدان و نائومیدی، خەونیان به و ڕۆژەوە دەبینی ڕۆژێ لە ڕۆژان لە سایەی دەسەڵاتێکی نیشتمانیدا، هونەر و ئەدەب و کلتوری نەتەوەکەمان لە چوار چێوەی پرۆژەیەکی خۆبنیاتنانەوەی تاک و کۆمەڵگەی کوردستاندا، بە جۆرێ بگەشێتەوە و خاوەندارێتی لێ بکرێت، کە قەرەبووی دەیان ساڵەی پشت گوێخستن و دوژمنایەتیکردنی ڕژێمە سەرکوتکەرەکان بکاتەوە، بەڵام بە داخەوە ئەوەی لە ئێستادا و لە هەرێم و لە سایەی حکومەتێکی خۆماڵیدا دەیبینین و هەستی پێدەکەین، تەواو پێچەوانەی ئه و خەون و چاوەڕوانیە بوو هەر ئەمەشە لە پشت پاشەکشەی بەرچاوی ئەم کایە گرنگەوە و بۆیە لەم ڕوەشەوە، دۆخەکە گەیشتۆتە ئاستێ هیچی تر چاوەڕوانی و بێ دەنگی هەڵناگرێت.
دەبێ ئیتر گوێ لە هونەرمەندان و ئەدیبان و خەمخۆرانی ڕوناکبیری کوردی بگیرێت و چیتر توانا و ڕۆڵیان نادیدە نەگیرێت و گەلەکەمان لە توانا و بەهرەی ئەمانە بێ بەش نەکرێت بۆ هێنانەدی ئەم خواستەش لە ئێستادا پێ لەسەر ئەم داخوازیانەی خوارەوە دادەگرین :
1- دروستکردنی دەستەیەکی باڵای پاراستن و پەرەپێدانی کولتورو هونەرو ڕوناکبیریی کوردی و کوردستانی.
2- چالاک کردنی بڕیار و یاسا و ڕێنماییەکانی نێو #وەزارەتی ڕۆشنبیری#ی لە بارەی وەبەرهێنانی کولتور کە نمایندەی گەل و حوکمڕانیە و نابێت چیدی کە پاشکۆ و وەزارەتێکی فەرامۆش کراو بێت.
3- تەرخان کردنی بودجەی ساڵانە بۆ وەبەرهێنانی کولتورو هونەرو ڕوناکبیریی، کە لەتوانایدا هەبێت وێڕای دروست کردنی بەرهەمی ناوازە لە فیلم و دراما و بوارەکانی دیکەی هونەر لە ناوخۆدا، ئاستی کوالێتی بەرز بکات و بۆ دەرەوەش هەناردەی بکات.
4- کردنەوەی زیاتری ناوەندی هونەرو چاندنی ڕۆحییەتی کوردی و بایەخدان بە زمان و ئەدەبی کوردی و وەرگێڕان و ڕێکخستنەوەی چالاکی و بۆنە و یاد و فێستیڤاڵەکان.
5- بەرهەمی نووسەر و هونەرمەند و ڕوناکبیران پارێزراو بێت و لە بەرانبەر ماندووبوون و بەرزکردنەوەی ئاستی بژێوی و داهێنان، پاداشت بکرێن.
دوای خستنەڕووی ئەم داواکاریانەش ئه و ڕاستیەش وەبیر هەموو لایەک دێنینەوە کە هونەر بە سروشتی خۆی قابیلی بە حیزبی کردن و سیاسیی کردن نیە.
هونەر لە مرۆڤەوەیه، بۆ مرۆڤ هونەرمەند و ئەدیب و ڕوناکبیر و ناوەندەکانیان، دەزانن چۆن بە شێوازی ئازادانە و ئازایانەی خۆیان خزمەت بە پرسە نیشتمانیەکان بکەن لە پرۆسەی نیشتمان و نەتەوە سیاسیدا بەشدار ببن و ببنە دەسەڵاتێکی تری نیشتمانی مەعنەوی بۆ چاودێری کردن و ڕاستکردنەوە و چاکسازی هزر و وزەیەکیش چاودێری پێناکرێت پاشکۆ بێت.
