سەبارەت بە پەرتووکی ژیریی دەستکردی سەرمایەداری، بەرەنگارییەکانی چەپ و بەدیلی گونجاو

پەرتووک: ژیریی دەستکردی سەرمایەداری، بەرەنگارییەکانی چەپ و بەدیلی گونجاو: تەکنەلۆژیا لە خزمەتی سەرمایە یان ئامرازێک بۆ ئازادی؟
ڕزگار ئاکرێی

پەرتووکەکەم “ژیریی دەستکردی سەرمایەداری، بەرەنگارییەکانی چەپ و بەدیلی گونجاو: تەکنەلۆژیا لە خزمەتی سەرمایە یان ئامرازێک بۆ ئازادی؟” بە زمانی عەرەبی و ئینگلیزی بڵاوکراوەتەوە. ئەم کارە باسی کێشەی ژیریی دەستکرد بە تایبەتیی و تەکنەلۆژیا بە گشتی دەکات لە چوارچێوەی خەباتی چینایەتی لە سەردەمی دیجیتاڵدا. ئەم پەرتووکە باس لە کاریگەرییەکانی (AI) دەکات لەسەر بوارە جۆراوجۆرەکان، لە ئابوورییەوە تا سیاسەت، و لە کەلتوورەوە بۆ بیرکردنەوە، لەژێر سیستەمی سەرمایەداری هاوچەرخدا.
ئامانجی ئەم پەرتووکە پێشکەشکردنی شیکارییە چەپەکانی ژیریی دەستکردە و بەدیلی پێشکەوتووخواز بۆ بەکارهێنانی (AI) پێشنیار دەکات. تەکنەلۆژیا، دوور لە هەژموونی سەرمایەداری کە بەکاری دەهێنێت بۆ زیادکردنی قازانج و پتەوکردنی کۆنتڕۆڵ، لەسەر حسابی کرێکارانی بیر و دەست.

=KTML_Bold=ناوەرۆکی پەرتووکەکە لەسەر ئەم خاڵانەی خوارەوە دامەزراوە:=KTML_End=

=KTML_Bold=1-دابەشبوونی دیجیتاڵی نێوان چەپ و سەرمایەداری=KTML_End=
دابەشبوونی دیجیتاڵی نێوان چەپ و سەرمایەداری بەرەنگارییەکی گەورەیە لە سەردەمی دیجیتاڵدا، کە بۆشایی دیجیتاڵی لەلایەن کۆمپانیا گەورەکانی تەکنەلۆژیا و وڵاتانی سەرمایەداریدا. لە کاتێکدا ئەم هێزانە توانای فیزیکی و تەکنیکییان هەیە بۆ ڕێنمایی و شێوە پێدانی لایەنە جۆراوجۆرەکانی تەکنەلۆژیا و ژیریی دەستکر، بەڵام چەپ لە زۆربەی بەشەکاندا لە پێگەیەکی لاوازدا دەمێنێتەوە و بەدەست دابەشبوونێکی دیجیتاڵی ئاشکراوە دەناڵێنێت. لەم چوارچێوەیەدا، بارودۆخی ئێستای چەپ بە “مێروولە ڕووبەڕووی فیل” دەچێت. ناتوانێت لەم بوارە گەورە و خێرایەدا لەگەڵ هێزە سەرمایەدارییەکان بگونجێت. ئەم دابەشبوونە دیجیتاڵییە تەنیا بە نەبوونی ئامرازی تەکنیکی نییە، بەڵکوو ڕەنگدانەوەی لاوازییەکی نەخوازراو لە دیدگای سیاسی و ڕێکخراوەیی بۆ بەکارهێنانی ئەم ئامرازانە لە خزمەتی خەباتی چەپدا.

