دەقی ڕاگەیەندراوەکەی کەژەکە:
ئێمە لە نۆیەمین ساڵیادی شەهیدبوونی ساکینە جانسز کادری پێشەنگی پەکەکەپەکەکە و تەڤگەری ژنانی کورد، فیدان دۆغان نوێنەری دبلۆماسی و لەیلا شایلەمەز ئەندامی بزووتنەوەی گەنجانداین کە لەلایەن میتی تورکەوە بە فەرمانی سەرۆکی فاشیستی ئاکەپە تەیب ئەردۆغان لە 9ی تشرینی دووەمی 2013دا لە پاریس شەهیدکران.
ئەزموونی ژیانی هەڤاڵ ساکینە جانسز مێژووی ژنانی کوردە. هەموو ساتێکی ژیان کە لە کەسایەتی هاوڕێی ساکینە جانسزدا بینرا داواکاری بۆ ئازادیە. ئەمە ژیانێکی فیدایی داخوازی ئازادیە. هەڤاڵ ساکینە قارەمانانە شێوازەکانی ژیانی سیستەمی سەرمایەداری و ئەو نەریتەی کە ژن کۆیلە دەکات پچڕاند و بووە گەورەترین بەرخۆدانی ژنان زیندانە تاریکەکانی 12ی ئەیلولی ڕۆناک کردەوە. هەڤاڵ ساکینە بەبەشداریی خۆی سەرچاوەی سوودبەخشینی بزووتنەوەکەمان و گەلەکەمان بوو. بە سەرکەوتوویی نوێنەرایەتی ژنی قارەمانی کورد دەکات لە ژیانیدا، هەروەها شەڕڤانشەڕڤانێکی خۆبەخشی ئازادی بوو. ئەو هەرگیز دەستبەرداری بەرخۆدان نەبوو و بە سووربوونی خۆی هەمیشە پێشەنگی تێکۆشانی ئازادیی ژنان و گەلەکەمان بوو. نیشانی داین کە چۆن ژنێک لە ژیاندا ئازاد دەکرێت و بەم شێوەیە ژنێکی بەهێز لە ژیاندا دروست دەبێت. ئەمە نموونەیەک بوو بۆ ئێمە. لەسەر ئەم بنەمایە لە کەسایەتی ساکینە جانسز و فیدان دۆغان و لەیلا شایلەمەز هەموو ژنە شەهیدەکانمان بە ڕێز و خۆشەویستی و سوپاسەوە بەبیر دەهێنینەوە. ژنە شەهیدەکانمان میراتێکی گەورەی بەرخۆدان و ئازادیان بۆ ئێمە بەجێ هێشت. ئێمە شایستەی بیرەوەرییەکانی ئەوان دەبین. بێگومان سەردەکەوین.
ئەو کۆمەڵکوژیە قێزەونە لە پاریس جارێکی تر ڕووی ڕاستەقینەی دەوڵەتانی وەک فەرەنسا و ئەڵمانیای ئاشکرا کرد. هەرچەندە نۆ ساڵ تێپەڕیوە بەڵام هێشتا کۆمەڵکوژیەکە ڕوون نەکراوەتەوە کە ئەمە جگە لە خواستی پەردەپۆشکردنی ڕاستی و ئەم تاوانە گەورەیە هیچی تر ناگەیەنێت. ئەو دەوڵەتانە کە خۆیان بە پێشکەوتنخواز و دیموکرات و ئازاد دەبینن، پێوەرەکانی یاسا و دادپەروەرییان پێشێل کردووە بۆ ئەوەی سزای تاوانبارانی کۆمەڵکوژییەکەی پاریس نەدرێت. بەم شێوەیە نیشانیاندا کە چۆن لە تێکۆشانی ئازادیی گەلی کورد و تەڤگەری ئازادیی ژنانی ئێمە نزیک دەبنەوە. بۆیە نەک هەر دەوڵەتی تورک بەڵکو فەرەنسا و ئەڵمانیاش کە سیستەمی مۆدێرنیتەی کاپیتالیزمن بەرپرسیارن لە کۆمەڵکوژییەکەی 9ی کانوونی دووەم لە پاریس. بۆیە لەگەڵ بەرپرسانی سەرەکی ئەم کۆمەڵکوژییە فەرەنسا و ئەڵمانیاش شەرمەزار دەکەین.
