ZanîngehaZanîngeha Rojava ji bo pêkanîna pîvanên zanistî yên navnetewî xebatekî mezin dimeşîne
QAMIŞLO- EKREM BEREKAT
Zanîngeha Rojava hewl dide ku di aliyê sîstema rêvebirin, nirxandin û rêbazên wanedayînê de ji zanîngehên Rojhilata Navîn cudatir be. Di aliyê meteryalan de hewl dide pîvanên zanistî yên navnetewî pêk bîne. Zanîngeh ji hemû çandên din re vekirî ye û hewl dide têkiliyên xwe bi zanîngehên navdewletî û kesayetên akademîsyên ên tevahî cîhanê re deyne.
Yek ji berhemên mezin ên Şoreşa 19`ê Tîrmehê, Zanîngeha Rojava ye. Zahîngeh sala 2016`an li bajarê Qamişlo yê Bakur û Rojhilatê Sûriyê hate vekirin. Zanîngeha Rojava bi derfetên kêm, di aliyê akademî û rêveberiyê de karî zemîna saziyeke perwerdeyê deyne û dixebite da ku peywendiyan bi sazî, kesayetên akademîk, zanistî yên navdewletî re ava bike.
Zanîngeha Rojava karî çarçoveya akademî berfireh bike. Di vê derbarê de komîteyên şopandina wanedayînê, nirxandina xwendekar û mamosteyan, şopandina lêkolîn, çavkanî û pirtûkan hatin avakirin. Her wiha ji bo pêşxistina asta perwerdeyê projeyên zanistî, fêrkirin û xizmetguzarî pêşniyar pêşkêş dike.
Di sala yekemîn a vekirina zanîngehê de 252 xwendekar beşdar bûn û di salên li dû de hejmar zêde bû. Di salên 2017-2018'an hejmara xwendekaran gihaşt 720'an.
Zanîngeha Rojava niha ji 8 fakulteyan pêk tê: (Fakulteya Bijîşkiyê, Fakulteya Endezyariya Petrolê û Petrokîmiya, Endezyariya Lêkirinê, Fakulteya Zanista Perwerdeyê, Fakulteya Çandiniyê, Fakulteya Zimanan û Zanistên Civakî). Her wiha du peymangeh hene; (Peymangeha Bilind a Mîkatronîk, Peymangeha Rêveberî û Diravî). Zanîngeha Rojava hewl dide ku Fakulteya Hiqûqê û Fakulteya Zanistên Olî pêş bixe û beşên wêjeya Erebî di Fakulteya Zimanan û Zanistên Civakî zêde bike û Peymangeha Ragihandinê veke.
SÎSTEMA ZANÎNGEHA ROJAVA
Sîstema wanedayînê li Zanîngeha Rojava ji zanîngehên Sûriyê û Rojhilata Navîn cûda ye. Sîstema Rêveberiyê li zanîngeh û fakulteyên wê hevserokatî ye û li şûna ezmûnên klasîkî, sîstema nirxandinê heye. Zimanê wanedayînê Kurdî û Erebî ye.
Xwendekara bi navê Canda Ehmed Erefat sala 2018'an beşdarî fakulteya Wêneya Kurdî bûye, dibêje: “Sîstema nirxandinê ji sîstema ezmûnên klasîkî baştir e. Bi rêya sîstema nirxandinê, xwendekar dikarin zanistê baştir fam bikin. Lê sîstema ezûman xwe dispêre ezberkirinê.
Desteya Rêveber a Zanîngeha Rojava, diyar kir ku ew hewl dide atmosfêreke guncaw ji bo xebata wanedayînê peyda bike, ku di beşên zanistî de girîngiyê bide xebata labaratiwar û meydanî û di beşê wêjeyî û teorîk de giraniyê bide aliyên lêkolînê. Her wiha destnîşan kir ku rageşî û nakokiyên mezin hene, bi taybet di aliyê labratiwar û meydanî de, ji ber ku mijar girêdayî pirsgirkên diravî û lojîstîk in.
Di aliyê akademî de, Canda ev tişt diyar kir: Di aliyê akademî de hinek kêmanî ji aliyê mamosteyan ve hene. Ji ber ku Zanîngeha Rojava hîna nû ye, bi taybet di warê wêjeya kurdî de, dan û standina bi xwendekaran re, amadekirina semîneran bi xetên destan. Lê hin aliyên din hewl didin armanca zanîngehê bi rêk û pêk bi cih bînin.
Li gorî Canda zehmetiyên ku kişandiye, kêmbûna çavkaniyan (Pirtûk, lêkolîn bi taybet rêzimana kurdî, ji ber ku pirtûkxaneya zanîngehê hîna nehatibû vekirin). Canda got: Em neçar dimînin ku li înternêtê vegerin, lê guman li ser rastiya hin malperan heye.
Desteya Rêveber diyar kir ku Zanîngeha Rojava hêvî dike ku civakeke azad ava bike, têkiliyên di navbera xwendekar û mamosteyan de, xwendekar û rêveberiyê û di navbera mamoste û rêveberiyê de bi rêxistin bike. Her wiha her kesî li ser rêbaza durist a renxe û rexnedayînê fêr bike, cesareta bêalî û mantiqî pêşkêş bike.
Zanîngeha Rojava hewl dide ku di mijara perwerdeya zanistî, meteryal, rêbazên nirxandin û şêweyê wênedayî de, her wiha di aliyê qebûlkirina çandên din de ji zanîngehên din ên Rojhilata Navîn cûda be, da ku pîvanên zanista navdewletî pêk bîne.
