شاعیرەکانى هەولێرهەولێر
نووسینی: شێرزاد شێخانیشێرزاد شێخانی

هەولێریش وەکى هەر شارەکى زیندى ئەو دونیایە، هەزاران کەسایەتى داهێنەرى لێ هەرکەتییە. لە هەموو بوارەکى سەقافیدا پشکى هەبووە و زۆر جاریش پێشەنگ بووە. لە سارانى زوو واتە سارانى سى و چل و پەنجایەکان، شیعر سەیدى ساحە بووە، هەولێریش بەتەبیعەتى حال کۆمەرەک شاعیرى داهێنەرى تێدا بووە. بەران لەبەر ئەوەى لەو سەردەمەدا حەرەکەى نەشر واتە کتێب چاپکردن زۆر زەعیف بووە، لۆیە بەرهەمى زۆربەى ئەو شاعیرە کلاسیکیانەى هەولێرمان لەدەستچووە، یان هەر بەدەستنووسى مایتەوە و نەبوویتە کتێب، یانیش بە هەر هۆیەک لەناوچووە و نەمایە. ئاخر لە دواى بەیانى 11 ئازار و کرانەوەى حوکمەتى بەغدا بەرووى سەقافەتى کوردیدا وایکرد حەرەکەیەکى زۆر گەورەى چاپکردنى کتێب دەست پێ بکات و بەرهەمى دەیان شاعیر و ئەدیب و نووسەر بگاتە چاپخانەکان، ئیدى لەو سەردمەوە شاعیرانى کوردمان ناسى و چاومان بە بەرهەمەکانیان ڕۆشن بووەوە.
لە هەولێر شاعیرى زۆر گەورە و پایەدار دەرکە‌تینە کە هیچیان لە ئاستى شاعیرانى ترى ناوچەکانى کوردستان کەمتر نەبوونە، بەرکو زۆرجار پێش ئەوانیش کەتینە. لۆ نموونە (کانىکانى دۆغرەمەچى) شاعیرە هەر پایەبەرزەکەى هەولێر لە کۆپلەیەکى شیعریدا دەفەرموێ:
یا ڕەب چ دەبێ ئێمەش ئەگەر (ھەروەکوو بەعزێ)
لەشکرشکەن و ڕۆستەمی مەیدانی وەتەن بین
تا کەی ئەدوێی (کانی) لە ئەوسافی خەت و خاڵ
وا چاکە لەمەولا کە غەزەلخوانی وەتەن بین؟!

ئەو هەستە نەتەوەییەى شاعیرى گەورەى هەولێر، بارتەقاى خەباتى چەندین سارەى شۆڕشەکانى کوردە، ئەوەتا کانى شاعیر جیا لە هەموو شاعیرانى غەزەل، قەسیدەى غەزەلى لە بۆ نیشتمانەکەى دەنووسى نەوەک لەبۆ خەت و خارى ئەڤیینەکەى.
هەر لە مەدرەسەى ئەو شاعیرە پایەبەرزەشدا کەسێکى وەکى (جاهیدى) نەمرى لێ پەروەردە دەکرێ، کە ئەویش بە چوارینەکانى فەیلەسوفێک بوو. چوارینەکانى جاهید هیچى لە چوارینەکانى عومەر خەیامى فەیلەسوف کەمتر نەبوو.
ڕەشاد موفتىڕەشاد موفتى گەورە کەسایەتى شارەکەمان، ئەویش یەکەک بوو لە گەورە شاعیرەکانى هەولێر کە تەنها مەولودنامەکەى شاکارێکە هەتا ڕۆژى قیامەت بە زیندوویەتى دەمینێتەوە. ئێستاش کاک عوسمان موفتى کوڕە گەورەکەى ئەو بۆشاییەى پڕ کردیتەوە بە شیعرە جوانەکانى کە ئەوانیش قیمەتى خۆیان هەیە.
لە ڕێبەرانى ئەو بوارەدا شاعیرى زۆر گەورەى کورد لەو شارەدا دەرکەتینە لەوانەش (عەونى شاعیرعەونى شاعیرى مەزن، پیرباڵ مەحمودپیرباڵ مەحمود ، مەلا مەسعود بێبەشمەلا مەسعود بێبەش ، کەریم شارەزاکەریم شارەزا ، مەدحەت بێخەومەدحەت بێخەو ) لەدواى ئەوانیش جیلى شێست و حەفتایەکان وەکى (عەبدوڵڵا پەشێوعەبدوڵڵا پەشێو ، موحسین ئاوارەموحسین ئاوارە ، فەرید زامدارفەرید زامدار ، سەعدوڵڵا پەرۆشسەعدوڵڵا پەرۆش ، جەمیل ڕەنجبەرجەمیل ڕەنجبەر ، کەریم دەشتىکەریم دەشتى ، مەحمود زامدارمەحمود زامدار ، عەبدولخالق سەرسامعەبدولخالق سەرسام ). دواتریش (دڵشاد عەبدوڵڵادڵشاد عەبدوڵڵا ، جەلال بەرزنجىجەلال بەرزنجى ، هاشم سەراج، عەباس عەبدوڵڵا یوسف، تەڵعەت تاهیرتەڵعەت تاهیر ، ئەنوەر مەسیفى، ئازاد مەولود، ئیسماعیل بەرزنجى، سەباح ڕەنجدەر، فەرهاد پیرباڵفەرهاد پیرباڵ ، مەهدى خۆشناو، قوبادى جەلیزادەقوبادى جەلیزادە ، جەوهەر کرمانج، ئیدریس شەیدا) و ئەوانی تر.
هەر لە سنوورى هەولێریش شاعیرى زۆر گەورەى کورد دەرکەتینە وەکى حاجى قادرى کۆیىحاجى قادرى کۆیى مەزن و ئەحمەد دڵزارئەحمەد دڵزار و هیتر...
هەولێر شانازی دەکات بەوەى یەکەک لە شاعیرە مەزنەکانى سروودى نەتەوەیى (ئەى ڕەقیب)ى نووسییەوە کە ئەویش دڵداردڵدارى شاعیرە، کە ئەو شیعرەى هەتا ڕۆژى قیامەت بە زیندوویى لە هزر و مێشکى میللەتەکەماندا دەمینێتەوە.
تەنانەت تورکمانەکانى هەولێریش شاعیرى گەورە و ناوداریان لێ هەرکەتییە کە دەیان شیعرى‌ نازداریان بە زمانى تورکمانى نووسیتەوە، وەکى (هاشم ناهید و نەسرینى عەتاوڵا ئاغا و ئەسعەد ئەربیل و عەدنان قەساب ئۆغلو و حیسام حەسرەت) لەو سەردەمەشدا‌ ناودارترینیان مامۆستا بورهان ئاغالییە کە خزمەتەکى زۆرى بوارى شیعرى تورکمانى‌ کردیە. لە قۆریاتى تورکمانیشدا جەرجیس باخچەچى ئەستێرەى پرشنگدارى ئەو بوارە بووە.
لە دیانەکانى عەنکاوەعەنکاوەش دیارتیرینیان شاعیر ڕەوەند پۆڵس و جنان پۆڵسن.
مەخلەسى کەلام ئەوەیە، کەوا هەولێریش وەکى هەر شارەکى زیندى پشکەکى گەورەى هەبووە و هەیە لە پێشکەوتنى کۆمەڵگەى کوردەوەارى و ئەویش یەکەک بووە لەپایەکانى سەقافەت و کولتوورى نەتەوەیى میللەتەکەمان.[1]
باقى وەلسەلام...

تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!