سەگ بە بەلاش ناوەڕێ
مستەفای حاجی ساڵحی خاڵم خەڵکی گوندی ئیلنجاغی گەورەی وراتی کۆیەیە ، بەکاری جوتیارییەوە خەریکبوو، تا لەشینگ و قوەتی خۆی بوو، بەتراکتۆرەکەی بژێوی خۆیی و ماڵ و مناڵی دەردەهێنا و ناوە ناوەش کاری چەرچیەتی و چێواری و جەڵەبی ئاژەڵی ووردەی مەڕوماڵاتی دەکرد، ڕۆژێک سەردانی گوندیم کرد و سەرێکم لێدا، ماڵیان لە بڵندۆکەیە(برندۆکە)، سەگێکی سپی گەورەیان هەبوو، لەکاتی بەڕێکردنم سەگەکە هەر نزیک دەبۆوە و دەوڕی تا ئاستی پەلامار و گەزە گرتن، گوتم: خاڵە ئه و چییە؟ ئەتوش لێرەیی و دەنگی دەدەی(چەغە چەغە) کەچی هەر دەحەپێت و دەوڕێت، خاڵیشم ووتی: کوڕم بایی نانەکەی دەحەپی، هەڵبەت ئه و گێرانەوەیە بۆ ڕوونکردنەوەی ئه و ئیدیۆمەیە کە دەڵێت: سەگ بە بەلاش ناوەڕێ، سەگ کە شوانکارەکان و ماڵه مەڕدارەکان و ڕەوەندەکان لەدەرباری خۆیاندا ڕایدەگرن بۆ پاسەوانی مەڕوماڵاتەکانیان، زۆربەی شەوان سەگوەڕ ڕوودەدات هەر سەگە و لەلای خۆیەوە بە وەڕینەکەی پەیامێکی پێیە و لەلای مرۆڤیش دەبێتە سەگوەڕ، ئه و وەڕینە بەهۆکاری جیاجیاوە ڕوودەدات، یان ئەوەتە بە جوڵەی زیندەوەرێکی زیانبەخشە یان بەخشپەی دزێکە یان گورگێکە یان پیاوخراپێکە، ئه و حەپین و وەڕینەشی بۆ ئاگادارکردنەوەی خاوەنەکەیەتی یان ترساندنی ئه و شتە نامۆیەیە کە هەستی پێ دەکات، لەبەرامبەر ئه و پاسەوانیەدا خاوەنەکەی ڕۆژانە(سەپک)ی پێ دەدات، سەپک کولێرەیەکە لە کەپەکی ئاردی دروست دەکرێت، شێوەی زمانەگا درێژکۆڵەیە، دەیانخستە سەر سێر و ساجی(خاوەبرژ)یان دەکرد و بە(گرمخاو)ی دەرخواردی سەگەکەیان دەدا، ئەوە لایەنە ڕاستەقینەکەی ئیدیۆمەکەیە، وەکو خواستنیش وەکو تەوس و وەسف و ناساندنی شتێک بەکەسێک دەوترێت: کە شتێک ئەنجام بدات بەڵام هۆکارێکی سەرەکی لەپشت ئەنجامدانیەوە هەبێت چ هەستەوەری و درک پێکردن بێت چ دەسکەوتێکی مادی و بەرجەستەی به و کارە بەدەستبهێنێت بەوانە دەوترێت: سەگ بە بەلاش ناوەڕێ.[1]