پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
پەیمان شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
سروە شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد ڕەسوڵپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەحمەد عەلی محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەحیم فەقیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەمیر بابۆلی
21-11-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  526,931
وێنە
  111,898
پەرتووک PDF
  20,517
فایلی پەیوەندیدار
  106,637
ڤیدیۆ
  1,591
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,897
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,247
عربي - Arabic 
31,666
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,681
فارسی - Farsi 
11,112
English - English 
7,776
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,598
پەرتووکخانە 
25,928
کورتەباس 
18,881
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,978
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,017
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,932
هۆنراوە 
10,485
بەڵگەنامەکان 
8,380
وێنە و پێناس 
7,417
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,486
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
732
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
ئیدیۆم 
15
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
32,064
MP4 
2,642
IMG 
205,211
∑   تێکڕا 
240,243
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
سەید محەمەدی سەفایی
ژیاننامە
کەمال جەلال غەریب
ژیاننامە
فریاد حەسەن مەعروف
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان عەزیز میرزا نە...
ژیاننامە
سەڵاح شەفیق
بۆچی پاراستنی زمانی دایک ئەرکی دەسەڵاتە؟
بەهۆی کوردیپێدیاوە دەزانیت هەر ڕۆژێکی ڕۆژژمێرەکەمان چیی تیادا ڕوویداوە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook3
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp2
Viber0
SMS0
Facebook Messenger1
E-Mail0
Copy Link2
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

سوداد ڕەسووڵ

سوداد ڕەسووڵ
#سووداد ڕەسووڵ#
$بۆچی پاراستنی زمانی دایک ئەرکی دەسەڵاتە؟$
بە بۆنەی ڕۆژی زمانی دایک لە پۆستێکی ڕابردووم لە فەیسبووک ئەم دەستەواژەم بڵاو کردەوە لە قەوارەیەکی نەتەوەییدا، پاراستنی زمانی دایک و پەرەپێدانی، ئەرکی دەسەڵاتە، ئەرکی تاکەکەس و خێزان نییە. بۆ ئەم بۆچوونەم هەندێک لە هاوڕێیان پێیان وابوو کە پاراستنی زمان ئەرکی هەموومانە بە تەنیا هی دەسەڵات نییە. لەم پۆستە دەمەوێ بەخێرایی لەسەر ئەم باسە بوەستم و هەندێک ڕوونکردنەوە بدەم، چونکە ئەم بابەتە پرسێکی زمانەوانیی کۆمەڵایەتییە و پێویستە هەر لە ڕوانگەی زمانەوانییەوە سەیری بکەین و شیکردنەوەی بۆ بکەین.
لە مێژووی زمانەکان دیاردەی مردن و فەوتانی زمان هەر هەبووە و هەیە، بەڵام لەم سەردەمە ئەم دیاردەیە زیاتر زەق بووەتەوە و بووە بە دیاردەیەکی بەرچاو. بۆ نموونە زمانە کۆنەکانی وەک سومەری، ئاشووری، کلدانی، ئاڤێستایی، پەهلەوی، سەنسکریتی، لاتینی، .. ئەمانە هەموو لە کۆندا زمان بوون و ئەمڕۆ تەنیا چەند دەقێکیان لە پاش بەجێ ماوە، هیچ کەسێک نییە لە ماڵەوە بەم زمانانە قسە بکات. هۆکاری لەناوچوونی ئەم زمانانە دەگەڕێتەوە بۆ نەمانی ئەو دەسەڵاتەی کە لە پشت بەکارهێنانی ئەو زمانەوە بووە، هەر کاتێک دەسەڵاتەکە لاواز بووە یان نەماوە لەگەڵیشی زمانەکە، ئەگەر هەرچەندە زمانێکی بەهێزیش بووبێت و خاوەن ئەدەبی نووسراویش بووبێت، نەیتوانیوە بەرگری بکات و لە بەین چووە، و بووە بە زمانێکی مردوو. لەم ڕووەوە زمانی پەهلەوی باشترین نموونەیە؛ لە ماوەی حوکمڕانی ساسانییەکان زمانی دەسەڵات بووە، بەڵام دوای هاتنی ئیسلام و نەمانی دەسەڵاتی ساسانی، زمانەکەش هەنگاوبەهەنگاو دەپوکێتەوە، هەتا سەدەی دەیەم و دوازدەمی میلادیش لە هەندێک ناوچە لە ئێران هێشتا بە پەهلەوی قسە کراوە، بەڵام دواتر بەردەوام نەبووە، بە یەکجاری لەبەین چوو، ئەمڕۆ کەس نییە بە پەهلەوی قسە بکات.
