زەمەن/دیداری: ڕێبین شەمامکی
#سەفین مەلاقەرە# یەکێک لە فەرماندە سەرەکیە مەیدانیەکانی شەڕکۆڕێ دەڵێت: ئەگەر هێزەکەمان کاتژمێرێک تاخیرتر گەیشتبایە مەیدانی شەڕ، ئەوا #شەقڵاوە#ش دەگیرا و سوپای ڕژێم بەرەو سەرووی شەقڵاوە هەنگاوی دەنا
هێرشی 4/11 چۆن بوو؟ کە شەڕی یەکلاکەرەوە بوو، دوژمن ناچار بوو دوای ئەو شەڕە داوای گفتوگۆ بکات؟
سەفین مەلاقەرە: سبەینەیەکی زوو بوو، پێموابوو دەوروبەری کاتژمێر حەوت بوو، ئێمە پێش ئەو ڕۆژە هێزەکانمان بەدلکرابوو لە پشوو بووین لە ناو شەقڵاوە، چونکە بە نۆرە لەسەر شاخ دەبووین.
کاغەزێکم لە #کۆسرەت ڕەسوڵ#ەوە پێگەیشت، نووسی بووی هێرشێکی توند لەسەر هێزی پێشمەرگەیە دەربەندی کۆڕێش گیراوە، بگە هان!.... ئەو دەم دەنگی تۆپەکان دەگەیشتە شەقڵاوە.
منیش ئاگاداری (تەحسین کاوانی و عەوڵا بۆر) م کردەوە لەگەڵ تەواوی ئەو پێشمەرگانەی لەناو شەقڵاوە لە پشوو بوون، نزیکەی 150 بۆ 200 پێشمەرگە دەبووین.
بەڕێکەوتین، لە لای سەیتەرەی کۆنی شەقڵاوە گەیشتینە (خدر سوارەی) ڕەحمەتی کە فەرماندەیەکی هێزێکی پارتی بوو، پێشمەرگەیەکی برینداری لەگەڵ بوو، بەپێ بەرەو شەقڵاوە دەهاتن، لێمان پرسی ئیخباری ئەو شەڕە چییە؟ گوتی هەموو شەهید و بریندار بووین، پێشمەرگەش ش!.... (من شایەدی ئەو قسەیەم چونکە خۆم لەو سەیارەدا بووم، کە سەفینی مەلاقەرەی تێدابوو) ، ژمارەیەکی زۆری پێشمەرگەکانی هێزی بارزانی لە ناو دۆڵەکە بوون و بۆیەش زانیم پارتین چونکە جامانەی سووریان بەستبوو، یەکەم جاریشم بوو ئەو هێزە ببینم، دەیانوت ئەوە هێزی بارزانە، لە بناری چیاکەی بەری ڕۆژاوا ڕووەو شەقڵاوە هەڵدەکشان) .
گەیشتینە نزیک گوندی (حوجران) کە هێزەکەی ئێمەیان دیت، تۆپبارانیان کردین.
(لە ناو ئەو تۆپبارانە خەستەدا دیەمەنی ئەو پێشمەرگانەی شکا بوون و کە سەنگەرەکانیان جێ هێشتبوو، لەوێوە گوللەی قەنناسمان بۆ دەهات. ئاخر قوڕسە بتەوێ بەو هەورازە ڕکاو ڕک بۆ دوژمن سەرکەویت و سەنگەرەکانی لێ وەربگری!....
پێم وابوو کاک سەفین ئێستا ئەو لەشکرەی ئەوێ جارێکی دیکە دەباتەوە بۆ شەڕ، کەچی بەیەک کەسی نەوت بۆ سەنگەرت چۆڵکردووە یان لەگەڵ ئێمە وەرنەوە بۆ هێرشکردنە سەر دوژمن، ئەو قاڵبووی دەیان شەڕی سەخت بووە دەیزانی هێزی شکاوی ورە ڕوخاو بەکەڵکی هێرش نایەتەوە (ئەوە یاسای شەڕە و قسەی من نییە!....
