ناونیشان: گەنجانی کوردستان چییان دەوێت؟
نووسەر:#ڕوەیدە مستەفا#
ڕۆژی دەرچوون:#17-03-2021#
زۆر لە بەرپرسە باڵاکانی هەرێمی کوردستان زۆر بە پەرۆشن تا وا دەربکەون کە لە نیگەرانی و خەمەکانی گەنجان لە هەرێمی کوردستاندا تێدەگەن. هەندێکجار هەندێک هەوڵی لەو جۆرەش دەبینین و هەندێک وزە بۆ ئەوە دادەنێن کە نیشانی دەدات، لانی کەم ئارەزووی تێگەیشتن لە گەنجانیان هەیە. بەڵام لە هەمان کاتیشدا، ئەو بەرپرسانە وا دەرناکەون لە بنەڕەتەوە بیانەوێت لە کێشە و پرس و خەمەکانی گەنجان تێبگەن هێندەی دەیانەوێت بۆ وەبازاڕخستنی پێگەی خۆیان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان لە ڕێی چەند وێنەیەکی یادگارییەوە وای نیشانبدەن کە گوایە گوێکانیان بۆ نیگەرانیی گەنجان شل کردووە.
بە بڕوای من، جیدییترین و باشترین کۆبوونەوە و دیدار لەگەڵ گەنجان ئەوانەن کە بڵاوناکرێنەوە. ئەگەر بەرپرسێک بەڕاستی لە نیگەرانییەکانیان تێبگات، لای کەم هەوڵدەدات کارێک بکات ئینجا باسی دیدارەکانی لەگەڵ گەنجان بکات لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و میدیاکاندا. گەنجان نایانەوێت بەرپرسەکان تەنیا گوێیان بۆ بگرن و بە بەڵێنی قەبەوە دوای وێنەیەکی یادگاریی بڕۆنەوە.
لەبیریمەکەن، خەمەکانی گەنجان قوڵتر دەبنەوە کاتێک هیوایان بۆ درووستبکەن و هیواکان لە ئەرزی واقیعدا دەرنەکەون.
من دەزانم بەرپرسان ناتوانن لە ڕێی دیدارەکانیانەوە لە گەنجان تێبگەن، زۆر بەسادەیی ئەو گەنجانەی دەرفەتی دیداریان هەیە لەگەڵ بەرپرسە باڵاکان، نوخبەیەکی بچووکن، کێشەکانیشیان بە بەراورد بە ڕێژەی ڕەهای گەنجانی وڵات، دووبارە زۆر بچووکن.
من دەمەوێ بپرسم ئەرێ گەنجانی کوردستان چییان دەوێت؟
گەنجان لە زانکۆ و پەیمانگاکاندا بڕوانامەیەکیان پێدەبەخشرێت کە هیچ ئاسۆیەکیان بۆ درووست ناکات سبەی ڕۆژێ کاری پێ بدۆزنەوە. ئەوان دەرفەتی ئەو پڕۆگرام و دەستپێشخەریی و مەشق و ڕاهێنانەیان نییە کە بتوانن پیشەی ئارەزووی خۆیانی پێ بوونیاد بنێن و پێشبخەن. هەروەها ئەوان تەنانەت کەسانێکی و ڕێکخراو و دەزگایەکیشیان نییە کە ئامۆژگارییان بکات چۆن پیشەی داهاتوو و ڕێگەی کارکردنی خۆیان هەڵبژێرن کاتێک لە ئامادەیی و لە زانکۆکان دەخوێنن. ئەوان لە بنەڕەتەوە خوێندن و ئەزموونیان وا ڕێکخراوە کە خزمەت بە ئارەزوو و لێهاتووییەکانیان نەکات. ئەو گەنجانە پێویستییان بەو وێنانە نییە کە بەرپرسان بۆ خۆجوانکردن لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و ڤیدیۆکانیاندا بەکاریدێنن. ئەوان پێویستییان بەوە هەیە بەرپرسان کێشە بنەڕەتییەکانیان بۆ چارەسەر بکات تا کە دەرچوون پێویستییان بەوە نەبێت بەرپرسانی گەورەی وڵات ببینن تا کێشەکانیان بۆ چارەسەربکەن، کێشەکانیان ڕونن.
