روانگەی دروست بۆ رۆژاڤا!
ئاسۆ عەبدوللەتیفئاسۆ عەبدوللەتیف

گرنگترین روانگەی دروست لە ئێستادا بۆ رۆژئاوای کوردستان، روانگەی تۆلێرانس و دیبلۆماسیەتی نەرم و گفتوگۆی ئاشتییە لەگەڵ سەرەداوە ناکۆک و دژەکانی ناو سوریا، تەنانەت گفتوگۆ بۆ ناوچەی ئارام لەگەڵ تورکیاو ئەمریکیەکان و کۆمەڵگای ئەوروپی رەنگە بۆ کورد هاوسەنگی بێت و بە دەریچەیەکی گرنگیشی بگەیەنێت، کورد له و بەشەی کوردستان راستە لە وتووێژی بەردەوامدایە لەگەڵ دەوڵەت، لێ ئەمە بەس نییە، چونکە روانگەی حوکمرانی پێویستی بە میتۆدی پێکەوە گونجان و لۆژیک و دیالۆگی مەدەنی هەیە وەک لە روانگەی کلاسیکی جەنگ و ئایدۆلۆژیای شۆڕشگێڕیی و مانۆڕی سەربازیی، رۆژئاوای کوردستان پێویستی بە کرانەوەی زیاترە بە رووی نەیارەکانی خۆیدا بۆ ئەوەی دەستکەوتەکان بەردەوام بن، ستاتۆی باشور، واتە هەرێمی کوردستان تا ئەم ساتەوەختە ئەوەی کە هێزو لۆژیکی مانەوەی پێ بەخشیوە دیالۆگ و پاراستنی تۆلەرانس و زمانی نەرمی دیبلۆماسی بووە لەگەڵ کۆی ئەتنیکە جیاوازەکان و حوکمرانانی عێراق و تەنانەت دراوسێکانی، دوای روداوە مێژوییەکەی ریفراندۆم ئەوەی کوردستانی پاراست لە هەڵدێری گەورە چەک و جبەخانه و ئایدۆلۆژیای شۆڕشگێڕیی نەبوو لەکەوانەدا (ئەوەش گرنگی خۆی هەبوو بەتایبەتی ئیرادەی هێزی پێشمەرگە) بەڵکو ئه و گوتارە عەقڵانیە سەربەخۆو هاوسەنگ و دیبلۆماسیە بوو کە وەک گوتارێک هێزی بەرگریی و مانەوەی پێ بەخشیەوه و گەیاندی بەم وێسگەیە.

ئەوەی ئێستا دەگوزەرێ لە کشانەوه و نەکشانەوەی هێزی پیادەی ئەمریکی لە رۆژاڤای کوردستان ئاکشنێکی نوێ نییه و مایەی سەرسامیش نییە، کورد چەندین جار دوچاریی ئەم جۆرە بۆتەوە، ئەمە تەکمیلەی پاشهاتەکانی رابردوە، ئەمریکا وەک پرەنسیپ خەریکی پیشەسازیی شەڕە لە ناوچەکە، پێویستە کورد لەم دیدگا ئەمریکیە تێبگات، ئەمریکا شەڕ بۆ کورد ناکات راستەوخۆ، سەپۆرتی دەکات بۆ خۆی بژی، رەنگە پێگەی کورد لە ئێستادا هەرگیز لە پێگەی ئەنکەره و بەغدادو تارانیش بۆ ئەمریکا گرنگتر نەبێت، با واز لە زمانی میدیایی و سۆزگەرای رابردوو بهێنین، ئەمە سیاسەته و فەنتازیای شیعریی نییە، کورد چەند پێگەی بەهێزبێت بایی ئه و پێگەیە ئەمریکا پشتیوانی دەکات!

ئەمریکا شەڕ بۆ تورکیا ناکات، بۆ کوردیشی ناکات بەڵکو پیشەسازی بەشەرەوە دەکات، شەڕ دەخاتە بەردەرگای تورکیا، دوای ئەوەی کە دۆستە کورده کانى پرچەک کردھەسەدە ئێ خۆ بۆ گەشت و سەفا نییە، دروست بۆ پیشاسازی شەرە، دەوڵەتانی میحوەر بە جەنگەوە لاواز دەکات، تورکیا بەتایبەت دێنێتە ناو جەنگێکی سەخت و دەشزانێ تورکیا جەنگی یەکلاکەرەوەی پێ ناکرێت، بێلایەنی ئەمریکا بۆ شەڕی رۆژاڤا و دروستکردنی ناوچەی ئارام، مانای جێھێشتن و پاشەکشە نییە لەو قوڵاییە ستراتیجییە، دەیەوێت سەرەتا تورکیا وەک پۆلیس رام بکات، رۆڵی باشتر‌ ببینێت و خزمەت بە ستراتیژیەتی ئەمریکا بکات و ھیچ نەبێت لە ئێستادا سەرئێشە نەبێت بۆ کۆشکی سپی.