سەبارەت بە بواری وەرزش کە لە ئێستادا پنتی سەرەکی و قەوارەی گەورەیە لە جیهان و لە ژیانی مرۆڤایەتی دا دەبێت وەرزشی کوردستان بناسێنرێت لە سەر ئاستی ناوخۆیی لە عێراق دا دواتریش لە سەر ئاستی ناوچەیی وەرزش و وەرزشەوانانی کورد بکرێنە ناو و ژمارە و کاری جدییان بۆ بکرێت تا ئەوانیش بتوانن ناو و شۆرەت و ناسنامەی کورد و کوردستان بوون بە جیهاندا پەخش بکەن بۆ ئەمەش دەبێت ئاوڕی جدی لە سێکتەری وەرزش بدرێتەوە، چونکە هاوشان لەگەڵ هونەر وەرزش باڵێکی ژیان و هونەریش باڵەکڵی تری ژیانە کە دەتوانێت بە هۆیانەوە بفڕێت.
لە کۆتایی ئەم بەیاننامەشدا سەرنج بۆ لای ئەم خاڵانەی لای خوارەوە ڕادەکێشین:
1 - هەموو لایەک دڵنیا دەکەینەوە کە ئێمە بەم بەیاننامەیە واز ناهێنین بەڵکو ئەمە ڕاگەیاندنی سەرەتایەکی نوێی کار و فشارمانە لەپێناو چاکەی گشتی و ئێستا و ئایندەی گەلەکەمان.
2 - دژ بە هەموو شێوازێکی توندوتیژی و نامەدەنین لە دەربڕینی هەڵوێست و ناڕەزایەتیدا و جەخت لەسەر مەدەنیبوونیان دەکەینەوە.
3 - چاوەڕوانین حکومەت بەپیر ئەم داواکایانەوە بێت و هاتنە سەر هێڵی گەرمی ئێمە بە جددی و ئیجابی وەربگرێت.
ئێمەش ئامادەین لە نزیکەوە لەگەڵی دابنیشین و زۆرتر قسە لەسەر ئەم بابەتانە بکەین و بگەینە دەرەنجامێکی باش و دڵخۆشکەر.
4 - چاوەڕوانین وەزارەتی ڕۆشنبیری بەشەکەی خۆی بە هەند وەربگرێت و ئێمەش بە ئەندازەی بوونی ئیراده بۆ ڕاستکردنەوەی دۆخەکە ئامادەی هاوکارین.
سەربەرزی بۆ گەلەکەمان و ئایندەی ڕۆشن بۆ قەوارە سیاسیەکەی
سەرکەوتوو بێت خەباتی مەدەنی توێژەکان لە پێناو چاکسازی و دووبارە بینا کردنەوەی سیستم و وڵاتێکی ئاوەدانتر و ئازادتر و پڕ دادپەروەری تر، لەگەڵ وەرزش و ئەدەب و هو نەر و ڕوناکبیریەکی گەشەکردووتر و جیهانی تر.
لە کۆتاییدا داوا لە تەواوی چین و توێژەکانی کۆمەڵگای کوردی دەکەین لە ناوەوە و دەرەوەی کوردستان کە پشتگیری و هاوهەڵوێستی خۆیانمان بۆ دەرببڕن و لەگەڵمان بن تا دەکەین بە ئامانجێک کە بۆ داهاتووی قەوارەی کوردی لە عێراق و ناوچەکە گرنگی و کاریگەری هەبێت و نەوەکانی داهاتوو لە ژێر چەتری ئارامی و ئاسودەیی دا بحەوێنەوە نەوەک لێپرسینەوەمان لێ بکەن و بڵێن ئێوە بۆچی لەو ڕۆژگارانەدا هەڵوێستتان نەبووە... دروود بۆ ڕۆحی بەرزە فڕی شەهیدانی کوردستان... سەربەرزی بۆ گەلی کوردی زیندوو... خاک و ناو و شۆرەتی کورد بەرز و سەرفراز بێت.
کۆمەڵێک لە هونەرمەندان و وەرزشکاران و ئەدیب و ڕۆشنبیران و چالاکەوانانی کۆمەڵگای مەدەنی و لاوانی کورد لە شاروشارۆچکەکانی کوردستانەوە.
#06-02-2021#