Kürtler, geçmişten beri sahip oldukları geleneklerin birçoğunu devam ettirmişlerdir. Bu gelenekler arasında birtakım oyunlar da bulunur. Kürt Oyunları ve Kürtçe Halay birçok farklı çeşide sahiptir ve Kürtler arasında oldukça yaygındır. Kürtlerin oynadıkları oyunlar, mutluluğu ve eğlenceyi yansıtmaktadır. Kürt oyunları arasında en çok beğenilenler Kürt Halayları olmuştur. Bizler bu makalemizde Kürt oyun havaları isimleri hakkında bilgiler vereceğiz. Böylece Şemame Oyunu ile Kürt govendlerinin oynanışı hakkında kısa da olsa bilgilendirmiş olacağız.
Kürt oyunları nasıl oynanır? Bu oyunlarda Kürt halkları halay çekerek eğlenirler. Özellikle Kürt Halayları düğünlerin ve özel etkinliklerin vazgeçilmezi haline gelmiştir. Kürtler, bu oyunlar ile hem geleneklerini devam ettirmektedir hem de mutlu günlerini yaşamaktadır. Oyunlar genellikle halay türündedir. Eğlence, coşku, sevgi, yiğitlik gibi konuları anlatan Kürt oyunları, kimi zamanlarda ise hüznü yansıtmaktadır. Kürt Oyunları ve Kürtçe Halay Ancak genel olarak bütün oyunlar hareketli ve halay şeklinde geçer. Kürtlerin büyük çoğunluğu da bu folklor oyunlarına hakimdir. Oyunlar oldukça eski zamanlara dayanmaktadır. Buna rağmen birçok oyun şu an oynanmaya devam etmektedir.
Oyunların hepsi bölgedeki halkın anlayışlarından etkilenmiştir. Kürt oyunları yörenin hem sosyal hem kültürel hem de genel özelliklerinden etkilenmiş olup bölgeye göre ufak farklılıklar gösterebilmektedir. Kürt oyunlarının bir diğer özelliği ise Kürt müzikleri eşliğinde oynanmasıdır. Bu oyunlarda kullanılan Kürt müzikleri hem hareketli hem de oldukça canlı olmaktadır. Bu müzikler hem anlam olarak hem de eğlence olarak Kürt müziklerine oldukça uygundur. Bunun yanı sıra bütün oyunlar, çoğu Kürt bölgesinde oynanmaktadır. Bu sayede Kürtler’in yaşadığı herhangi bir bölgede toplu bir şekilde Kürt oyunları oynanmaktadır.
Kürt Oyunları Nerelerde Oynanır?
Kürt oyunları pek çok düğün, kına, nişan ve benzeri organizasyonda oynamaktadır. Bunun yanı sıra toplu bir şekilde herhangi bir alanda da Kürt oyunları oynanmaktadır. Kürt oyunları herhangi bir yerde oynanmaya müsait olduğu için misafirliklerde ve benzeri yerlerde de kolaylıkla oynanabilmektedir. Kürt Oyunları ve Kürtçe Halay Bu oyunların en fazla oynandığı yer Kürt düğünleridir. Düğünlerin hepsinde Kürt oyunları oynanmaktadır. Kına ve benzeri organizasyonlarda da aynı durum söz konusudur. Bununla birlikte toplu bir şekilde düzenlenen eğlenceler de Kürt oyunlarının oynandığı yerler arasına girmektedir. Bayramlar ise bu oyunların oynandığı zamanlar arasında yer alır. Bütün bayramlarda ve özel etkinliklerde Kürt oyunları oynanır. Bazen muhabbet ve eğlence amaçlı toplanan Kürtler arasında da oyunlar oynanmaktadır. Hareketli müzikler ile edilen bu danslar oldukça eğlencelidir.
Kürt Oyunlarının İsimleri Nelerdir?
