باکووری کوردستان
- ناوەندی گشتی پارتی دیموکراتی گەلان هەدەپەهەدەپە لەبارەی ڤایرۆسی کۆرۆنا Kovid-19 ڕێنمایی بۆ ڕێکخستنەکانی لە شار و ناوچەکان نارد و داوای کرد ڕێوشوێنی توند بگرنەبەر. ڕێکخستنی هەدەپە کە ئاهەنگەکانی نەورۆزی هەڵوەشاندەوە، ڕێنمایی دەرکرد و داوای لە هەموو ڕێکخستنەکانی کرد چالاکی و خەباتی جەماوەری هەڵبوەشێننەوە.[7]
- ئومید دەدە یاریدەدەری هاوسەرۆکی گشتی هەدەپە ئاماژەی بە مەترسی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە ناو زیندانەکاندا کرد و بانگی لە وەزارەتی داد کرد، بە هۆی کۆرۆناوە پێویستە زیندانیانی نەخۆش و بەتەمەنەکان ئازاد بکرێن و سزای سزادراوە نەخۆش و بەتەمەنەکان پیویستە دوابخرێت.[7]
- هاوکات لەگەڵ بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی ئاهەنگی پیرۆزبایی جەژنی نەورۆز بە هۆی مەترسی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆناوە، لە چەند شار و ناوچەیەک ئاگری نەورۆز کرایەوە. دوای ناوچەی ستەوری شاری مێردین، لە گوندی سماقیی ناوچەی دێرکا چیای مازیش بە بۆنەی پیرۆزبایی جەژنی نەورۆز، ئاگر کرایەوە.[7]
رۆژهەڵاتی کوردستان
- شۆرای ڕێکخراوە مەدەنییەکانی مەریوانمەریوان داوای لە تەواوی هاووڵاتییانی کوردستانی و بە تایبەتی شاری مەریوان و هەروەها بەرپرسان دەکات، کە چاوەڕوانیی ئەوەیان هەیە لە ڕاستای سڵامەتی و تەندروستیی گشتیی کۆمەڵگه، بڕیار لە سەر داخستنی دەسبەجێی سنووری باشماخ بدەن و لەمە زیاتر گیانی هاووڵاتییان نەکەنە قوربانیی کەمتەرخەمیی نابەرپرسانە.[6]
- مەحموود ڕەزا مواردی، سەرۆکی زانکۆی زانستی پزیشکیی کرماشانکرماشان لە پەیامێکدا، دۆخی ئەو شارەی ئاوارته ڕاگەیاند و بە ڕوودانی قەیرانێک لەو شارە هۆشداری دا.[6]
باشووری کوردستان
- لە هەولێر و سلێمانیسلێمانی 48 کاژێر قەدەخەی هاتووچۆ ڕاگەیێندراوە، بەڕێوەبەرایەتیی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانیش چەند بڕیارێکی بۆ ئەوانە دەرکردووە کە سەرپێچیی ڕێنماییەکان دەکەن و دەڵێت، هەر کەسێک جوڵە بە ئۆتۆمبێلەکەی بکات و سەرپێچیی ڕێنماییەکان بکات، سزادەدرێت.[2]
- بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی تەندروستیی هەولێرهەولێر ڕەتیدەکاتەوە ئەو پزیشکەی تووشی کۆرۆنا بووە گیانی لەدەستدابێت و دەڵێت، لەژێر چاودێری پزیشکیدایە.[2]
- وەزارەتی تەندروستی تووشبوونی کەسێکی بە کۆرۆنا لە شارۆچکەی تەوێڵەتەوێڵەی سەر بە پارێزگای هەڵەبجەهەڵەبجە ڕاگەیاند، بەرێوەبەری گشتیی تەندروستیی هەڵەبجەش دەڵێت، چوار خێزان کە مامەڵەیان لەگەڵ تووشبووەکە کردووە، قەردێلەی سوور لە ماڵەکانیان درا وە.[2]
