هەر ئێسکێکی ئەنفالکراوان … کەسوکاری هەمووانە؛ بۆ 21ی ئاب، ڕۆژی دادپەروەری… ڕووفاتی (171) ئەنفالکراومان بهێننەوە
وەک ئاشکرایە لە ئابی 2019، لە ئەنجامی هەڵدانەوەی گۆڕێکی بە کۆمەڵدا لە ناوچەی تەلشێخە لە شاری سەماوە لە باشوری عێراق، ڕووفاتی (171) ئەنفالکراو دەرهێنرا، کە سەرجەمیان لە ژنان و منداڵانی ئەنفالکراو پێکهاتبوون.
مەخابن دوای سێ ساڵ، تائێستا هیچ هەنگاو و هەوڵێک نابینین بۆ هێنانەوەی ڕووفاتی ئازیزانمان بۆ باوشی نیشتمان، کە ماوەی سێ ساڵە لە پزیشکی دادی بەغدایە.. ئەمەش کەمتەرخەمی و بێباکی حکومەت لە هەمبەر ئەم پرسە دەردەخات.
بەپێی بەدواداچونەکانمان، هۆکاری دواخستنی هێنانەوەی ڕووفاتی ئازیزانی ئەنفالکراوانمان، بە مەبەستی وەرگرتنی سامپڵی خوێنە لە کەسوکاری ئەنفالکراوان بۆ پشکنینی (DNA) و ناسینەوەی ڕووفاتەکان.. ئەم هەنگاوەش چەند گرنگ و جێی بایەخە، بەڵام بیرکردنەوە لەم هەنگاوە، دوای سێی ساڵ لە مانەوەی ڕووفاتەکان لە پزیشکی دادی بەغدا، بێباکی و کەمتەرخەمی لایەنی پەیوەندیدار دەردەخات.
بۆیە مانەوەی ڕووفاتی ئازیزانمان لەمە زیاتر؛ نا ئارامی بە کەسوکاری ئەنفالکراوان بەخشیووە، چونکە هەمان ئەو مەترسیانە بە یادی هەمووان دەهێنێتەوە، کە بەسەر ڕوفاتی ئەنفالکراوانمان لە ساڵی (2013) هات، کاتێک بەهۆی شۆرتی کارەباوە، بەشێکی پزیشکی دادی نەجەف سوتاو و بەهۆیەوە ڕوفاتی ئەنفالکراوانمان لەو شوێنە سوتا، کە ئەمەش بە بەڵگە و نوسراوی فەرمی لای حکومەتی عێراق و ڕێکخراو ICMPی نێودەوڵەتی تۆمارکراوە.
لەم ڕووەوە ئێمە وەک ئامادەکارانی ئەم یاداشتە، کە پێکهاتووین له ژمارەیەک ڕێکخراو و نووسەر و چالاکوانی بواری جینۆساید و کەسوکاری ئەنفالکراوان… بەڕێزان سەرۆکی حکومەتی هەرێم و جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم و وەزارەتی کاروباری شەهیدان و ئەنفالکراوان، دەخەینە بەردەم بەرپرسیارێتی لەوە زیاتر دواخستنی هێنانەوەی ڕووفاتی ئەنفالکراوانی ئازیزمان… بە تایبەت کە دۆخی شاری بەغدا بە هۆی ئاڵۆزییە سیاسیەکان، ڕۆژ لە دوای ڕۆژ لە خراپیدایە.
هاوکات ئەوە دەخەینەڕوو؛ ئەگەر پاساو بۆ دواخستنی هێنانەوەی ڕووفاتی ئازیزانمان، بە مەبەستی ئەنجامدانی پشکنینی (DNA) بۆ کەسوکاری ئەنفالکراوان بێت، ئەوە چەندین ڕێگا چارەسەر هەیە، لەوانە وەرگرتنی سامپڵ لە ڕووفاتەکان و بارکۆدکردنی سامپڵ و گۆڕی ڕووفاتەکان، تا ئەوەی لە هەر کاتێکدا ویسترا بە بەراوردکردنی بە سامپڵی کەسوکاری ئەنفالکراوان بناسرێنەوە.. و ئێمە ئەم ڕێگایە بە باشترین و خێراترین ڕێگا دەبینین، بە پێچەوانە هەر ڕێگایەکی تر بۆ ئەم پرۆسەیە تەنها و تەنها دەبێتە هۆکاری زیاتر دواکەوتنی هێنانەوەی ڕووفاتەکان.
