در دوره عثمانی،
اربیلاربیل ناحیه ای متعلق به تیپ موصل بود، اما پس از ناپدید شدن آنها و ورود انگلیسی ها به این منطقه، شکل فرمانداری مؤسسات تغییر کرد و نوع جدیدی از اداره به وجود آمد. بدیهی است که اربیل رهبر این تغییرات بود، در زمان بریتانیا، قضات سیاسی در تیپ ها کار می کردند، دستیاران قضات سیاسی در شهرستانها منصوب می شدند، WRH، افسر انگلیسی، اولین دستیار قاضی سیاسی در اربیل بود. قاضي سياسي اين شهر در كتاب «دو سال در كردستان» كه خاطرات اوست، اين تغييرات را چنين بيان ميكند: وقتي ارتش انگليس عراق و
كردستانكردستان را اشغال كرد، در تاريخ
27-10-191827-10-1918 كركوك را تصرف كرد. -1918، آتش بسی بین متفقین و ترکیه امضا شد. این تصمیم در 31 همان ماه، زمانی که WRH به عنوان دستیار قاضی سیاسی در پرده منصوب خواهد شد، اجرایی خواهد شد. در
03-11-191803-11-1918وارد پرده شد و کار خود را آغاز کرد. در تاریخ
07-11-191807-11-1918 ، او به کرکوک فرستاده شد تا سرگرد نوئل، قاضی سیاسی کرکوک و مدیر هدایت سیاست را در جنوب کردستان ببیند تا در مورد سیاستی که دنبال میکردند به او مشاوره دهد. نیروی کوچکی را به اربیل بفرستید. بر اساس بندهای آتش بس فوراً آن را از ترک ها بگیرند. در تاریخ
10-11-191810-11-1918، ساعت 13 به اربیل رسید و پس از استقبال نزد احمد افندی ماند و پس از ناهار ساعت 3 بعد از ظهر به اردوگاه ترکیه در غرب اربیل رفت و پس از خواندن نامه موافقت کرد که اربیل را ترک کند. صبح، اما پیشنهاد کرد که بیمارستانهایشان در اربیل بماند. «من اصرار کردم که یک پزشک را نزد آنها بگذارم، اما فرمانده ترک نپذیرفت و قول داد که بیماران را با خود ببرد، سپس معلوم شد که همه آنها را بین خانوادههای شهر اربیل توزیع کردهاند. سپس (اچ) گفت: یک افسر ترک را با خود آوردم تا انبارهایم را تحویل دهد. نامه ای فرستاده شد که ستوان موری در اربیل منصوب شده و اچ باید به پارد بازگردد و بر این اساس روز (13-11-1918) موری بە شهر اەربیل میرسد و اچ ضمام امور را بە دست میگیرد.
در تاریخ
15-02-191815-02-1918 جوی، مرخصی گرفت و به لندن بازگشت و در تاریخ
30-06-191930-06-1919، از طریق حلب به موصل بازگشت و بلافاصله به او دستور داده شد که به اربیل بازگردد و دستیار قاضی سیاسی در مور شود. بهبود می یابند. او در تاریخ
03-07-191903-07-1919 وارد اربیل شد و کار خود را آغاز کرد و در این مدت پیشنهادهای متعددی مبنی بر تبدیل اربیل به استانی مستقل از موصل ارائه شد که شامل شهر کویا (تا آن زمان متعلق به سلیمانی) و راوندز بود. سازه بسیار مفید بود، زیرا تنها راه مناسب به راوندز از اربیل می گذشت و کویا می توانست به راحتی به اربیل متصل شود، همانطور که سلیمانی (WRH) می گوید: در
29-10-191929-10-1919 با (احمد افندی) شهردار اربیل رفتیم. بغداد با قطار از طریق شارگات برای بحث در مورد این پیشنهادات با سرهنگ ویلسون، دادستان کل سلطنتی در عراق، و تصمیم گیری. او گفت: ویلسون گولی حاضر به پذیرش پروژه جدید نبود تا زمانی که فرصتی پیدا کرد تا از آقای بل در اربیل دیدن کند و توصیه های خود را ارائه دهد. او گفت: چهار پنج روز در بغداد ماندیم، عصر روز 3 نوامبر 1919، چند ساعت قبل از بازگشت، سرهنگ ویلسون من را جدا کرد و به من گفت که به ستاد خبری رسیده است که آقای بیل سیاسی است. قاضی موصل قاضی سیاسی در عکره گفت که هر دوی آنها در بیرا کپرا در منطقه زیباراتی کشته شدند. سپس می گوید: در تاریخ
04-11-191904-11-1919 به اربیل برگشتم، این حادثه در بین مردم گسترش نیافته بود. در تاریخ
05-11-191905-11-1919 نامه ای دریافت کردم که به عنوان قاضی سیاسی استان جدید اربیل منصوب شدم و روز
01-11-191901-11-1919 دستور استان شدن اربیل صادر شد. بر اساس این اظهارات، WRH اولین فرماندار اربیل پس از از بین رفتن حکومت عثمانی بود، اما پس از تشکیل دولت عراق و الحاق کردستان به عراق، این رتبه به مردم این کشور بازپرداخت شد. تا جایی که من می دانم.
[1]