کورد و هەدەپەهەدەپە، ئەنقەرە و بەغدا
ئاسۆ عەبدوللەتیفئاسۆ عەبدوللەتیف
16-11-202016-11-2020
پارتی دیموکراتی گەلان HDP، لەبری پاشەکشەی پایتەخت و گەڕانەوە بۆ شارەکانی باکوور، چەند ساڵێکە خەریکی مۆدێلێکی تازەی کاری پەڕڵەمانییە، نەک پاشەکشەکردن و چۆڵکردنی ئەنقەرە و ئیستەنبووڵ، بەڵکوو لە قووڵایی تورکیا و لەناو سیستمێکی فاشیست و قووڵی ئاکەپە و بەتەنیشت ئەرگەنەکۆنی سەوزی دینی و گرتووخانەکان و پایەکانی کۆشکی کۆمارییەوە وەک پارتێکی نوێی ئۆپۆزیسیۆن، بەبێ هیچ پاڵپشتی و وەزارەتێکی دەوڵەتیانە سیاسەت بەڕێوەدەبەن بەمانا مۆدێرنەکەی.
هەدەپە چۆن سیاسەت دەکات؟ بێگومان بەشێکی بە یاسا و بەشێکی رێککەوتنی سیاسی و سەندیکایی و بەشێکیش بە دیدێکی کراوە و شەفاف و ئایدۆلۆژیەتێکی ڕادیکاڵانە و فۆڕمێکی دەوڵەتیانە، بەبێ ترس و پاشەکشە و لێدوانی ناتەبای پەڕڵەمانتارەکانیان کە نەزانن چی دەڵێن و بۆ دەیڵێن.
ئێمەی کوردیش جارناجار بە یەک جووڵەی نەیارەکانمان لە بەغدا، سەدان جار تەرحی پاشەکشە دەکەین و خەریکی هاڕین و لێدان و زەبروەشاندنی یەکدین و خەریکە بێ وتار دەمێنینەوە لەو پایتەختە، بێئاگا لەوەی تاوەکووعەرەب خۆی بە خاوەنی کوردستان بزانێت بە سامان و نەوتەکەیەوە، دەبێت کوردیش شێلگیرانە خۆی بە خاوەندارێتی بەغدا بزانێت، پەڕڵەمانتاری ئۆپۆزسیۆنی کوردی لە بەغدا، چی دەکەن جگەلەوەی بوونەتە پەیامنێر بۆ هەناردەی هەواڵە ناخۆشەکان و سەرباری نمایشی خۆیان، لێدوانی دژ و ناکۆک دەبەخشنەوە بەبێ ئەوەی کاریگەرییە نێگەتیڤەکانی ئاییندەی بزانن چ لە شەقامی کوردی و چ عەرەبی و ئێراقی، ئەی ئەوانەی هەدەپە چی دەکەن، بێگومان کارکردن بۆ ئاییندەیەکی مسۆگەر.
لە بەغدا نیو ملیۆنێک زیاتر کورد هەن و خاوەن شووناسی ئێراقی و عەرەبین و بە ڕەچەڵەک کوردن و ڕاگوێزراو و ئاوارەو نیشتەجێی ئەو پایتەختەن، بەڵام کورد و دەسەڵاتی سیاسی کوردی بە ئۆپۆزسیۆنیشەوە چونکە بێ پڕۆژە و ئارگیومێنتی عەقڵانین نەیانتوانیوە سەرمایەگوزاریی لەو کوردە ئەسڵ و ڕەسەنانەدا بکەن و لۆبیی تێدا بکەن وەک پاڵپشتی هێڵی فیکریی نەتەوەیی دەوڵەتیی، یان بۆ کاتی لێقەومان و درزی گەورە.
