شیان کانیسارکی
نڤیسکارێ ڤێ پەرتووکێ خودان بەرهەمەکێ باشە ژ نڤیسینێ د هەمی بوارێن” چیرۆک، کۆرتە چیرۆک، ڤەکۆلین، گۆتار و هەلبەست”ان دا و هێژتا یێ د بهارا نڤیسینا خوە دا یە، چونکی ئەڤ خوە هاڤێتە ڕۆمانێ ژی و “ڕەشکۆ” بوو بەرهەمێ وی یێ نەخری، ژ وەشانێن ئەڤ سالە 2022 یە، پشتی مە ب هویری و باش بەرپەر و ڕێزکێن ڤی بەرهەمی تێکڤەداین مە ب فەر دیت ئه و خالێن بووینە جهێ ڕاوەستیانێ بۆ مە، بیستەکێ ل سەر ڕاوەستین ڤە و بۆ خواندەڤانان دیار بکەین، هەلبەت چەند ل سەر بنڤیسم دبیت خواندەڤانەک یان ڕەخنەگرەکێ دیتر بهێت و درێژتر بنڤیسیت جودا ژ وێ یاکو دێ بێژین، دێ ب چەند خالەکان دەست پێکەین، ژ وانان:
٭پشتەڤانیا بەرەڤ پێشڤەبرنا هزرێ؛
ژبیرکرنا دوهی و پێر خالەکا گرنگ و سەرەکیە د ڤێ ڕۆمانێ دا، مادەم جیهان”دونیا” هەمی ب ڕۆح و بێ ڕۆحێن خوەڤە نە یا ڕاوەستیایە و بەردەوام پێنگاڤێن د هاڤێژیت ئەگەر خوە ب وەستیکان ژی بیت، ئەرێ تو ئەی مرۆڤ” خواندەڤانێ من” تو ژی خوە نا هژمێری خودان ڕۆحەک” مێشکەک” کو شیانا ژیانێ و بریاردانێ هەیە؟ ئەگەر نەخێر “خودێ تە ئازاد بکەت!” ئەگەر بەلێ، پا خێزانەک” جڤاکەک” یێ ل هیڤیا تە ژ خوە دەست پێ بکە و ڤێ گرێکێ ڤەکە نەیا ئاسێ یە، خودایێ تە تو یێ دایی دا تشتەک بتە بهێت گوهۆڕین و ب هیج شێوەیەکی هەبوون و نەبوونا تە وەکی ئێک نینە، ب خەما دوهی ڤە نەمینە، دەست ب گهورینێ بکە، هەر چ نەبیت خوە.
٭باوەری ب خوەبوون؛
نڤیسکار ب درێژی ل سەر ڤی بابەتی ڕاوەستیایە، ب تایبەت باوەریا دناڤبەرا ژن و مێران دا. ئه و ب خوە پرسیاران هەل دئێخیت و ب ڕێکا کارێکتەرێن خوە، دبێژیت: بۆچی زەلامی نەڤێت هەڤژینا وی سەد میتران ژ دەروکێ مال دویر بکەڤیت؟ بۆچی نەڤێت کار بکەت؟ بۆچی و بۆچی…هتد دبیت ئەڤ خالە”گرفتە” کێم ببن لێ هێژتا یێن هەین” ل نک هندەک مالبات و دەڤەران”دا کو ب تنێ پرسیار، بەرسڤ، بریار، ڕابون و ڕوینشتن ئێک کەس بریارێ ل سەر ددەت، ئەرێ ما ئەڤ چەندە نابیتە ئەگەرێ ژناڤچوونا مەزنترین و کاریگەرترین قوتابخانەیا جیهانی” کو خێرانە”؟
“تێبینیا من ل سەر ڤێ خالا بەری نوکە، ئەڤ ئاریشە ب تنێ ژنان ڤەناگریت و ئه و ب تنێ ژ ڤێ سەرەدەریێ نا نالن، د نوکە دا گەلەک خێزانان بریار بریارا ژنێ یە، ڕاستە دێ پرسیار ژ زەلامی هێتە کرن یان دێ پێشنیارا وی وەرگرن” پشتی بەرک دچن بەر ئێک” لێ بۆچوونا خوە بێژیت ژی ب پیڤازەکێ ناچیت! نوکە ژی گەلەک زەلام نەشێن سێ پێنگاڤان ژمال دویر بکەڤن دڤێت ژن ل گەل بیت یان پشتی بزڤریت پێزانینان ب هویری بۆ دانیت سەر بەرکێ” ئانکو یا بوویە مالخوێ مالێ”. باشتر بۆ نڤیسکارێ هێژا ئەڤ خالە ژی ل بەرچاڤ وەرگرتنە، ئانکو سێڤ کربا دووکەر دا پتر ب تام کەڤیت، چونکی ئەگەر جڤاک بیت جڤاک هەردو ڕەگەز ئاڤا دکەت و ئەڤا دبێژنێ خێزان ژی بێی ژن و بێی زەلام ژی ئاڤا نابیت”