=KTML_Bold=2-نەخوێندەواری دیجیتاڵی=KTML_End=
نەخوێندەواری دیجیتاڵی تەنیا نەتوانینی بەکارهێنانی ئامرازی دیجیتاڵی دەگەیەنێت، بەڵکوو نەتوانینی تێگەیشتن لە چۆنییەتی کارکردنی ئەم ئامرازانە و کاریگەرییان لەسەر ژیانی ڕۆژانە، تاکەکان و خەڵک. بە شێوەیەکی گشتی، ڕێکخراوە چەپەکان زۆر جار ئامرازی تەکنیکی کەمە یان بەکارهێنانیان تا ئێستا سنووردار و سەرەتاییە، ئەمەش توانای کاریگەرییان لەسەر هۆشیاری گشتی سنووردار کردووە. هەروەها ڕاهێنانیان بۆ تێگەیشتن لە پێکهاتەی سیستەمە دیجیتاڵییەکان لە ڕێگەی هۆشیارییەکی ڕەخنەگرانە لەو ئایدۆلۆژیایانەی کۆنتڕۆڵیان دەکەن. ئەم پرۆگرامانە دەبێت جەخت لەسەر دابینکردنی ئەندامان نەک تەنیا ئامرازی تەکنیکی، بەڵکوو توانای تێگەیشتن لە بوارە سیاسی، ئابووری و تەکنەلۆژییەکان بکەن کە تەکنەلۆژیا پێک دەهێنن و یارمەتیدەر بن بۆ خزمەتکردنی ئامانجەکانی یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی.
نەخوێندەواری دیجیتاڵی، چەپ دەخاتە دۆخێکی لاوازەوە بەرانبەر ئەو بەرەنگارییانەی سەرمایەداری دیجیتاڵی درووستی دەکات و بەربەستێک پێکدەهێنێت بۆ ئەوەی کاریگەریی هەبێت لە سەردەمی دیجیتاڵدا. بۆیە پێویستە تواناکانی ئەندامان و سەرکردەکان و ڕێکخەرەکانی ڕێکخراوە چەپ و گشتییەکان لە ئاستە جیاوازەکاندا لەسەر ئامرازەکانی سەردەمی دیجیتاڵی مۆدێرن ڕاهێنان و پەرەپێدان بکرێت بۆ ئەوەی بتوانن ڕووبەڕووی هەژموونی دیجیتاڵی ببنەوە.

=KTML_Bold=3-پەرەپێدانی توانا و لێهاتوویی تەکنیکی چەپ وەک پێویستییەکی خەبات=KTML_End=
پەرەپێدانی توانا چەپەکان لە بواری تەکنیکیدا بووەتە پێویستییەکی ستراتیجی هاوتەریب لەگەڵ پەرەپێدانی توانای سیاسی و ڕۆشنبیری و ڕێکخراوەیی و میدیایی و جەماوەری. هەروەک چۆن هێزەکانی چەپ ناتوانن پشت بە میدیای سەرمایەداری ببەستن و لە هەمان کاتدا هەوڵ بدەن میدیای سەربەخۆی خۆیان دابمەزرێنن و لەگەڵ پەرەپێدانی بیروڕا و سیاسەت و ئامرازە ڕێکخراوەییەکانی خۆیان سەربەخۆ لە ئامرازەکانی هەژموونی بۆرژوازی، دەبێت ئەوەش بزانن کە شەڕیان لە دژی سەرمایەداری دیجیتاڵی بە ئامرازەکانی ڕکابەرەکانیان ناکرێت. بووەتە ئۆتۆنۆمی تەکنەلۆژیا مەرجێکی بنچینەیی کە تەواوکەری سەربەخۆیی ڕۆشنبیری و سیاسی و ڕێکخراوەییە. ناکرێت قسە لەسەر ئازادی ڕاستەقینە یان بنیاتنانی پڕۆژەی سۆسیالیستی ڕادیکاڵ بکرێت، لە کاتێکدا ڕێکخراوە چەپەکان لە ڕێگەی ئامرازەکانی ژیریی دەستکرد کە لەلایەن وڵاتانی گەورە و کۆمپانیا سەرمایەدارییەکانەوە بۆ خزمەتی بەرژەوەندییەکانیان پەرەپێدراوە، سانسۆر و کۆنتڕۆڵ و چاودێری ورد دەکرێن. چۆن بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی دەتوانێت ئامراز و پرۆگرامەکانی خۆی دابڕێژێت و ڕێکبخات و بنیاتنانی ئەو سیستەمانەی کە بۆ لاوازکردنی داڕێژراون یان لانی کەم بۆ پاڵاوتن و سنووردارکردنی وتارەکەی و کەمکردنەوەی بڵاوبوونەوە و کاریگەرییەکەی داڕێژراون؟ ئایا ئەوانەی بۆ گۆڕانی سۆسیالیستی دیموکراتی دەجەنگن دەتوانن ئەوە قبووڵ بکەن کە لێدوان و جوڵە و شیکردنەوەکانیان بۆ هۆشیاری جەماوەریان لەژێر ڕەحمەتی ئەلگۆریتمەکاندایە کە خزمەت بە لۆژیکی بازاڕ دەکەن و زاڵبوونی چینی سەرمایەداری لە فۆرماتی دیجیتاڵی پێشکەوتوودا بەرهەم دەهێننەوە؟