زمانی لاتینی کە زمانێکی یەکجار دەوڵەمەند و بەهێز بووە، بۆ ماوەی هەزار ساڵ زمانی ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی بووە، لە دوای نەمانی ئیمپراتۆریەتەکە لە سەدەی پێنجەمی میلادی، زمانەکەش دەسەڵاتی ئیمپراتۆری نامێنی، بەڵام وەک زمانی دینی کریستیانی کاتۆلیکی و زمانی زانست و هاوبەشی ئەوروپا درێژە بە مانەوەی خۆی دەدات، بەڵام لە سەدەی هەژدەم و نۆزدەیەمدا کاتێک دەسەڵاتی دینی لە ئەوروپا لاواز دەبێت، زمانەکەش لەگەڵی لاواز دەبێت. دوای سەرهەڵدانی دەوڵەت نەتەوە لە ئەوروپا و لاوازبوونی پێگەی دین لە کۆمەڵگەکان، هاوکات زمانی لاتینییش وەک زمانی دینی پێگە و دەسەڵاتی لاواز دەبێت و لە جێگەی لاتینی، زمانە نەتەوەییەکان بۆ سرودە دینییەکان بەکار دێن، بۆیە لاتینی ئەوەندە لاواز دەبێت، بۆ ڕێوڕەسمی دینییش چیدی بەکار نایەت. لە ناوەڕاستی سەدەی بیستەم ڤاتیکان بە ڕەسمی مردنی زمانی لاتینی ڕادەگەینێ و ڕێگە دەدات هەموو کاتۆلیکەکان لە سەرانسەری جیهاندا بە زمانە نەتەوەیی و ناوچەییەکانی خۆیان دوعا و نوێژ بخوێننەوە.
ئەمە ئەزموونی هەموو زمانەکانە لە مێژوودا، هەر کاتێک زمان دەسەڵات و پشتگیریی سیاسی و ئابووری نەمێنی، ئەو زمانە لاواز دەبێت، بۆ ماوەیەک خەڵک قسەی پێ دەکەن، بەڵام دواتر لای خەڵکیش نامێنێ و بەرەو مردن دەچێت.
$بۆچی لەم سەردەمە زمان بەخێرایی لەناو دەچێت؟$
لە پێش مۆدێرنیتە مردنی زمان زۆر لەسەرخۆ بووە، بەڵام دوای سەرهەڵدانی مۆدێرنیتە واتە دەرکەوتنی کۆمەڵگەی پیشەسازی و سەرمایەداری لە ئەوروپا، و گەورەبوونی شار و دەرکەوتنی دەوڵەتی نەتەوە، هەروەها لە هەمووی گرنگتر، دەرکەوتنی خوێندنی مۆدێرن لە قوتابخانەکان بۆ هەموو خەڵک و سەپاندنی یەک زمانی نەتەوەی سەردەست لە چوارچێوەی ئەو دەوڵەتەدا بە سەر هەموو نەتەوەکانی دی کە بە ژمارە کەمتر بوون؛ ئەم پڕۆسە کۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسییە، زمانە بچووکەکان و زمانی کەمینەکان کە پێی نەدەخوێنرا کەوتنە بەر هەڕەشەی فەوتان، چونکە ئەو زمانەی کە پێی دەخوێندرێ، ئەو زمانەیە کە دەکرێت کاری پێ پەیدا بکرێ، واتە زمانێکە پلەوپایە و دەسەڵاتی هەیە و هێزی ئابووری هەیە، ئەو زمانەی پێی ناخوێندرێ، هێز و دەسەڵاتی نییە، بە تێپەڕبوونی کات لە کۆتاییدا بەرەو فەوتان دەچێت، ئەمە هەرچەندە ژمارەی ئاخێوەرانی یەکجار زۆریش بێت، مادام هێزی ئابووری نییە ناتوانی درێژە بە مانەوەی خۆی بدات.