بۆیە لە دۆخێکی وادا ڕۆڵی سەرکردەی مەیدانی لە کاتێکی وا زۆر گرنگە بۆ شەڕ، ڕژێم پێشڕەوی دەکات و زرێپۆش و دەبابەکان داخیلی دەربەندی کۆڕێ ببوون، کات لە بەرژەوەندی ئێمە نەبوو، ئێمەش ئەگەرچی هێزێکی سایەوە بووین، بەڵام چەکی گەورەمان هەر بیکەیسی و ئاربیجی بوو، لە کۆتاییدا ئەگەر باشترین چەکیشت هەبێ ئەوەی شەڕی پێ دەکات فەرماندەی ئازاو ورەی پێشمەرگەیە کە ئەویش دواجار بەندە بە ورەی فەرماندە و چۆن تەوزیفی دەکات؟
زۆربەی پێشمەرگەکان هی پێش ڕاپەڕین بوون و زۆربەیان لە شاخ بەرپرسیارییەتیان هەبوو، سەفین هاتە خوارێ تەماشایەکی زنجیرەی شاخەکەی کرد، من وام بە خەیاڵ داهات ئێستا کاک سەفین هێلێکی بەرگری لەبەرانبەر پێشڕەویەکانی ڕژێم دادەنێت، نەک بڕیاری گرتنەوەی بەرزاییەکان، (سەفین مەلاقەرە) لە ماوەی جگەرە کێشانێکدا پاش ئەوەی دڵنیا بوو لەکام (ڕەبایە - ڕەبییە) تەقەی لێ نییە نەخشەیەکی سەر پێیی دانا بۆ گرتنەوەی شاخەکە)
چۆن بڕیاری هێرشەکەت دەست پێکرد؟
سەفینی مەلاقەرە: بە تەحسین کاوانی و عەوڵا بۆرم گوت، هێزەکانتان ببەنە ئەو قۆپەی ئاخیری، ئەگەر ئەوێ نەگرین ناتوانین ئەو سەنگەرانە بگرینەوە و بەر لەو هێرشە بگرین، کاتێ ئەوان سەر دەکەون هێزەکەی (#سەید کاکە#) ی هێشتا پێوە مابوون، چونکە هێشتا هێرشەکە نەگەیشتبووە سەنگەری ئەوان. ئینجا پلانمان بۆ ڕەبیەکانی تر دانا.
لەبەرانبەر حوجرانیش پێشمەرگەکانم بە دۆڵێکدا سەرخست کە ژمارەیەک پێشمەرگە و خەڵکی تازە چەکداریش تێدابوو (بەندە لەگەڵ ئەو هێزە بووم کاک سەفین گوتییە ئێمە بۆ ئەو ڕەبیە سەرکەون و بیگرن، ئێمەی بۆ ئەوێ بەڕێکرد و خۆی و چەند پێشمەرگەیەک بۆ لای دەربەندی کۆڕێ شۆڕ بۆوە، ئێمە گەیشتینە قەدی بەرزاییەکە کەوتینە بەر سێرەی گوللەی دوژمن لە ناو ئەو سەنگەرەی کە پێشمەرگە پیشتر چۆڵی کردبوو، وا بۆ گرتنەوەی هێرش دەبەین، سەنگەرەکە عەدەد قەناسێکی لێ بوو، نیشانی لێ دەگرتین، ئێمەی لە پێشڕەوی ڕاگرت.
ئەو پێشمەرگانەی لەوێ بوون ئەوەی بیرم مابێت، (کەمالی کەڕەی، عومەر ناسر، حەمە سدیق هیرانی، جەعفەر مەرزانی، عەلی عارەب، سیروانە شێت، کەریمی وەستا عەلی، شێرزاد تیماری، جومعە مەلاقەرە، ڕەحمان شێخەڵاسی، نامیق ساقیە، تاریق یەزدین، سەید کەمال، شێروانی برای دکتۆر ڕەشید، هەمزە دیبەگەیی) .
نازانم کەمال کەڕە بوو یان پێشمەرگەیەکی دیکە بوو گوتیان ئاربیجی لای کێیە با دوو گوللەی پێوە بنێت، منیش ئاوڕی پشتەوەم داوە بینیم ئاربیجیەکە لە پشتی منەوە فڕێدراوەو پێشمەرگەکەش دیار نییە، وەک گوتم بەشێک لە پێشمەرگەکان تازە پەیوەندیان کردبوو هیچ ئەزموونیان نەبوو، ئێمە خۆمان ورەمان شل ببوو چ جای ئەوان، منیش ئاربیجیەکەم هەڵگرت و گوللەیەکم هاویشت لەسەر سەنگەرەکە تەقیەوە، (هەمزە دیبەگەیی) لەمن نزیک بوو، چەپڵەیەکی لێداو هەڵسایەوە پێوەو گوللەیەکی تری داپێم، من هێشتا نەم تەقاندبوو گوللەی قەنناسێک دای لەسەری هەمزە، دای لە بابە ڕۆ، (تاریق یەزدین) دەڵێ شەهید هەمزە لە پشتە من سەری بە پشتم کەوت، من خۆم سوڕاند ئەو بەربۆوە، کاتێ گەیشتینە سەری جگە لە ئای هیچ قسەیەکی نەما!....
