فۆبیای بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق لە ڕۆژنامەوانان و ڕۆشنبیرانی ئازادیخواز.
لێکۆڵەر: ڕێبەر عەلی کەرکووکی
پەدەکە-ئێراق لە ساڵی 1961 بەدواوە لەوە دەرچووە پارتێکی سیاسی کوردی بێت، بەڵکوو لەو ساڵە بەدواوە بووەتە ئۆرگانێکی دەستی بنەماڵەی #مەلا مستەفا بارزانی# و کوڕ و نەوەکانی، وابەستە بە دەوڵەتانی داگیرکەری کوردستان و دەوڵەتە زلهێزەکانی ناتۆ. بەتایبەتیش بووەتە وابەستە بە تورکیا و ئێران. لەو کاتە بەدواوە، ستراتیژی بنچینەیی پەدەکە-ئێراق، نە ماف و ئازادییەکانی گەلی کوردستانە و نە بەرگری لە خاکی کوردستان و نەهیچ شتێکی دیکە کە پەیوەندی بە خاک و گەلی کوردستانەوە هەبێت، بەڵکوو ستراتیژی بنچینەیی پەدەکە-ئێراق تەنیا یەک ستراتیژە، ئەویش بریتییە لە (جێبەجێکردنی ستراتیژی داگیرکەرانی کوردستان و دەوڵەتە زلهێزەکانی ناتۆ)، بۆ ئەمەش وەک ئەرکێکی سەرەکیی پەدەکە-ئێراق بریتییە لە (لەناوبردنی هەر کەس و بزووتنەوەیەکی ئازادیخواز و شۆڕشگێڕ و نیشتمانپەروەر و نەتەوەپەروەر لە باشووری کوردستان و سەرتاپای کوردستان).
ئەگەر مێژووی پەدەکە-ئێراق بەوردی توێژینەوەی بۆ بکەین، دەبینین جگە لەم ستراتیژە بنچینەییە، پەدەکە-ئێراق هیچ کارێکی دیکەی نەکردووە و تا بشمێنێت تەنیا ئەم ئەرکەی داگیرکەران و دەوڵەتانی ناتۆ جێبەجێ دەکات. ئەمەش مێژوویەکی قێزەونی پڕ لە خیانەت و بەکرێگیراویی لەو 63 ساڵەی ڕابردووی وەهای تۆمارکردووە، دەکرێت بڵێین؛ لە مێژووی مرۆڤایەتییدا نموونەی نییە و نابێت. قوربانییەکانی ئەم مێژووە ڕەشە ئێجگار زۆرن، بە هەزاران و دەیان هەزارن، لە هەموو چین و توێژێکی کۆمەڵایەتییدا هەن. بەڵام خاڵی هاوبەشی هەموو ئەو قوربانیانە تەنیا هەبوونی ڕۆح و فیکر و تێکۆشانی ئازادیخوازیی، شۆڕشگێڕیی، نیشتمانپەروەرییان بووە.
لەم کورتە وتارەدا ناتوانین ناوی هەموو ئەو قوربانیانە بخەینەڕوو، تەنانەت ناتوانین قوربانیانی یەک چین یان یەک توێژی یەک بەشی کوردستانیش بخەینەڕوو، چونکە ئەوەندە زۆرن، مەگەر تەنیا بە دانانی ئەنیسکلۆپیدیایەکی دەیان بەرگی و هەزاران لاپەڕەیی بتوانرێت خیانەت و تاوانەکانی پەدەکە-ئێراق و بنەماڵەی مەلا مستەفا بارزانی هەمووی تۆمار بکرێت. بەڵام ئەگەر تەنیا توێژی نووسەر و ڕۆژنامەوانانی باشووری کوردستان وەربگرین، تەنیا بە ناوهێنانی بەشێک لەو نووسەر و ڕۆژنامەوانانەی بەدەستی پەدەکە-ئێراق تیرۆر کراون، یان کۆمەڵکوژ کراون، بخەینەڕوو، ئەوا بەتەنیا دەکرێت ناویان بێنین، بەبێ ئەوەی بکەوینە وردەکاریی ژیان و تێکۆشانی ڕۆژنامەوانیی ئەو نووسەر و ڕۆژنامەوانە تیڕۆرکراو و شەهیدانە، ئەوا دەبێت سەدان لاپەڕە بنووسین.