لەناو مۆدێرنێتەی دیموکراتیدا دەبێ کوردی خاوەن وتارو دەسەڵات، پڕۆژە و هەوڵدانی بەردەوامی هەبێت بۆ سوودوەرگرتن لە وزە شاراوەکان و شێوەزارە ونەکان و کولتوور و شووناسەکانی دیکەی نەتەوەی پەرژبوو، بەتایبەتی بۆ کورد لە کوردستانی باشوور گرنگە لەناو پایتەخت ئەم هەنگاوە بنێ نەک بیر لە کشانەوە بکاتەوە، وەک چۆن هەدەپە لە ئیستەنبووڵ توانی ئەو کارە مەحاڵە بکات و کەڵک لە وزەو دەنگی ئەو چەندین ملیۆن کوردەی ئیستەنبووڵ وەربگرێت و تەنانەت هاوپەیمانێتی و کوالیسیۆنیشیان پێ درووستبکات، ئەوە بریتییە لە بەکارهێنانی لۆژیک و سیاسەتی هێڵی سێیەم و سۆفت پاوەری عاقڵمەندانی کورد و تورک، تەنانەت کەڵک وەرگرتن لە سیاسەت و ستراتیژی پارتی گەلی کۆماری CHP وەک دوژمنی لەمێژینەی گەلی کورد. وەک بینیمان لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکاندا چۆن سەلماندیان بەو بچووکییەوە، چەندە گەورەن و کارێکی گەورەشیان کرد و چۆن توانییان شارەوانییەکانی ئیستەنبووڵ و ئەنقەرە و مێرسین و ئامەدئامەد لە چنگی پارتی دەسەڵاتدار بستێننەوە، تەنیا بە سیاسەتێکی ئاسان و دیپلۆمات و هاوسەنگ و لۆبییەکی عەقڵانی، ئێمەش بەو گەورەییەی خۆمان و قوربانیدان و شووناسی ئەنفال و کیمیاباران و هەڵەبجەهەڵەبجەو دۆسیەی جینۆساید و 59 پەڕڵەمانتارەوە چەندە بچووک دەردەکەوین لەو پایتەختەی ئێراق.
لەکاتێکدا هەدەپە هێشتا تەمەنی نەگەیشتووەتە دە ساڵ، کەچی بە بیرو ئایدۆلۆژیایەکی مەدەنی و شۆڕشگێریی مۆدێرنەوە ڕووبەڕووی گەورەترین خەسم و ڕکابەری سەرسەخت وەستاوەتەوەو زۆرترین سەرکردە و ڕەمز و دەموچاوە دیارەکانیشی لە زیندان تووندکراون بە ھاوسەرۆکەکانیانەوە، بێگوێدانە گوشار و سیاسەتی قەییووم و تۆتالیتاریزمی دەسەڵات و دەوڵەتی قووڵ و فاشیزمی ئاکەپە.
کورد لە بەغدا پێویستی بە کارو پڕۆژەی هاوشێوە هەیە لەبری شەڕکردن لەسەر لێدوانی دژبەیەک بۆ هەرێمی کوردستان، باشترە بیر لەو کوردانە بکەینەوەو هاوبەشی و لۆبییان پێ بکەین تاوەکوو ئاستی درووستکردنی قەوارە و لیستی تایبەتی بۆیان لە ململانێکانی ئاییندە وەک چۆن لیستی سائیروونی موقتەدا سەدر وێڕای باکگراوندی ئیسلامیبوون و شیعەبوونەکەیان، ئەم هەنگاوەیان ناو لیستەکەیان پڕکرد لە کارەکتەری تەکنۆکرات و لادین و سوننەی ڕادیکاڵ و تەنانەت شیوعی و کورد و چەپ و کریستیان.
ئەو بەربەستانەی شۆڤێنیزمی ئێراقی درووستیکردووە بۆ کوردان و هەرجارەو بە بیانوویەک دەستوور پێشێل دەکەن، بەوان دەشکێن، چونکە شارەزای سیاسەت و سایکۆلۆژیا و دیمۆگرافیای پایتەختن و بە ئاسانی دەتوانن ڕۆڵ ببینن بەمەرجی پشتگیریی دەسەڵاتی کوردی بۆیان، وەک چۆن هەدەپە لە باکوور و ناو دڵی تورکیا کە ئیستەنبووڵە ئەنجامی دا و تا ڕادەیەک بەربەستەکانیان شکاندن و وتارو دیسکۆرسی خۆیان داڕێژایەوەو ئێستا توانای کارو پڕۆژەیان ئاسانترە.
دەکرێت لە ئاییندەی نزیکدا کورد قەوارەو لیستی هەبێت لەو کوردانە بە هاوپەیمانیی لەگەڵ عەرەبی ڕەسەن و خێزانە گرنگ و حیزبە پێشکەوتووخوازەکان، وەک چۆن هەدەپە ئەمەی کرد و سەرکەوتنی گەورەی تۆمارکرد لەگەڵ ھاوپەیمانەکانی لە بەرەو کوالیسیۆنی چەپ و سیکۆلار و نەوەی دووەمی پارتی گەلی کۆماری CHP چەھەپەو ئەکرەم ئیمام ئۆغڵۆ، ئەویش بە بردنەوەی شارەوانییە گەورەکان کە ئاکەپەیان دووچاری چەقبەستن و ئیحراجیەکی کوشندە کردەوە. بەغدا ئیحراج بکەن لە خاکی خۆیان و بە ڕێککەوتن و یاساو کاری پەڕڵەمانی و مەدەنی و درووستکرنی ڕای گشتی بۆ کەیس و دۆزە ڕەواکانی گەلی کورد. [1]