#رواندز#، کلمه ای کردی است که از دو بخش تشکیل شده است: روان - دز
علما و مورخان به این نتیجه رسیده اند که واژه رواندز این گونه بوده است: روئیندز، روندز، رواندز، روان، اوان، روندی، رواندی، راودی..
این مقاله حاوی تفاسیر و نظرات مختلفی است، از جملە:
1- نظر سید حسین حوزنی مکریانی کە در این بارە میگوید، از دو کلمه (روند + دز) تشکیل شده است، این به دلیل نام قوم کوچ نشینی است که در آن منطقه ساکن بوده اند و دز به معنای قلعه است، یعنی قلعه ایل روند، به مرور زمان این کلمه به (راواندز یا رواندز) تبدیل شده است.
2- نظر ملا عبدالکریم بیاره کە در این بارە میگوید:(روان،دز) یعنی دو رودخانە، بعد کلمە ( دوو زێ، دو رودخانە) به اختصار رواندز به معنای بین خرند و گری خراش است.
3_ نظریەی دیگری هست کە میگوید: نام رواندز بە( روبین، دژ) شباهت دارد کە به معنای قلعه فولادی است، آنها بر این بیت شعر اصرار می ورزند تا دلیلی بر عقیده خود به میر محمد پاشا راوندز باشد، کە بر یکی از درهای کنگره راوندز نوشت است:
دوکنگرم را نھادم برد و پیکر رواندز شد، (روین دژ) بادیگر، یعنی (من برج را روی دو پایه ساختم ، از این رو رواندز تبدیل به قلعە فولادی شده است).
4- از طرفی برخی اشاره می کنند که راوندز از دو کلمه (روان یا رهوان + دز) تشکیل شده است، به معنی مکان استراحت میباشد، بەویژه مهاجران در زمان اقامت خود در گرمیان و بیابانها آن را محل استراحت خود قرار داده اند.
5- محمد ملا کریم، میگوید ، با وجود این، امکان پذیر است کە، ( رواندز) درستر باشد از ( رەواندز)، بە معنی( قلعه روان) باشد، یعنی (قلعه چمن)، این قلعه در سرچم قرار دارد، چونکە (رو) در زبان کردی یعنی چم و رودخانە. راوندز همچنین رودخانه بزرگی در نزدیکی آن دارد.[1]