ئەوەی هەیە شەڕ نییە، فۆرمەڵەکردنەوەی پەیوەندیە بازرگانی و سیاسیەکان و تەتەڵەکردنی دۆست و نەیارەکانە، ئەمریکا چوبێتە هەر ناوچەیەک بە ئارەزووی خۆی شڵەقاندویەتی ئینجا دروستی کردۆتەوە، ئەمەی ئێستا بەکارهێنانی تورکیایە بۆ ئەوەی بە باشترین شێوە رۆڵی باشتر لەناوچەکە ببینێت و خزمەت بە ستراتیژیەتی ئەمریکا بکات، ئەمریکا چەندین جار بە بەرچاویەوە تورکیای بینیوە لەشکرکێشی کردوە و بێ هەڵوێستیش ماوەتەوە، تورکیا بە هەموو هێزی خۆی لەشکرکێشیکرد بۆ سەر جەرابلوس و منبج و عەفرین و رەشەکوژی کردو هەموو دنیاش باسی ئه و تاوانەیان دەکردو ئەمریکا بێدەنگ مایەوە، ئاخر لەشکرکێشی تورک و دەستێوەردانەکانی ئەم وڵاتە بۆ دەرەوەی سنوری خۆی یەکەمجار نیە و دواجاریش نابێت و خەونی سوڵتانی تورک زیندوکردنەوەی دەستبەسەراگرتنی ویلایەتی موسڵه و ئەمەش کێشەیە بۆ کوردستانی عێراق لە داهاتوو ئەگەر گفتوگۆی لەسەر نەکرێت.

ئەمریکا دەیەوێت تورکیا لەوە زیاتر نەبێتە سەرئێشە بۆ دەوروبەرو ناشیەوێت لەوە زیاتر گەورەبێت و باڵەکانی بکاتەوە بەرووی جیهانی دەرەوەدا بەبێ گڵۆپی سەوزی خۆی، بە کورتی ئەمریکا تورکیایەکی دەوێت لەژێر ستراتیجیەتی خۆیدا بێت و بچێت و چیتر هەڕەشە نەبێت بۆ وڵاتانی وەک عەرەبستانی سعودی و ئیسرائیل و ئەوەندەش دۆستی ئێران و روسیا نەبێت، بەمانایەکی تر تورکیا هەرەشەی نەهێشتن و لابردنی بنکەی سەربازی ئەنجەرلیک نەک وەک کارتی فشار بەکاربهێنێت، بەڵکو تورکیا هەمووی بکاتە ئەنجەرلیک بۆ ئەمریکا.

ئێستا لە بەشێکی زۆری سوریا داعشداعش و بەرەی شام لەبەرگی تورک و تورک لەبەرگی داعشدا ھەردوکیشیان لەناو مەنزومەیەکی ئاینی میتۆد فاشیدا کار دەکەن ئەمریکا ئەوەی دەوێت تا ھێڵەکان بە باشی بناسێتەوە، پێشتر دیدی خورافەو زیندوکردنەوەی خەلافەتێکی سوننی لەلایەن ھەندێک دەوڵەتی کلاسیکیی ناوچەکەوە بۆ ئەردوغان قەڵغان بوو، ئێستا ئیتر ئەو قەڵغانە لاواز بوە دوای کێشەکانی سعودیەو ئێران و یەمەن و تورکیاش ترسی گۆڕینی لێ نیشتوە، ئەم ترسە تاکە شتێک بیرەوێنێتەوەو شەقامی پێ رازی بکات مەسەلەی لەشکرکێشی دەرەکییەو تورکیا زۆر شانازی پێوە دەکات بەڵام رۆژاواش خاوەنی چەک و دسپلینەو پاروەکە ئاسان نابێت و دەستکراوەیی ئەردوغان لە کۆشکی سپیەوە بۆ لەشکرکێشی نوێ پلانی ئەمریکایە بۆ جەنگی دیکە، نەک بەدەستەوەدانی کانتۆنەکان، تورکیا ھێشتا بۆ ئەمریکاو ڕۆژئاوا گرنگەو ئەمریکا نایەوێ بەتۆپزی تورکیا بتۆرێنێ، بەڵکو دەیەوێ تورکیا بێنێتە سەرلێواری برسێتی بە جەنگی سوریاو رۆژاڤا، ماوەیەک خەریکی بکات، ئینجا کوردیش لە ئەجێندای ئەمریکا ئەوەندە فشار نییەو کۆنتراکتی نوسراوی نییە وابزانین ئەمریکا باوکە گەورەکەیە چیتر ئەم عاتیفەسازییە دەبێ کۆتایی بێت، کاتی ئەوەیە کورد چیتر چاوەڕوان نەمێنێتەوەو ئەوەندەش بە سۆزو موغازەلەوە سیاسەت نەکات. [1]

تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!