لەو کاتەی هەمزە پێکرا کاک سەفین بەدیار کەوتەوە، گوتی ئەوە لۆ سەرناکەون؟ گوتمان ئەو قەناسە نایەڵێت کەس سەربەرز بکاتەوە و ئەوە هەمزەش بریندار بووە، گوتی هەندێکتان هەمزە بگەیینە لای سەیارەکان با بیگەییەننە شارۆچکەی دیانا، ڕووی لە من و ڕەحمان کرد، گوتییە پێشمەرگەکانیش وەرنە دوام لەو کاتە نازانم بۆ قەنناسەکە دەنگی نەما.
من و ڕەحمان شەهید هەمزەمان لەگەڵ دوو پێشمەرگەی دی گەیاندە لای سەیارەکان کە لەسەر جادە بوون، لەو کاتە تۆپێک لە تەنیشتیان تەقیبۆوە قەندۆ جەبار پێمەڕەبڕی هێمنی مام غەفوریش بریندار ببوون)
ئەو هێزەی تەحسین کاوانی و عەوڵابۆر چیان کرد؟
تەحسین کاوانی و عەوڵا بۆر کەمتر لە نیو سعات گەیشتبوونە ئەوێ و بە ئاڕاستەی سەنگەری سێیەم هێرشیان کردبوو، ئێمەش پلانمان بۆ هەرسێ ڕەبایەکە دانا و هێرشمان کرد، بەڵام پێش هێرشەکە سیروانە شێت و کەریمی وەستا عەلی بێ پرسی ئێمە تا بن سەنگەرەکە چوو بوون، سەربازەکان بە ڕوممانە لێیان دەدان، تا ئێمە گەیشتین لایان و هەموو سەنگەرەکانمان گرتەوە.
کە ڕەبیەکەمان گرت، لەو لاش برادەران ڕەبیەکانی خۆیان گرتبوو، زۆر هیلاک ببووین فیشەکیشمان کەم پێ مابوو، بە عومەر ناسرم گووت چەند پێشمەرگەیەک ببە ناو گوندی کۆڕێ و بە ئاربیچی لەدەبابەکانی سەر پردەکەی ناو کۆڕێ بدە، لەبەر چاومان دیار بوو، کە چۆن سەربازەکان دەبابەکانیان جێ دەهێلاو بە پێ هەڵدەهاتن، بەڵام چونکە ژمارەیان پێنج شەش کەس بوون، هیلاکیش ببوون و فیشکیان نەمابوو، نە چوو بوونە سەر دەبابەکان، ئێمەش سەر چیاکەمان پێ گرنگتر بوو لە ڕووی سەر بازیەوە، چونکە کە چیات بەدەست بوو، هەموو خوارەوە لەژێر کۆنترۆل دەبێت و دەکەوێتە ژێر ڕەحمەتی گوللەی تۆوە. کاتێ ئێمە سەرکەوتین سەعدون عارەب و کانەبی گەورەش لە حیزبی شوعی سەرکەوتن.
پرسیار: ئەدی بەری ڕۆژهەڵات ئەوان چیان کرد؟
لەلای بەرەی ڕۆژهەڵات کە یەکێتی و زەحمەتکێشانی لێ بوو، لای ئەوان دوژمن هیچ پێشڕەویان نەکردبوو، بە قسەی شەهید ڕێباز سەرەتا تەنیا دوو سەنگەریان چۆلکردبوو، کە شەهید فاروق گڕاوی چەند پێشمەرگەیەکی تێدا شەهید ببوو، بەڵام سەنگەری خۆیان بەرنەدابوو و بەرگریەکی باشیان کردبوو، بەڵام کاتێ بەری ڕۆژاوا گیرا ئەوانیش شپرزە ببوون و کشابوونەوە، سەنگەرەکەی (ڕەحمان سەیدە) کە لەوێ تەنانەت گوللەی کلاشینکۆفیش نەدەگەیشتە دەربەند بۆیە دەبابەکان داخیلی دەربەند ببوون، بەڵام کە ئێمە سەر چیامان لێیان گرت و لە پشتەوە لەسەر پردەکەی کۆڕێ لە دەبابەکانمان دا ئیدی هێزەکەی دەربەند ورەی ڕوخاو لووتی شکا تەنانەت فریای کشانەوەش نەکەوتن، ئینجا هێزەکەی بەری ڕۆژهەڵاتی یەکێتی گەڕانەوە ناو سەنگەرەکانی خۆیان و کەوتنە وێزەی هێزە شکاوەکەی ڕژێم.
