نام: نوری
نام پدر: علی
تاریخ تولد: 1922
مکان تولد:
سلیمانیەسلیمانیە
تاریخ وفات:
29-12-200629-12-2006
زندگینامە
نوری علی امین در سال
1922 در شهر سلیمانیە بە دنیا امدە است، و در تاریخ 29-12-2006 وفات کردە است. در سال
1942 از مؤسسه مدرسین در بغداد فارغ التحصیل شد. تا اواخر سال
1958 در (
پینجوینپینجوین، روستای نزارە، روستای بریڤان،
دهوکدهوک، تق تق، میرزا رستم) معلم بودە است و در مدرسەهای (گویژە، غازی و ایوبیە) تدریس کردە است. در ماه ژوئیه سال
1958 به عنوان مدیر آموزش کردی وزارت معارف بغداد منصوب شد و وی بیش از بیست سال در این موسسه به زبان کردی خدمت کرده است. نوری علی امین به عنوان دستیار انجمن اطلاعات عراق و عضو کمیته کردی مجمع اطلاعات عراق منصوب شد، او همچنین به عضویت کمیته زبان، املا و گویش درآمد. او یکی از اعضای مؤسسه اتحادیه نویسندگان کرد بود. وی مقالات زبانی و فرهنگی را برای ایستگاه کردی در بغداد نوشته و ارائه کرده است. نوری علی امین دانشمند و دستور زبانی توانا بود، او آثار زیادی در زمینه دستور زبان، ادبیات و فرهنگ منتشر کرده است. او اولین کسی بود که دستور زبان کردی را نوشت که بیشتر جنبه های دستور زبان کردی را در بر می گرفت، اولین کتابش با عنوان (زمانی کوردی لە صرف و نحودا) بود. جلد اول آن در سال
1956 توسط (نشر اشراق) در بغداد منتشر شد. او از آن زمان تاکنون مجموعه ای از کتاب ها و مطالعات دستور زبان منتشر کرده است. آثار او همگی منبعی برای زبان شناسان و دانشجویان دپارتمان های کردی شده است. افتخار او و نقش بزرگی که نوری علی امین در زمینه دستور زبان کردی ایفا کرد، به یک پروژه پایان نامه کارشناسی ارشد در گروه کردی دانشکده آموزش دانشگاه بغداد تبدیل شد. در سال
2004 دکتر سوسن سعدالله عبدالغنی مقاله ای با عنوان (ڕۆڵی نووری عەلی ئەمین لە بواری ڕێزمانی کوردیدا) ارائه کرد.
عنوان آثار های زبانی نوری علی امین
1- قەواعدی زمانی کوردی لە (صرف و نحو) دا، جلد اول، نشر معاریف، بەغدا، سال 1956، صفحه 112.
2- قەواعدی زمانی کوردی لە صرف و نحودا، جلد دوم، نشر معاریف، بەغدا، سال 1958.
3- گرتنی کەلێنێکی تر لە ڕێزمانی کوردی (پێشگر-پاشگر)، بەغدا، سال 1958.
4- زاراوەی زانیاری لە زمانی کوردیدا، گ. (نەورۆز).
5- ڕێزمانی کوردی، چ. کامەران، کردستان - سلێمانی، سال 1960.
6- زاراوەی زانستی، (بڵێسە)، شماره 6، کوردستان - سلێمانی، سال 1960.
7- ڕابەرێ بۆ ئیملای کوردی، بەڕێوەبەرایەتی خوێندنی کوردی، نشر سلمان الاعظمی، بەغدا،
1966 سال، صفحه 104.
8- گیروگرفتی نووسینی کوردی لە تای ترازووی پیتە بزوێن و نەبزوێندا، بەغدا، سال 1982.
9- نیشانەکانی ڕێژەی فرمان، بخش اول، بەغدا، سال 1985، بخش دوم، بەغدا، سال 1985.
10- ئەرک و شوێنی ڕاناوە کەسییەکان لە ئاخاوتنی کوردی دا، بەغدا.
11- شێوازی (ئەرێ) و (نەرێ) لە ئاخاوتنی کوردیدا، جلد پانزدهم.
12- ئەرک و شوێنی ڕاناوە کەسییەکان لە (ئاخاوتنی کوردی)دا، بەغدا، سال 1986.
13- وشەی ناسادە لە زمانی کوردیدا، سال 2002.
14- دستور زبان کردی برای کلاس پنجم ابتدایی، چاپ اول - چاپ هجدههم.
[1]