Kürt gelenekleri kapsamında birçok oyun bulunmaktadır. Bu oyunların bazıları bütün Kürt yörelerinde oynanmaktadır. Bazıları ise sadece belirli Kürt yörelerine aittir. Ancak çoğu oyun birbiri ile benzerlik göstermektedir. Çünkü temelde amaç hareketli bir şekilde toplu olarak dans etmektir. En fazla oynanan Kürt oyunlarından biri delilodur. Harrani ise esmerim adı ile de bilinen ve Kürtler’in özellikle bazı yörelerde çok tercih ettiği oyunlardan biridir.
Bununla birlikte hemen hemen her Kürt topluluğunun bildiği govend ise en popüler Kürt oyunlarından biridir. Goventin diğer adı ise halaydır. Halay, farklı topluluklarda da kendine has özellikleri ile oynanan bir oyundur. Kürtler ise kendi kültürleri doğrultusunda bu oyunu oynamaktadır. Kürtler’in yaptığı her türlü etkinlikte genellikle halay oyunu da bulunmaktadır. Tek ayak ve çift ayak oyunları da oldukça çok oynanmaktadır. Bu Kürt oyunları ise şuşane ve du-nıg olarak adlandırılır.
Kürt Oyunların Genel Oynanış Biçimi Nedir?
Çepik, kelek, meryemo ve daha birçok Kürt oyunu daha bulunmaktadır. Bütün bu oyunlar düğün ve benzeri etkinliklerde saatler boyunca oynanmaktadır. Genellikle toplu bir şekilde oynanması ise Kürt toplumlarını birbirine bağlamaktadır. Kürt oyunları içerisinde en fazla oynananlardan biri şemmamedir. Bu oyun, Kürt oyunları içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu oyunlar oynanırken tempo yavaş bir şekilde yükseltilir. Serçe parmaklar ya da direkt parmaklar birbirine geçecek şekilde eller tutularak oynanan oyunlar, çeşitli şekillerde oynamaktadır. Bu şekillerden bir tanesi düz bir çizgi şeklinde oynamaktır. Diğer bir şekil ise herkesin iki gruba ayrılarak karşılıklı oynamasıdır. Yani herkes karşılıklı düz bir çizgide oynar. Diğer oynama şekilleri ise yarım daire ve tam daire biçimindedir. Dairesel şekillerde sürekli dönerek oynama yapılır. Aynı zamanda bütün oyunlarda en başta ekibi idare eden birisi vardır. Xerzani ve üçayak gibi halay oyunları, saatler boyunca çeşitli şarkılar ile oynanabilen Kürt oyunlarıdır. Kürt oyunları içerisindeki halay türleri her zaman çok fazla oynanır.
Kürt oyunları arasında birtakım halay çeşitleri de bulunur. Kürt oyunları içerisinde de önemli bir yere sahiptir. Genellikle halayın başında biri olur ve elinde de bir mendil bulunabilir. Kürt Oyunları ve Kürtçe Halay Halayın yönünü baştaki adam belirler. Çoğunlukla sağa doğru gidilir. Halay ve diğer Kürt oyunlarının müzikleri hem hareketlidir hem de heyecanlıdır. Bu müzikler uzun süre boyunca Kürt oyunlarını oynamak için oldukça idealdir. Kürt oyunları, birbirinden eğlenceli müzikler eşliğinde oynanır. Toplu bir şekilde eğlenmeye imkan veren Kürt oyunları, bu müzikler ile daha zevkli olmaktadır.
Kürt Oyunlarının Müzikleri Nasıldır?
Kürt oyunları geçmişten beri oynanmaktadır ve birçoğu gelişerek, özelliklerini kaybetmeden sürekli olarak devam ettirilmiştir. Kürt müzikleri genellikle raks şeklinde insanı oynamaya teşvik eden müziklerden oluşmaktadır. Kürt Oyunları ve Kürtçe Halay Son dönemlerde Ork, Saz gibi çalgı aletleri kürtler arasında popüler olmuşsa da, Kürtlerin en çok kullandıkları çalgı aletleri arasında erbane dediğimiz def yer almaktadır. Kürt erbanesi düğün, kına, mevlüt gibi her türlü orginizasyona ayak uydurup çalınabilmektedir.[1]