=KTML_Bold=کار، کار، کار=KTML_End=
کار هەرە گرنگترین پرسی گەنجانە. کار لە هێڵە گشتی و تایبەتییەکانی حیزبە سیاسییەکان گرنگترە. خەڵک بۆیە حیزبە سیاسییەکان و سیاسەتمەدارانی لاگرنگە تا بتوانن کاریان بۆ درووست بکەن. ئەگەر بەرپرسێک یان حیزبێک نەتوانێت کار بۆ گەنجان درووستبکات و لە خۆشیدا هەڵگری دونیابینییەک نەبێت بۆ سەرکەوتن، وا باشترە ئەو بەرپرس و حیزبە سیاسییە لەسەر کورسییە مورتاحەکەی دانەنیشێت، دەبێت بجوڵێت و خۆی شەو و ڕۆژ کاربکات تا کار بۆ گەنجان بدۆزێتەوە.
حکومەتی بەرتانیا پڕۆژەیەکی دوو ملیار دۆلاری دەستپێکرد بۆ ئەوەی یارمەتیی خەڵکی گەنج بدات لە سکۆتلاند تا خۆیان بخزێننە بازاڕی کار و ئابووریی بەریتانیا هەڵسێننەوە. ئەو پڕۆژەیە دەرفەت دەداتە کۆمپانیا بەریتانییەکان تا کەسانی بێکاری گەنج بۆ ماوەی شەش مانگ لەخۆبگرن و حکومەت مووچەکەیان دەداتێ، تەنیا بۆ ئەوەی ئەو گەنجانە لە بێکاریی دەرباز ببن. بێکاری نەک هەر بۆ خودی گەنجەکە بێزاریی و مەترسییدارە، بەڵکوو بۆ وڵاتیش کارەساتبارە.
کوردستان لە هەر ساتێک زیاتر پێویستی بە پڕۆژەی درووستکردنی تواناکان و لێهاتووییەکان هەیە بۆ ئەوەی یارمەتیی بێکاران بدرێت تا فێری کار ببن، حکومەت دەبێت پڕۆژەی بۆ ئەمە هەبێت. ئەمە دەشکرێت لە ڕێی زانیاریی بەخشین بە زانکۆکان بێت و هاوکارییکردنیان بێت تا ئەو ڕێگەیانە بدۆزنەوە کە وا دەکات گەنجان توانا و لێهاتووییەکانیان بوونیادبنێن. زانکۆکان دەبێت کاری پوخت بکەن و لە ڕێی ئەو ژێرخانەی لەبەردەستیان دایە بتوانن دەرفەتەکان بقۆزنەوە و درووستبکەن. حکومەت پێویستە هاوکارییان بکات. بە کوورتی، زانکۆکان دەبێت لێهاتوویی و کارامەییش درووستبکەن نەک تەنیا بڕوانامە ببەشنەوە.
=KTML_Bold=کام جۆری سەرکردایەتی؟=KTML_End=
سیاسەتی پۆپۆلیستانە سیاسەتی کەسانی لاوازە، سیاسەتی ئەو سیاسەتمەدار و بەرپرسانە کە خاوەنی دونیابینی و ئاییندەبینی نین. ڕادەستبوونی واقیعی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەهۆی بەربڵاویی پلاتفۆرمەکانەوە هەڵەیەکی کوشندەیە سیاسییەکان تێیکەوتوون. سەرکردەی خاوەنبیر و بیرتیژ و لێزان، سەرکردەی دووربین و حوکمڕانی چاک زیاتر کار لەسەر چەسپاندن و لەخۆگرتنی ئەو بەها و ڕوئیایانە دەکات کە دەبنە هۆی پێشکەوتن و گەشەی کۆمەڵایەتی، سیاسی، ئابووری و ڕۆحانیش.
گەنجان پێویستییان بە سەرکردەیەکە کە بڕوایان پێی هەبێ، نەک لەپێناو مووچەیەکی مانگانە لەسەر حیسابی بودجەی گشتیی و حیزب، بەڵکوو سەرکردەیەک کە دەتوانێت دونیابینییەکەی لە خزمەتی گەشە و سەرفرازی سیاسیی و کۆمەڵایەتیی و ئابووری بێت. گەنجان پێویستییان بەو سەرکردە خاوەن ڕوئیایە هەیە کە ڕوئیاکە دەبێتە ئامانج و سەنتەر نەک خودی سەرکردەکە.