- ئەحمەد کەلارکەلاری، نوێنەری بازرگانانی کەلار لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند ''هەوڵدەدەین نەخۆشخانەکەیەکی 70 قەرەوێڵەی لە ماوەی 15 ڕۆژدا تەواو بکەین و هاوشێوەی نەخۆشخانەی ئاسا دەبێت لە ڕووی پێداویستی و بیناوە''.[3]
- لیژنەی باڵای ئۆپراسیۆنەکانی پارێزگای سلێمانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی کۆرۆنا، پاش کۆبوونەوەی قائیمقامی (دوکاندوکان، قەرەداغقەرەداغ، شارباژێڕشارباژێڕ، دەربەندیخاندەربەندیخان) و بەڕێوەبەری گشتی گەشتوگوزاری پارێزگای سلێمانی لەسەر ڕاسپاردەی پارێزگاری سلێمانی، کۆنووسی لیژنەی تایبەت بە گەشتکردن و ڕێکخستنەوەی کەرتە گەشتیاریەکانی پارێزگای سلێمانی پەسەند کردو بڕیاریدابە: 1- قەدەغەکردنی تەواوی گەشت و سەیرانی هاووڵاتیان بۆ شوێنە گەشتیارییەکان. 2- داخستنی تەواوی (گوندی گەشتیاری و کابینە و کەپر و یاریگا گەشتیارییەکان) لەشوێنە گەشتیارییەکاندا لەسەرجەم شارو شارۆچکەکان لە سنوری پارێزگای سلێمانی.[3]
- بێگەرد تاڵەبانی، وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو ڕایگەیاند، دوای هەماهەنگیکردن لەگەڵ ئەنجوومەنی وەزیران، لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبونەوەی ڤایرۆسی کۆڕۆنا و وەزیری ناوخۆ، لەپێناو بەرز نەبوونەوەی نرخی سەوزە و میوە بڕیاردرا کە عەلوەکان دانەخرێن.[4]
- بەهۆی بڵاوبونەوەی ڤایرۆسی کۆرناوە، مەراسیمی ساڵیادی کیمیابارانی هەڵەبجە، بەشێوەیەکی فەرمی ناکرێتەوە، تەنها بەهەڵواسینی پۆستەر و دروشم لەکۆڵانەکاندا یادەکە بەڕێوەدەچێت.[5]
- تەڤگەری ئازادیی کۆمەڵگای کوردستانتەڤگەری ئازادیی کۆمەڵگای کوردستان هەموو چالاکییەکانی نەورۆزی ڕاگرت و داوا دەکات، هەموو چالاکییەکانی تایبەت بە نەورۆز ڕادەگرێت و داوا لە هاوڵاتیان و دۆستانیان دەکات، کە پەبەندی ڕێنماییە تەندروستییەکان بن.[5]
- بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی دهۆکدهۆک ڕایدەگەیێنێت، تاوەکو ئێستا هیچ کەسێک تووشی کۆرۆنا نەبووە و ئەوەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان باسی لێوەدەکرێت دوورە لە ڕاستییەوە.[2]
- لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕاگەیاندنی کۆمەڵگای دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخان جەختی کردەوە، بەمەبەستی ڕێکخستنەوەی کاروبارەکانی تایبەت بە جموجۆڵی بازرگانی لەم کاتەداو توندوتۆڵکردنەوەی ڕێکارەکانی خۆپارێزی لەڤایرۆسی کۆرۆنا، مەرزی نێودەوڵەتی پەروێزخان دادەخرێت.[4]