JI BO PÊŞXISTINA REWŞA PERWERDEYÊ XEBAT BERDEWAM E
Sala derbasbûyî gelek guhertin di sîstema nirxandinê ya zanîngeha Rojava de çêbûn, ku gelek pîvanînên zanistî û cîhanî hatin lêkolînkirin û ya herî guncaw hate pejirandin. Ev jî li taybetmendiyên cûdabûna Zanîngeha Rojava zêde bû.
Dewama aktîf (Beşdarbûna xwendekar) beşekî sereke ye û nepêkanîna rêjeya dewamê ya tê xwestin dihêle ku xwendekar bi binkeve. Her wiha beşdarbûna xebata kolektîf, afîrner û çalakbûn beşekî sereke û girîng di mijara nirxandina xwendekar de ye. Rêjeyeke pileyan ji bo lîkolînan, erk, ezmûn, waneyên zanistî, proje û ezmûnên nivîskî hatiye veqetandin.Her wiha ezmûna nivîskî jî hatiye zêdekirin.
Îsal, di zanîngeha Rojava de pêvajoya amadebûnê hate zêdekirin. Di sala yekemîn a tevlêbûna zanîngehê de xwendekar derbasî pêvajoya amadebûnê dibe, piştre derbasî branşan dibe.
Biryarên girêdayî zanîngeh û xwendekar ji aliyê Meclisa Rêveber, Meclisa Zanîngehê, Meclisa Jinan û Meclisa Xwenekaran ve tên girtin.
HEWL TÊ DAYÎN KU PEYWENDÎ BI ZANÎNGEHÊN NAVNETEWÎ RE BÊN DANÎN
Zanîngeha Rojava hewl dide ku peywendiyan bi zanîngehên navnetewî û akademîsyenan re deyne. Li gorî Desteya Rêveber, di dawiya havîna 2019'an de lihevkirineke koodîne û pevguhertinê bi Zanîngeha Californyayê re pêk hat. Heman lihevkirinê bi Zanîngeha Parma ya Îtalyayê re pêk bîne, ev proje di pêvajoya îmzekirina protolkolê de ye.
Zanîngeh hewl dide ku bi rêya civînên Online li ser tora Zoom peywendiyê bi zanîngehên Amerîkayê re deyne û bi komek akademîsyenên Kurdî û dostên wan a bi navê Akademîsyenên Aştiyê têkilî çêbike. Ev kom bernameyeke hevgirtî ji bo koordîne û tevkariyê di hemû qadan de wekî lêkolîneke zanistî û peydakirina pirtûkan û komxebatran amade kir.
KOMXEBATÊN KU ZANÎNGEHA ROJAVA BEŞDAR BÛ
Zanîngeha Rojava beşdarî gelek komxebatên cîhanî bû. Ji wan; Komxebata bi navê Xeteriya li pêşberî zanista civakî ya ku akademîsyenên ji DYA, Fransa, Brazil, Afrîkyaya Başûr û hwd. Her wiha beşdarî komxebata Parastina Kevneşopiya Cîhanê bû, ku li Zanîngeha Muntesiriya ya Bexdayê hate lidarxistin.
Desteya Rêveber a Zanîngeha Rojava diyar kir ku projeya dawî ya ku pêk anîne, piştgiriya pêngava ku zanîngehê di 19'ê Tîrmehê de destpê kiribû. Di vê pêngavê de zêdeyî 100 akademîsyenên ji hemû branşan ên ji (Avusturalya, Brezîlya, Îtalya, Fransa, Brîtanya, Kanada, Albanya, hwd) pêşwazî kir. Desteya got: Akademîsyenên ku serdana vir kirine piştgiriya xwe bi saziyên me re nîşan dan. Hin ji wan qebûl kirin ku wekî endamên mêvan beşdarî Desteya Akademiyê ya Zanîngehê bibin, semîneran bidin û nameyên master kontrol bikin, pirtûkan peyda bikin û desteka diravî bidin.
Desteya Rêveber a Zanîngehê destnîşan kir ku xebatên dayîna têkiliyên bi zanîngehên navdewletî re berdewam e, di nav de zanîngeha Dresdena Almaniya re û pêşnûmayek bi Zanîngeha Washington a Amerîkî re.
XIZMETÊN JI XWENDEKARAN RE TÊN PÊŞKÊŞKIRIN
Zanîngeha Rojava, cihê mayînê ji xwendekarên ji derveyî kantonê re peyda dike û barê xwarina wan hildigire ser xwe. Her wiha ji bo xwendekarên Efrîn, Serêkaniyê û Girê Spî fon tên dayîn. Desteya Rêveber a Zanîngeha Rojava hewl dide hin guhertinan pêk bîne.
Ji wan; dê xwarina xwendekaran a ji aliyê rêveberiya zanîngehê ve bê rawestandin, li hemberî wê dê fonên wan li gorî mercên jiyanî zêde bibin. Her wiha amadekariya lêkirina cihekî mayînê ji bo herî kêm hezar xwendekarî tê kirin. Cihê mayînê ji gelek avahiyan pêk tê. Her avahiyek ji 4 qatan pêk tê û her odeyek têra 3 heta 4 xwendekarî dike.
Zanîngeh bi koordîneya saziyên Rêveberiya Xweser hewl dide derfetên kar ji xwendekarên mezûn bûne peyda bike. Di vê derbarê de Canda Erefat dibêje: Piştî xwendinê bi dawî bikim derfetên kar pir in, wekî mamostetiya zimanê Kurdî, ragihandina Kurdî û werger.
Ji Zanîngeha Rojava heta niha 223 xwendekar mezûn bûne. Di fakulte û peymangehên zanîngehê de hezar û 460 xwendekar dewam dikin. Zanîngeh bi rêya hevyazbariyê (mufadele), amadekariyan dike ku di 25'ê Tebaxê de dest bi qeydkirina navên xwendekaran dike ku dê pêşwaziya derdora 850 xwendekarî bike.
[1]