هێڵی ئازادی و بەهاکان کە لەلایەن هەڤاڵان ساکینە جانسز و فیدان دۆغان و لەیلا شایلەمەزەوە نوێنەرایەتی دەکرێن، بەهای جیهانین. دەیانویست ژیانێکی ئازاد و یەکسان بۆ مرۆڤایەتی و ژنان دروست بکەن. هێرشکردنە سەر ئەو ژنانەی کە بەها جیهانییەکانی لەو جۆرەیان لە کەسایەتی خۆیاندا هەڵگرتبوو، جارێکی تر ڕووی قێزەونی سیستمی حوکمڕانی و دەوڵەتداریان خستەڕوو. بۆیە لە کەسایەتی ئەو هەڤاڵانەدا، هێرش کرایە سەر ژنانی جیهان کە هەوڵی ئازادی ژنان و گەلان دەدەن.
ژنانی کورد هەمیشە لەسایەی ڕێبازی ئازادی سەرۆک ئاپۆ بەرەو پێشەوە چوون. لە سەرەتای دامەزراندنی پەکەکەوە لە ڕیزی پێشەوەی تێکۆشان و بەرخۆداندا جێگەی خۆیان گرت. تەڤگەری ئازادی ژنانی ئێمە کە بە ساکینە جانسز دەستی پێکرد، ئەمڕۆ لەسەر بنەمای پارتیبوون و سوپای ژنان گەیشتووەتە ئاستی بنیاتنانی کۆنفیدرالیزمی ژنانی دیموکرات. لەگەڵ شۆڕشی ڕۆژاڤادا شۆڕشی ژنان بەڕێوە دەچێت. بۆیە سەرکردایەتی شۆڕشی ژنان دەکەن. بە کارەکانمان بووینە سەرچاوەی سوود وەرگرتن بۆ بزاڤە ئازادیخوازەکان و بزووتنەوەی ژنان لە هەموو جیهاندا.
بۆیە دەوڵەتی تورکی فاشیست کە دوژمنی ژنان و گەلانە، پشت بە ئەمریکا و ئەوروپا دەبەستێت و بە بەردەوامی هێرش دەکاتە سەر بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی ژنان.
ئەو عەقڵییەتەی ساکینە جانسز و فیدان دۆغان و لەیلا شایلەمەزی شەهید کرد، پاشان پشتگیری داعشداعشی کرد و سەرکردایەتی داعشی کرد و ڕۆڵی سەرەکیان لە کۆمەڵکوژیی ژناندا بینی، هێشتاش هەمان ڕۆڵ دەبینێت. ئەو عەقڵییەتیە بەرپرسیارە لە کۆمەڵکوژیی ژنانی شەنگال لە ساڵی 2014دا تاوەکو ڕفاندن و دەستدرێژیکردنە سەر ژنان لە عەفرینعەفرین لە ساڵی 2018ەوە کە تاوەکو ئێستاش بەردەوامە.