$چەند نموونەیەک لە مێژووی تیڕۆرەکانی بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق:$
لە شەستەکاندا بنەماڵەی مەلا مستەفا بارزانی و پەدەکە-ئێراق دەستیان بە تیڕۆری ئەو کەسانە کرد کە وەک نەیار و دوژمنی خۆیانیان بەناودەکرد، بۆ ئەمەش چەندین زیندانی توند و تۆقێنەری وەک (خەلان، ڕایات، ماوەت)یان درووستکرد و پڕیان کرد لە کەسانی ڕۆشنبیر و ئازادیخواز و شۆڕشگێڕ. دەکرێت چەند نموونەیەکی ساڵانی شەستەکان بێنینەوە:
لە ساڵی 1966دا ڕۆژنامەوان و شاعیر و شانۆنووس و مێژوونووسی مەزن (#عوسمان عوزێری# )یان دەستگیرکرد و لە زیندانە بەدناوەکەی (خەلان-رایات) دوای ئەشکەنجەیەکی زۆر شەهیدیان کرد.
هەر ساڵێک دوای ئەوە، لە #13-12-1967# دا نووسەر و شاعیری مەزن (#ئەحمەد ڕەشوانی#) بەهۆی ڕەخنەکانی لە بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراقدا، لە ناوجەرگەی #هەولێر# تیڕۆر دەکەن، کاتێک کە دەزانن هێشتا نەمردووە، لە نەخۆشخانەی هەولێر بە دەرزییەکی ژەهراوی شەهیدی دەکەن.
ئەو زیندانانە تا ئاشبەتاڵەکەی 1975 پڕی بوو لە کەسانی ڕۆشنبیر و ئازادیخواز و شۆڕشگێڕی نەیاری بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق. دوای ئاشبەتاڵەکەش بەناوی قیادەی موەقەتەوە بەردەوام بوون لە لەناوبردنی ڕۆشنبیرانی ئازادیخواز و شۆڕشگێڕی باشوور و ڕۆژهەڵاتی کوردستان. لە هەشتاکانیش کاروانی تیڕۆرەکانی بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق بە چڕی بەردەوام بوو، کە لەم وتارەدا جێی باسکردنی هەموویان نابێتەوە.
بەڵام لە دوای ڕاپەڕینی ساڵی 1991، بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق کاتێک دەستیان بە دەسەڵات دەگات، ڕاستەوخۆ لەلایەن میتی تورکییەوە فەرمانی پێدەدرا و دەزگای پاراستنی خستە ژێر ڕکێفی میتەوە، ئیتر زنجیرەیەکی دوورودرێژی تیڕۆڕکردن و کۆمەڵکوژکردنی ڕۆژنامەوانان و ڕۆشنبیران و ئازادیخوازان و شۆڕشگێڕان دەستی پێ کرد، لەم قۆناخەدا هەزاران کەس بوونە قوربانی دەستیان. سەرەتا لە بادینان و هەولێر دەستیان پێکرد، دواتر هەموو باشووری کوردستانی تەنیوە.
هەر بۆ نموونە لە سەرەتای نەوەدەکاندا (حاکم تەحسین، حاکم جەمال، حاکم نووری نانەکەلی، ڕەئوف ئاکرەیی، ڕێناس، ئەبوو نەسیر، یوسف تۆما شابۆ، نەزیر عومەر، د. محەمەد باجەلان، سەڵاح هەورامی، فەرهاد فەرەج، کەریم عوسمان، د.سیروان) و سەدان و هەزاران ڕۆژنامەوانان و ڕۆشنبیرانی دیکەی تیڕۆر کرد. تاکە هۆکاریش بۆ تیڕۆڕکردنیان ترسیان بووە لەو ڕۆشنبیر و ڕۆژنامەوانە ئازادیخوازانە.
بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق، هەر بە تیڕۆرکردنی یەک بەیەکی ئەو ڕۆشنبیران و ڕۆژنامەوانانە ڕانەوەستا، بەڵکوو دەستی بە کۆمەڵکوژکردنی دەستەجەمعی ڕۆژنامەوانان و هونەرمەندان و ڕۆشنبیران کرد. لە #16-05-1997# دا لە شاری #هەولێر# لەیەک ڕۆژدا دوازدە ڕۆژنامەوانی ڕۆژنامەی (وڵات و وطن الشمس)ی لە #عەنکاوە#ی سەربە هەولێر کۆمەڵکوژ کرد، هەر لەو ڕۆژەدا کۆمەڵێک هونەرمەندی لە (مەڵبەندی ڕۆشنبیری میزۆپۆتامیا) لە گەڕەکی ئیسکانی پشت (هۆڵی گەل) لە هەولێر کۆمەڵکوژ کرد. ئەمە جگە لە کۆمەڵکوژکردنی دەیان چالاکوان و تێکۆشەری دیکە لە هەمان ڕۆژ و لە هەمان شاردا.
لە سەرەتای ساڵانی 2000 بەدواوەش دەیان و سەدان ڕۆشنبیر و ڕۆژنامەوانی وەک (#عەبدولستار تاهیر شەریف#، #سۆران مامە حەمه#، #سەردەشت عوسمان#، سەرکەوت عومەر، یەعقوب ڕەسوڵ، #وەدات حسێن عەلی#، قارەمان شوکری)یان تیڕۆر کرد.
