15-04-2020
رۆژهەڵاتی کوردستان
- فەردین ڕەزاعی سەرۆکی زانکۆی پزیشکی پارێزگای سنەسنە ڕایگەیاند: تا ئێستا هەزار و 769 پشکنین بۆ هاووڵاتیانی ئه و پارێزگایە کراوە کە 856 کەس تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و 840 کەسیش وەڵامی پشکنینەکانیان بە نێگەتیڤ دەرچووە. ڕاشیگەیاندووە کە زۆرترین تووشبوان لە شارۆچکەی سەقزسەقز بووە کە 241 کەسە. ڕەزاعی ئاماژەی بەوەشکردووە کە لەپارێزگای سنە تا ئێستا 96 کەس بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆناوە گیانیان لەدەستداوە.[4]
- کرێکارانی شارەداریی مەریوانمەریوان بۆ جارێکی دیکە لە ناڕەزایەتیی بە پەرداخت نەکرانی بڕی 3 مانگ لەحەقدەستەکانیان، جێژنانە و هەروەها مەزایاکانیان، دەستیاندایە کۆبوونەوە. ئەم کرێکارانە کە لەڕۆژی دووشەممەوە دەستیانداوەتە کۆبوونەوە دەڵێن: لە مانگی بەفرانباری پارەکەوە هەتا ئێستا حەقدەستەکانیان پەرداخت نەکراوە و لەم پێوەندەدا، جێژنانە و مەزایاکانیشیان دواخراوە. کرێکارانی شارەداریی مەریوان کە لەم بارودۆخە هەستیارەی ئێستادا هەروا درێژەی بە کارەکانیان دەدەن دەڵێن: هەتا ئێستا حەقی بیمەکانیان بە سازمانی تەئیمنی ئیجتماعی پەرداخت نەکراوە و ئەمەش کێشەوگرفتێکی زۆری بۆیان پێکهێناوە.[6]
- جێگری کاروباری تەندروستیی زانکۆی پزیشکیی پارێزگای سنە، باسی لە تووشبوونی 7 منداڵی ژێر تەمەن 5 ساڵان کرد کە تووشی نەخۆشیی کۆرۆنا بوون. بە وتەی ئەم بەرپرسەی ڕژیم، تاقیکاری کۆرۆنا بۆ ئەو 7 منداڵە کە تووشی وێرووسی کۆرۆنا بوون ئەرێنی بووە و ئەو منداڵانە لە ناوەندی دەرمانیی شاری سنە لە ژێر چاوەدێریی پزیشکی دان. بە وتەی ناوبراو، 3 کەس لەو 7 کەسە، تەمەنیان له ژێر 1 مانگ دایە. شایانی باسە سەرەڕای تووشبوونی ژمارەیەکی زۆر لە هاووڵاتییان لە شارەکانی کوردستان و ئێران، لایەنە پەیوەندیدارەکانی حکوومەت هەتا ئێستا ئامارێکی وردیان سەبارەت بە ڕێژەی تووشبووان و گیان لەدەستداوان بڵاو نەکردووەتەوە.[6]
- هاووڵاتییەکی کورد بە ناوی هیوا قوربانی ئەقدەم کوڕی ڕەحیم خەڵکی گوندی قەرەگۆل بە دانانی بارمتەی قورس هەتا کاتی تەواوبوونی قۆناغی دادگاییەکەی بە شێوەی کاتی لە زیندان ئازاد کرا.[5]
- بەپێی ئەو دیمەنانەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوبووەتەوە، بەیانی ئەمڕۆ سوپای پاسدارانی ئێران بە پشتیوانیی هێلیکۆپتەر خانووی خەڵکی لە گەڕەکی فەلەکەدینی شاری خوڕمئاوای ناوەندی پارێزگای لوڕستانلوڕستان لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان ڕووخاندووە. هەر بەپێی ئەو دیمەنانە، هێزەکانی سوپای پاسدارانی ئێران بە شوفڵ خەریکی ڕووخاندنی ماڵێکن کە خەڵکی تێدایە و ئەندامانی ئەو خانەوادەیە بۆ پاراستنی ماڵەکەیان چوونەتە سەر ماڵەکە و شوفڵەکە بەبێ گوێدان لە هاواری خەڵک خانووەکە دەڕووخێنێت. سەرچاوە هەرێمییەکان باس لەوە دەکەن کە خەڵکی ئەو گەڕەکە ڕووبەڕووی هێزەکانی سوپای پاسداران بوونەتەوە، بەڵام سوپای پاسداران بە هێنانی هێلیکۆپتەر هەوڵدەدات خەڵک لەو شوێنە دوور بخاتەوە.[3]
باشووری کوردستان
- دیسانەوە فڕۆکەکانی داگیرکەری تورک زینی وەرتێوەرتێیان بۆردوومانکردەوە. سەرچاوەکان باس لەوە دەکەن کە بۆردوومانەکان زۆر نزیکی خاڵەکانی هێزەکانی پارتی و یەکێتی بوون لە ناوچەکە. هەندێک سەرچاوەی تریش باس لە شەهیدبوونی 5 گەریلای پەکەکەپەکەکە دەکەن و چوار پێشمەرگەی لیوای 7یش کە نزیکی بارەگاکەی پەکەکە بوون بە سووکی برینداربوون. هەروەها چیای هەڵەمووندیش لە سنووری شارۆچکەی ڕواندزڕواندز کەوتە بەر بۆردوومانەکە.[1]