لە باکوری کوردستان چەندین ساڵە هێرش دەکرێتە سەر ژنان. ڕۆژی 4ی کانوونی دووەمی 2016 لە کەسایەتی سێڤێ دەمیر و پاکیزە نایر و فاتمە ئویاردا وڵامی ئەو ژنانەیان دایە کە بەرخۆدانیان دەکرد. ویستیان کە ئەو پەیامە بدەن کە ئەگەر بەرگری بکەیت، ئەوا کۆمەڵکوژ دەکرێن. سەرەڕای هێرشەکان بە هەموو شێوەیەک ژنان هەمیشە ڕاپەڕین و بەرخۆدانیان کردووە. ئەمڕۆ کۆمەڵکوژی دژی ژنان بەردەوامە. کوشتنی دەنیز پۆیرازی هەدەپەهەدەپەیی، کردەوەی تایبەت لە دژی ژنانی کورد لە زیندانەکان لەسەر ئاستی ئەشکەنجە بەردەوامە. لە ئەنجامی ئەم کردەوانەدا غەریبە گەزەر لە 9ی کانوونی یەکەمی 2021دا لە زیندان شەهیدکرا.
نەک هەر لەباکوری کوردستان هێرش دەکاتە سەر ژنان لەهەموو ناوچەیەک کە بتوانێت خۆی بگەیەنێت هێرش بەردەوامە. لە ڕۆژئاوا لە ساڵی 2019دادا هەڤرین خەلەف، لە ساڵی 2020 لەیلا ئاکگری، ساڵی 2021 لە حەسەکەحەسەکە، بەڕێوەبەرانی کۆمەڵەی ژنان، هیند و سەنی عەرەب، هەروەها سێ ژنی گەنج بە ناوەکانی ڤیان و نوژیان و ڕۆژین لە کۆبانێ کۆمەڵکوژکران. ئێمە بە ڕێزەوە یادی ئەو شەهیدانە دەکەینەوە. ژیان و ئامانجەکانی شەهیدان سەرچاوەی سەرەکی هێزن بۆ ئێمە. هەموو ئەمانە ئەوە دەردەخات کە بزووتنەوەی ژنانی کورد و سەرکردەکانی لەلایەن دەوڵەتی تورکەوە دەکرێنە ئامانج.
لەگەڵ ئەو کۆمەڵکوژییەی کە لە کەسایەتی هەڤاڵ ساکینە جانسزدا ئەنجامدرا، دەوڵەتی تورک چەندین پەیامی ڕۆژانە و مێژوویی دا بە گەلەکەمان و ژنانی خۆڕاگر. وەک دەزانرێت دەوڵەتی تورک لە باکوری کوردستان ویستی بە کۆمەڵکوژیی دێرسیم بە تەواوی کۆتایی بە پرسی کورد بهێنێت. هەنگاوی ئازادی پەکەکە ئەم پلانەی پووچەڵ کردەوە. واقیعی ژنانی کورد، کوردێکی تێگەیشتوو و ڕێکخراوەیی دروست کرد. هەڤاڵ ساکینە جانسز یەکێک بوو لەو هەڤاڵە بێوێنەیانەی کە باوەڕی بە ئازادی گەلەکەمان و ژنان و مرۆڤایەتی هەبوو. ئەو شەڕڤانێکی پێشەنگ بوو کە دڵسۆزانە باوەڕی بە ئاشتی و پێکەوەژیانی گەلان هەبوو. ساکینە جانسز و پاشان دەیان ژن کە باوەڕیان بەم بزووتنەوەیە هەبوو لەسەر ئەم بنەمایە کرانە ئامانج. بەهەزاران ژنی چالاک بەناحەقی و بێئەخلاقی دەستگیرکران. سەدان گەریلای ژن شەهید بوون. کچانی لاوی کورد لەسەر بنەمای سیاسەتی شەڕی تایبەت بە کاری لەشفرۆشی و دەرمان و سیخوڕی و دەستدرێژی سێکسی کرانە ئامانج. دەوڵەتی تورک لە ڕێگەی ئەو سیاسەتە دڕندانە و قێزەون و نائەخلاقی و بێویژدانیەوە هێرشی کردە سەر دۆز و هێڵی ئازادی ژنان. لە کەسایەتی ژنانی کورددا ئەمڕۆ ژنانی کورد بە شۆڕشی ڕۆژئاوا پێشەنگی تەڤگەری ئازادی ژنان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان دەکەن. سیاسەتەکانی دەوڵەتی ئاکەپە – مەهەپە لە دژی ژنان نەک تەنها دژی بزووتنەوەی ژنانی کوردە، بەڵکو دژی هێڵی ئازادی جیهانی ژنانە لە کەسایەتی ژنانی کورددا.