ئەگەر زارێکی کوردی بە نموونە وەرگرین وەک زاری کوردیی گۆران - هەورامی، کە بۆ ماوەی پێنج سەدە لە ناوەڕاستی کوردستان زمانێکی ئەدەبی بووە، دوای ڕووخانی میرنشینی ئەردەڵان کە پشتیوانێکی سیاسی زارەکە بووە، ئەو هێز و دەسەڵاتەی نامێنێ و چیدی وەک زمانێکی ئەدەبی بەکار نایەت. پێش سەرهەڵدانی خوێندنی گشتی لە قوتابخانەکان، بەهۆی لاپەڕگەیی و سەختیی شوێنەکەی لە ناوچە شاخاوییەکانی هەورامان، هەورامی باش خۆی پاراستبوو، بەڵام ئێستا چیدی ناتوانێت پارێزراو بێت، چونکە خوێندنی مۆدێرن ڕووی لە هەموو گوندێکی هەورامان کردووە بە زمانێکی غەیری هەورامی دەخوێنن کە لە ئێران فارسییە و لە باشووری کوردستان بە کوردیی ناوەندییە، ئیدی لێرەوە دەکرێت پێشبینی بکرێ ئەم زارە کوردییە چیدی پاشەڕۆژی نییە، ئەگەر ڕێگە نەدرێ بە هەورامی بخوێنن و زارەکەیان پلەوپایەی نەبێت بۆ کار پەیداکردن، ئەگەرنا مەحاڵە لە کۆتایی هەر بەرەو مردن دەچێت، ئەمە هەرچەندە لەناوخۆیان بەڕێکوپێکی قسەی پێ دەکەن، ئەمەش چەند نەوەیەک بەردەوام دەبێت، دواتر کە کۆچ دەکەن بۆ شارە گەورەکان و بە زمانێکی سەردەست دەخوێنن و قسە دەکەن، چیدی ناتوانن زارەکە بۆ منداڵانیان بگوێزنەوە.
باشترین نموونە بۆ ئەم دیاردە زمانییە، زمانی کوردییە لە باکووری وڵات (لە تورکیا) ، کە پێش دەرکەوتنی دەوڵەت نەتەوەی تورک لەم بەشەی کوردستان لە سەدا سەدی خەڵک بە کوردی قسەیان کردووە، بەڵام لە ماوەی ئەم سەد ساڵەی دەسەڵاتی تورک لە قەدەغەکردنی زمانی کوردی بۆ خوێندن و تەنانەت قسەکردنیش، ئەم دۆخە زمانییەی بەرهەم هێناوە کە ئێستا بەشێکی زۆری کورد لەوێ زمانی کوردییان لە دەست داوە، لە دەرەوە و تەنانەت لەناو خێزانیش چیدی بە کوردی قسە ناکەن، چونکە زمانی کوردی لەوێ هێزی ئابووری و دەسەڵاتی نییە، زمانێکە بۆ خوێندن و زانست دەست نادات، هیچ پلەوپایەیەکی نییە، تەنانەت بۆ قسەکردنیش بە کوردی ئاست و پلەپایەی نزمە، بۆیە زۆر کەس لەوێ پێی شەرمە بە کوردی بدوێ، چونکە بەم زمانە ئاستی دێتە خوارەوە. لەم پڕۆسەیە بەڕوونی دیارە ئەو زمانەی پێی دەخوێندرێ، دواتر هەر ئەو زمانە دێتە ناو خێزانیش، ئەندامانی ناو خێزانیش بەو زمانە قسە دەکەن، کە زمانی باڵادەستی خوێندنە.
کەواتە پاراستنی زمان و لەناوبردنی، لەم سەردەمەدا، لەلایەن دەسەڵاتەوەیە، لە سیستەمی پەروەردەی وڵاتەکەیە کە بە چ زمانێک دەخوێندرێ، کام زمان دەسەڵاتی هەیە و کام زمانیش دەسەڵاتی نییە، کام زمان کاری پێ پەیدا دەکرێت و کام زمانیش کاری پێ پەیدا ناکرێ، کام زمان پلەوپایەی هەیە و کام زمانیش هیچ پلەوپایەی نییە، .. بۆیە ئەم پڕۆسەیە لە دەست تاکەکەس و خێزان نییە، خێزانەکان ئەگەر هەرچەند هەوڵ بدەن زمان بپارێزن، دەتوانن بۆ ماوەیەک بەردەوام بن، بەڵام لە کۆتاییدا ئەوانیش خۆیان دەدەن بە دەستەوە چیدی ناتوانن بەردەوام بن، شەپۆلی زمانی باڵادەست هەموویان ڕادەماڵێ.
زۆر کوردی نیشتمانپەروەر هەیە لە باکوور زۆر حەز دەکات زمانەکەی بپارێزێ، کەچی خۆی لەگەڵ منداڵەکەی بە تورکی قسە دەکات، چونکە خۆیشی کوردییەکەی بەهێز نییە، لە سیستەمی پەروەردە لە تورکیا بە تورکی خوێندووە، زمانی تورکی لە مێشکی ئەو کەسە جێگەی زمانی دایکی گرتووەتەوە، چیدی ئەو کەسە ناتوانێت بە زمانی دایکی خۆی بیر بکاتەوە و خۆی دەرببڕێ بە چاکی، بۆیە کاتێک دەیەوێت لەسەر بابەتێک بدوێ، بەگوێرەی پێویست وشە و زاراوە و دەستەواژەی نییە، ناچار دەبێت پەنا بۆ ئەو زمانە دەبات کە پێی خوێندووە کە ئەویش زمانی تورکییە، بۆیە ئەویش بە هەمان ئاڕاستە، چونکە زمانێکی کوردی پتەو و بەهێز فێر نەبووە، ناچار لەگەڵ منداڵەکەی بە تورکی قسە دەکات، چونکە منداڵەکەشی هەر لە سیستەمی پەروەردە بە تورکی دەخوێنێ.