٭سالۆخدان؛
بۆمە ئەڤە ژی دیاربوو کو پێنڤیسێ “بامەرنی” چەند یێ درێژە بۆ سالۆخدانێ چەند دشێت پەیڤان بکەت ڕۆمان، من نەدزانی دێ دشیان دا بیت حەزا من بۆ ” ژیانێ” زڤرینیت ڤە! نڤیسکارێ بەڕێز: دبیت ئه و وێنەیێ تە دیتی و سالۆخدای ل بەر چاڤێن من ژی با من وەسا جوان نەدیتبا وەکی هەوە ل سەر گۆتی و نڤیسی، ئەز باوەرم ” بیکاسۆ”ی ژی ئەڤ وێنەیە کێشابا وەکی هەوە ڕەنگ کری ب تام نەدبوو. ئه و ژن و وێنەیە هەمی وەکی درامایەکا پر کوالێتی “فور-کەی”ب تام کوردی دهاتن بەرچاڤ، ژ جارەکێ پتر چاڤێن من ژ پەرتووکێ ڤەدپەژین و دچوون پەنجەرەیێ یان هەلاشی و یا ژ من ڤە یێ ڕۆمانێ دخوینم تاکو تەرزنکەک ب سەر مرۆڤی دا دهات دا سەحکەیێ ڕۆمان یا ژ دەستێ تە کەفتی یان بای لاپەرێن وێ یێن ڤەداین” خواندەڤان ل گەل خوە دبرە گەشتەکا وی حەز ل سەر هەی” ئه و هەلاش و پەرنجەرە دبوونە لاپەرێن پەرتووکێ، دبوونە ئه و وێنەیە! چەند یا هزرکێشە دەمێ دبێژیت: ” هەر داڤەکێ دزانی د کیرێ دا شۆر ببیتە خار و هەر داڤەکێ دزانی کەنگی دێ بیتە دورا وێ و سەمایێ دگەل بای کەت” ئەز باوەرم دێ شێوەکار شێن تابلۆیەکا جوان ژێ نەخشینن و کێشن.
٭پرسیارێن زارۆکینیێ؛
هەمی هزردکەن ئەڤ بۆنەوەرێ دبێژنێ “زارۆک” یێ بێ فامە و چ نزانیت، بیرا مە ل زارۆکینیا مە دئینیت ب تایبەت ئه و پرسیارێن ” ئەز دشێم بێژم فەلسەفی” یێن مە دەیک و بابێن خوە پێ دهێلانە ڕاوەستاندی و بێهنەکا خوەش نەدشیان بەرسڤ بدەی تا ل دویماهیێ ب برنا دکانا یان شلاقەکێ پرسیار ژ بیرا مە دبر. ڕاستە دەمەک بوو یێ بۆری لێ گەلەک ژ مە”دبیت ئەم هەمی” خوزیان ڕادهێلین ب تنێ ڕۆژەکێ زڤریباین وێ جیهانا سەیروسەمەر و بێ ئاریشە” وەکی حوسێن پەناهی دگۆت: خوەزی نوکە ژی ئه و زارۆکینی زڤریباڤە ئەڤا ل شوینا دلێ مە، سەرچۆکێن مە کون دبوون”. دەمێ ئەم زارۆک خەونێن مە گەلەک بوون، هەمی تشت دجوان بوون، شەر و سلبوون و ئاریشێن مە ب تنێ دانەکی ڤەدکێشا، پرسیارێن مە چ جاران ب دویماهی نەدهاتن، وەکی ل لاپەر (52) دبێژیت:
” مە پرسیارا نانی دکر، ژ کیڤە دهێت؟
دگۆتە مە، ژ گەنمی چێدبیت.
