عنوان: ایین ایزدی و اثار باستانی اش در کوردستان/ بەشی پێنجەم
نویسندە: #سارا سردار#

$آثارهای باستانی دین #ایزیدی#$
در میان بقایای آیین ایزیدی، اولین جایی که باید به عنوان قدیمی ترین و مهم ترین آن شناخته شود #لالش# است.
لالش در 60 کیلومتری #دهوک# و 14 کیلومتری شهر اسفنه قرار دارد و در دره ای محصور شده توسط رشته کوه کوچکی قرار دارد که از غرب به کوه حضرت، از جنوب به کوه مشاط و از شمال به کوه عرفات احاطه شده است. قسمت شرقی که جاده ای برای بازدید از سایت وجود دارد.
این مکان که پیروان مذهب ایزیدی آن را به (لالشی نورانی) می شناسند، به دلیل قدمت دیرینه و وجود زیارتگاه شخصیت نامدار و تأثیرپذیری از این مذهب (#شیخ ئادی#) و فرزندش، به عنوان مهمترین مکان شناخته می شود.
پیروان این آیین معتقدند که هر ایزدی باید حداقل یک بار در زندگی خود به زیارت لالش برود که شبیه به انجام حج واجب است. از نظر ایزیدیان جهان و خلقت از لالش آغاز شد و کوه لالش اولین منزلگاه خداوند بود.
چندین مکان مقدس دیگر نیز در لالش وجود دارد که هر کدام برای ایزدی ها اهمیت خاص خود را دارند. مهم‌ترین و مقدس‌ترین اماکن لالش، زیارتگاه اولین شخصیت این آیین (شیخ ئادی حکاری) است.
زیارتگاه شیخ ئادی: این زیارتگاه مختص شخصیت برجسته مذهبی ایزدی، شیخ ئادی حکاری است که خدمات بزرگی به سازماندهی مذهب یزیدی انجام داده است.
شیخ ئادی کیست؟ ئادی یا عەدی پسر مسافر پسر اسماعیل بن موسازای زاهدی شامی حکاری در سال 1078 میلادی در روستای بت فر یا شوفل اکراد لبنان به دنیا آمد.
او با بهره گیری از نیروی دانش و معنویت توانست سازمانی عظیم و تاریخی در میان پیروان دین ایزیدی ایجاد کند و به شخصیتی مهم و ممتاز تبدیل شود که برای اولین بار در تاریخ این دین به عنوان بزرگ شناخته شد. تا جایی که مردم بیشتر دعا و نیایش های خود را برای شیخ ئادی می خواندند. شیخ ئادی در سال 1161 در لالش درگذشت و در قبرستانی مدفون است و اکنون به یک مکان مذهبی مهم در لالش تبدیل شده است که سالانه ایزدیان از سراسر جهان از آن بازدید می کنند. جلوی حرم شیخ ئادی، سمت راست در، مار سیاهی است. مار در دین ایزیدی نماد قدرت، حیات، اندیشه و رستگاری است.
در داخل حرم چشمه ای وجود دارد که در باور ایزیدیان آب مقدسی است، برای رسیدن به این چشمه باید از مسیری سنگی عبور کرد که فقط ایزیدیها به آن دسترسی دارند.[1]