دەنگدان چی دەگۆڕێت لە ئێراق؟
ئاسۆ عەبدوللەتیفئاسۆ عەبدوللەتیف
13-09-202113-09-2021
ئێراقی ئێستا نە سەروەرییەکی بەهێزی هەیە، نە ئابووری بەهێز و ئاساییش و ئارامی، ئەمە سێ فاکتەری زۆر گرنگن بۆ شکستی دەوڵەت. ئەوەشی کە دەوڵەت رادەگرێت هەر بریتییە لە سێ فاکتەر و بنەمای سەرەکیی، سەروەریی و ژێرخانی ئابووری و ستراتیژی دوورمەودا، ئێراق ئەوەشی نییە. ئەوەی هەیەتی ئابوورییەکی ڕەیعیی - مێگەل، دۆشین، بەرخۆری پارەی نەوت و موفتی ئامادە و پاڵاوگە نایاساییەکانە.
ئێراق خەیاڵدانێکی نەگۆڕ و کۆنکرێتیی هەیە و هەرگیز بە پڕۆسەکانی هەڵبژاردن ناگۆڕێت، بەکوورتی ئێراقی حاموڕابی و یاساکان و حەزارەتی ڕابردوو ئێستا ئیتر بۆ هەڵبژاردن ناشێت، چونکە هێز و میلیشیای چەکدار و ئەقتابگەلی گەورە هەن لەدەرەوەی یاساو دەسەڵاتیان لە یاساکان بەهێزترە. لە کۆنترۆڵکردنی ناوچەی سەوز و ماڵەکەی مستەفا کازمییدا دەرکەوت
حەشدی شەعبیحەشدی شەعبی سوپای قوڵی دەوڵەتی مەزهەبییە و بەشێکە لە سیاسەتی مەرجەعیەتی قوم و نەجەف و خۆیان نەک بە ئەڵتەرناتیڤی دەوڵەت دەزانن بەڵکوو دەوڵەتەکە خۆیانن.
بینیمان ڕۆژی
26-05-202126-05-2021 بەغدا و کازمی شەو و ڕۆژێکی ڕەش و درێژ و پڕلە شەرمەزارییان بەڕێکرد و یاساو ڕێسایان بەتەواوی خستە خزمەتی چەکدارانی حەشدی شەعبی و فەرماندە شەعبییە پۆپۆلیستەکان. ئەوکاتەی دژەتیرۆری ئێراق قاسم موسڵح فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی حەشدی شەعبیان بە ماددەی 4ی تیرۆر لە ناوچەی دۆرەی باشووری بەغدا دەستگیرکرد. حەشدی شەعبی ئیتر مانۆڕو یارییەکەی دەستپێکرد و نمایشە گەورەکەی کرد و کازمی ناچارکرد بچێتە ژێرەوەی یاساکانی ئەوان، لەکاتێکدا حەشدی شەعبی یاسای بۆ دەرکراوە لە
2016 و بودجەی خەیاڵی حکومەت و بیرە نەوتەکانیشیان لەژێر دەستیدایە ئیتر هەر کابینە و سەرۆکوەزیرێک بێت لە داهاتوو بەهەڵبژاردنیش یان خۆیانن یان ڕادەست و بێ کاریگەرە لە بەردەم بڕیار و هەژموونەکانی حەشدی شەعبی و کاراکتەرە سەربازییەکانی ( فەتح و گرووپەکانی نوجەبا و حیزبوڵڵاو ڕەبعەڵا و عەسائیبی ئەهلی ماف و فەرماندەکانی دەرەوەی حکومەت) دەرکەوت هەر ئەو هێزە ڕاستەقینەی سێبەریش بوو نەیهێشت کازمی خۆی بەربژێر بکات.