هەرچەندە سیستەمی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری بە هەموو شێوەیەک پشتگیری لە حکومەتی فاشیستی ئاکەپە - مەهەپە دەکات، بەڵام بە شێوەیەکی سەرەکی بەرخۆدانی ژنانی یەژا ستار و هەڤاڵانی زیندان، دایکانمان و ژنانی گەنج لە هەموو ئەو جێگەیانەی کە بزووتنەوەکەمان لەوێیە بەردەوامە.
هەڤاڵ ساکینە جانسز ڕێبەری بزووتنەوەی ژنانی کوردە. ئێمە خاوەن هەستێکی گەورەین بۆ تۆڵەسەندنەوەی کۆمەڵکوژیەکە. ئێمە قبوڵی ناکەین و تۆڕەین لەوەی ئەم کەیسە لە تاریکیدا ماوەتەوە. ژنان لە ئەوروپا، هاوڕێیانی ئێمە، هەمیشە لە تێکۆشاندان بۆ ئەوەی بکوژەکان سزا بدەن. سڵاو و ڕێزەو و خۆشەویستی خۆمان ئاڕاستەی گەلەکەمان لە ئەوروپا و ژنان و دۆستانی نێودەوڵەتیمان دەکەین کە هەوڵی ئاشکراکردنی ئەم کەیسە دەدەن.
خۆشەویستی و بەشداری لەخەباتی ئازادی ژنان لەجیهان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کوردستان ڕۆژ لەدوای ڕۆژ ڕوو لەزیادبوون دەکات. ئەمەش هێزە دەسەڵاتدارە پیاوسالارەکان دەترسێنێت. لایەنی لاوازی سیستەمی مۆدێرنیتەی کاپیتالیزم، خەباتە بۆ ئازادی ژنان. کاپیتالیزم سیستمێکی نێرسالارانەی دامەزراند بۆ داگیر کردنی خەڵک و ژنان، بە قێزەونکردنی خۆشەویستی و عەشق، سیستمی پیاوسالاری دامەزرند. ئێمە لەگەڵ هاوڕێکانمان گەورەترین تۆڵە لەم سیستەمە دەکەینەوە لە سەدەی 21 دا. بە بەرخۆدانی تەڤگەری ئازادیی ژن، لەگەڵ ئەو بزووتنەوانەی لە دژی سیستم کار دەکەن و ژیانێکی یەکسان ئازادیان دەوێت، بە فکر و ڕێکخراوەیی و وەک بەشێک لە خەباتێکی گەردونی، هەموو ڕۆژێک سەرلەنوێ ژیان بنیات دەنێین.
حەز و باوەڕی ئێمە بەئازادی گەورەیە. ژنانی کورد ڕوویان لەئازادی و سەرکەوتن کردووە. هیچ هێزێک ئەمڕۆ ناتوانێت لە بەرامبەر ویست و هەستی ژیانی یەکسان و ئازادی ژنان بوەستێتەوە. وەک ساکینە جانسز هەمیشە بەرخۆدان دەکەین و ژیانێکی ئازاد و یەکسان و شکۆمەندانە بۆ ژنان و هەموو گەلان بەدەست دێنین. سەرکەوتن بۆ ژنان دەبێت کە بۆ ئازادی بەرخۆدان دەکەن.[1]

⚠️ تێبینی: ئەم بەڵگەنامەیە کێشەی ڕێنووس و ڕێزمانیی هەیە، کوردیپێدیا بەمەبەست هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!