بۆ ئەوەی باشتر لەم نموونەیە تێ بگەین دەچین بۆ لای ئەو خێزانە کوردانەی کە لە ئەوروپا دەژین، کە من خۆم لە ئەورپا ژیاوم و زۆر بەوردی سەرنجی ئەم دیاردەیەم داوە کە زمان لەوێ چۆن لای خێزانە کوردەکان دەپوکێتەوە و نامێنێ. جیلی یەکەمی کورد کە گەیشتە ئەوروپا لەماڵ هەموو بە کوردی قسەیان دەکرد، کاتێک منداڵەکان گەورە دەبن و دەچنە بەر خوێندن بە زمانی نەتەوەی سەر دەستی ئەو وڵاتانە دەخوێنن کە ئەویش یەکێک لەم زمانانەیە: ئەڵمانی، هۆڵەندی، سویدی، نەرویجی، ئینگلیزی، .. جیلی ئەم منداڵانە لەنێوان خۆیان بەو زمانە سەردەستە قسە دەکەن کە پێیان خوێندووە، واتە جیلی دووەم کە بە زمانی کوردییان نەخوێندووە ناتوانن بە کوردییەکی چاک قسە بکەن، بۆیە ئەوان تەنیا لەگەڵ دایک و باوک بە کوردییەکی لاواز و تێکشکاو قسە دەکەن، لەناوخۆیان قسەی پێ ناکەن، دواتر هەر ئەم جیلە کە لەناو کورد ژن و ژنخوازی دەکەن لەگەڵ یەک بە کوردی قسە ناکەن، چونکە ئەو کوردییە باشە نازانن و فێری نەبوون، ئەوجا جیلی سێیەم دێت کە ئەم جارە زمانەکە بە یەکجاری فەوتاوە و نەماوە، تەنیا دەڵێت: دایک و باوک و باپیرم لە کوردستانەوە هاتوون و بە ئەسڵ کوردم بەڵام کوردی نازانم.
زۆر خێزانی کوردپەروەر لە ئەوروپا دەناسم کە زۆر حەز دەکەن زمانە کوردییەکەیان بپارێزن، بۆیان ناکرێ، دەڵێن: هەرچی دەکەین منداڵەکان بە کوردی قسە بکەن بۆمان ناکرێ، مەگەر زۆریان لێ بکەین، هەندێک دەیانگوت: زۆرمان لێ کردوون بە کوردی قسە بکەن، ئێستا سەریان لێ شێواوە کە بە کوردی قسە دەکەن زمانیان تەتەڵە دەکات و ناتوانن بەجوانی قسە بکەن. لەم نموونانە بەڕوونی دیارە کە پاراستنی زمان لەم سیستەمە خوێندنە مۆدێرنە بە زمانی نەتەوەی سەردەست، هەتا ئەو زمانە نەیەتە ناو سیستەمی خوێندن، ناپارێزرێ، ئەمەش بێگومان دیارە ئەرکی تاک و خێزان نییە، ئەرکی دەسەڵاتە، ئەو کارە بکات. لەو وڵاتانەی ئەوروپا کە دەرسێک لە سیستەمی پەروەردە بە زمانی دیاکی نەتەوەکانی بێگانە هەیە، کە یەکێک لەمانە وڵاتی سویدە، هەر بەهۆی خوێندنی دەرسێک لە هەفتەیەک لە قوتابخانەکان، لەوێ هەتا ڕادەیەک زمانی کوردی لەناو خێزانەکان باشتر ماوە.
