#ئاڤێستا#، ناوی گشتیی کتێبی پیرۆزی بڕوادارانی ئایینی #زەردەشت#ییە کە وەک کۆنترین دەقی ئایینی تۆمارکراو بۆ ئەم ئایینە دادەنرێت و بە گوتەی چەندین سەرچاوە ئاڤێستا کۆنترین دەقی ئایینی تۆمارکراوە لە ناو گەلان، ئەم کتێبە لە کۆندا لە بیست و یەک نەسک پێکهاتبووە، بەڵام بە هوی سوتاندن و لە ناوبردن و دەستکاری کردن لە ئێستادا تەنها پێنج نەسکی ئەم کتێبە بەردەستە.
#کتێبی پیرۆزی زەردەشتییەکان#، لە پاش هاتنی وەحی و سرووش بۆ زەردەشتی پەیامهێن، بۆ بڵاوکردنەوەی بیر و یاساکانی ئەم ئایینە، لە لایەن زەردەشت و یارانی کۆکراوەتەوە و تەواوی دەق و نەسەکانی تۆمار کراوە و نووسراوە.
ئەم کتێبە پیرۆزە لەسەر دوو بنەما بنیات نراوه؛ یەکەمیان (ئاهورامەزدا)، واتا خودای چاکە یان هێزی چاکە، دووەمیان (ئەهریمەن) بە مانای هێزی شەڕ دێت.بەشەکانی ئاڤێستا بریتین لە: یەسنا (ستایش و سرودە بۆ خوای تاقانە)، گاتا (شیعر و ستایشەکانی تایبەتییەکانی پەیامهێن زەردەشت)، یەشت (سروودی ئایینی)، وەندیدا (یاسا و بیروباوەری ئایینی)، یشتا (نوێژ و ستایشەکانی ئایینی زەردەشتی).
$کورتەیەک لەسەر گاتاکان$
گاتا ئەو بەشەی ئاڤێستایە کە بە شێوازی شیعر و دەقی ئەدەبی قافیەدار لە لایەن خودی زەردەشتەوە نووسراوە و بە نووسینە ئیلاهییەکانی زەردەشت ناسراوە. ئەم بەشە لە ڕووی واتاییەوە پاش یەسنا دێت، بەڵام لە ڕووی زمان و ڕێکخستنی نوووسین بە بەشێکی گرنگ لەم کتێبە دادەنرێت کە کاریگەری ئێجگا گەورەی هەیە لە ناسین و قووڵبوونەوە لە ئەهورامەزدای گەورە.
$زمانی نووسینی ئاڤێستا$ ی کۆن، زمانی کۆنی کوردی واتا زمانی پەهلەوییە کە بە زمانی ئاڤێستاش ناسراوە، بەلام لە سەردەمە جیاوازەکان و تەنانەت پاش سەرهەڵدان و بلاوبوونەوەی ئایینی ئیسلام زمانە باوەکانی هەر سەردەمێک ڕۆڵیان هەبووە لە گۆرانکاری لە نووسین و تۆماری ئەم کتێبە بە تایبەت لە سەردەمی ساسانییەکان.
یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکانی نەمان و لەناوچوونی بەشێکی زۆری ئەم کتێبە هێرشی ئەسکەندەری مەکدونی بۆ سەر ئەخمیینەکان و سووتاندنی کتێبخانە گەورەکەی شاری پرسیپۆلیس لە شیرازە کە بوو بە هۆی سووتانی ژمارەیەکی یەکجار زۆری تۆمار و دەستنوووسەکانی کتێبی ئاڤێستا.
$کۆنترین نوسخەی ئاڤیستا$ کە لە ئێستادا بەردەست بێت، لە ساڵی 1325 زایینی نووسراوە کە لە ئێستادا لە مۆزەخانەی کۆپنهاگن لە وڵاتی دانیمارک پارێزراوە، بە گوتەی سەرچاوەکان ئەم کتێبە لە لایەن ڕۆژهەڵاتناسی دانیمارکی وسترگارد لە ئێرانەوە و بۆ ئەوروپا بردراوە.
لە ئێستادا لە هەرێمی کوردستان کتێبی ئاڤێستا وەک کتێبێکی فەرمی و ئایینی لە ناوەندە ئایینییە زەردەشتییەکان دەخوێندرێتەوە و نیایش و نوێژی پێدەکرێت و ڕێورسمە ئایینییەکان بە خوێندنەوەی بەشە جیاوازەکانی ئەم کتێبە بەڕێوەدەچێت.
ئامادەکردنی: #سارا سەردار#
[1]