- تورکیا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بنکە و بارەگاکانی پەکەکە لە مەخموورمەخموور و نزیک زنجیرە چیای قەرەچووخ بۆردومان دەکات.[1]
- لە هێرشی فڕۆکە بێفڕۆکەوانە جەنگییەکانی دوڵەتی تورکدا بۆ سەر کامپی مەخمور، سێ ژن شەهیدبوون و ناسنامەیان ئاشکرا کرا. ناسنامەی شەهیدەکان بەمشێوەیە: هاڤڤا ئاکدۆگانهاڤڤا ئاکدۆگان لە دایکبووی 1988، عەزیمە ئاکدۆگانعەزیمە ئاکدۆگان لەدایکبووی 1987 و عائیشە ئەحمەد فەرحانعائیشە ئەحمەد فەرحان لە دایکبووی 2003. وێڕای مەترسییەکانی کۆرۆنا، هاوڵاتیانی کامپەکە بۆناشتنی تەرمی شەهیدەکان لەبەردەم نەخۆشخانە گردبوونەوە، دوای وەرگرتنەوەی تەرمەکان بە مەراسیمی جەماوەری هەرسێ شەهیدەکە بەخاکسپێردارن.[7]
- بەهۆی بۆردوومانەکانی سوپای تورک و کۆکردنەوەی هێزەکانی پەکەکە، یەکێتی و پارتی لە زینی وەرتێ، بارودۆخی باشووری کوردستان تێکچووە و لایەنەکان یەکتری تاوانباردەکەن.[1]
- زوبێر عوسمانزوبێر عوسمان لێپرسراوی مەڵبەندی سۆرانسۆرانی یەکێتی ڕایدەگەیەنێت: بەهۆی بۆردومانەکەی شەوی ڕابردووی تورکیاوە بۆ زینی وەرتێ چوار پێشمەرگە بریندار بوون، دەشڵێت: ئەوەی پێشتر لەبارەی هاتنی هێز بۆ ناوچەکە هۆشداریمان دەدات ڕویداوە و ئەگەر دۆخەکەش چارەسەر نەکرێت ئەوا چاوەڕوانی خراپتریشی لێدەکرێت.[4]
- بزووتنەوەی گۆڕانبزووتنەوەی گۆڕان داوادەکات بۆ هێورکردنەوەی دۆخی ئێستای هەرێمی کوردستان کۆبوونەوەی بەپەلەی سێقۆڵی لەنێوان هەرسێ لایەنی پێکهێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان بکرێت.[2]
- وەزارەتی پێشمەرگەوەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ڕایگەیاند، ناردنی فەوجێکی لیوای 7ی پیادەی وەزارەتی پێشمەرگە، بۆ (زینوێی وەرتێ) ڕێککارێکی کاتی بوو، لەسەر داوای لیژنەی باڵای بەرەنگاربوونەوەی پەتای کۆرۆنا، پاڵپشت بە بڕیار و ڕێنماییەکانی وەزارەتی تەندروستی حکومەتی هەرێم بووە.[3]
- بەپێی دوایین ئاماری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی کوردستان، تائێستا 332 کەس لە هەرێمی کوردستان تووشی کۆرۆنا بوون، لەو ژمارەیە 198 کەسیان چاکبوونەتەوە، چوار کەسیش گیانی لەدەستداوە، لەماوەی 24 کاژێری ڕابردووشدا تەنیا یەک کەس تووشی کۆرۆنا بووە.[2]
- شەش تووشبووی دیکەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە چەمچەماڵچەمچەماڵ دوای چاکبوونەوەیان گەڕانەوە ماڵەوە، ئێستا تەنها چوار کەس تووشبووی چەمچەماڵ لە نەخۆشخانە ماونەتەوە.[3]
- لەدرێژەی چالاکییەکانی تیمە پزیشکییەکانی بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی کۆیە، شارەدێی دێگەڵەدێگەڵە سەر بە شارۆچکەی کۆیەکۆیە پشکنینی کۆرۆنایان بۆ کراوە و سەرجەم پشکنینەکانیش نێگەتیڤ دەرچوون.[4]
- لە بەردەوامی پشکنینەکان و گەڕان بەدوای گومانلێکراوان، دوو تووشبووی نوێ ی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ COVID-19 لەلایەن تاقیگەی تەندروستی گشتی هەڵەبجەهەڵەبجە لە پارێزگای هەڵەبجە دەستنیشانکران، دوو کچی تەمەن (14) و (18) ساڵ، بەرکەوتەی تووشبووی پێشوون کە دایکیانە و دانیشتووی شاری هەڵەبجەن. ژمارەی تووشبووان لە پارێزگا هەڵەبجە گەیشتە 22 تووشبوو کە 8 تووشبوو چاکبووینەوە و گەڕاینەوە ماڵەوە.[1]
