بابەت: پەروەردە
نووسین و ئامادەکردن: #وەلید محەمەد سلێمان یوسف#
بێگومان زۆربەی خێزانەکان گرنگی و بایەخێکی زۆر بە پەروەردەکردنی منداڵەکانیان دەدەن، چونکە منداڵ توێژێکی هەستیار و گرنگی ناو کۆمەڵگایە، پەروەردەکردنیان لە خێزانێکەوە بۆ خێزانێکی دیکە و لە ژینگەیەکەوە بۆ ژینگەیەکیتر جیاوازە. خێزان یەکەمین دامەزراوەی پەروەردە و بەردی بناغەی پەروەردەی منداڵانە، هەر بۆیە پەروەردەکردنی منداڵ هەر لەو کاتەی لەسکی دایکیدایە دەستپێدەکات تا تەمەنی هەژدە ساڵی تێپەردەکات.
لە پەردوەردەکردنی منداڵدا پێویستە ڕەچاوی ئەمانە بکرێت، پێویستە دایک و باوکان هەمیشە سۆز و خۆشەویستییەکی زیاتر بە منداڵەکانیان ببەخشن، چونکە ڕێزگرتن و خۆشەویستی بناغەی سەرکەوتن و بەختەوەری خێزانە، هەروەها پێویستە ڕێ بەمنداڵانیش بدرێت گوزارشت لە بۆچوون و سەرنجەکانی خۆیان و ئازادی و ڕادەڕبرینیان بکەن.
هەروەها ڕۆڵی خێزان لە پەروەردەکردنی منداڵ هەر لەوکاتەی لە سکی دایکیدایە دەستپێدەکات تا تەمەنی 18 ساڵی و بەچەندین قوناغ تێپەر دەبێت، هەروەها پێش لەدایکبوونی منداڵ، دەبێت دایک و باوک شارەزاییان لە پەروەردەکردنی منداڵدا هەبێت، چونکە ئەرکی خێزان هەستیارە کە بریتییە لەوەی بوونیادنان و ڕینماییکردن و ئامۆژگاریکردن و ئاڕاستەکردن، بە شێوەیەکی ڕاست و درووست تا یارمەتیدەری گەشەکردنی منداڵەکانیان بن.
هەروەها پێویستە دایک و باوک کات بۆ پێکەوەبوون لەگەڵ منداڵەکانیان تەرخانبکەن وەک خوێندنەوەی چیرۆک و یاری کردن و گەشت و گەران و گێڕانەوەی کڵتووری نەتەوەکەیان و نیشتمانەکەیان تا ئاشنای ببن، هەروەها دەربارەی کار و چالاکییەکانی قوتابخانە گفتوگۆیان لەگەڵ بکەن، لە ڕووی بەکارهێنانی یاریییە ئەلەکتڕۆنیەکانیش هوشیاری بدەن بە منداڵەکانیان و نابێت لە خوار تەمەنی 16 ساڵیەوە مۆبایل و ئامێرەکانی دیکە هاوشێوەی هەبێت کاتی ئامۆژگاری کردنی منداڵان نابێت زۆر درێژبێت و پێویستە لە 5 خولەک زیاتر نەبێت بۆ ئەوەی ئەو منداڵە دوای تەواو بوونی ئامۆژگاریەکە بزانێت باوکی یان دایکی باسی چی بۆ کردووە و چ شتێکی نوێ فێربووە لەم ئامۆژگارییەوە بەکارهێنانی لێدان بۆ منداڵان بە شێوەیەکی گشتی کارێکی خراپ و ناپەسەند و ڕێگەپێدراو نییە.
هەروەها پێویستە دایک و باوک هەوڵ بدەن هاوڕێکانی منداڵەکانیان بناسن و لەگەڵ خێزانی ئەوان ببن بە هاورێ کە ئەمە یەکیکە لە گرنگیدانەکانی ئایین.
پەروەردەیەکی زۆر توند فێری مناڵەکانتان نەکەن و ئەو منداڵانەی دەگمەنن واتە بەهیچ شێوەیەک گوێ لە بەرانبەر ناگرن و ئامۆژگاری وەرناگرن ئەوکات ئەبێت دایک و باوک بە شێوازێکی ڕێکخراو و گونجاو و پەروەردەییانە و بەهێمنی لەگەڵیان بدۆین، هاوکاریان بن لە فێرکردنیان چۆن چارەسەری کێشەکانیان بکەن تا لە داهاتوودا، پشت بەخۆیان ببەستن، بە هەڵە وەڵامی منداڵەکانتان نەدەنەوە و ڕاستگۆ بن لەگەڵیان، هەروەها هاندان، ستایش، پیزانین، پاداشت و خەڵاتکردن، کاریگەریی ئەرێنی و زۆر باش بۆ منداڵەکانتان هەیە.
ئەرکی بەخێوکردن و پەروەردەکردن تەنیا لە ئەستۆی دایکاندا نییە، بەڵکوو لە ئەستوی باوکانیشدایە و هەردووکیان بەرپرسن لەپەروەردەی منداڵەکانیان، وە پێویستە دایک و باوک لەسەر یەک شێوازی پەروەردەکردنی منداڵ ڕێکبکەون و یەکسان بن.
لێرەدا دایکان و باوکان هەردووکیان بەرپرسن لە پەروەردەی منداڵدا و جیاوازی نییە لەنێوانیاندا، بەڵکوو ڕۆڵی هەردووکیان زۆرگرنگە و هەریەکێکیان بەشێک لە کەسایەتی ئەو منداڵە پڕ دەکەنەوە و وە هەرگیز گلەیی لەمنداڵەکانتان نەکەن چونکە کاریگەری دەکاتە سەر دەروونی منداڵ. لێرەدا گەیشتینە ئەو ئەنجامەی کە دایک و باوک کلیلی پەروەردەکردن و ئاڕاستەکردنی منداڵن بەشێوەیەکی باش و تەندرووست. [1]