- لە ڕاگەیەندراوێکدا بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی سلێمانی ڕایگەیاند، ئەمڕۆ زیاتر لە 250 موڵەت لەو شوفێرانە وەرگیراوەتەوە، کە سەرپێچیی ڕێنماییەکانی تەندروستیان کردوە و لە ماڵەکانیان هاتوونەتە دەرەوە.[4]
- بەیانی ئەمڕۆ مامۆستا مەلا عەبدوللەتیف بامۆکیعەبدوللەتیف بامۆکی لە شاری هەڵەبجە زانای ئاینی و نوسەر و وەرگێڕ و پەرلەمانتاری پێشوی پەرلەمانی کوردستان و کەسایەتی شاری هەڵەبجە کۆچیی دوایی کرد.[3]
رۆژئاوای کوردستان
- ئەمڕۆ بە سەدان هاوڵاتی گەڕکی شێخ مەقسود و ئەشرەفییە تەرمی نوردین ڕەحموک ناسراو بە ئامەدئامەد گابار شەهیدی یەپەگەیەپەگەیان بەخاک سپارد کە لە 11ی تشرینی یەکەمی 2019 شەهید ببوو.[7]
- بەڕێوەبەری خاڵی سنووریی سێماڵکا ڕایگەیاند، لە چوارچێوەی گرتنەبەری ڕێوشوێنی پێویست بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆڕۆنا، جگە لە باری نائاسایی، هاتوچۆ لەو خاڵە سنوورییە بە هەموو شێوەیەک ڕاگیراوە.[7]
دەرەوەی کوردستان
- جارێکی تر بە کاتیۆشا هێرش کرایە سەر سەربازگەی تاجی لە نزیک بەغدا کە هێزەکانی ئەمریکای تێدایە. [1]
- وەزارەتی تەندروستی ئێران ئاماری نوێی قوربانیانی کۆرۆنای لەو وڵاتە بڵاوکردەوە و بەپێی ئامارەکە لە ماوەی 24 کاژێری ڕابردوو 1365 تووشبووی نوێ تۆمارکراون و 97 کەسیش گیانیان لەدەستداوە.[1]
- لە بەیاننامەیەکدا وەزارەتی تەندروستی عێراق تۆمارکردنی 5 حاڵەتی دیکەی تووشبوون بە ڤایرۆسی کۆرۆنا ڕاگەیاند، بەمەش ژمارەی تووشبووان بە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستانیشەوە گەیشتە 110 حاڵەت.[4]

بە پشتبەستن بە ئامارەکانی هەنگاو، لە ماوەی 24 کاتژمێری ڕابردوودا 9 هاووڵاتیی دیکە لە شارەکانی سەقزسەقز، سنەسنە، کرماشانکرماشان و سەرپێڵی زەهاوسەرپێڵی زەهاو بە هۆی تووشبوون بە پەتای کۆرۆنا گیانیان لە دەست داوە کە چوار کەسیان لە شارەکانی سەقز (3 حاڵەت) و سەپێڵی زەهاو (1 حاڵەت) ژن بوون.
بە هۆی نەبوونی سیستەمێکی ڕاگەیەنادنی فەرمی و جێگای متمانە، ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو بە ئەرکی زانیوە کە بە وەرگرتنی زانیاری لە سەرچاوەی جێگای متمانە لەمەوبەدوا ژمارەی قوربانیانی توشبوو بە پەتای کۆرۆنا لە کوردستان بە شێوەی ڕۆژانە بڵاو بکاتەوە.
بە پشتبەستن بە ئاماری تۆمارکراو لە ناوەندی ئاماری ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو، لانیکەم 90 هاووڵاتیی کورد لەو ماوەیەدا بە هۆی تووشبوون بە پەتای کۆرۆناوە گیانیان لە دەست داوە کە 25 کەسیان ژن و 65 کەسیان پیاو بوون.