$ئایا زمانی دایک لە هەرێمی کوردستان لەژێر هەڕەشەدایە؟$
ئەگەر سەرنجێکی هەرێمی کوردستان بدەین بزانین ڕەوشی زمانی دایک چۆنە ئایا بەشێوەیەکی ڕێکوپێک زمان بە منداڵی کورد دەدرێت، یان هەڕەشەی لەسەرە؟ ئەگەر لە پڕۆسەی مردن و فەوتانی زمان ورد بینەوە دەتوانین لەوە تێ بگەین کە دەبێت زمان چۆن بپارێزرێ. زمانی دایک لەم سەردەمە لە سیستەمی پەروەردە دەپارێزرێ، کە ئەمەش ئەرکی دەسەڵاتە پلانی زمانی هەبێت و خوێندن بە زمانی دایک لەم سیستەمە پیادە بکات. دەبێت زمان لە هەموو قۆناغەکانی خوێندن هەر لە باخچەی منداڵانەوە و هەتا بەکالۆریۆس لە زانکۆ، هەموو بابەتێک و هەموو زانستێک بە کوردی بخوێندرێ، ئەگەر لە یەکێک لە بابەتەکان بە کوردی نەخوێنرا ئەوا لەم سیستەمە زمان کەلێنی تێ دەکەوێ و لەم بوارە زمان پاشەکشێ دەکات، بۆ نموونە ئەگەر زانست و بیرکاری بە کوردی نەخوێندرێ ئەوا کوردی چیدی نابێ بە زمانی زانست و هێز و دەسەڵاتی نامێنی و دەبێتەوە بە زمانی فۆلکلۆر و شیعر و داستان، لەم سەردەمە ئەگەر زمانێک نەبێت بە زمانی زانست، بە کەڵکی سەردەم نایەت و لەناو زمانەکانیش پاشەڕۆژی نییە.
لە دوو دەیەی ڕابردوودا کە دەسەڵاتی زمانی ئینگلیزی لە ڕێی کردنەوەی قوتابخانەی ئەهلی بۆ هەرێمی کورستان هات، ئەوجا زەنگی مەترسی بۆ زمانی کوردی لێ درا کە ئەو زمانە بە دەسەڵاتە چۆن زمانی کوردی لاواز دەکات. زۆر کەس هەبوون، تەنانەت زمانەوانەکانیش، وایاندەزانی ئەمە ئاساییە و زۆر چاکە منداڵ بە ئینگلیزی بخوێنێ، هەر لە منداڵییەوە فێرە ئینگلیزییەکی باش بێت، کوردی لەناو کۆمەڵگەی خۆی فێری دەبێت. ئەوان بە داخەوە ئاگاداری ئەم ئەزموونە نەبوون کە زمان چۆن لەناو دەچێت و هەروەها لەوەش ئاگادار نەبوون کە زمانێکی بەهێزی وەک ئینگلیزی چەندە کاریگەریی سەلبی بۆ سەر زمانێکی وەک کوردی دادەنێت کە تازە لە قۆناغی گەشەکردندایە. لە سەرەوە ئاماژەم پێ دا کە زمان دەبێت پلەوپایە و دەسەڵاتی پێ بدەی ئەوجا گەشە دەکات، کە ئەویش ئەرکی دەسەڵاتە لە سیستەمی پەروەردە بە چاکی بیچەسپێنێ و بە بەردەوامی و ڕیکوپێکی پێی بخوێندرێ و هێزی ئابووری هەبێت و لە بازاڕی کار، کاری پێ پەیدا بکرێ.
لە ململانێی زمانەکان، هەر زمانێک بە دەسەڵاتتر بوو، ئەو زمانە براوەیە و زمانە بێهێزەکە جێگەی بۆ زمانە بەهێزەکە چۆڵ دەکات. ئەمە نەک هەر بۆ زمانی کوردی، تەنانەت بۆ زمانێکی بەهێزی وەک فەرەنسییش وایە، کە ئەمڕۆ لە بەرانبەر زمانی ئینگلیزی لە ئەفەریقیا و هەموو کۆلۆنییە پێشووەکان جێگە بۆ زمانی ئینگلیزی چۆڵ دەکات، و لە گۆڕەپانی جیهان پاشەکشێ دەکات. ئەگەر ئەمە حاڵی زمانی فەرەنسی بێت لە بەرانبەر ئینگلیزی، کەواتە زمانی کوردی لە بەرانبەر ئینگلیزی چۆن دەتوانێت بەرگری بکات؟ چۆن دەبێت ئینگلیزی لە هەرێمی کورستان ئەوەندە هێز و دەسەڵاتی پێ بدرێ زمانی کوردی بنکۆڵ بکات؟ ئەمە سەرەتای کۆتاییە کە بە عەرەبی پێی دەڵێن: البدایة النهاية:، واتە سەرەتای لەناوچوونی زمانەکە دەستی پێ کردووە ئەگەر پێشی لێ نەگیرێ بەرەبەرە، نەوە دوای نەوە، ئەوەندە لە بەرانبەر ئینگلیزی لاواز دەبێت کە لە کۆتاییدا دەبێت خۆی بە دەستەوە بدات، ئیدی لە توانای هیچ تاکێک و هیچ خێزانێک نییە، دەسەڵات و پلەوپایە بۆ زمانی کوردی بگێڕێتەوە.