لەدوای پڕۆسەی ئازادیی هیچ جارێک لە ئێراقدا هەڵبژاردن بە ڕێکاری یاسایی و لەکاتی خۆیدا نەکراوە، هیچ ڕاپرسی و هەڵبژاردنێکیش بەبێ دەستێوەردان و ساختەکاریی ڕووینەداوە، لە مێژووی ئێراقدا بە یەکەمین هەڵبژاردنی پەڕڵەمانی و یەکەمین ڕاپرسی دەستوورییشەوە کە بۆ نووسینەوەی میساقی دەستووریی وڵات ئەنجامدرا لە ساڵی 2005.
ئەو هەڵبژاردنەی دادێ،
10-10-202110-10-2021، کاردانەوەیە و پڕۆسەیەکی دیموکراسی ئاسایی نییە بۆ وڵاتێکی ئارام، لەژێر فشاری تووندی ئەمریکادایە بۆ دۆزینەوەی دەرچەیەکە تا شەرعییەت بدرێتە حوکمڕانییەکی یاسایی و دەستووریی لەبری ئەو دەسەڵاتە جەبریی و پاشاگەردانیی و زنجیرە کودەتایەی کە حەشدی شەعبیی دەمێکە دەستی داوەتێ و دەبێ کۆتایی بێت، بەڵام ئایا دەستەی حەشد ئەوەندە دەسەڵات و سێبەریی فراوان بێت هەڵبژاردن چۆن تەندرووستانە دەکرێت بەبێ دەستوەردان؟
ئەوەی مەترسییە لە ئێراق، لەسەر داهاتووی تاک و مەدەنییەت و دیموکراسی و فەزای ئازاد فاشیزمی خەوتووە. فۆڕمێک لە شێوەی سێبەری بەعسیزم کاری پێدەکرێت، بەڵام بە ڕەنگی مەزهەبگەراوە، ئەمریکا هەڵبژاردنی دەوێت بۆ مەبەستی خۆی، نیگەرانی هەڵبژاردن و ساختەکاریی و ئازادییش نییە، ئەمەریکا دەستی پۆڵاین و سێنتراڵیزمیی دەوێ، لەبری قاچی نەرمی دیموکراسیەت و مێشکی ئەکادیمیی و تەکنۆکرات لە کەوانەیەکدا ئەکادیمیستە زانکۆییەکان، وەک چۆن لە ئەفغانستان، میسر، تونس و سعودیە هەمان کاری کرد و تەنانەت لە تورکیاش سیکۆلاریزمی نەویست و بەکاریزماکردنی ئەردۆغان و کاڵکردنەوەی ئازادییەکان و دیموکراسی کردە مۆدێل.
ئەم ئێراقە با سەرۆککۆمار و سەرۆک ئەرکانەکەشی کورد بێت، ئەوە ڕۆتینه و 50 ساڵ پێش ئێستاش کورد لە بەغدا پلە و پایه و شالیار و وەزارەتخانەی هەبووە، جێگری سەدام کورد و جێگری ئەتاتورکیش هەر کوردبوو، دەیان پۆستی باڵای دیکە، بیرکردنەوەی سەپاندنی دەسەڵات بۆ سەر ئەم هەرێمه بە تەنیشت پۆستی باڵای کوردەکانەوە دزەی کرد، هێشتا خەونی فاشیزم و دژە ئازادی و دیموکراسی لە خەیاڵدانی نوخبەیەکی دەسەڵاتداردایە، کەواتە دەبێت خەیاڵدانەکە بگۆڕێت ئینجا هەڵبژاردن تامی خۆی هەیە، ئەگەرنا دەبێت بگەڕێینەوە بۆ مەنتیقی شۆڕشی ئەیلوول و گوڵان و نوێ و بەردەقارەمان، کورد توانای هەبێت دەبێ دەستکاری عەقڵیەتەکان بکات، دەنگ و کورسی پەڕڵەمان هیچ نییە تۆ هەر نەتەوەی دووەمیت، ماف و خواست و فیدراڵی بۆ نەتەوەی دووەم هەڵبژاردن و پەنجا کورسی پەرت و بڵاوی حیزبی و ڕاجیاواز زامنی ناکات، بە گۆڕینی ئەو میتۆد و مۆدیلە دەبێت، کە هێشتا ئێراقی پێوە پەیوەستە.
[1]