لە ساڵی 2014 بەدواوەش لەگەڵ ڕزگارکردنەوەی #شەنگال# لەلایەن شەڕڤانانی شەنگال و گەریلاکانی هەپەگە و بوونیادنانی خۆبەڕێوەبەریی دیموکراتی شەنگال، گڵۆڵەی بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق زیاتر کەوتە لێژی و زیاتر ڕیسوا بوو، بۆیە بۆ شاردنەوەی زیاتری ڕیسوابوونەکەیان چەندین ڕۆژنامەوانی ژنیان لە شەنگال تیڕۆر کرد، یەکێک لەو ڕۆژنامەوانانەش “نوژیان ئەرهان” بوو. چونکە ڕۆژنامەوان و ڕاگەیاندنی ئازاد ڕۆڵێکی گەورەی بینیوە لە ئاشکراکردنی حەقیقەتی خیانەتکارانەی بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق.
ئەو بنەماڵە خیانەتکار و بەکرێگیراوە و پارتە نۆکەرەکەی، ترسێکی زۆریان لە ڕۆژنامەوانی بوێر و ئازاد و ڕاگەیاندنی ئازاد هەیە، فۆبیایەکی گەورەیان لە بەرانبەریان درووستبووە. بۆیە بەردەوام لە هەوڵی تیڕۆڕکردنی هەر ڕۆژنامەوان و ئازادیخوازێک دان، کەوا ڕاستییەکانیان ئاشکرا بکات. لەو چوارچێوەیەدا ڕۆژنامەوان ویداد حسێن و شوکرییان لە بادینان تیڕۆر کرد، بەشێوەیەکی ڕەشبگیرییش شێروان شێروانی و بەدەیان ڕۆژنامەوان و چالاکوانی بادینانیان خستە کونجی زیندانە تۆقێنەرەکانییەوە. نزیک بە ساڵێکیشە ڕۆژنامەوانی خەڵکی ڕۆژاوا “سڵێمان ئەحمەد”ی ڕفاندووە و زیندانیی کردووە. دواجاریش لە ڕۆژی 23ی ئابی ئەم ساڵدا، بە چاوساخی سیخوڕانی بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق و میت، درۆنی تورکی فاشیست چەند ڕۆژنامەوانێکی کۆمپانیای چەتری کردە ئامانج و دوو ڕۆژنامەوانی ژنی بوێر و ئازادیخواز “گوڵستان تارا-هێرۆ بەهادین”ی تیڕۆڕ و شەهید کرد و ڕۆژنامەوانێکیشی بریندار بوو.
ئەمە کورتەیەکی زۆر پووخت بوو، لە تیڕۆری تاکەکەس و کۆمەڵکوژکردنی ڕۆژنامەوانان و ڕۆشنبیرانی ئازادیخواز لەلایەن بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراقەوە. لەم کورتە باسەدا یەک ڕاستیی ڕوونمان بۆ ئاشکرا دەبێت، ئەویش ترس و فۆبیایەکی زۆری بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراقە لە ڕۆژنامەوانان و ڕۆشنبیرانی ئازادیخواز. بەڵام ئیتر ڕاستییەکی تریش تەواو ڕوونبووەتەوە کە ئەگەر هەموو ڕۆژنامەوانانی ئازادیخواز تیڕۆڕ و کۆمەڵکوژیش بکات، بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق ناتوانن حەقیقەتی خیانەتکاریی و بەکرێگیراویی و ڕیسوابوونی تەواویان بشارنەوە. ئیدی سەردەمی بنەماڵەی بارزانی و پەدەکە-ئێراق کۆتاییهات، نە دەزگا ڕاگەیاندنە چەواشەکارییەکانیان، نە سەدان ملیار دۆلاری دزراویان لە خەڵک و نە هێزە تیرۆڕیست و تۆقێنەرەکانیان دادیان نادات و ڕۆژێک دێت، ئەو ڕۆژەش نزیکە، دەکەونە ژێر پێی خەڵکی ئازادیخوازیی باشوور و بۆ هەتاهەتایە وەک تیڕۆڕیستترین بنەماڵە و پارت ناوی بنەماڵەی مەلا مستەفا بارزانی و پەدەکە-ئێراق دێت. سەردەمی دەسەڵاتدارێتیشیان وەک ڕەشتترین و قێزەونترین و ستەمکارترین و گەندەڵترین بنەماڵە و پارت، ناویان لەنێو زبڵدانی مێژوودا تۆمار کراوە و تۆمار دەکرێت.
[1]