لێرە نامەوێت بچمە ناو وردەکاریی کاریگەریی زمانی ئینگلیزی لە هەرێم بۆ سەر زمانی کوردی، تەنیا چەند داتایەک دەخەمە ڕوو بۆی ئەوەی بزانین چ مەترسییەک لە ئارادایە. بەپێی ئاماری وەزارەتی پەروەردە کە لای من هەیە، هەتا ساڵی 2022 لە هەرێم 152 باخچەی منداڵان و 121 قوتابخانەی بنەڕەتی کراوەتەوە کە خوێندنیان هەموو بە ئینگلیزییە، تەنیا دەرسێک بە کوردییە، ئەم داتایە پێمان دەڵێت: لە هەرێم هەر لە باخچەی منداڵانەوە زمانی دایک بنکۆڵ دەکرێ، کە ئەمە نەک تاوانە بەرانبەر زمانی دایک، بەڵکوو تاوانە بەرانبەر هەست و دەروونی ئەو منداڵە کە لە باوەشی دایکی بە زمانی دایک، زمانی پژاوە، ئەمڕۆ بەهۆی باڵادەستی ئینگلیزی زمانێکی ئەوروپی پێ دەدرێ کە هیچی لێ تێ ناگات، لە زمانی هەست و دەروونی خۆی بێبەش دەکرێ. لە لایەکی دیکەوە، ئەم قوتابخانانە هەر لەبەر ئەوەی بە زمانیکی بەهێز و بە دەسەڵاتی وەک ئینگلیزی دەخوێنن، ڕەواجی یەکجار زۆرە، ئەگەر هەر خێزانێکی کورد پارەی هەبێت پێی خۆشە و شانازییە منداڵەکەی لەم قوتابخانانە بخوێنێت و بە کوردی نەخوێنێ. ئایا زمانی دایک بەم شێوەیە دەپارێزرێ؟ من پرسیار لە هەموو پسپۆڕ و شارەزایانی زمان و پەروەردە دەکەم ئەمە خەتای کێیە زمانی دایک بنکۆڵ دەکرێ؟ ئەمە دەسەڵات نییە قوتابخانە بە ئینگلیزی دەکاتەوە و کوردی لە سیستەمی پەروەردە پەراوێز دەخات؟
هەر دوای ئەمەش، وەزارەتی پەروەردە پلانی بە ئینگلیزیکردنی خوێندنی زانست و بیرکاری لە پەروەردە داڕشت بۆ ئەوەی پەروەردەی حکومییش وەک قوتابخانە ئەهلییەکان ئاستی بەرز بێتەوە و بکرێ بە ئینگلیزی. واتە بەپێی ئەم سیستەمە خوێندنە، کە خۆشبەختانە سەرکەوتوو نەبوو، نیوەی سیستەمی خوێندنی کوردی دەبێت بە ئینگلیزی و زمانی کوردییش دەبێتەوە بە زمانی فۆلکلۆر و هیچ بەرهەمێکی زانستی بە کوردی نابێ. ئەمە بێجگە لەوەی کە وەزارەتی خوێندنی باڵاش گورزێکی دیکەی لە زمانی کوردی وەشاند کە بڕیارێکی دەرکرد: زمانی کوردی و عەرەبی بۆ پۆلی دوازدەم بۆ بەشە زانستییەکان زمانێکی ئارەزوومەندانەیە، بەڵام ئینگلیزی ئیجەبارییە. ئایا ئەمە سووکایەتی نییە بە زمانی دایک لە وڵاتی خۆت کە بە شۆڕش و خوێن مافی خوێندن بە زمانی دایک بە دەست هاتووە، ئەمڕۆ بەرانبەر بە ئینگلیزی ئەوەندەی بێ کەڵک و بێ دەسەڵاتە، بووە بە زمانێکی ئارەزوومەندانە؟
$کەواتە چۆن بایەخ بە ئینگلیزی بدرێ؟$