مە پرسیارا گەنمی دکر، ژکیڤە دهێت؟
دگۆتە مە، خودێ بۆ مرۆڤان یێ ڤرێکری دا بکەنە نان و بخوون.
مە پرسیار دکر، پا بۆچی خودێ نان ڤرێ نە دکر دا ب ساناهیتر بیت؟
ئەم د هاتینە پاشڤەبرن و دگۆت: ئەڤێن هەنێ شولێن خودێ نە و هەر کەسێ مایێ خوە تێ بکەت دێ چیتە دوزەخێ”.
٭گرنگیا” پەیڤێ” د ژیانا مە دا؛
ئەرێ ما پەیڤ گەلەکا ب زەحمەتە؟ مانە ژ ناڤێ وێ دیارە چەند “پیتەکە” مانە ئێک پەیڤە، کی ژ مە گرنگیا پەیڤێ دزانیت؟ مانە خوەشتڤی و عاشقێن ئێک هەتا سپێدێ دمینن هشیار ب تنێ دا ئێک پەیڤ ژ دەڤێ ئێک ژوان دەرکەڤیت، ئەرێ مانە پەیڤەک بوو “عەزازیل”ی پێ خوە ل شیرێ خودێ دای، ئەرێ مانە ب پەیڤەکێ خێزان ژئێک ڤەدبن، هەر ئه و خێزانا ب ئێک پەیڤ پێکهاتی، مانە سەرا پەیڤەکێ دوو بنەمال و عەشیر یێ بەردبنە ئێک و دو و ب دەهان سالان دبنە خویندار، مانە ب پەیڤەکێ ژی جاران چارە دبیت؟ مانە ب ئێک پەیڤ” کن فیکون” خودایێ مەزن وەلات و جیهانێ هەمیێ د گزهۆڕیت؟ ئەز و تو هەردو دزانیتن پەیڤەک بوویە ئەگەرێ مالوێرانکرنێ، پەیڤەک بوویە ئەگەرێ ژدەستدانا ڕۆحا شرین، هەر پەیڤەک بوویە ئەگەر ل پشت شفشێن ئاسنی بمینی، پەیڤەک بوویە ئەگەرێ دامەزراندنا تە!! ئەرێ ڕۆژێ چەند پەیڤێن ب ڕامان و بێ ڕامان ژ دەڤێ تە و من ” خەلکێ” دەردکەڤن؟ ئەرێ ڕاستە ئەڤەیە پەیڤ کو دشێت گەلەک ئارمانجان ب هنگێت. ئەڤجا هشیاری پەیڤێن خوە بن، چونکی هەر مرۆڤن پەیڤا چێ دکەن و هەر ئەون سەرا وان پەیڤان ئێک و دو ژناڤ دبەن.! ڕاستی ژی مە ب دەڤان جاران پرسیارێن ب ڤی شێوەیی یێن ئاراستەکرین لێ هەر یێن هاتین ڕەزیلکرن. وەکی وی زارۆکێ دبێژیت بابێ خوە باب ئه و چییە د زکێ دەیکا من دا بۆچی هندە مەزن بوویە؟ بابێ ژی نەکری نەمەردی پریقێنی ژ بنێ گوهێ وی ئینای!
هەروەسان گەلەک بابەتێن دی دشیان دا هەبوو ل سەر باخڤین کو ڕۆماننڤیسی هەولدایە ڕوون بکەت وەکی بابەتێن: جڤاک دچاڤێ نڤیسەری دا، نێرسالاری، جیهانا ژنێ و ئه و بەهەشتا وێ بوخوە ئاڤاکری و… گەلەک بابەتێن دی یێن جودا جودا، لێ ئەڤێن مە ل سەری شرۆڤەکرین تێرا وێ چەندێ هەنە ئەم ل دویڤ ڤێ ڕۆمانێ ب گەرهین.
پرسیار بۆ نڤیسکاری: دەمێ تو پەیڤا ” ل ڤی باژێری.. ل ڤی باژێری….” دوبارە و.. دەه بارە دکەی، تە دڤێت بەرێ خواندەڤانی بدەیە کیژ “باژێری”؟
پەرتووکا: ڕەشکۆ
نڤیسین: عەبدولڕەحمان بامەرنی
بابەت: ڕۆمان
ژ.لاپەڕان: 152.[1]