=KTML_Bold=4-ڕۆڵی گەنجان لە گۆڕان و گەشەپێدانی دیجیتاڵی=KTML_End=
گەنجان یەکێکن لە توخمە سەرەکییەکانی برەودان بە گۆڕان و گەشەپێدانی دیجیتاڵی لەناو ڕێکخراوە چەپەکاندا. لەبەر ڕۆشنایی ئەو گۆڕانکارییە خێرایانەی لە جیهانی دیجیتاڵدا ڕوو دەدەن، ڕۆڵی گەنجان لە کەمکردنەوەی نەخوێندەواریی دیجیتاڵی لەناو پارتە چەپەکاندا گرنگ بووە. گەنجان بڕبڕەی پشتی هەر گۆڕانکاری و گەشەپێدانی دیجیتاڵی پێکدەهێنن کە لەنێو ڕێکخراوە چەپەکاندا ڕوو بدات. زۆرێک لە گەنجانی ئەمڕۆ توانای ئەوەیان هەیە بەهێزکردنی گەنجان لەنێو ڕێکخراوە چەپەکاندا پێش مەرجێکە بۆ گونجاندن لەگەڵ سەردەمی دیجیتاڵ و سوودوەرگرتن لە ئامرازە تەکنیکییەکان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەژموونی دیجیتاڵی سەرمایەداری، چونکە توانای پەرەپێدانی ئامرازی نوێی خەباتیان هەیە کە توانای ڕێکخستن، بەگەڕخستن و کاریگەریی لەسەر ڕای گشتی باشتر دەکات. هەروەها دەتوانن ڕاهێنان و داهێنان بخەنە ناو میتۆدەکانی خەباتی چەپەوە. گەنجان دەتوانن چالاکانە بەشداری بکەن لە بەڕێوەبردنی ئەم گۆڕانکارییە دیجیتاڵییە لەناو پارتە چەپەکاندا بەهۆی توانای بەرزیان لە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا بۆ زاڵبوون بەسەر بەربەستەکانی سەرمایەداری دیجیتاڵ. پێویستە کار بۆ لابردنی هەموو بەربەستە ڕێکخراوەیی و سیاسییەکان بکرێت کە ڕێگرە لە چوونە ناو ڕێکخراوە چەپەکان و مانەوە لە ڕێکخراوە چەپەکاندا و نەرمییەکی گەورە نیشان بدرێت لەگەڵیاندا، بەگوێرەی گەشەی مەعریفی و هۆشیاریی دێموکراسییان.