کاتێک باسی مەترسی زمانی ئینگلیزی دەکرێت و یەکسەر ئەو پرسیارە دێتە پێش ئەدی چی بکەین بۆ ئەوەی لەم زمانە جیهانییە سوودمەند بین؟ هەرگیز کێشە لەگەڵ زمانی ئینگلیزدا نییە، هیچ گومان لەوەدا نییە کە ئەو زمانە یەکجار گرنگە بۆ ئێمە، بەبێ فێربوونی ئینگلیزی لە هیچ بوارێکی زانستدا ناتوانین پێش بکەوین، نزمیی ئاستی زانکۆکانمان زیاتر دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی کە نە مامۆستاکان و نە خوێندکار ئینگلیزییەکی باش نازانن، ناتوانن وەک پێویست کەڵک لە سەرچاوە ئینگلیزییەکان وەربگرن. بایەخدان بە ئینگلیزی پێویستە بە پلەی یەکەم خەڵک خۆی هەوڵ بدات ئینگلیزی فێر بێت، ئەمە ئەرکی دەسەڵات نییە سیستەمی پەروەردە بە زمانی دایک هەڵوەشێنێتەوە و وێرانی بکات لەپێناو ئینگلیزیدا، هیچ دەوڵەتێکی نەتەوەیی کارێکی وا ناکات لەپێناو فێربوونی ئینگلیزی، زمانی دایک بەم شێوەیە بنکۆڵ بکرێ وەک ئەوەی حکومەتی هەرێم دەستی داوەتێ، کە پاشەڕۆژ بۆ زمانی کوردی ناهێڵێتەوە. بایەخدان بە زمانێکی جیهانی وەک ئینگلیزی پێویستە لە ئاستی خوێندنی باڵادا بێت، نابێ لە باخچەی منداڵان و قۆناغی بنەڕەتی و دواناوەندی و ئامادەیی و بەکالۆریۆس بێت، دەکرێت لەم قۆناغانە ئینگلیزی وەک زمانی دووەم فێر بکرێ ئەمە هەر هەبووە و ئاساییە، دەکرێت لە ئاستی خوێندنی باڵا کاتێک خوێندکار دەیەوێت ماستەر و دکتۆرا بخوێنێت مەرجی بۆ دابنرێ کە دەبێت لە ئینگلیزی توانایەکی باشی هەبێت ئەوجا بۆی هەبێت خوێندنی باڵا بخوێنێ. ئەو مەرجەی دانرابوو کە قوتابی دەبێت لە تاقیکردنەوەی ئایلێتس سکۆری 4 ی هەبێت، ئەوجا بۆی هەبوو ماستەر بخوێنێ، ئەمە هەنگاوێکی گرنگ بوو بۆ ئەوەی لەم ئاستە خوێندنە بایەخ بە ئینگلیزی بدرێ، بەڵام لە بێ پلانی حکومەتی هەرێم، ئەمەش لە خوێندنی باڵا بە بڕیارێک شل کرا و نەما، ئیدی دوای ئەمە بە لێشاو قوتابی لە خوێندنی ماستەر و دکتۆرا وەرگیرا بێ ئەوەی هیچ توانایەکی باشی لە ئینگلیزیدا هەبێت، کە ناتوانن سەرچاوەیەک بە ئینگلیزی سوودی لێ وەربگرن. هەر بۆیەشە ئاستی زانکۆکانی کوردستان زۆر نزمە و لە پلەبەندیی جیهانیدا بەردەوام لە دابەزیندایە. واتە حکومەتی هەرێم لە پلانی بۆ بایەخدان بە ئینگلیزی بەپێچەوانەوە کار دەکات: لەو قۆناغەی خوێندن کە پێویستە زمانی دایک بە چاکی بدرێ بە منداڵ لەوێ دەیکات بە ئینگلیزی، بەڵام لەو قۆناغەی کە دەبێت خوێندکار ئینگلیزی بزانێ، لەوێ بایەخی پێ نادات!.
نامەوێت لەم پۆستەی فەیس بووک زۆر درێژە بەم باسە بدەم. بەمزووانە توێژینەوەیەکم بڵاو دەبێتەوە بە ناوی : سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان، لەم توێژنەوەیەدا بە درێژی باسی کێشە زمانییەکانم لە هەرێمدا کردووە چارەسەریشم بۆ پێشنیاز کردووە.
