Kürt Miliyetçiliğinin Tarihi
WADIE JWAIDEH
Çevire: İsmail Çekem - Alper Duman
İletişim Yayınları
2009
Kürt milliyetçiliği, örgütlü politik partilerle, resmî programlarla ve dar aşiret ya da bölge sınırlarını aşan kitlesel
desteğin seferberliğiyle modern bir kitle hareketi kimliğini hangi noktada kazanmaya başlamıştır? Önemli
olaylardan ya da tarihlerden [1] söz edebiliriz, ama esas kırılma noktasının 1961 yılı olduğunu gösteren mantıklı
gerekçeler mevcut. 1961 yılı, Kürt gerilla hareketinin Irak merkezî hükümetine karşı mücadelesini başlattığı yıldır;
bu mücadelenin sonucunda Iraklı Kürtler, -en azından kâğıt üzerinde- önemli kültürel haklar, bölgesel özerklik ve
merkezî hükümete katılım hakkı kazandılar. 1960’larda Irak Kürdistam’nda yaşanan hareketlilik, yalnızca Irak
Kürtlerinin ortak Kürt kimliklerine ilişkin farkındalıklarım güçlendirmekle kalmadı, komşu ülkelerdeki Kürtleri de
ateşledi. Dahası 1961 yılında Türkiye’deki ilk yasal sosyalist parti olan Türkiye İşçi Partisi (TİP) kurulmuş ve Kürt
sorununu ilk kez politika gündemine taşımıştı; bu yapılanma içinde, sonradan tüm Kürt partilerinin ve örgütlerinin
borçlu olacakları sol eğilimli bir Kürt söylemi geliştirildi. Önceki Kürt ayaklanmalarından farklı olarak bu kez, Irak’ta
bulunan Molla Mustafa Barzani ve Türkiye’deki Kürt solu tarafından yönetilen politik ve askerî hareket kalıcı oldu
ve aldıkları ilk karşılığın ardından dağılıp gitmek bir yana, büyüyüp güçlenerek taraftarlarının sayısını artırdılar.
1960’lardan bugünlere kadar etkileri izlenebilen bir devamlılık söz konusudur.