=KTML_Bold=5-ئینتەرناسیۆنالی چەپی دیجیتاڵی=KTML_End=
گرنگی بنیاتنانی ئینتەرناسیۆنالی چەپی دیجیتاڵی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەژموونی ژیریی دەستکرد و تەکنەلۆژیای گشتی کۆمپانیا گەورەکانی تەکنەلۆژیا و وڵاتانی سەرمایەداری. ئەم ئینتەرناسیۆنالیزمە دیجیتاڵیانە پێویستییەکی ستراتیژین بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەژموونی سەرمایەداری لە بۆشایی دیجیتاڵدا، چونکە ئەم زلهێزانە کۆنتڕۆڵی خۆیان بەسەر ئامرازەکانی تەکنەلۆژیا دەسەپێنن و چەوساندنەوە و خەباتی چینایەتی قووڵتر دەکەن. ئینتەرناسیۆنالیزمی دیجیتاڵی لێرەدا بە مانای هاوپەیمانی چەپ و پێشکەوتووخوازی جیهانییە، سنووری جوگرافیای و دابەشبوونی ڕۆشنبیری تێ دەپەڕێنێت. وەک ئینتەرناسیۆنالیزمی چەپ بە پەرەپێدانی هاوکاری نێوان ڕێکخراوە چەپەکان لە سەرانسەری جیهاندا، ئەم نێودەوڵەتیانە بەشداری دەکەن لە پەرەپێدانی تەکنەلۆژیای جێگرەوەی بەشداربووان و سەرچاوە کراوەکان کە دڵنیایی دەدەن کە تەکنەلۆژیا لە خزمەتی کۆمەڵگەدایە و بەرەو دادپەروەری کۆمەڵایەتی و یەکسانی ئاڕاستە دەکرێت. ئەم هاوپەیمانییە دیجیتاڵییە دەبێت جیاوازی ئایدیۆلۆژی نێوان تەوژمە چەپە جیاوازەکان تێپەڕێنێت، بەتایبەتیی لەم بوارەدا و جەخت لەسەر ئامانجی هاوبەش بکات: دەرهێنانی تەکنەلۆژیا لە چنگی سەرمایە و گۆڕینی بۆ ئامرازێک بۆ ئازادی بەکۆمەڵ.

=KTML_Bold=6-ژیریی دەستکرد لەژێر سایەی سەرمایەداریدا=KTML_End=
سەرەڕای ئەو توانا زۆرەی کە ژیریی دەستکرد هەیە بۆ باشترکردنی ژیانی مرۆڤ، ئەمڕۆ بە شێوەیەک بەکار دەهێنرێت کە خزمەت بە کۆمپانیا گەورەکان و وڵاتانی سەرمایەداری دەکات و ئامرازێکی کاریگەرە لە چەوساندنەوە و کۆنتڕۆڵی دیجیتاڵی. ئەم ئەلگۆریتمانە کاریگەریی لەسەر هەڵبژاردن و ئاڕاستەی ڕۆشنبیری تاکەکان هەیە، وایان لێ دەکات ئامرازێکی هەژموونی ڕۆشنبیری کە بیرۆکەی سەرمایەداری و ڕاستڕەو بەرز دەکاتەوە، و یارمەتیدەرە لە هەڵوەشاندنەوە و سنووردارکردنی هزری چەپ و پێشکەوتووخواز سەرەڕای ئەوەش، (AI) بەکاردێت بۆ هاندانی جیاکاری بە هەموو شێوەکانی، هەم لە بازاڕی کار و هەم لە ژیانی ڕۆژانەدا، لەگەڵ بەهاکانی سەرمایەداری. هەروەها کاریگەریی خراپی ژینگەیی هەیە و بۆ بەکارهێنانی تاوانکارانە بەکاردەهێنرێت، وەک پەرەپێدانی چەک و هەڵگیرسانی جەنگ.