لە کۆتاییدا هیوادارم ئێستا مەبەستی پۆستەکەی پێشووم لای هەموو خوێنەران ڕوون بێت کە دەڵێم: لە قەوارەیەکی نەتەوەییدا، پاراستنی زمانی دایک و پەرەپێدانی، ئەرکی دەسەڵاتە، ئەرکی تاکەکەس و خێزان نییە.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 1,843 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | Facebook.Sudad Rasool 23-02-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 10
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 22-02-2023 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: پەروەردە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هەژار کامەلا )ەوە لە: 22-02-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 22-02-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 21-02-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,843 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
پاسی هاتووچۆ لە شاری هەولێر ساڵی 1988
پەرتووکخانە
ڕەهەندی ڕەخنەی کۆمەڵایەتی لە پەندی پێشینانی کوردیدا؛ بە نموونە (پەندی پێشینان)ی شێخ محەمەدی خاڵ
ژیاننامە
ئەدیبە شێخ عوسمان
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
پەرتووکخانە
تاقیکردنەوەی کیمیایی
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
ژیاننامە
حەسیبە نادر مەسیفی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
ژیاننامە
پەیمان شیری
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
کورتەباس
ڕۆڵی ئارام ساڵح لە بواری شیعری ڕۆشنبیریدا
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
ژیاننامە
سروە شیری
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
ڕەوشێ قاسم حسێن
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
ئیمان تەڵعەت عەبدولڕەزاق

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سەید محەمەدی سەفایی
26-11-2008
هاوڕێ باخەوان
سەید محەمەدی سەفایی
ژیاننامە
کەمال جەلال غەریب
25-11-2012
هاوڕێ باخەوان
کەمال جەلال غەریب
ژیاننامە
فریاد حەسەن مەعروف
22-11-2018
هاوڕێ باخەوان
فریاد حەسەن مەعروف
ژیاننامە
عەبدولڕەحمان عەزیز میرزا نەورۆز
10-09-2020
هاوڕێ باخەوان
عەبدولڕەحمان عەزیز میرزا نەورۆز
ژیاننامە
سەڵاح شەفیق
03-02-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
سەڵاح شەفیق
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
پەیمان شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
سروە شیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد ڕەسوڵپوور
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەحمەد عەلی محەمەدی
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕەحیم فەقیری
21-11-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
ئەمیر بابۆلی
21-11-2024
سروشت بەکر
ئامار
بابەت
  526,931
وێنە
  111,898
پەرتووک PDF
  20,517
فایلی پەیوەندیدار
  106,637
ڤیدیۆ
  1,591
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,897
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,948
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,247
عربي - Arabic 
31,666
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,681
فارسی - Farsi 
11,112
English - English 
7,776
Türkçe - Turkish 
3,681
Deutsch - German 
1,807
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,159
ژیاننامە 
26,598
پەرتووکخانە 
25,928
کورتەباس 
18,881
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,978
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,017
شەهیدان 
11,928
کۆمەڵکوژی 
10,932
هۆنراوە 
10,485
بەڵگەنامەکان 
8,380
وێنە و پێناس 
7,417
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,491
ڤیدیۆ 
1,486
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
732
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
343
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
یارییە کوردەوارییەکان 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
ئیدیۆم 
15
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
32,064
MP4 
2,642
IMG 
205,211
∑   تێکڕا 
240,243
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
پاسی هاتووچۆ لە شاری هەولێر ساڵی 1988
پەرتووکخانە
ڕەهەندی ڕەخنەی کۆمەڵایەتی لە پەندی پێشینانی کوردیدا؛ بە نموونە (پەندی پێشینان)ی شێخ محەمەدی خاڵ
ژیاننامە
ئەدیبە شێخ عوسمان
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
پەرتووکخانە
تاقیکردنەوەی کیمیایی
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
وێنە و پێناس
چەند خانمێکی گەڕەکی کانێسکان لە سلێمانی ساڵی 1976
ژیاننامە
حەسیبە نادر مەسیفی
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ڕزگار ڕەوشەنی
ژیاننامە
پەیمان شیری
وێنە و پێناس
چەند نەوەیەکی شاعیری کورد پیرەمێرد
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
وێنە و پێناس
سەرۆک کەرتەکانی تایبەت بە سەرژمێری گشتى دانیشتووانی ئێراق لە شارى هەولێر ساڵی 1965
کورتەباس
ڕۆڵی ئارام ساڵح لە بواری شیعری ڕۆشنبیریدا
ژیاننامە
ڕەزا ئەحمەدپوور
ژیاننامە
سروە شیری
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
وێنە و پێناس
ناو بازاڕی شاری هەولێر ساڵی 1963
کورتەباس
دامەزرێنەری کوردیپێدیا: ئێمە زانیاری نافرۆشین
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
کورتەباس
جوانی ئافرەت وەک سەرچاوەی چێژ و خۆشی لە شیعرەکانی قوبادی جەلیزادە دا
ژیاننامە
فەرشاد شوکروڵڵا
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
ژیاننامە
هێمن محەمەدی
کورتەباس
نۆستالژیا لە شیعرەکانی فەرەیدون بەرزنجییدا
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
ڕەوشێ قاسم حسێن
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
کورتەباس
هەستگۆڕکێ لە شیعرەکانی عەبدوڵڵا پەشێو دا
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
ژیاننامە
ئیمان تەڵعەت عەبدولڕەزاق

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.453 چرکە!