- کونسوڵی گشتیی ئێران لە هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند هەر ئێرانییەک کە لە هەرێمی کوردستانە و ئارەزووی گەڕانەوەی هەیە دەتوانێت لەرێگەی فەرمانگەی پێوەندییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بگەڕێتەوە.[2]
- گوتەبێژی حکومەتی هەریمی کوردستان ڕایگەیاند، لەسەر ڕاسپاردەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان 157 هاونیشتمانی لە ئوردنەوە گەڕێندرانەوە.[2]
دەرەوەی کوردستان
- ئەمڕۆ چوارشەممە سۆر ڕۆژی جەژنی ئێزدییەکان، کە ڕۆژی ئاهەنگ و جەژنە، ژنێکی تەمەن 27 ساڵی ئێزدی بە ناوی بەسمە ئەکینجی لەلایەن هاوسەرە تەمەن 55 ساڵەکەیەوە لە شاری هیلدسهیمی ئەڵمانیا کوژرا.[7]
- ژمارەی تووشبووان بە ڤایرۆسی کۆرۆناکۆرۆنا لە جیهاندا، 2 ملیۆن کەسی تێپەڕاند.[1]
- لیوا ئەحمەد مسماری، گوتەبێژی سوپای نیشتمانی لیبیا ڕاگەیاندراوێک لەبارەی دەستگیرکردنی چەکدارێک لە لیبیا ڕەتدەکاتەوە کە سەر بە لەشکری ڕۆژ بێت. مسماری لە پێگەی فەرمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک، وێنەی ئەو نووسراوەی بڵاوکردەوە و لەسەری نووسیوە کە ئەو نووسراوە هیچ پەیوەندییەکی بە ئەوان نییە، نووسراوەکە دروستکراوە و بە هیچ شێوەیەک بەیانی له و جۆرە لەلایەن فەرماندەیی گشتییەوە دەرنەچووە.[3]
- سەرۆکی لیژنەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی پەرلەمانی عێراق سەرکۆنەی هێرشە ئاسمانییەکانی فڕۆکەکانی تورکیا لە هەندێک ناوچەی باشووری کوردستان دەکات و دەڵێ بۆردوومانەکان بوونەتە هۆی دروستبوونی ترس و دڵەڕاوکێ بۆ دانیشتووان.[2]
- پەرلەمانتار کاوە محەمەدکاوە محەمەد، داوا لە سەرۆک کۆمار و حکومەتی عێراق دەکات، کە هەنگاوی بەپەلە بۆ ڕاگرتنی پێشێلکارییەکانی دەوڵەتی تورک بنێن و تەواوی هێزەکانی ئەو وڵاتە لەسەر خاکی عێراق دەربکەن.[7]
- جێگیر یەکەمی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، هێرشەکەی دەوڵەتی تورک بۆ سەر کامپی مەخمور شەرمەزار دەکات، کە بووە هۆی شەهیدبوونی سێ ژنی گەنج. حەسەن کەعبی هێرشەکانی دەوڵەتی داگیرکەری تورکی شەرمەزار کرد و داوای لە وەزارەتی دەرەوەی عێراق کرد، لەبەرامبەر ئەو هێرشە ناڕەوایەی تورکیا ڕێوشوێنی جدی بگرنە بەر بۆ پاراستنی سەروەی خاکی عێراق.[7]
- لیژنەی باڵای ڕووبەڕووبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە عێراق ڕایگەیاند، حکومەتی عێراق قەدەغەی هاتووچۆی تاوەکو دەستپێکی مانگی ڕەمەزان درێژکردەوە.[1]
- عەبدولکەریم خەلەف، گوتەبێژی سەربازیی عادل عەبدولمەهدی، فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق گوتی، پێشێلکردنی ئاسمانی عێراق لەلایەن فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی تورکیاوە بە کارێکی دووژمنکارانە و تاکڕەوانە هەژمار دەکرێت و بەرپرسیاریەتی ئەنجامەکانیشی لەئەستۆی ئەنقەرەیە. عەبدولکەریم خەلەف داوا لە تورکا دەکات ئەگەر کێشەی ئەمنی هەیە ئەوە دەوڵەتی عێراق هەیە و پێویستە ڕێککەوتن لە نێوان هەردوو وڵات بۆ کەمکردنەوەی نیگەرانییەکانی سنوور هەبێت.[2]
- لە 24 کاتژمێری ڕابردوو لە ئەنجامی ئەو پشکنینانەی ئەنجامدراون، تووشبوونی هەزار و 512 کەسی دیکە بە ڤایرۆسی کۆرۆنا پشتڕاست کراوەتەوە و تا ئێستا ئاماری تووشبووان لە سەرتاسەری ئێران گەیشتووەتە 76 هەزار و 389 کەس، ئاماژەشی بەوەداوە کە سێ هەزار و 643 تووشبووش لەژێر چاودێری چڕدان.[3]