=KTML_Bold=7-جێگرەوەی چەپ بۆ ژیریی دەستکرد-بەدیل=KTML_End=
ئەم پەرتووکە پێشکەش کراوە تێڕوانینێکی چەپی پێشکەوتووخوازە بۆ ژیریی دەستکر، کە هەوڵ دەدات کۆنتڕۆڵی ئەم تەکنەلۆژیایە لەلایەن جەماوەرەوە بسەنێتەوە و ئاڕاستەی بکات بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندییەکانی کرێکاران و کرێکارانی دەست و بیر. (AI) دەبێت نەک تەنیا بۆ باشترکردنی ژیان بەکار بهێنرێت، بەڵکوو بۆ هەڵوەشاندنەوەی هەژموونی سەرمایەداری لە ڕێگەی سەرچاوەی کراوە و ئەپڵیکەیشنی چەپی شەفاف. زیرەکی دەتوانێت دەستکرد دەبێت بەکار بهێنرێت بۆ باشترکردنی کاری بەکۆمەڵ، بەرەوپێشبردنی دادپەروەری کۆمەڵایەتی و یەکسانی، و چارەسەرکردنی کێشەکانی وەک هەژاری، پەروەردە، تەندرووستی و یەکسانی جێندەر، دوور لە لۆژیکی قازانج و چەوساندنەوە. (AI) دەبێت بەکار بهێنرێت بۆ بەدەستهێنانی دابەشکردنی دادپەروەرانەی سەرچاوەکان، دەستەبەرکردنی هەلی کاری یەکسان بێ گوێدانە باکگراوندێکی کۆمەڵایەتی و ئابووری، و تەنانەت بەشداریکردن لە کەمکردنەوەی کاتژمێرەکانی کار بەبێ کەمکردنەوەی مووچە. هەروەها دەتوانرێت ئامرازێکی کاریگەر بێت بۆ بەرەنگاربوونەوەی جیاکاری، چ جێندەر بێت یان نەژادی، لە ڕێگەی پەرەپێدانی سیستەمی هەڵسەنگاندن لەسەر بنەمای لێهاتوویی نەک لایەنگیری، پشتیوانی لە پاراستنی ژینگە، برەودان بە دیموکراسی و ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ.

=KTML_Bold=8-بەکارهێنانی هۆشیارانە و بیرمەندانەی (AI)ی ئێستا=KTML_End=
بەکارهێنانی هێزە چەپەکان بۆ (AI) پێویستە بە وریاییەوە و بە ئەنقەست بەکار بهێنرێت. هەرچەندە ئەم تەکنەلۆژیایە بەرهەمێکی سەرمایەداری بێلایەنە بەڵام توانایەکی گەورەی هەیە کە دەتوانرێت بۆ دادپەروەری کۆمەڵایەتی بەکار بهێنرێت. ئەمە پێویستی بە بیرکردنەوەیەکی زانستی کراوە هەیە کە تەکنەلۆژیا وەک ئامرازێک دەبینێت کە دەتوانرێت بۆ پەرەپێدانی خەباتی سیاسی، گشتی، میدیایی و تەکنیکی بەکار بهێنرێت. ئەمە دەبێت لەگەڵ دڵنیابوون لە شەفافییەت و پاراستنی تایبەتمەندی ئەنجام بدرێت. داتا و چاودێریکردنی توندوتیژی مرۆڤ لەسەر بەکارهێنانی ژیریی دەستکر. هەر بەکارهێنانێکی چەپ لەم ئامرازانە دەبێت لە چوارچێوەی بەرەوپێشبردنی ئامانجە سۆسیالیستییەکان و پێشکەوتووخوازانە بێت، نەک جێگرەوەی کاری مەیدانی، بەڵکوو پاڵپشتی و تەواوکەر بێت بۆ بنیاتنانی گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی ڕادیکاڵ.

