مریوان مرکز شهرستان مریوان و یکی از شهرهای مهم استان #سنندج# در شرق #کوردستان# در 125 کیلومتری مرکز استان سنندج قرار دارد.
از شمال با #بانە# و #سقز#، از شرق به سنندج، از جنوب با #هورامان# و از غرب با #پنجوین# همسایه است.
بر اساس آخرین سرشماری جمعیت مریوان 195263 نفر است که از این تعداد 151188 نفر در شهرستان و 44074 نفر در شهرها و روستاهای این شهرستان هستند. ساکنان این شهر همگی کورد هستند و به دو گویش سورانی و هورامی صحبت می کنند.
مریوان طبیعتی دلفریب و آراسته دارد، به ویژه در فصل بهار و اردیبهشت، توجه اکثر مردم سایر مناطق را به خود جلب می کند و جاذبه های طبیعی، تاریخی و گردشگری فراوانی در این شهر وجود دارد.
$دەریاچەی زریبار$
#دریاچه زریبار# و کوه های رفیع منطقه هورامان و سرشیو به این شهر مناظری جذاب و منحصر به فرد بخشیده و به دلیل طبیعت زیبا و آب و هوای دلفریبش مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.
دریاچه آب شیرین زریبار در غرب شهر واقع شده و منظره بی نظیری به مریوان بخشیده است. آب این دریاچه از کف دریاچه جاری می شود و این یکی از ویژگی های زریبار است. گونه های زیادی از پرندگان و موجودات دیگر نیز در زریبار و اطراف آن زندگی می کنند که زیبایی زریبار را چندین برابر کرده است.
در سال های اخیر سرریز فاضلاب مریوان و روستاهای اطراف زریبار و همچنین جذب آب توسط دولت، استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی برای کشاورزی و بی توجهی مسئولان شهری خطر تخریب را افزایش داده است.
$طبیعت مریوان$
در گوشه ای دیگر از این شهر دریاچه ای زیبا و خاص به نام دریاچه گاولا وجود دارد که در سی و پنج کیلومتری مریوان در منطقه سرشیو و در حوالی روستای گاولا هر ساله به ویژه در فصل بهار از آن دیدن می کنند.
کوه سلطان آغزتو در منطقه سرشیو در نزدیکی روستای گوگجا قرار دارد و بلندترین قله رشته کوه چلچما است.سرچشمه رودخانه های سیروان، جغاتو و قزل اوزن است.
در مریوان چندین غار شناخته شده و ناشناخته وجود دارد که یکی از آنها غار کنه شمشم در نزدیکی روستای تورختپا سرشیو است. این غار مکانی جذاب و زیباست و سالانه گردشگران زیادی از آن دیدن می کنند.
$نام مریوان$
شهر مریوان در زمان آشوریان (کارشاروکین)، بعدها قلعه شاباد، در برابر شاپور و مهروان نامیده می شد. قدیمی ترین منابع تاریخی حاکی از آن است که پادشاه آشوری پس از فتح این منطقه شهری را که بعدها به مریوان شهرت یافت، بازسازی کرد.آنها همچنین قدمت این تاریخ را به دوره مادیان برمیگردانند و نشان میدهند که نام باستانی این شهر مهروان به معنای کشور مهر، زادگاه نور و میترا، بازماندەای از آیین باستانی کردی میترا بوده است که منشأ آن هنوز هم میتواند باشد.
$پل گاران$
یکی از مهمترین آثار تاریخی مریوان پل گران است که پل تاریخی است که در ده کیلومتری شرق شهر قرار دارد. قدمت این پل به دوره ساسانی می رسد. اما در زمان امارت اردلان، این پل دوباره مرمت شد و تا سال 1320 میلادی مورد استفاده قرار گرفت. این پل از سنگ، آجر قرمز و ساروج ساخته شده است. 42 متر طول، 6 متر ارتفاع و 9 متر عرض دارد.
$قلعه هلوخان$
قلعه هلوخان یا قلعه مریوان یکی از بناهای مهم مریوان و کوردستان است. قلعه هلوخان بر فراز کوه امام به ارتفاع حدود 1600 متر در جنوب مریوان ساخته شده است. تاریخچه قلعه به قبل از ظهور اسلام باز می گردد و قرن ها مرکز قدرت بابان و اردلان بوده است. بقایای مسجدی به نام مسجد سرخ توسط امیر حمزه بابان ساخته شد. علاوه بر قلعه و مسجد سرخ، بقایای یک قبرستان باستانی در نزدیکی آن وجود دارد.
$دوازده سوار مریوان$
حکایت دوازده سوار مریوان حکایت این قطور حماسی ملت ماست که جزء لاینفک تاریخ و فرهنگ مریوان شده است.حکایت دوازده سوار مریوان حکایت این قطور حماسی ملت ماست که جزء لاینفک تاریخ و فرهنگ مریوان شده است.دوازده سوار مریوان داستان حمله دشمنان متجاوز کرد به دولت بابان و شکست سپاه دشمن توسط دوازده سوار قهرمان این مرکز را روایت می کند که مجبور به عقب نشینی در میهن اهورامزدای ما هستند.
$مریوان، مرکز شاعران بزرگ$
#قانع# از جمله شاعرانی است که میراث زیبایی از خود به یادگار گذاشته و به عنوان شاعر مستضعفان کوردستان شناخته می شود شعرهای او پایه و اساس اندیشه ملی و مترقی است. یکی دیگر از مراحل زندگی قانع، شرکت این ستاره پرفروغ ادبیات کوردی در اواخر جمهوری کوردستان در سال 1935 است که با درخشش عقل و آفتاب علم، کودکان کرد را برای آینده ای روشن تربیت کرد.یکی دیگر از مراحل زندگی قانع، شرکت این ستاره پرفروغ ادبیات کردی در اواخر جمهوری کردستان در سال 1935 است که با درخشش عقل و آفتاب علم، کودکان کرد را برای آینده ای روشن تربیت کرد.
از دیگر شاعران نامدار مریوان می توان به ملا ابوبکر موسنیفی چوری، ناری، احمد بیگ کماسی، خانم خورشید مریوانی، ملا باقری بلک و ده ها نویسنده و شاعر دیگر اشاره کرد که در ادبیات کوردی اثر انگشت دارند. علا کاکا حمە پسر ملا احمد معروف به ناری شاعر کورد اهل مریوان بود که بین سال های 1874 م. او تحت تأثیر اشعار #نالی# و #محوی# قرار گرفت و کلمه ناری را عنوان شعر خود قرار داد. ناری از جمله کسانی است که در کنار اشعار مذهبی و نفیس اشعار ملی بسیاری سروده است. از دوستان معروف ناری می توان به طاهر بیگ جاف و #شیخ محمود حفید# اشاره کرد که اشعار زیبای زیادی برای او سروده و پخش کردند.
$هنر، موسیقی و آهنگ$
مریوان و هورامان در عرصه موسیقی، آواز و هنر، سرشار از ترانه های اصیل و دارای ده ها هنرمند بزرگ هستند که خدمات قابل توجهی به هنر آواز کردی کرده اند. از جمله عثمان هورامی، مرحوم مرضیه فارقی و عین الدین مریوانی هستند.
هنر دیگری که مریوان را به آن می شناسند، تئاتر به طور عام و تئاتر خیابانی به طور خاص است. جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی هر ساله در این شهر برگزار می شود و مریوان به عنوان پایتخت تئاتر ایران شناخته می شود. [1] [2]