هەروەها داوا دەکەین:
یەکەم: بۆ ڕۆژی 21 ئاب، کە ساڵڕۆژی یەکەم دانیشتنی دادگاییکردنی تاوانبارانی ڕژێمی بەعسە لەسەر دۆسیەی ئەنفال لە (21 ئابی 2006) و ئەم ڕۆژە بە فەرمی لە هەرێمی کوردستان بە ڕۆژی دادپەروەری ناسێنراوە، لەم ڕۆژەدا ڕووفاتی ئازیزانمان بگەڕێنرێنەوە بۆ هەرێمی کوردستان.
دووەم: له پرسی هێنانەوەی ڕووفاتی ئەنفالکراوان و هەڵدانەوەی گۆڕ غەریبانی ئەنفالکراوانمان، گوێی لە ویستی سەرجەم کەسوکاری قوربانیانی ئەنفال بگرترێت بەبێی جیاوازی و بە یەکسانی.. کە زۆرینە کەسوکاری قوربانیان و ڕێکخراوەکانی بواری جینۆساید و نوسەران و توێژەران و چالاکوانانی ئەم بوارە، لەگەڵ بە پەلە هێنانەوەی (171) ڕووفاتەکەی ئەنفالکراوانمانن.
سێیەم: بە پەلە وخێرا دەست بکرێت بە هەڵدانەوەی سەرجەم ئەو گۆڕە بە کۆمەڵانەی دیکە، کە لە هەمان ناوچەی تەلشێخە لە شاری سەماوە دۆزراونەتەوە و تائێستا بەدواداچوون و کار بۆ هەڵدانەوەیان نەکراوە، کە بەشێکیان بە چەند مەترێک دوورتر دەکەونە تەنیشت ئەو گۆڕەی کە ڕووفاتی (171) ئازیزانمانی تێیدا بوو، چونکە بە هۆی گۆڕانکارییە سروشتیەکانی بیابان، مەترسی داپۆشین و بزربوونی شوێنی گۆڕەکان بەردەوام هەیە.
چوارەم: داوا لە کەسوکاری ئەنفالکراوان دەکەین، بەپێی یاسای پاراستنی گۆڕە بە کۆمەڵەکانی عێراق بە ژمارە (5)ی ساڵی (2006)، که بە یاسای ژمارە (13) ساڵی (2015) هەموارکراوەتەوە.. بچن لە فەرمانگەی گۆڕە بە کۆمەڵەکان لە بەغدا داواکاری بۆ هەڵدانەوەی گۆڕەکان تۆمار بکەن، چونکە یاسای ئاماژە بۆ کراو، ئەولەویەتی داواکاریی لەم پرسە بە کەسوکاری جینۆسایدکراوان داوە.
پێنجەم: حکومەتی هەرێم و نوێنەرانی کورد لە بەغدا، پرسەکانی جینۆسایدی گەلی کورد لە هاوشانی دۆسیەکانی بودجە و نەوت، بکەنە بنەمای گفتوگۆ و ڕێکەوتن لە کاتی پێکهێنانی حکومەتی ئایندەی عیراق.
