مەتەڵی کوردیی لە چوارچێوەی هۆنراوە یان پەخشاندا بەشێوەیەکی ڕەوان و هونەری داڕێژراوە، لەگەڵ ئەوەدا لە ڕووی هونەری ڕەوانبێژیی و جوانبێژیی و واتابێژیدا لە ئاستێکی بەرزی ڕەسەنایەتی زمانی کوردیدایە، بەشێکی سەرەکی لە ئەدەبی فۆلکلۆری کوردیی پێکدەهێنێت. مەتەڵ وتەیەکە بەشێوەی پرسیار مەتەڵساز لە گوێگری دەکات، لە ناوەرۆکدا نهێنییەک یان شاراوەیەکی تێدا پەنهانە، بیر و توانای مرۆڤی تیاتاقیدەکرێتەوە، یان مەتەڵساز لە ڕێگەی چەند کۆدێکی نەزانراو و نهێنییەوە داوا لە گوێگر دەکات کە ڕاستی شتێک بزانێت کە پێیدەڵێین مەتەڵ.
لە زمانی کوردیدا بەپێی بەشە شێوەزارەکان وشەگەلێک زۆرمان هەیە هاوواتای وشەی مەتەڵن وەک: (مەتەڵ، هەتەڵە، مەیل، هەڵێنە، چەوچە، مامک، تێدەرخستۆک، تشتانۆک) بەشێوەیەکی فراوان لەسەر زاری خەڵکی بڵاوە و هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵ کەم تا زۆر دەیزانن، مەتەڵ بابەتێکە منداڵ، لاو و هەرزەکاریان کەسانی بە تەمەن دەیزانن و بۆ دیاریکردنی ئاستی زیرەکی یەکتر بەکاریدێنن.
مەرج نییە هەموو وشەکانی ناو مەتەڵ وشەی واتادار و زیندووبن، هەندێک جار ئەو وشانەی لە داڕشتنی مەتەڵدا دێن، وشەی بێواتان، تەینا بۆ پارسەنگی ئاوازی هۆنراوەی مەتەڵەکە دێن، یان تەواوی وشەکانی ناو مەتەڵ واتادارن، هەندێک جاریش وشە و دەستەواژەکان هیی سەردەمانی زوون و واتا و مانایان بیرچوونەتەوە، بۆیە هەندێک لە تێکستی مەتەڵەکان بۆ سەدان ساڵ لەمەوبەر دەگەڕینەوە، لەهەردوو بارەکەدا لەناو وشەکانی مەتەڵدا، مەتەڵساز هەندێک کۆد یان نەزانراو پەنهاندەدات بۆ ئەوی گوێگر بەبیر و زانایی خۆی بیدۆزێتەوە.
گرنگی مەتەڵ لە ئەدەبیاتی فۆلکلۆردا دەتوانرێت ئەم تێڕوانینانەی لێهەڵهێنجرێت، مەتەڵ هانی بیرکردنەوە دەدات و گوژمێکی خێرا بەمیشک دەدات، لە ڕووی مێژووییەوە لایەنێکی گرنگی مێژووی کەلەپووری نەتەوەکەمانی تێدا حەشاردراوە، هەروەها زیرەکی و بیرتیژیی باپیران و داپیرانمان بۆ دەخاتەڕوو، لە ئێستاشدا زیرەکی نەوەی تازە پیشاندەدات، کارێکی تری مەتەڵ توانای دەربڕین و شکاندنی شەرم لای لاوان و هەرزەکاران درووستدەکات بۆیە ئەو کەسانەی وەڵامی مەتەڵ دەدۆزنەوە هەست بەسەرکەوتن دەکەن. لەگەڵ ئەمانەدا هەزاران وشەی کوردی پەتی فێردەبن.[1]
Kurdipedia is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze opname en de eigenaar is daarvoor verantwoordelijk. Kurdipedia nam het op voor archiefdoeleinden.
Dit item werd in het (کوردیی ناوەڕاست) geschreven, klik op het pictogram
om het item te openen in de originele taal!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی
بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Dit item is 2,275 keer bekeken
Schrijf uw commentaar over dit item!