=KTML_Bold=9-زمانی پەرتووک و بڵاوکردنەوەی ئەلیکترۆنی و مافی چاپ=KTML_End=
زمانێکی سادە و ڕوون لە پەرتووکەکەدا بەکارهاتووە بۆ ئەوەی ناوەرۆکەکە بگاتە فراوانترین بەش لە خوێنەران، بە ئامانجی ئاسانکردنی بیرۆکە تەکنیکییەکان بۆ ئەوەی هەمووان بتوانن لێیان تێبگەن، چ پسپۆڕی بێت یان ناپسپۆڕ. پەرتووکەکە لەلایەن دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی جیهانی “ئەمازۆن” بڵاوکراوەتەوە و هەروەها بە خۆڕایی لە ئینتەرنێتدا بەردەستە و بە شێوەی ئەلیکترۆنی بڵاو دەکرێتەوە بۆ ئاسانکاری بۆ گەیشتن بە زۆرترین خوێنەر بەبێ هیچ سنوورداریەک لە بەکارهێنانی. پەرتووکەکە بۆ هەمووان کراوەیە و بەکارهێنانی دەقەکانی بەخۆڕاییە، لەوانە بڵاوکردنەوە یان دووبارە بەکارهێنانەوە، لەگەڵ ئاماژەکردن بە سەرچاوەکە هەرکاتێک گونجاو بێت، بەڵام زۆرەملێ نییە.

=KTML_Bold=10-دەرئەنجام:=KTML_End=
شۆڕشی دیجیتاڵی ئێستا، سەرەڕای توانا زۆرەکەی، لە بەرژەوەندی قازانج و کۆنتڕۆڵی سەرمایەداریدا ئەندازیاری کراوە. بەڵام شەڕەکە هێشتا بەتەواوی چارەسەر نەکراوە، و سەرمایەداری جیهانێکی تەواو داخراوی درووست نەکردووە. هێشتا بوار بۆ بەدیلی چەپ هەیە، بە مەرجێک کارەکە بە ئاگایی و پلانی درێژخایەن بۆ جەنگێکی زۆر سەخت و ئاڵۆز ئەنجام بدرێت. بەرگری لە سەرمایەداری، بەتایبەتیی لە قۆناغی دیجیتاڵیدا، تەنیا ململانێ بۆ دەسەڵاتی ئابووری و سیاسی نییە، بەڵکوو تێکۆشانێکە بۆ خودی هۆشیاری مرۆڤ: لە کۆتاییدا بانگهێشتتان دەکەم لە برەودان بە ئەڵتەرناتیڤی چەپ بۆ تەکنەلۆژیا و ژیریی دەستکرد لە ڕێگەی دیالۆگ لەسەر مەسەلەکانی ژێر دەست، چونکە بیرۆکە و پێشنیارەکانی ئەم پەرتووکە تەنیا خاڵن بۆ دیالۆگی بەکۆمەڵ لەنێو ڕیزەکانی چەپدا. پەرەپێدانی ئەڵتەرناتیڤێکی پراکتیکی و کاریگەر پێویستی بە گفتوگۆی فراوان هەیە لەنێوان ڕێکخراوەکان و بزووتنەوەکان و کەسایەتییە چەپ و پێشکەوتووخوازەکان لە وڵاتانی جیاوازدا کە ببێتە هۆی پلانێکی کاری ڕوون و کارا. کاتێک ئەم بیرۆکانە دەخەمە ڕوو، ئامانجم دابینکردنی چارەسەری ئامادە نییە، بەڵکوو کردنەوەی گفتوگۆیەکی زیندووە سەبارەت بە ئەولەویەتەکان، گفتوگۆیەک کە دەبێت بگۆڕێت بۆ بانگەوازێکی کراوە بۆ بەشداریکردن لە گەشەپێدانی دیدێکی چەپی دیجیتاڵی جێگرەوە، بۆ ژیریی دەستکرد بە تایبەتی، و بۆ تەکنەلۆژیا بە گشتی، لە ڕێگەی هەوڵێکی چەپی کۆمەڵ، ڕێکخراو و سنووری تێپەڕاندووە. [1]