ڕێکخراوەکان و نووسەران و چالاکوانی بواری جینۆساید و کەسوکاری ئەنفالکراوان
1 ڕێکخراوی کوردستان بێ جینۆساید
2 ڕێکخراوی مانەوە بۆ پرسی شەهیدان و ئەنفالکراوان
3 کۆمەڵەی داکۆکی لە پرسی ئەنفال
4 گۆڤاری تۆپزاوە
5 ڕۆژنامە نوگرەسەلمان
6 ڕێکخراوی بەرگری لە مافی قوربانیانی گۆرە بەکۆمەڵەکان
7 ڕێکخراوی ژیانی نوێ بۆ ژنانی ئەنفال
8 ڕێکخراوی کوردیپێدیا بۆ ئەرشیڤکردنی زانیارییەکانمان
9 ڕێکخراوی منداڵه ونبووەکانی هەڵەبجەهەڵەبجە
10 ڕێکخراوی چاودێری کوردۆساید کوردستان
11 ڕێکخراوی گەشەپێدانی مافی مرۆڤ
12 ڕێکخراوی چێرۆکەکانی ئەنفال
13 تۆڕی هاوپەیمانی ڕێکخراوە کوردستانیەکان لە پێناو دادگای تاوانی نێودەوڵەتی
14 ڕێکخراوی عەرعەر بۆ داکۆکیکردن لە نەوەی شەهیدان و ئەنفالکراوان
15 گروپی کار بۆ ئەنفال
16 ڕێکخراوی گەرمەسێر بۆ پرسی فەیلەیەکان
17 ناوەندی داکۆکی پشدەر بۆ قوربانیان و جینۆسایدکراوان
18 کۆمەڵەی ڕوناکبیری و گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی لە کەرکووککەرکووک
19 جەبار ئەحمەد توێژەر لە بواری جینۆساید
20 فوئاد عوسمان چالاکوان لە بواری جینۆساید
21 وزیرە جەلال سەعید چالاکوانی بواری جینۆساید
22 پەرژین جەعفەر حاجی ڕوستم خوشکی شەهید وئەنفال – چالاکوانی کەیسی ئەنفال و جینۆساید
23 سالار مەحمود سەرۆکی یەکێتی نوسەرانی جینۆسایدی کوردستان
24 شارا محەمەد خوشکی شەهيد
25 عادل حاجی محەمەد پارێزەر و ئەندامی پێشووتری پەرلەمانی کوردستان
26 نازدار ئەسعەد مەحمود چالاکوان له بواری جينوسايد و کەسوکاری قوربانی ئەنفالکراوان
27 حازم محەمەد بلەیی نوسەر و چالاکوانی بواری جینۆساید
28 ئەحمەد مەجید چالاوانی بواری جینۆساید و کەسوکاری قوربانیان
29 ئەیاد ئیسماعیل کاکەیی پارێزەری دۆسیەی ئەنفال و دۆسیەی ئەنفالی بارزانیان لە دادگای باڵای تاوانەکان.
30 دیمەن محەمەد نوری چالاکوانی بواری جینۆساید
31 عەلی بەندی نوسەر و چالاکوان لە بواری ئه نفال و جینوساید
32 حيکمت فائق عارف خاوەنی (10) شەهیدی کیمیاباران هەڵەبجە
33 ڕێکارێ مزویری نووسەری بواری جینۆساید
34 شاخەوان شۆڕش نووسەر و توێژەری بواری جینۆساید
35 هیوا سەید سەلیم نووسەر و چالاکوانی بواری جینۆساید
36 ئیبراهیم هەورامانی نووسەر له بواری جینۆساید
37 هەژار هوشیار توێژەر لە بواری جینۆساید
38 محەمەد زرنگ قەڵادزێقەڵادزێی چالاکوانی بواری جینۆساید
39 سمکۆ سابیر نووسەر لە بواری ئەنفال و جینۆساید
40 عەدالەت عومەر نووسەر و لێکۆڵەری بواری جینۆساید
41 هەدار زوبێر بارزانی پارێزەری کەیسی ئەنفال و جینۆسایدی بارزانیەکان و پەرلەمانتار لە خولی پێشووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق
42 ئیسماعیل هەنارەیی پارێزەر و نووسەری بواری جینۆساید
43 گوڵاڵەی گەرمیانگەرمیان نووسەری بواری جینۆساید
44 قاسم کازم کەسوکاری ئەنفالکراو و چالاکوانی بواری جینۆساید
45 هابیل ئەحمەد کەریم بەڕێوەبەری مۆنۆمێنتی ئەنفال
46 عەلی مەحمود نوسەر و چالاکوانی بواری جینۆساید
47 هێمن حەسیب نووسەر و چالاکوانی بواری جینۆساید[1]