بەرپرسەکان دەبێت ئەوە بزانن وێنەیان بەوە جوان نابێت لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە دیدارەکانیان لەگەڵ گەنجان بڵاوبکەنەوە، بەڵکوو بەوە جوان دەبێت بە بەردەوامی لە گفتوگۆی تایبەت دابن لەگەڵ گەنجان، بە دوای کێشەکانیاندا بچن، پەیوەندییەکی بەردەوام درووستبکەن کە هەردوولا پێکەوە کاربکەن بۆ ئامانجێکی هاوبەش. ئەو پردی پەیوەندییە زۆر گرنگە تا گەنجان ببینن سەرکردایەتییەک هەیە کاریان بۆ دەکات و شەونخوونی دەکات، نەک تەنیا بۆ تێرکردنی حەزی کەسیی بەرپرسەکان وێنە بگرن و خۆیان لە پەیج و ئەکاونتەکان ببیننەوە. لە پەیوەندییدا، متمانە، ڕێز، بەردەوامیەتی گرنگن کە نابێت لەبیربکرێن.
سەرکردەی خاوەن دونیابینی و بیری جوان کەسێکە کە ڕێبەرایەتی، ڕاستبینی، شکۆ و ڕێزگرتن و هەستی ئەرێنی دەبەخشێ. کەسێکە کە دەتوانێت ئاکاری هەرزەکاران و ناشایستە وەلابنێت، ململانێی ناشەریفانەی سیاسیی ناوخۆیی سەرقاڵی ناکات، بەڵکوو بەڕاستیی بۆ گەنجان و خەڵک کاردەکات و بەدوای وەگەڕخستنی دەرفەتەکانە. هەوڵدەدات خۆیی و هەموان بەرەو ژیانێکی پڕ شکۆ و سەرفراز ببات نەک ببێتە هۆی سەرلێشێواندنی خۆیی و کۆمەڵگە.
گەنجان هەواڵەکان بە جۆری دیکە وەردەگرن و بەکاریدەهێنن، بردنەوەی گەنجان ئاسان نییە. گەنجان ئەمڕۆ ڕاستە زۆر لەسەر مۆبایلەکانیان دەمێننەوە، بەڵام هێندەش ئاسان نین بگەوجێنرێن. ئەوان مۆبایل بەکاردێنن بۆ گفتوگۆکردن، وەدەستخستنی زانیاری، یاریکردنی ئۆنڵاین و نوێکردنەوەی ئەکاونتەکانیان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان. ئەوان هەر لە ڕێی مۆبایلەکانیانەوە هەواڵ دەخوێننەوە. توێژینەوەکان دەریانخستووە کە مۆبایل بووەتە سەرچاوەی سەرەکیی هەواڵ و زانیاریی بۆ کەسانی خوار تەمەن 35 ساڵ لە بەریتانیا و ئەمریکا.
هەر بەیانییەک گەنجان لە خەو ڕادەبن، یەکەم شت دەستی بۆ دەبەن مۆبایلەکانیانە، یەکەم شت دەیخوێننەوە و دەیبینن ئاپ و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانە. فەیسبووک و ئینستاگرام بەناوبانگترین، تیکتۆکیشی هاتووەتەسەر. ئەوانە ڕۆژانە بیرکردنەی گەنجان ڕێکدەخەن، زۆر شت دەبینن و گوماندەکەن و پرسیاردەکەن، هەرچەندە زۆرجاریش لەپڕێکەوە کە شتێک دەبینن و لەژێر هەست و سۆزەکانیان دان. چیدیکە فەیسبووکی لە هەموو تۆڕەکان بەناوبانگتر نییە، ئەوان ئێستا توویتەر، تیکتۆک، ئینستاگرام و سناپچات بەکاردێنن.
لە چەرخی مۆبایلی زیرەک و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا، بەرپرسەکان دەتوانن هەموو سەرە کاتژمێرێک لە ڕێی فۆتۆ و ڤیدیۆکان و بانگەشەی گەورەوە بگەنە گەنجان، بەڵام گەنجان زۆر زیرەکترن ڕادەستی هەواڵەکان ببن، ئەوان کار و کردەوەیان دەوێت، گەنجان ئەمڕۆ لە سیاسییەکان زیرەکترن، ئەوان زۆرینەن. [1]