کۆسار عوسمان
دانیشتنی دۆسیەی (ڕووداوەکانی کۆبانێ) ی دادگەیی #سەڵاحەدین دەمیرتاش# ، ڕۆژی دووشەممە 25-12-2023 هاوسەرۆکی پێشووتری پارتی دیموکراتی گەلان – هەدەپە بە ئامادەبوونی هاوسەرۆکانی دەم پارتی بەڕێوەچوو.
دەمیرتاش لە گوتەی بەرگریدا باسی لەوە کرد، ماوەی حەوت ساڵە یەکەمجارە بەرگری لە خۆی دەکات و ئەوانی دیکە وردەکاریی بووە لەبارەی زیندانی و ئەو تۆمەتانەی دراونەتە پاڵی.
دەمیرتاش وتی، من بۆ ئێوە نا، بەڵکوو بۆ خەڵک بەرگری لە خۆم دەکەم. دەستەیەکی دادوەریی بێلایەن لە بەرانبەرم نییە. نازانم بەرگریکردنم لە ماوەی 9 ساڵی دەستبەسەریم کە بۆسەی دانراوەیە بۆ من چەند ڕۆژ دەخایەنێت. تا ئەو کاتەی دادگە قسەم نابڕێت و گوتەکانم لە پرۆتۆکۆڵ تۆماردەکرێت، بەرگری لە خۆم دەکەم.
لەبارەی ئەو تۆمەتانەی لە دۆسیەی ڕووداوەکانی کۆبانێ دراوەتە پاڵی، دەمیرتاش وتی، ئەو تۆمەتانە هەموویان لەو کۆبوونەوەی جەماوەری و ڕوونکردنەوەکانم وەرگیراون کە بە شێوەیەکی ئاشکرا و بە ئامادەبوونی میدیاکان پێشکەشکم کردوون. ئەم دادگەییەی ئێستا یاسایی نییە، بەڵکوو دادگەیی تۆڵەسەندنەوەیەکی سیاسییە. دۆخی هاوڕێکانی دیکەشم هەر بەمجۆرەیە، بەڵام ئێستا قسەکە لەسەر منە و بەرگری لە خۆم دەکەم.
دەمیرتاش: دەڵێن خۆتان ڕادەستی ئایدۆلۆژیی تورک بکەن، کەوایە ئێوەش بڵێن 'ئێمە کوردین'
سەڵاحەدین دەمیرتاش هەروەها سەبارەت بە وەستاندنی شەڕ و پێکدادانەکانی نێوان سوپای تورکیا و پارتی کرێکارانی کوردستان – پەکەکەش قسەیکرد و جەختی لەسەر ئەو هەنگاوەی حکومەتی تورکیا بۆ وەستاندنی شەڕ کردەوە کە داوا لە گەریلا دەکات، خۆیان ڕادەستبکەن، دەمیرتاش وتی، بانگەوازی خۆڕادەستکردنەوە دەبێت بەگوێرەی یاسا بێت. ئەگەر جێبەجێ نەکرا، دەبێت بە شێوەیەک دەستوەردان بکرێت کە زیان بە خەڵکی سڤیل نەگات. ئایا ئاشتی بە بانگەوازی خۆتان ڕادەست بکەن دێتە دی؟ لە کوێ بینراوە ئاشتی لە ڕێی بانگەوازێکی وەها دەستەبەر بووبێت؟ خۆڕادەستکردن واتا خۆڕادەستکردن نەک بەدیهێنانی ئاشتی. دەڵێن دەبێت هەمووان خۆیان ڕادەستی ئایدۆلۆژیای فەرمیی تورک بکەن. دەی ئێوە وەرن بڵێن 'ئێمە کوردین' کەوایە.
دەمیرتاش: ئەوانەی لە دانووستاندن هەڵاتن بەرپرسیارن لەو کوشتارە
سەڵاحەدین دەمیرتاش باسی لەو شەڕ و پێکدادانەی چەند ڕۆژی ڕابردوو کرد لەنێوان سوپای تورکیا و پەکەکە. لەبارەی ئەوەی کێ بەرپرسیارە وتی، ئەوانەی لە دانووستاندن و دیالۆگ ڕایانکرد، بەرپرسیارن لەو کوشتارە. هەموو ئەو سیاسەتڤانانەی لەپێناوی داهاتووی سیاسیی خۆیان هانا دەبەنە بەر شەڕ، دووڕوون. ئەوانەی لەسەر خوێنی ڕۆڵەکانی خەڵک گۆڕەپانی دەسەڵات بۆ خۆیان درووست دەکەن، هیچ پشکێکیان لە ڕەوشت بەرنەکەوتووە. ئەگەر ئەمڕۆ خەڵک بۆ ڕۆڵەکانی دەگریێت، کاتی ئەوەیە لێپرسینەوە لەگەڵ سیاسەتڤانان بکات.