پرسیار: کاک سەفین ئەگەر ئەو هێزەی تۆ نەگەیشتبایە مەیدانی شەڕ چی ڕووی دەدا وەک فەرماندەیەکی سەربازی ئەو پرسیارە وەربگرە دوور لە هیچ ئینتیمایەکی حیزبی؟
سەفین مەلا قەرە: بۆ مێژوو دەیڵێم ئەگەر ئێمە کاتژمێرێک درەنگتر بگەیشتباینە ئەوێ دوژمن دەگەیشتە ناو شەقڵاوەو سەرو تریش، چونکە ئەگەر دوژمن لەو زنجیرە چییایە بە دیوی حوجران ئاودیوو ببوایە کە هیچ هێزێک لە بەردەمی نەمابوو، یەک ڕەبیە مابوو بگیرێ کە بەدەستی سەید کاکەوە بوو کە ئەو کات سۆسیالیست بوو مابوو، هێشتا هێرشەکە نەگەیشتبووە لایان ئەوانیش ناچار دەبوون پاشەکشە بکەن، وە هەموو فەرماندی هێزەکان ئامادەکاری کشانەویان کردبوو، تەنیا لەسەر کات مابوو، بۆ ئەوەی لەسەریان نە شکێتەوە بڵێن هەمووی گیرا بۆیە کشاینەوە، هەتا بە هێزەکەی یەکێتیشەوە.
پرسیار: کاک سەفین هەموو ساڵێک لەوەختە کۆمەڵێ قسە دەگوترێ، هەر جارەی یەکێ دەکەنە پاڵەوانی ئەو شەڕەو لایەنێک دەیەوێ تاپۆی بەناوی خۆی بکات و خاوەندارێتی بکات.
یەکێتی نیشتمانی ڕۆڵی بەرچاوی هەبوو لە ناو یەکێتیش باسی کۆسرەت ڕەسوڵ دەکرێت، کۆمێنتی تۆ چییە؟
لە ناو پارتییش جگە لەوەی کردویتیان بە داستانی خۆیان، باس لە ڕۆڵی مەسعود بارزانی دەکرێت، ئەودەمیش دەنگۆیەکی بەهێز بڵاو بۆوە گوایە کەهەواڵی شەهیدەکانی یەکێتی دەگاتە مەسعود بارزانی توڕە دەبێت قسەیەک دەکات، تۆ هیچ زانیاریت لەسەر ئەو ڕووداوە هەیە؟
سەفینی مەلاقەرە: لە بارەی کۆسرەت ڕەسوڵ بەیانییەکەی کە هێرشەکە دەستی پێ کرد خۆی لە شەقڵاوە بوو، ئێمەی ڕەوان کرد، تاکۆتایی شەڕەکەش من نەمدیت، بەڵام ئاساییە ئەو ئەندامی مەکتەب سیاسی بوو، (بەپێکەنینەوە) بۆچی بۆ کاک مەسعود ڕەوابێ لە سارداو بێت و بڵێن جەبهەکە بەسەرپەرشتی ئەو بوو، بۆچی کاک کۆسرەت لە شەقڵاوە بێت و ئەو هەقە بەو نەدەین کە سەرپەرشتی شەڕەکەی کردووە؟
من هیچیانم لە وێ نەدیت تا هاتنی وەفدی مف!.... بۆ مەسەلەی سەرپەرشتی، من دڵنیا نیم ڕەنگە ئەو کاتی دەڤەری سلێمانی مام جەلال سەرپەرشتی کردبێت و هەولێریش بەو سپاردر!....
بۆ مەسەلەی توڕەبوونی کاک مەسعودیش منیش هەر وەک دەنگۆ بیستوومە، گوایە کاتێ ڕووداوی شەڕەکەی پێ دەڵێن و 11 پێشمەرگە شەهید بووە تەنیا دوانیان ئیسڵامی بوون ئەوانی تر هەمووی هی یەکێتی بووە، گوایە جەمەدانیەکەی لەسەری کردۆتەوەو گوتییەتی لە بەر گۆڕی بارزانی نەبێت لەسەری ناکەم، تەنانەت حیماکانیش بەشێکی لەگەڵی نەمابوون، بەڵام لە هیچ شایەدحاڵێک ئەو قسەیەم نەبیس!....
مفاوەزات چۆن دەستی پێ کرد؟
سەفینی مەلاقەرە: پاش ئەوەی هەموو سەرچیاکەی بەری ڕۆژاوامان پاکردەوە، ئینجا زانیمان ئێمە بەرانبەر چ هێزێکی گەورە شەڕمان کردووە، ئەو کاتە من هەر لەسەر چیابووم جیهازم بۆ کرا بێمە خوارەوە، کاتێ هاتمە خوار نزیک حوجران کۆسرەت ڕەسوڵ گەیشتە ئەوێ لەگەڵ وەفدی مفاوز، لەوێ من و زابتێکی ڕژێم وەک مونەسیق دیاری کراین.[1]