جیا کردنەوە بە پێی پارێزگاکان:
- ئیلامئیلام: 9 حاڵەت (1 ژن و 8 پیاو)
- کرماشان : 26 حاڵەت (7 ژن و 19 پیاو)
- سنە: 44 حاڵەت (13 ژن و 31 پیاو)
- ورمێورمێ: 11 حاڵەت (4 ژن و 7 پیاو)

جیا کردنەوە بە پێی شارەکان:
سەقز: 32 حاڵەت، کرماشان: 16 حاڵەت، ئیلام: 8 حاڵەت، مەلەکشاهیمەلەکشاهی: 1 حاڵەت، سەرپێڵی زەهاو: 5 حاڵەت، سونقوڕ و کولیایی: 1 حاڵەت، سنە: 7 حاڵەت، مەریوانمەریوان: 1 حاڵەت، میاندواو: 2 حاڵەت، پیرانشارپیرانشار: 1 حاڵەت،
ورمێ: 5 حاڵەت، داڵاهۆ: 1 حاڵەت، کەنگاوەرکەنگاوەر: 1 حاڵەت، قوڕوە: 1حاڵەت، بانەبانە: 1 حاڵەت شنۆشنۆ: 1 حاڵەت، بۆکانبۆکان: 2 حاڵەت

وتەبێژی پۆلیسی هاتووچۆی هەولێرهەولێر ئاشکرایدەکات، لە سەرەتای قەدەغەی هاتووچۆ لە سنقوری پارێزگای هەولێر تا ئەمڕۆ 8727 سەرپێچی لەلایەن شوفێرانەوە تۆمارکراوە، ئەو سزایانە بە ملیارێک دینار دەخمڵێندرێت.
لە ڕۆژی 14-03-2020وە وەزارەتی ناوخۆ وەزارەتی ناوخۆی هەرێم بە مەبەستی بەرەنگاربوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە هەرێمی کوردستان قەدەغەی هاتووچۆی ڕاگەیاند، هاتووچۆی هەولێریش دەلێت، تا ئاستێکی باش هاوڵاتیان هاوکاریان بوون.
بە پێی بەیاننامەی ژمارە 19ی وەزارەتی ناوخۆ کە لە ڕێککەوتی 17-03-2020 بڵاوکراوەتەوە، هەر شوفێرێک سەرپێچی بکات و جاری یەکەمی بێت ئەوا بە بڕی 100 هەزار دینار سزادەدرێت، هەر شوفێرێکیش زیاد لە جارێک سەرپێچی ئەنجامدا واتە دووبارەی کردەوە، بە بڕی 300 هەزار دینار سزا دەرێت و ئۆتۆمبێلەکەشی بۆ ماوەی پێنج ڕۆژ دەستی بەسەردا دەگیرێت.
فازڵ حاجی حسێن، وتەبێژی پۆلیسی هاتووچۆی هەولێر لە لێدوانێکیدا ڕاگەیاند: لەسەرەتای قەدەغەی هاتووچۆ تا ئێستا، 8727 سەرپێچی لەلایەن شوفێرانەوە تۆماکراوە لەوە ژماریەش 267 ئۆتۆمبێل و 65 ماتۆرسکیل دەستیان بەسەرداگیراوە.
وتیشی: ئەگەر ئەو ژمارانە بەروارد بکەن بەو ژمارەی ئەو ئۆتۆمبێلانەی کە لە هەولێر تۆماکراون کە نزیک بە یەک میلۆن ئۆتۆمبێلە، ئەوا تا ئاستێکی باش شوفێران پابەندی ڕێنمایەکان بوون.
فازڵ حاجی حسێن باسی لەوەشکرد: لەسەرەتای قەدەغەی هاتووچۆدا شوفێران پابەندی ڕێنمایەکانیان نەدەکرد، بەڵام ئێستا هاوڵاتیان و شوفێران زیاتر هەست بە بەرپرسیارێتی دەکەن و لەماوەی 48 کاتژمێری ڕاِبراردووشدا ئاستی پابەندبوونی ڕەها تۆمار کراوە.
ئەوەشی وت، داهاتی بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی هەولێر لە ماوەی قەدەغەی هاتووچۆ تا ئەمڕۆ، گەیشتووەتە زیاتر لە 872 ملیۆن و 700 هەزار دینار، بەڵام بەپێی خەمڵاندنەکان، ئەو داهاتە دەگاتە یەک ملیار دینار.[1]
06-04-202006-04-2020