دەمیرتاش داوای کرد لێپرسینەوە لەگەڵ ئەو کەسانە بکرێت، کە لەسەر کورسییە گەرمەکانیان بڕیاری ئۆپەراسیۆن دەدەن و کێشەی کورد لە پشتیان هەڵدەدەن و دەیاننێرنە ئۆپەراسیۆن لە پلەی 20ی ژێر سفر.
هەر سەبارەت بەو شەڕ و پێکدادانەی نێوان تورکیا و پەکەکە و ئەو سەربازانەی تورکیا کە ڕۆژی دووشەممە تەرمەکانیان گەڕێندرایەوە تورکیا، دەمیرتاش وتی، جەرگمان ژان دەکات. چەندینجار وتم. ئەو 12 سەربازەی بە خاکسپێردران، برای منن. ڕۆڵەی هەژاری خەڵکی ئەم وڵاتەن. خۆزگە ئاشتیمان بەدی بهێنابا و ئەوانیش لە ژیاندا بووان.
دەمیرتاش: دیالۆگ لەگەڵ ئۆجەلان بکەن
هەر سەبارەت بە پرسی کورد دەمیرتاش ڕایگەیاند، تەواوی پارتە سیاسییەکانی نێو پەڕڵەمانی تورکیا بەرپرسن لە چارەسەرکردنی ئەو پرسە و وتی، پشتڕاستی دەکەمەوە کە کۆماری تورکیا بۆ چارەسەری کێشەی کورد، دیدار لەگەڵ عەبدوڵڵا ئۆجەلان بکات. ئەمە بە ڕاست دەزانم و دیداری دەم پارتیش لەم کاتەدا لەگەڵی، بە ڕاست دەزانم. ئەوانەی دەیانەوێت حساب بۆ سیاسەتڤانان و بەتایبەتیش من نەکەن و هەوڵی درووستکردنی تەڵە و درۆ دەدەن، لێرەوە پێیان دەڵێم؛ من دۆستی هەموو ئەوانەم کە بەرگری لە دیموکراسی و ئاشتەوایی دەکەن. بە ئاشکرا ڕایدەگەیێنم، ئەو کەسانە ناناسم کە ئەمەیان قەبووڵ نییە.
لەکاتی بەڕێوەچوونی دادگەییەکەدا دەمیرتاش بە دەستەی دادوەرانی گوت، کە هەوڵی مەحکومکردنی کورد و کوردستان دەدرێت و وتی، من کوردم، کوردستان نیشتمانی سەرەکیمە، ئەم دوو ناسنامەیە شەرەفمە. ئێمە لەبەر ئەوەی دەڵێین ناتوانن کوردستان داگیر بکەن و لەناوی ببەن بۆیە دادگەیی دەکرێین. هیچ کەسێک ناتوانێت ئەم بەهایە دادگەیی بکات.
دەمیرتاش: قوربانیمان بۆ پێکەوەژیان دا
لە بەشێکی گوتەکانیدا دەمیرتاش گەڕایەوە بۆ کاتی پڕۆسەی ئاشتی و وتی، ئێمە هەوڵ و قوربانیی زۆرمان دا لەپێناوی پێکەوەژیان و بێدەنگبوونی چەکەکان. هێشتا وا دادگەیی دەکرێین. لەو کاتەی ئێمە دادگەیی کراین، چیتان پێنەکردین؟ ماڵباتەکانمان لە ڕێگەدا تووشی ڕووداوی هاتوچۆ بوون، هەر وتمان ئاشتی، ئەوەتا بەوهۆیەوە وا دادگەیی دەکرێین.
