وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی حکومەتی هەرێم و بەرپرسانی بەنداوی دەربەندیخان، ئەنجومەنی وەزیران لە مەترسییەکانی سەر بەنداوەکە ئاگاداردەکەنەوە، بەڵام تائێستا وەڵام نەدراونەتەوە.
بەنداوی دەربەندیخان لەسەر ڕووباری سیروان لە پارێزگای سلێمانی دروستکراوە بۆ گلدانەوەی ئاو و کاری ئاودێری و بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا. ئه و بەنداوە دەبوایە پانزە ساڵ پێش ئێستا نۆژەن بکرایەتەوە، بەڵام تا ئێستا نۆژەن نەکراوەتەوە.
لەسەرەتای وەرزی باران بارینی ئەمساڵدا شاخێکی نزیک بەنداوەکە بەشێکی داڕوخاو کەوتە ناو بەنداوەکە، لە ئێستادا بەرپرسانی بەنداوەکه و وەزارەتی کشتوکاڵ بەمەبەستی ڕێگەگرتن لە دوبارە بونەوەی کێشەی له و جۆره و دورخستنەوەی مەترسییەکان لەسەری بەنداوەکه و پاککردنەوەی، داواکارییەکیان خستوەتە بەردەم ئەنجومەنی وەزیران.
عەبدولستار مەجید وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو لە حکومەتی هەرێمی کوردستان بە خەندانی ڕاگەیاند "ماوەی مانگێگ زیاترە بە نووسراوی فەرمی ئەنجومەنی وەزیرانی حکومەتی هەرێممان لە مەترسییەکانی سەر بەنداوی دەربەندیخان ئاگادارکردووەتەوە، بەڵام وەڵامیان نەبووە".
وەزیری کشتوکاڵ ڕونیشیکردەوە، لەنووسراوەکە گوژمەی پێویست بۆ نۆژەنکردنەوەی خراوەتەڕوو، جەختیشیکردەوە، ئەرکی حکومەتی هەرێمە پەلە بکات لە نۆژەنکردنەوەی بەنداوەکه و پارەی پێویستی بۆ پەیدا بکات، وەک چۆن ئێستا هەموو هەوڵێک دەدات بۆ پەیداکردنی نیو موچەی فەرمانبەران، دەکرێت کاریش بۆ پەیدا کردنی گوژمەی پێویست بکات بۆ نۆژەنکردنەوە ئه و بەنداوە.
چاوەڕواندەکرێت سبەینێ لیژنەیەکی سەر بە ئەنجومەنی وەزیران سەردانی بەنداوی دەربەندیخان بکات، بەمەبەستی بینینی کێشەکان و بڕیاردان لەسەر نۆژەنکردنەوەی.
رەحمان خانی بەڕێوەبەری بەنداوی دەربەندیخان بەخەندانی ڕاگەیاند "دەبێت بەنداو بەردەوام نۆژەن بکرێتەوە بۆ ئەوەی ئه و کێشانەی ڕوبەڕووی دەبێتەوە چارەسەر بکرێن و زیاتر نەبن، بەڵام بەهۆی قەیرانی داراییەوە دوو ساڵە هیچ بڕە پارەیەک بۆ نۆژەنکردنەوەی تەرخان نەکراوە".
وتیشی "مەترسی زیادبونی کێشەکان هەیە ئەگەر چارەسەر نەکرێن، به و پێیەی بەنداوەکە ئاوێکی زۆری گلداتەوە کە کۆڵێکی قورسە لەسەری، بەڵام ناگاتە ئاستی مەترسی داڕوخان".
لە ساڵی
1953 دا کۆتایی بە لێکۆڵینەوەکان هاتووە بۆ دروستکردنی بەنداوی دەربەندیخان لە
1954 دا دەستکراوە بە دیزاینکردن و لە
1955 دا گرێبەستکراوە بۆ جێبەجێکردنی، کۆمپانیای دیزاینەرو ڕاوێژکاری جێبەجێکردن (کۆمپانیای هارزای ئەمەریکی) بووە، جگەلە کۆمپانیا ئەمەریکییەکان چەندین کۆمپانیایەکی فەرەنسی و ڕۆمانی بەشداربوون لە جێبەجێکردنی بەشە جیاوازەکانی بەنداوەکەدا، لە 23-11-1961 بەنداوی دەربەندیخان کراوەتەوە.
بەنداوی دەربەندیخان بەنداوێکی گڵ بەردینە، کرۆکی قوڕه و شانەکانی پڕکراوەی بەرده و بەرزییەکەی 128 مەتره و درێژییەکەی 535 مەترە، پانییەکەی لە بنەوە 500 مەتره و لە سەرەوە 17 مەترە، توانای گلدانەوەی (3 ملیار م3) ئاوی هەیە، بەڵام بەهۆی 55 ساڵ تەمەنی بەنداوەکەوە توانای گلدانەوەی کەمبووەتەوه و بۆ (2٫57 ملیار م3)، بەرزترین ئاستی کارپێکردنی لەڕووی دەریاوە 485 مەترە.
بەنداوەکە سێ یەکەی کارۆئاوی بەکارهێنانی کارەبایی لەسەره و توانای هەریەکەیان (83 مێگاوات/ سەعات) ە، لە بەرزترین ئاستی بەنداوەکەدا، سێ دەرچەی ئاودێری لەسەرە هەریەکەیان (175 م3 لە چرکەیەکدا) ئاوی پێدا تێپەڕدەبێت، کە لەکاتی پێویستدا ئاو بۆ خوارووی بەنداو بەربدرێتەوە، 3 کەناڵی زیاد ئاوی (سپیڵ وەی) هەیە کە لەوەرزی لافاودا توانای تێپەڕاندنی (1900م3 یە لە چرکەیەکدا)، بۆ هەریەکەیەکیان کە لەوەرزی لافاودا بۆ کردنە دەرەوەی ئاوی زیادە بەکار دەهێنرێت.
ڕووباری سیروان کە لە ناوچە شاخاوییەکانی کوردستانی ڕۆژهەڵاتەوە شۆڕدەبێتەوە 68% ی داهاتی ئاوی دەربەندیخان پێکدەهێنێت و %14 ی بەشەکەی دیکەی لەناو سنوری ئێرانەوە دێت و 18% ی کە دەمێنێتەوە لە (زەڵم و ڕیشێن و سەراو و چەمەکانی تری شارەزور) ەوە دێن. ڕوبەری ئه و ناوچانەی کە ئاوی لێدەڕژێتە ناو بەنداوی دەربەندیخان برتییە لە (17850 کم دووجا).
- 09-05-2016