نام: جلال طالبانی
شهرت: مام جلال
تاریخ تولد:
12-09-193312-09-1933
محل تولد:
کویهکویه
تاریخ وفات:
03-10-201703-10-2017
محل وفات: برلین - آلمان
زندگینامه
جلال طالبانی زنگنه (به کردی:
جەلال تاڵەبانیجەلال تاڵەبانی) (12 نوامبر
1933 – 3 اکتبر 2017) رئیس‌جمهور عراق در فاصله سال‌های
2005 تا
2014 میلادی و رهبر حزب اتحادیه میهنی کردستان (
یه‌کێتیی نیشتمانی کوردستانیه‌کێتیی نیشتمانی کوردستان) و از رهبران جنبش ملی‌گرایی کرد بود. جلال طالبانی در پائیز
1933 در روستای کلکان در دامنه کوه کوسرت در یک خانواده مذهبی پیرو طریقت قادریه به دنیا آمد. دوران کودکی خود را در همان روستا سپری کرده و پس از آن که پدر وی به‌عنوان مرشد تکیه طالبانی در شهر کویسنجق برگزیده شد، خانواده وی به شهر نقل مکان کردند.
براساس آنچه که جلال طالبانی در کتاب زندگی و خاطرات خود (کتاب پس از شصت سال) بیان کرده‌است، خانواده طالبانی اصالتاً از کُردهای شرق کردستان بزرگ بوده که خاندان آن‌ها از شرق کردستان به جنوب کردستان مهاجرت کرده‌اند. خاندان طالبانی به ایل زنگنه تعلق دارند. جد این خاندان به ملامحمود زنگنه مشهور است. اما این خاندان پیروی فرقهٔ قادری است و به مصلحت سیاسی و طریقتی از لحاظ نسب خود را به سادات برزنجی کاکه سوری و افرادی مانند شیخ رضا طالبانی یا رستم آغا که بعدها به رستم آقای قره‌داغی معروف شد می‌رسانند، اما از لحاظ بطنی و نیز از سوی مادر به ایل زنگنه تعلق دارند. اجداد پدری جلال طالبانی اصالتاً ایرانی و از کُردهای بوکان بوده‌اند که در دوره صفویه به جنوب کردستان مهاجرت کرده‌اند.
در زندگینامه جلال طالبانی چنین آمده که:
آغا رستم خان از بی رحمی شاه عباس صفوی از بوکان به عراق و جنوب کردستان رفت و در قره داغ سکنی گزید.
بعد از تجزیه حزب دمکرات کردستان (KDP)، طالبانی عضو گروهی به نام دفتر سیاسی بود که از ملا مصطفی بارزانی جدا شده بودند. شکست و فروپاشی نهضت کُردها در سال 1975، بحران عمیقی برای کردستان به همراه داشت. حزب میهنی کردستان عراق (PUK) دو ماه بعد از این فروپاشی با هدف بازسازی، جهت دادن به حرکت و مقاومت کُردها و ساماندهی جامعهٔ کُرد به شیوه‌های مدرن و دمکراتیک، به‌وسیله طالبانی و تعدادی از روشنفکران کُرد پایه‌گذاری شد. این حزب در
1976 فعالیت‌ها و مقاومت‌های مسلحانه خود را در داخل خاک عراق علیه حکومت حاکم بر عراق و با نیم‌نگاهی به رقابت با رقیب حاکم و سنتی خود – حزب دمکرات کردستان- شروع کرد.
پس از اخراج نیروهای عراق از کویت در سال 1991، حزب PUK نقش رهبری را در شورشهای ناموفق کُردها در شمال به عهده داشت و نیروهای آن موفق به تصرف چندین شهر شدند ولی این پیروزی کُردها دیری نپایید و نیروهای عراقی مبارزان کُرد را شکست داده و میلیون‌ها نفر را مجبور به فرار به کوه‌های اطراف مرز ترکیه نمودند. پس از آن هر دو حزب PUK و KDP مذاکره با حکومت عراق را از سر گرفتند و اعلام منطقه پرواز ممنوع در شمال و جنوب عراق توسط نیروهای ائتلاف در جنگ خلیج فارس، فرصتی طلایی برای هر دو حزب، فراهم کرد.
در ماه مه 1992، در کردستان عراق انتخابات محلی برگزار شد و حزب میهنی 42/2٪ آراء را کسب کرد و با توجه به اینکه هیچ‌کدام از دو حزب اکثریت آرا به دست نیاوردند توافق شد که کردستان به دو بخش مساوی تقسیم شده و هر کدام به اداره بخشی از آن بپردازند. تقسیم کردستان بین احزاب دمکرات و میهنی و تفاوت استراتژی و عملکرد دو حزب، جنگ داخلی شدیدی را بین دو حزب در
1994 به دنبال داشت که در آن جنگ، KDP از طرف حکومت بعث عراق و PUK از جانب نیروهای ایرانی حمایت می‌شدند.
با تلاش‌های ایالت متحده و پس از برگزاری چند نشست بین اعضای ارشد دو حزب، سرانجام در سال
1998 و در واشنگتن توافق‌نامه صلحی بین رهبران دو حزب – مسعود بارزانی و جلال طالبانی – به امضا رسید. ارتباط دو حزب در سال
2002 به عالی‌ترین سطح خود رسید تا جایی که برهم صالح، نخست وزیر حکومت میهنی، به خبرنگاران اعلام کرد که هر دو حزب توافق کرده‌اند اداره کردستان را یکی کنند.
اکنون PUK تحت فرمان رهبر کهنه‌کار کُرد –جلال طالبانی- که به دلیل محبوبیتش «مام جلال» خطاب می‌شد حزبی مدرن، سوسیال دمکرات و تأثیرگذار با اعضای حدود 150٬000 نفر و 20٬000 نیروی نظامی می‌باشد. «مام جلال»، حقوقدان و سیاست‌مداری باهوش، دارای توانایی خاصی در اتحاد و همبستگی کُردها و تأثیرگذار روی دوست و دشمن، محبوبیتی فوق‌العاده در بین کُردها، چه در عراق و چه در سایر نقاط داراست.
طالبانی رئیس‌جمهوری عراق دو بار برای دیدار با مقامهای ایران رهسپار تهران شد. طالبانی نخستین رئیس‌جمهوری عراق پس از عبدالرحمن عارف در سال
1966 بود که از ایران دیدار کرد.
مرگ
پایگاه‌های اطلاع‌رسانی عراق در 18 دسامبر
2012 خبر از سکتهٔ مغزی و وخیم بودن حال وی دادند. جلال طالبانی در سال
2012 برای درمان به آلمان رفت. در دسامبر
2013 عکس‌های تازه‌ای از جلال طالبانی توسط کردست منتشر شد که نشان دهنده بهبود وضعیت جسمانی جلال طالبانی است. طالبانی در 19 ژوئیه
2014 از فرودگاه برلین به فرودگاه سلیمانیه برگشت.
جلال طالبانی سرانجام پس از پنج سال تحمل بیماری در روز 3 اکتبر
2017 پس از 83 سال و 325 روز زندگی در بیمارستانی در برلین آلمان درگذشت.
تشییع پیکر
پیکر وی در روز 6 اکتبر
2017 با حضور فؤاد معصوم، مسعود بارزانی، محمد جواد ظریف و سایر سران عراقی و کشورهای دیگر تشییع و به خاک سپرده شد.
[1]