هاوسەرۆکی پێشووتری هەدەپە سەبارەت بە پڕۆسەی دادگەییکردنەکەی باسی لەوە کرد لە گرتووخانەکەدا تەنیا خۆی و سەلچوک مزراکڵی، سەرۆکی پێشووی گەورەشارەوانیی ئامەد ماون و دادگەیی هەموو ئەوانەی تۆمەتبارکرابوون بە ئەندامیەتیی پەکەکە، تەواو بووە. دەمیرتاش هەروەها وتی، وادەزانن ملکەچتان کردووین؟ لەپێناوی خەڵک هەوڵی تێکۆشانێکی شەرەفمەندانەی گەورەمان دا و کارمان بۆی کرد بۆ ئەوەی ئاشتی بەدی بێت. بەداخەوە! سەرەڕای هەموو ئەمانە، نەمانتوانی ئەو سەرکەوتنە بەدەستبهێنین کە دەمانویست. هەر بۆیە داوای لێبووردن لە خەڵکەکەمان دەکەین.
دەمیرتاش: وەسییەتم کردووە بە دەهۆڵ و زوڕنا پێشوازی لە بڕیاری سزاکەم بکەن
دەمیرتاش ڕووی دەمی لە دادوەر کرد و پێی گوت، ئێمە دەزانین کە ئێوە دەمێکە بڕیارەکەتان داوە. بەڵام بڕیارەکەتان لە دیدی ئێمە و خەڵک هیچ حوکمێکی نییە. ناتوانن سەرمان دابنەوێنن. ڕێگەش نادەم بڕیارەکە بە ڕوومدا بخوێننەوە. وەسییەتم کردووە بۆ هاوژینم و کچەکانم بە دەهۆڵ و زوڕنا پێشوازی لە بڕیارەکە بکەن. چونکە ئێمەش لێرە بەو جۆرە پێشوازی لێدەکەین.
ڕووداوەکانی کۆبانێ
دوای ئەوەی داعش لە ساڵی 2014دا هێرشیکردە سەر کۆبانێ، هەدەپە و ژمارەیەک لە پارتە کوردییەکانی دیکەی باکووری کوردستان داوایان لە حکومەتی ئەو کاتەی تورکیا کرد ڕێگە بە ناردنی چەک و هاوکاری دیکەی سەربازیی لە تورکیاوە بۆ شەڕڤانان بدات، بەڵام ئەنقەرە ڕەتیکردەوە.
لە چەند شارێکی باکووری کوردستان خۆپێشداندان دەستی پێ کرد، حکومەتیش بۆ هێورکردنەوەی گرژییەکان قەدەخەی هاتوچۆی ڕاگەیاند.
گرژییەکان زیادبوون و لە ئەنجامدا 46 سڤیل و پۆلیس کوژران، 682 کەس لە خۆپێشداندەران و پۆلیس بریندار بوون، 323 کەس دەستگیرکران و هەزار و 113 باڵەخانە سووتێنران.
حکومەتی تورکیا ڕۆژی 4ی کانوونی دووەمی 2016 ئۆپەراسیۆنێکی بەرفراوانی بۆ سەر هەدەپە دەستپێکرد و هاوسەرۆکان و ژمارەیەکی زۆر لە پەڕڵەمانتاری ئەو پارتە دەستبەسەرکران و دواتر بە بڕیاری دادگە خرانە زیندانەوە.
یەکەم دانیشتنی دادگە لەسەر ئەو دۆسیەیە ڕۆژی 26-04- 2021 لە 22مین دادگای سزا قوورسەکانی سینجان لە ئەنقەرە بەڕێوەچوو و تاوەکوو ئێستاش بەردەوامە.
دەمیرتاش زیاتر لە حەوت ساڵە لە زیندانە
سەڵاحەدین دەمیرتاش ڕۆژی 04-11- 2016 بە تۆمەتی 'تیرۆر' دەستگیرکرا و تاوەکوو ئێستا لە گرتووخانەی ئەدیرنە بەندکراوە.
دادگەی مافی مرۆڤی ئەوروپا تشرینی دووەمی 2018 داوای ئازادکردنی دەمیرتاشی کرد. بەڵام ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا ئەو کاتە وتی، ئەم بڕیارە ئێمە پابەند ناکات و ئەنقەرە جێبەجێی نەکرد. وەزیرانی دەرەوەی ئەنجوومەنی ئەوروپا بڕیاریدا و بە پێویستی زانی دەمیرتاش ئازادبکرێت. هەروەها کانوونی دووەمی 2020یش بڕیارەکەی دووپاتکردەوە و ئاماژەی بەوە کرد کە تورکیا بە جێبەجێنەکردنی بڕیارەکە، پێشێلکاریی کردووە. بەڵام ئەمەش بێهودە بوو و تورکیا پێداگر بوو لەسەر هێشتنەوەی دەمیرتاش لە گرتووخانە.[1]